ေမာင္ေအာင္မြန္ ● ကြၽန္ေတာ္ေတြးမိသလို ေရးပါမည္ (၃၁၃)

ေမာင္ေအာင္မြန္ ● ကြၽန္ေတာ္ေတြးမိသလို ေရးပါမည္ (၃၁၃)
(မုိးမခ) ေဖေဖာ္ဝါရီ ၆၊ ၂ဝ၁၈
(စကၠဴႏွင့္မင္ရွိလွ်င္ နံပါတ္တူေငြစကၠဴ ႐ိုက္၍ရေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ တကယ္ရွိခဲ့ဖူးေသာ ေငြစကၠဴ)
ဗမာေငြသည္ ေရႊ ေရႊသည္ ဗမာေငြ

(၁)
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူအမ်ားသံုးစြဲရန္ ေငြေၾကးစနစ္ သတ္မွတ္ျခင္းကို မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္၌ စတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ား ေတြ႕ရ၏။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၏ ထိုဒုတိယ ေနာက္ဆံုးဘုရင္သည္ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္းအား အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ထား သည္ကိုလည္း ျမင္ေနရၿပီ။ ကမၻာႀကီးဆိုသည္မွာ မိမိတို႔ေနျပည္ေတာ္ ေလာက္မွ်သာဟု အျမင္မက်ဥ္း ဘဝင္မျမင့္။

အေမရိကန္သမထံသို႔ပင္ စာသဝဏ္လႊပို႔ မိတ္ဆက္၏။

ဥေရာပသို႔ ေလ့လာေရးခရီးအျဖစ္ ပညာရွိအမတ္မ်ားေစလႊတ္၏။ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားကိုