ေမာင္ေက်းေရ (ကယ္လီဖိုးနီယား) - ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲလာျခင္းႏွင့္ေျမေအာက္ေရ



ေမာင္ေက်းေရ (ကယ္လီဖိုးနီယား) - ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲလာျခင္းႏွင့္ေျမေအာက္ေရ - (Climate change and Groundwater)
(မိုးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၇


စကားဦး

သကၠရာဇ္ (၁၇၆၀) ခုႏွစ္အလြန္၊ စက္မူ႔ေတာ္လွန္ေရးစသည့္အခ်ိန္မွစ၍ စက္ရုံအလုပ္ရုံ တည္ေဆာက္ထားသည့္ေနရာတိုင္း၌ စက္ရုံအလုပ္ရုံကထုတ္လြတ္သည့္ အပူရိွန္ရိွမီးခုိးေငြမ်ားေၾကာင့္ အပူခ်ိန္တေျဖးေျဖး ျမင့္တက္လာျခင္းမိုးရြာသြန္းသည့္အခါ အဆိုပါ အေငြ႔မ်ားေပ်ာ္၀င္လာျခင္း၊ ေလတိုက္ရာအတိုင္း လြင့္ေမ်ာေနျခင္းမ်ားကစတင္၍ ရာသီဥတုကိုတေျဖးေျဖး ေျပာင္းလဲလာေစသည္။ (၁၈)ရာစုက စတင္သည္ဟု မွတ္ယူထားရသည္။ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ခဲ့၏။ (၁၉) ရာစု (၂၀) ရာစုႏွစ္မ်ားကစ၍ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္အမွ် ေရအရင္းအျမစ္မ်ား၏ ဇလေဗဒ၊ ဇလဘူမိေဗဒ အေနအထားမ်ားကို ယိုယြင္းေစသည့္ သက္ေရာက္မူ႔မ်ားရိွလာ သည္။ စာေရးသူသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲမူ႔ေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရအေပၚမည္သို႔ သက္ေရာက္သည္ကို အဓိကထား ေရးထားပါသည္။ ျမန္မာႏွိင္ငံ၏အေျခအေနမ်ားကိုလည္း စာေရးသူသိရိွနားလည္ထားသည္မ်ားကို အေျခခံေရးသားထားပါသည္။

 

ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာျခင္း

(၂၀)ရာစုအလယ္ေလာက္ကစ၍ ေလာင္စာဆီသံုးစြဲမႈက ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ထုတ္ လႊတ္မႈ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာျခင္းသည္ ကမာၻ႕ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ကာ ၾကာရွည္စြာျမင့္တက္လာ ေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔ၾကီး၏ ပ်မ္းမ်ွအပူခ်ိန္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္ရာခန္႔ကစ၍ (၁) ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္မွ (၁.၅) ဒီဂရီ ဖာရင္းဟိုက္အထိ ဆင္ကဲဆင္ကဲ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ထိုအျခင္းအရာက က႑စံု၌ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို တေျဖးေျဖး သက္ေရာက္လာေစသည္။

သဘာ၀တရား ျဖစ္စဥ္မ်ား - (ကမာၻေျမေပၚသို႔ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ ပိုမိုက်ေရာက္လာျခင္း၊ ပင္လယ္သမုဒၵရာ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ မီးေတာင္မ်ားေပါက္ကြဲျခင္း)ေၾကာင့္ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာသည္။ (၁၉၀၀) ႏွစ္လြန္ ကာလမ်ားစ၍ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေရနံ၊ ဓါတ္ေငြ႔ ေလာင္စာမ်ားက အပူခ်ိန္ႏွင့္ အပူရိွန္ကို ျမင့္မားလာေစသည္။ ထိုဓါတ္ေငြ႔မ်ား ေလထဲတြင္ ပိတ္မိေနျခင္းကို ဖန္လံုမီးအိမ္ (greenhouse gas) ဟု ေခၚၾကသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲမူ႔ကို သက္ေရာက္ေစသည့္အထိက အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔အပူခ်ိန္သည္ (၁.၄)ဒီဂရီဖရင္းဟိုက္အထိ ျမင့္တက္လာခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ (၁၁.၅)ဒီဂရီဖရင္းဟိုက္ အထိ ျမင့္တက္လာႏွိင္သည္ဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ားခန္႔မွန္းထားသည္။ (၂၀၁၆) ခုႏွစ္က ကမာၻ႔ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္သည္ (၆၁) ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ရိွသည္။

ကမာၻရာသီဥတုသိပၸံပညာရွင္မ်ားက ႏွစ္ဆယ္ရာစုႏွစ္လယ္ေလာက္က စတင္ျပီး၊ အပူခ်ိန္၊ မိုးရြာသြန္းမူ႔၊ မုန္တိုင္းတိုက္ခတ္မူ႔မ်ား၊ သမုဒၵရာေရစီးေၾကာင္းေျပာင္းလြဲလာမူ႔မ်ား၊ ေလဖိအားရပ္၀ွန္းတြင္းရိွ ဓာတုဖြဲ႔စီးမူ႔မ်ား ေျပာင္းလဲလာျခင္းတို႔ကို အတူတကြေလ့လာမူ႔မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ယေန႔ထိ ဆက္လက္ စူးစမ္း သုေတသန ျပဳလုပ္ လ်က္ရိွသည္။ စက္မူ႔ေတာ္လွန္ေရးေခတ္မွသည္ ယေန႔အထိ လူတို႔၏ လုပ္ေဆာင္မူ႔မ်ားက၊ ကမာၻၾကီးကို ပိုမို ပူလာေစပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ကစ၍ ကမာၻ႔အပူခ်ိန္သည္ လ်င္ျမန္စြာ ျမင့္တက္လာေန သည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၁၃၄)ႏွစ္အတြင္း (၂၀၀၀) ခုႏွစ္သည္ ကမာၻအပူဆံုးႏွစ္ တခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ရသည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ပ်က္လာရျခင္းမွာ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္မ်ား တိုးပြားလာမူ႔ႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းေစျခင္း၊ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ကို စုတ္ယူျခင္း၊ ေနေရာင္ေရာင္ျပန္ဟတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

အေမရိကန္ႏွိင္ငံကို ေလ့လာၾကည့္ပါက လ်ပ္စစ္္ထုတ္လြတ္မူ႔အတြက္ ဓါတ္ဆီေလာင္စာစြမ္းအင္၊ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ အပူဓါတ္ေငြ႔ တန္ခ်ိန္ (၂) ဘီလ်ံကို ႏွစ္စဥ္ ေလထဲသို႔ ထုတ္လြင့္ျပ့န္နွံေနေစသည္။

ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာ စြမ္းအင္သံုးစက္ရုံမ်ားကလည္း တႏွစ္ကို ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ဓါတ္ေငြ႔ (၁.၇) ဘီလီလ်ံ ထုတ္လႊတ္ေနသည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ေလထုသည္ နွစ္ကာလမ်ားစြာ ညစ္ညမ္းေနေစသည္။

ကမာၻ႔အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာမူ႔သည္ ေလာင္စာဆီေၾကာင့္ အပူလိုင္းမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္းအျပင္ မိုးေခါင္ ေရရွားျခင္း၊ မိုးရြာသြန္းသည့္အခါ ျပင္းထန္စြာ မိုးရြာသြင္းျခင္း၊ မုန္တိုင္းမ်ားျဖစ္ေပၚျခင္းတို႔ကို ရင္ဆို င္ၾကံဳေတြ႔ေနၾကရသည္ဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ားက သေဘာတူအတည္ျပဳထားၾကသည္။

ပင္လယ္သမုဒၵရာ၏ အပူခ်ိန္သည္လည္း ပိုမိုျမင့္တက္လာသည္ကို ေလ့လာသိရိွေနသည္။ အပူပိုင္း ေဒသမုန္တိုင္းမ်ားကို ပိုမိုျပင္းထန္ေစသည္။ ယအခုအခါ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာမူ႔သည္ အႏၱရာယ္အဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ (၃) မွသည္ (၄) အထိ ျဖစ္လာသည္။ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေျမာက္အတၱလန္တစ္ပင္လယ္၊ ဟာရီကိန္းသည္ (၁၉၈၀) ခု လြန္ႏွစ္ကစ၍ မုန္တိုင္းျပင္းအား ပိုမိုလာျပီး ျဖစ္ပ်က္မူ႔အၾကိမ္သည္လည္း မ်ားျပားလာသည္။ အေမရိကန္ကမ္းရိုးတန္းမ်ားတြင္ တိုက္ခတ္သြားေသာ ဟာရီကိန္း ကတ္ထရီနာႏွင့္ ဆင္(န္)နီတို႔ ပါ၀င္ သည္။

ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာမူ႔၏ အက်ိဳးအျပစ္ကို တကမာၻလံုးခံစားေနရသည္။ လူ ေထာင္ေပါင္း ရာခ်ီ၍ ေသဆံုးေနၾကရျပီ။ ေရခဲျမစ္မ်ား အရည္ေပ်ာ္စီးဆင္းျခင္း၊ စိုက္ပ်ိုးေျမဆီလြာ မ်ား အေငြ႔ျပန္ႏႈန္း မ်ားလာသည့္အတြက္ ခမ္းေျခာက္လာျခင္း၊ အႏၱာတိကမွ ေရခဲမ်ား ေပ်ာ္ဆင္းလာမူ႔သည္ (၂၀၀၂) က စတင္ခဲ့ရာ ယေန႔အထိ ေရခဲ တန္ခ်ိန္ေပါင္း (၁၃၄) တန္ ေပ်ာ္ဆင္းခဲ့သည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္နွာျပင္လည္း ျမင့္တက္လာေနျပီ။ ေလာင္စာဆီသံုးစြဲမူ႔ကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနပါက ပိုမိုဆိုးမည္ျဖစ္ပါသည္။ ကမာၻၾကီးသည္ အမွန္တကယ္ပူေႏြး လာေနေၾကာင္း အတည္ျပဳထားၾကျပီ။

 
 
ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္း

ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာျခင္းႏွင့္အတူ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာသည္။ ကမာၻၾကီးတခုလံုး အခ်ိန္ကာလ မေရြွး ဥတုရာသီ (အပူခ်ိန္မ်ားေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ မိုးရြာသြန္းမူ႔ပံုစံ ေျပာင္းလဲလာျခင္း) ေျပာင္းလဲလာမူ႔ကို ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းသည္ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာ မူ႔ကစတင္သည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းမွာ ကမာၻ႔ရာသီဥတုသည္ ရာသီအလိုက္ ပံုမွန္လည္ပတ္ေနျခင္းမဟုတ္၊ နယ္ေျမေဒသ၊ ႏွိင္ငံအလိုက္၊ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကာျမင့္စြာေျပာင္းလဲေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲတြင္ ပူေႏြးလာျခင္း၊ အေအးလြန္ကဲလာျခင္းႏွင့္ အပူခ်ိန္ေျပာင္းလဲလာျခင္းမ်ား ပါ၀င္သည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ႔ကို ျဖစ္ေပၚေစသည့္အေၾကာင္းမ်ားမွာ ေရနံေလာင္စာ အလြန္အကၽြံ သံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႔ကို ျဖစ္ေပၚေစသည့္ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္ လူတို႔ေၾကာင့္ သစ္ေတာမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း၊ အေငြ႔ပ်ံႏႈန္း မ်ားလာျခင္း၊ မိုးရြာသြန္းမႈ ပံုမွန္မဟုတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္မ်ားက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ျမင့္တက္လာမူ႔သည္ (၄၀၀) ပီပီအမ္ အထိ ရိွေနေၾကာင္း သုေတသနမွတ္တမ္းမ်ားက ျပဆိုထားသည္။ ေရခဲေတာင္မ်ား အရည္ေပ်ာ္ စီးဆင္းလာျခင္းႏွင့္အတူ့ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာျခင္းသည္ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတုကိုပါ ေျပာင္းလဲလာ ေစသည္။ ျပင္းထန္ေသာမုန္တိုင္းမ်ား၊ သမုဒၵရာအပူခ်ိန္ ျမင့္တင္လာျခင္း၊ ခိ်န္ခါမဟုတ္ မိုးမ်ားရြာသြန္းျခင္း၊ ျမစ္ ေရၾကီး၊ ေရလ်ံျခင္းမ်ား စဥ္ဆက္ မျပတ္ျဖစ္ေပၚလာျပီး လူႏွင့္သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္၊ လူေနအိမ္ယာ၊ လမ္း တံတားအေဆာက္အဦမ်ား ပ်က္စီး ဆံုးရုံးေစသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမူ႔ေၾကာင့္ထူးျခားေသာျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ - (၂၀၁၇) ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ၌ ကမာၻတ၀ွန္း၊ ကုန္းတြင္းပိုင္းနွင့္ ပင္လယ္သမုဒၵရာမ်က္ႏွာျပင္မ်ားသည္ ပံုမွန္ထက္ ပိုမိုပူေႏြးလာ၏။ ရုရုားျပည္ အလယ္ပိုင္းနွင့္ ေျမာက္ပိုင္း၊ အလစကာ၊ ကေနဒါအေရွ႔ပိုင္းနွင့္ အေနာက္ပိုင္း၊ အေမရိကန္ႏွိင္ငံ  အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းတို႔သည္ ပံုမွန္ျဖစ္စဥ္ထက္ (၃) ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္မွ (၄.၅)  ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ အထိ အပူခ်ိန္ပိုမိုျမင့္တက္ျပီး အပူလြန္ေဒသမ်ားအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္လာရသည္။

အေအးလြန္ေဒသမ်ားအျဖစ္၊ အာရွအလယ္ပိုင္း (အေနာက္ပိုင္းရုရွားမွသည္ ကာဂ်စၥတန္၊ မြန္ဂိုလီးယားႏွင့္ တရုပ္ျပည္အေရွ့ပိုင္း)၊ အေမရိကန္အေနာက္ပိုင္း၊ ေတာင္အာဖရိကေဒသမ်ားကို မွတ္တမ္း တင္ထား သည္။ ပစၥဖိတ္္သမုဒၵရာ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းနင့္ အေနာက္ေျမာက္၊ အႏၵိယသမုဒၵရာ အေရွ့ပိုင္းႏွင့္ အတၱလန္ တိတ္တို႔သည္ အေအးလြန္ ပင္လယ္ရပ္၀ွမ္းမ်ားအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္နွိင္ခဲ့သည္။

အဆိုပါ မွတ္တမ္းအခ်က္အလက္မ်ားက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေျပာင္းလဲေနေၾကာင္းကို သက္ေသျပေနသည္။


ေျမေအာက္ေရ (သက္ေရာက္သည့္ အက်ိဳးအျပစ္မ်ား)
(Impact on Groundwater)

ေလဖိအားရပ္၀န္း၊ ကုန္းေျမႏွင့္ ပင္လယ္သမုဒၵရာတုိ႔အတြင္း မိုးရြာသြန္းျခင္း၊ ေျမလႊာအတြင္းသို႔ ေရစိမ္႔၀င္ျခင္း၊ ေျမေပၚေရအရင္းအျဖစ္ စီးဆင္းျခင္း၊ အေငြ႔ျပန္ျခင္း၊ ေလတိုက္ခတ္မူ႔ေၾကာင့္ မိုးတိမ္မ်ား ေရြ႔လာေနျခင္း၊ အပင္မ်ားက ျပန္လည္ ထုတ္လြင့္ျခင္းစသည္တို႔သည္ စဥ္ဆက္မျပတ္ျဖစ္ပ်က္ေန၏၊ ထိုျဖစ္စဥ္ကို ေရသံသရာလည္သည္ ဟု ဆိုသည္။ ေျမေအာက္ေရသည္ အေရးပါေသာ က႑တစ္ခုအေနႏွင့္ ပါ၀င္ေနသည္။

ေျမေအာက္ေရသည္ ေသာက္သံုးရန္သင့္ေတာ္သည့္ကမာၻ႔အၾကီးဆံုး သိုေလွာင္ထားေသာသန္႔စင္၊ စိတ္ခ်ရသည့္ ေရအရင္းအျမစ္ျဖစ္ သည္။ ကမာၻလူဦးေရ တ၀က္ႏွင့္ သံုးပံု တပံုေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းအတြက္ တကမာၻလံုး၏ အဓိကပင္ရင္း ျဖစ္၏။

ေျမေအာက္ေရသည္ သဘာ၀အေလ်ာက္ျမင့္ရာမွ နိမ့္ရာ (သို႔) ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္မ်ားဆီသို႔ စီး၀င္ျပီး အပင္နွင့္ သက္ရိွသတၱ၀ါတို႔၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို မိုးမရြာသည့္အခ်ိန္ကာလမ်ားတြင္ စိမ္းလန္း စိုေျပ ရွင္သန္ေစသည္။ ကမာၻတစ္၀ွန္း၊ ေျမေအာက္ေရ လိုအပ္ခ်က္ တိုးတက္လာေသာ္လည္း ေျမေအာက္ေရကို ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းေပးသည့္ မိုးေရ၊ ရြာသြန္းမိုးေရခ်ိန္သည္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာမူ႔ေၾကာင့္ မမွန္မကန္ ျဖစ္လာ၏။ ေျပာင္းလဲမႈ႔မ်ား မ်ားျပားလာသည္ကို တနစ္ထက္ တႏွစ္ ပိုသိသာလာသည္။

ေျမေအာက္ေရသည္ကမာၻေျမၾကီး၏ ဘူမိစံနစ္နွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲလာမူ႔ေၾကာင့္ သိုေလွာင္ႏွိင္မႈ
 အားနည္းလာသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံတကာ ဇလဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ား၊ သိပၸံပညာရွင္မ်ားက စဥ္ဆက္ မျပတ္ေလ့လာေနၾကသည္။

ေျမေပၚေရေျမေအာက္ေရကို ဆိုးက်ိဳးသက္ေစသည့္ ဥပမာတခုမွာ (၂၀၁၅) ခုနွစ္က ကယ္လီဖိုးနီယားျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ မိုးေခါင္ေရးရွားမူ႔သည္ ကမာၻ႔ပူေႏြးလာမူ႔၏ (၁၅ -၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရသိုေလွာင္မႈ ပမာဏသည္ အလြန္ဆိုးရြာစြာ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္းကို ခံစားခဲ့ၾက၏။ ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းမ်ား ေရမ်က္ႏွာျပင္ နိမ္႔က်လာျခင္း၊ ေရ ခမ္းေျခာက္လာျခင္း၊ ေျမေအာက္ေရမ်က္ႏွာျပင္ နွိမ့္က်လာျခင္း၊ ေရထုတ္ယူႏိုင္မႈပမာဏ ေလ်ာ့က်လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေရသံုးစြဲမူ႔ကို ထိန္းသိမ္း ေလ်ာ့ခ်ခဲ့ရသည္။ ဤသည္မွာ ေျမေပၚေျမေအာက္ေရကို ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ေစျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ပါ၍ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈကိုု ေလ့လာရာတြင္ ေျမေအာက္ေရကို ထဲ့သြင္းစဥ္းစားရသည္။

ေျမေအာက္ေရခ်ိဳပမာဏသည္ ကမာၻေရခ်ိဳ ပမာဏ၏ (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ေျမေအာက္ေရပမာဏ တခုလံုုး၏ (၄၆) ရာခိုင္ႏႈန္းသာရိွသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈသည္ ေရသံသရာလည္ပံုႏွင့္အတူ ေရခ်ိဳေရ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ေနသည္ဟု ယူဆ၍ ရသည္။ သို႔ေသာ္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈသည္ ေျမေအာက္ေရ၊ အရည္အေသြးႏွင့္ အေရအတြက္ကို ထိခိုက္ေစျခင္းမ်ားကို အတိုင္းအတာတခုအထိသာ ေလ့လာရေသးသည္။



သဘာ၀ျဖစ္စဥ္လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည့္ေျမေအာက္ေရ ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းျခင္း၊ ထုတ္ယူသံုးစြဲျခင္း၊ သိုေလွာင္ျခင္း၊ ေရငံတိုး၀င္ျခင္း၊ သက္ရိွတို႔၏ သေဘာသဘာ၀ ဆက္ႏြယ္မူ႔နွင့္ ဓါတုျဖစ္စဥ္မ်ားတို႔အေပၚ ဆိုးကိ်ဳးသက္ေရာက္မႈသည္ လူတို႔၏လုပ္ေဆာင္မူ႔မ်ားက ပိုမိုမ်ားေနသည္။ မိုးေခါင္ေရရွားရပ္၀န္းေဒသႏွင့္ မိုးမ်ားေရၾကီးေရလ်ံေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေျမေအာက္ေရ ထုတ္ယူသံုးစြဲျခင္း ပိုမိုမ်ားျပားလာ၏။ ေျမေအာက္ေရ အရင္းအျမစ္အေပၚ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ေစသည္မ်ားမွာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာမႈသာမက ကမာၻ႔လူဦးေရ တိုးပြားမ်ားျပားလာျခင္း၊ ျမိ့ဳျပဖြံျဖိဳးမႈ မ်ားျပား လ်င္ျမန္လာျခင္းႏွင့္ အတူ ေျမအသံုးခ်မူ႔မ်ားျပားလာျခင္း၊ စီးပြားေရးလိုအပ္ခ်က္အရ ေရထုတ္ယူမူမ်ားလာျခင္းႏွင့္လည္း ဆက္ ႏြယ္ေန၏။

ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲမူ႔ႏွင့္အတူ၊ ေျမမ်က္နွာသြင္ျပင္၊ ေရေအာင္းလႊာ၏ ဇလဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ သစ္ပင္သစ္ေတာႏွင့္ လူတို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔က ေျမေအာက္ေရကို ဆိုက်ိဳးသက္ေရာက္ေစသည္။ (ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ယူနက္စကို - အုိင္အိပ္(ခ်္)ပီ (UNESCO-IHP) က စီမံကိန္း တခု ( project Groundwater Resources Assessment under the Pressures of Humanity and Climate Change (GRAPHIC)) အေနႏွင့္ ေလ့လာေနသည္။

ယေန႔ကာလတြင္မူ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲလာမူ႔ေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရျဖစ္စဥ္ ေလ့လာမူ႔ကို တိုးတက္ လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္။ ေျမေအာက္ေရပမာဏသာမက အရည္အေသြးကိုပါ ေလ့လာၾကသည္။ ေျမေအာက္ေရ စီမံခန္႔ခြဲမူ႔ကို ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ေဆာင္ရြက္လာရမည္ျဖစ္သည္။

အနာဂတ္ျဖစ္ပ်က္လာမည့္ ရာသီဥတုပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔မူ႔ႏွင့္ ကာလၾကာရွည္မူ႔တို႔သည္ ေျမေအာက္ ေရကို ဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာသက္ေရာက္ေစမွာ ျဖစ္သျဖင့္ ေျမေအာက္ေရစီမံခန္႔ခြဲမူ႔ကို အဓိကထားရမည္ျဖစ္သည္ကို ျပဆိုေနသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲျခင္းႏွင့္ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျခင္းသည္ (၂၀၀၁) ခုႏွစ္ ခန္႔က စတင္ခဲ့သည္ကို မွတ္တမ္းမ်ား၌ ေတြ႔ရသည္။ (၂၀၅၀) ခုနွစ္၀န္းက်င္အထိ ပိုမိုျမင့္တက္လာေပမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းက ေရသံသရာ လည္ပတ္ပံုကိုေျပာင္းေစသည္။ ထိုအခ်က္က ေျမေအာက္ ေရ၊ ေျမေပၚေရမ်ားသည္ ပိုမိုအေရးၾကီးလာသည္ကို ျပေနသည္။

 

ျမန္မာျပည္ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ ေျမေအာက္ေရ အရင္းအျမစ္
(Climate change and Groundwater resources in Myanma)

ျမန္မာႏွိင္ငံသည္ ဧရာ၀တီျမစ္၀န္းေဒသကို ဗဟိုျပဳ၍ အေရွ့ရိုးမ၊ အေနာက္ရုိးမအတြင္း တည္ရိွျပီး ေျမာက္ပိုင္းကုန္းျမင့္ေဒသမွသည္ ေတာင္ဘက္စြန္း ျမစ္၀က်ြန္းေပၚေဒသ ေျမနိမ့္ပိုင္းအထိ ျပန့္က်ယ္သည္။ ဧရိယာ စတုရန္း မိုင္းေပါင္း (၂၆၁၂၂၈) ရိွ၏။

မိုးရြာသြန္းမူ႔သည္လည္း ေနရာေဒသ၊ မိုးအနဲအမ်ား၊ ေျပာင္းလြဲမူ႔မ်ား၊ ေရၾကီးေရလ်ံျခင္းမ်ား၊ ပူျပင္း ေျခာက္ေသြ႔ျခင္းမ်ား အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပ်က္လာေနသည္။ အပူခ်ိန္သည္ (၂၀၀၁) ခုႏွစ္ ကစ၍ ျမင့္တက္ လာသည္။ (၂၀၀၁) မွ (၂၀၂၀) အထိ (၀.၅ - ၀.၇) ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္အထိ တိုးတက္လာမည္ဟု ခန္႔မွန္းထား၏။ မိုးရြာသြန္းမူ႔သည္လည္း (၄) ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာ၏။ ပံုမွန္မဟုတ္သည့္ မိုးရြာသြန္းျခင္းမ်ား ျဖစ္လာသည္။

ပူအိုက္ စြတ္စိုေသာ ရပ္၀န္း၊ ရာသီဥတုသာယာျပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ သစ္ေတာမ်ား၊ ေရလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္ ထြန္းကားေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈက ထိုလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိခိုက္ေနသည္။ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းသည္ မိုးေရခိ်န္ လက္မ (၄၀) ေအာက္သာ ရိွသည္။

ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္း အပူပိုင္းေဒသသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျပီး မိုးရြာသြန္းမႈ ပိုမိုနည္းပါးလာသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္း မုတ္သုံမိုး၊ မုန္တိုင္းမိုးမ်ား ရြာသြန္းပါက အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ပိုင္းတို႔တြင္ ေရၾကီးေရလ်ံျပီး လမ္းတံတား၊ အေဆာက္အဦမ်ား ပ်က္စီးေစျပီး လယ္ယာေျမမ်ား ေရလႊမ္းခံရသည္။ ထိုပံုမန္မဟုတ္ေသာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္း၊ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာျခင္းမ်ားက စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရလုပ္ငန္း၊ ကုန္ထုတ္မ်ား က်ဆင္းေစမည္။

ေျမေအာက္ေရျဖစ္တည္ေနသည့္ အလားအလာသည္ (၄၉၅) ကုဗ မီတာရိွ၏။ ေရေအာင္းလြာ အမ်ိဳး အစားေပါင္း (၁၁) မ်ိဳးရိွသည္။ ႏုန္းေျမႏုေရေအာင္းလြာ၊ ဧရာ၀တီေျမေအာက္လႊာႏွင့္ ပဲခူးေရေအာင္းလႊာ တို႔သည္ က်ယ္ျပန္႔ေပါမ်ားသည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရး ၊ စက္ရုံအလုပ္ရံုႏွင့္ ေသာက္သံုးေရအတြက္ သံုးစြဲသည့္ ေျမေအာက္ေရပမာဏသည္ (၁၂) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာျဖစ္သည္။ သံုးစြဲရသည့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားတြင္ ေျမေအာက္ေရသည္ အဓိက အခမ္းက ပါ၀င္ေနသည္။ ေျမေအာက္ေရသံုးစြဲမႈသည္ (၂၀၁၃ -၁၄) ခုႏွစ္က စ၍ျမင့္တက္လာသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ အပူခ်ိန္လြန္ကဲလာျခင္းမ်ားကို စနစ္တက် ကာကြယ္ရန္ မူ၀ါဒ၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ နည္းပညာမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား လိုအပ္ေပမည္။ ျမန္မာျပည္၏ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မူ႔ကို တည္တန္႔ခိုင္ မာေစရန္ ျဖစ္သည္။ ေျမေပၚ၊ေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို ေရရွည္ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္ အထူး လိုအပ္ေနျပီ။ ၾကံဳေတြ႔ရမည့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲျခင္း၊ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပ်က္လာမည့္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာမ်ားအျပင္ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ ပညာရွင္မ်ား အထူး လိုအပ္လ်က္ရွိေနေသးသည္။ လက္ေတြ႔အေနနႏွင့္ မဟာရန္ကုန္နယ္နမိတ္အတြင္း ေျမေအာက္သံုးစြဲမူ႔ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ မလိုလားအပ္ေသာ ေရအရည္အေသြးက်ဆင္းမူ႔ကို ျဖစ္ေပၚေန၏။ ျပည္လမ္း၊ လွည္းတန္း၊ ကမာရြတ္၊ ေျမနီကုန္းေဒသမ်ားတြင္ ေျမေအာက္ေရမ်က္ႏွာျပင္ နိမ့္က်လာျခင္း၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားႏွင့္ နီးသည့္ ရပ္ကြက္ ျမိ့ဳနယ္မ်ားတြင္ ေရငံ တိုး၀င္လာမႈ ျဖစ္လာသည္။ ေျမေအာက္ေရ ထုတ္ယူသံုးစြဲမူ႔ႏွင့္ ျပန္လည္ျဖည့္တင္းမူ႔ သဟဇာတ မျဖစ္သည္ကို ျပေနသည္။

(မွတ္ခ်က္။ ေရဥပေဒသည္လည္း (၂၀၁၆) ခုနွစ္က စ၍ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ရာ ဒီေန႔အထိ အေကာင္အထည္ မေပၚေသးေပ)။

ျမန္မာျပည္သည္ မုတ္သုံမိုး ရြာသြန္းမ႔ူစနစ္၏ အက်ိဳးအျပစ္မ်ားကို ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းအျဖစ္ တေျဖးေျဖး ဒုကၡတရပ္အေနျဖင့္ ခံစားေနရျပီ။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ႔၏ အက်ိဳးအျပစ္အျဖစ္ ဆိုက္ကလံုးမုန္တိုင္းမ်ား၊ အၾကိမ္အေရအတြက္ ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ မုန္တိုင္းတိုက္ခတ္ျခင္း၊ ေရလ်ံေရၾကီးျခင္း၊ အပူခ်ိန္ ပိုမိုျမင့္တက္လာျခင္း၊ အခ်ိဳ႔အရပ္ေဒသတြင္ မိုးေခါင္ေရရွားျခင္း၊ ပင္လယ္ေျမမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာျခင္မ်ားကို ၾကံဳေတြ႔ခံစားလာရသည္။ ပင္လယ္ကမ္းရိုတန္းေဒသရိွ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလႊာမ်ားထဲသို႔ ေရငန္းတိုး၀င္မႈ ပိုပိုမ်ားျပားလာသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ ဆိုင္ကလံုးမုန္တိုင္းေၾကာင့္ ျမစ္ေရၾကီး၊ ေရလ်ံသည့္ေဒသျဖစ္သည္။ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္ ေျခာက္ေသြ႔ေသာေဒသျဖစ္ေသာ္လည္း မိုးရြာသြန္းျပီးပါက ျမစ္ေရၾကီး၊ ေရလ်ံျခင္းမ်ား အျမဲျဖစ္ေနသည္။





ဤအခ်က္မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္အေနနွင့္ အေရးၾကီးေသာအခ်က္တခုအျဖစ္ လိုအပ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ၾကရမည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းေၾကာင့္ ခုခံႏွိင္စြမ္းနဲပါးေသာ အေျခအေနမ်ား တိုးပြားလာေနသည္။ အဓိကထား လုပ္ေဆာင္ရန္မွာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား (ေျမေပၚေရ၊ ေျမ ေအာက္ေရ) မပ်က္မစီးေအာင္ထိမ္းသိမ္းရန္ျဖစ္သည္။

ေလ့လာသိရိွျခင္းႏွင့္ ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳျခင္း

အေမရိကန္ႏွိင္ငံသည္ (၂၀၀၀) ခုႏွစ္လြန္ ကာလမ်ားက စ၍ ယေန႔ထိ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္ေနမႈမ်ားကို ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္နွင့္ အျခားစြမ္းအင္မ်ားျဖင့္ အစါးထိုး ေလ်ာ့ခ်ေနသည္။

လက္ရိွအေျခအေနတြင္ တရုပ္ျပည္သည္ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္မႈမ်ား၏ (၂၈) ရာခိုင္ႏႈန္းကို အမ်ားဆံုး ထုတ္လႊတ္ေနျပီး အေမရိကန္သည္ ဒုတိယေနရာမွာ ရိွေနသည္။ ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံသည္ တတိယႏွင့္ စတုထၱေနရာတြင္ ရိွေန၏။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲခ်က္မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္မွာ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္အပူဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္သည့္ စက္ရုံအလုပ္ရုံမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားက ေန႔စဥ္ထုတ္လြတ္ေနေသာ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္းသည္လည္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္တခ်က္ျဖစ္သည္။

ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာမူ႔ကို သိပၸံပညာရွင္မ်ားက နွစ္စဥ္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ပတ္၀န္းက်င္၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရးက႑မ်ားကို ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ေစသည့္အျပင္ ေရခဲျမစ္၊ ေရခဲေတာင္မ်ား အရည္ေပ်ာ္ က်ဆင္းလာျခင္း၊ မိုးေခါင္ေရရွားျခင္းက ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရပမာဏကို ေလ်ာ့နဲလာေစျခင္း ေတာမီးမ်ား ေလာင္က်ြမ္းမူ႔ ျပင္းထန္လာျခင္းတို႔ကို ၾကံဳေတြ႔လာသည္။ ပင္လယ္ေရျမင့္တက္လာျခင္းက ကမ္းရုိးတန္ေဒသ ဖြံျဖိဳးမူ႔ကို ျခိမ္းေျခာက္လာျခင္း၊ ေရၾကီးေရလ်ံမူ႔မ်ား မ်ားျပားလာျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားႏွင့္ ငါးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း ထိခိုက္ပ်က္လာျခင္း၊ သက္ရိွသတၱ၀ါတို႔၏ ေနရာ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ပ်က္စီးေစသည္။

ထိုသို႔ ျဖစ္ပ်က္ေနျခင္းကို ႏွိင္ငံအမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွသာ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာမႈကို ေလ်ာ့နဲ ကာကြယ္နွိင္မည္။ ပတ္၀န္းက်င္ကို မညစ္ႏြမ္းေစဘဲ သန္႔စင္သည့္ စြမ္းအင္ကို အသံုးျပဳေစရမည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ားကလည္း ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမူ႔ကို သက္သာေစမည့္ ေခတ္မွီေသာစြမ္းအင္မ်ား ျဖစ္ေပၚရရိွေအာင္စဥ္ ဆက္မျပတ္ သုေတသနျပဳ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။

ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သစ္ေတာ၊ ေရအရင္းအျမစ္၊ ကမ္းရိုးတန္းေဒသႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ရိွ သက္ရိွသတၱ၀ါမ်ားသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာမူ႔ေၾကာင့္ ထိခိုက္ေစနွိင္သည့္ က႑မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။



အေမရိကန္ျပည္ေတာင္စုအေနျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေအဂ်င္စီက ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လြတ္မႈကို (၂၀၃၀) တြင္ သံုးပံုတပံု ေလ်ာက်ေစရန္ (၂၀၁၅) ခုႏွစ္ က စ၍ တြန္းအားေပးေဆာင္ရြက္ေနျပီ။ တခ်ိန္တည္မွာပင္ ေနစြမ္းအင္ႏွင့္ ေလစြမ္းအင္သံုးျပဳျခင္းကို လ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္လြတ္မူ႔၏ (၅) ရာခိုင္ႏွန္းအထိ အသံုးျပဳလာေစသည္။

ျပီးခဲေသာလမ်ားက ျပင္သစ္ တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲလာမႈဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ နွိင္ငံေပါင္း (၁၉၅) ႏိုင္ငံမ်ားက ကမာၻဖ်မ္းမ်ွအပူခိ်န္ကို (၁.၅ - ၂.၀) ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ သေဘာတူၾကပါသည္။

ျပင္သစ္သေဘာတူညီခ်က္အရ (၂၀၂၀) ခုႏွစ္ က စ၍ ပူးေပါင္ပါ၀င္ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ (၅) ႏွစ္ တၾကိမ္ ေတြ႔ဆံုျပီး ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္မႈ ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္ျဖစ္သည္။ (၂၀၂၃)ခုႏွစ္ တြင္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္မည္ျဖစ္သည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ အပူခ်ိန္ျမင့္မား ျမင့္တက္လာျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေျမေပၚေရ၊ ေျမေအာက္ေရမ်ားကို ေလ်ာ့နဲလာေစသည္။ ေရ အရည္အေသြး က်ဆင္းလာမည္။ ထုတ္ယူမူ႔ ခက္ခဲလာေစသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာေနၾကေသာ္လည္း ေျမေအာက္ေရအေပၚ အက်ိုးသက္မႈမ်ား မည္သို႔ရိွသည္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေလ့လာရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္။ စူးစမ္းမႈ နဲေနေသးသည္။

ေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားသည္ ေျမေပၚေရအရင္းအျမစ္မ်ားျဖစ္သည့္ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ ကန္ေျမာင္းမ်ားနွင့္ ဆက္သြယ္၍ ေျမေအာက္ေရျဖည့္တင္းေနရသည္နွင့္အတူ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္သြယ္မူ႔ ရိွေနသည္။ ထိုရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈက ေျမေအာက္ေရအရင္းအျမစ္မ်ားမွ ေျမေအာက္ကို ျဖည့္တင္းေပးမႈ အနဲအမ်ား၊ ပမာဏျဖင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရအေပၚ ရာသီဥတုသက္ေရာက္မူ႔ကို ေလ့လာရာတြင္ ရာသီဥတုေျပာင္းေနျခင္းကို ၾကိဳတင္ခန္႔မွန္းျခင္းသာမက ေျမေအာက္ေရျဖည့္တင္းမႈကိုလည္း ႔သုေတသနျပဳေနရမည္။ အလြန္အေရးၾကီးေသာ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေျမေအာက္ေရကို မိုးေရကအဓိကျဖည့္တင္းေပးေနျပီ အင္းအိုင္၊ ကန္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကလည္း ဆက္ႏြယ္ျဖည့္တင္းေနသည္။ ရာသီဥတုသည္ ေျမေအာက္ေရအေပၚသက္ေရာက္မူ႔မွာေသခ်ာေနသည္။

ေရသံသရာလည္ပံု အေနအထားအရ၊ ေျမေအာက္ေရကို ျဖည့္တင္းေပးသည့္ပမာဏႏွင့္ ကာလသည္ ေျပာင္းလဲေနသည့္ အေနအထားကို သိသာလာေနသည္။ ရာသီအလိုက္ ပမာဏႏွင့္ ကာလသည္ အနဲအမ်ားျဖစ္ေပၚလ်က္ရိွသည္။ ပိတ္ေလွာင္မထားေသာ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလြာ (unconfined aquifer) သည္ ရာသီဥတုႏွင့္ တိုက္ရုိက္သက္ေရာက္ေနသည္။ ပိတ္ေလွာင္ထားေသာ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလြာ (confined aquifer) သည္ ရာသီဥတုက တိုက္ရိုက္ မသက္ေရာက္ေပ။ ေျမေအာက္ေရအေပၚ ရာသီဥတုသက္ေရာက္ေနမူ႔ကိုေလ့လာရန္ ဇလဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလြဲမူ႔ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား အတူတကြ ရိွေနရန္လိုအပ္ေနေသးသည္။ ယေန႔အေျခအေနသည္ ေျမေအာက္ေရအေပၚ ရာသီဥတုကအက်ိဳးအျပစ္သက္ ေရာက္ေနႏွိင္မူ႔ကို ေနရာေဒသအလိုက္ အခ်က္အလက္အျပည့္အစံု မရိွေသးျခင္းက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးရန္ ခက္ခဲေနေသးသည္။

ကမာၻသူကမာၻသားတိုင္း စြမ္းအင္သံုးစြဲမူ႔၊ ေရသံုးစြဲမူ႔ကို ေခၽြတာျခင္း၊ သစ္ပင္ပန္းပင္မ်ားစိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ ကူညီရာ ေရာက္ေပသည္။ ကမာၻရာသီဥတုအေၾကာင္းကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္လည္း ကူညီရာေရာက္ေပသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာျပႆနာမ်ားကို ကူညီေျဖရွင္းလိုစိတ္ျဖစ္ေပၚေစမည္။ စြမ္းအင္ထိန္းသိမ္းေရးကို ေန႔စဥ္ လုပ္ငန္းတရပ္အေနႏွင့္ လုပ္ေဆာင္သြားရမည္ျဖစ္သည္။

ေျမေအာက္ေရမ်က္နွာျပင္ နိမ့္ဆင္းလာျခင္းႏွင့္ ေရပမာဏ ေလ်ာ့နဲကုန္ခမ္းလာျခင္းသည္ ေသာက္သံုးေရ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရႏွင့္ ေျမဆီလႊာမ်ား ခမ္းေျခာက္ေစျခင္းကို အၾကီးအက်ယ္ျဖစ္ေစသည္။ ေရႏွင့္ ေလသည္ လူသားအားလံုးအတြက္ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ ျဖစ္ပါသည္။

က်မ္းကိုး
၁) NOAA National Centers for Environmental Information, State of the Climate: Global Climate Report for October 2017.

၂) Journal of Groundwater Science and Engineering 2017 Vol.5 No.1 pp.59-66 ref.4

၃) NCEA, Vision-Green Environment Myanmar (Vision-GEM),Groundwater & Climate Change

၄) Climate Change Effects on Groundwater Resources (CRC book)

Comments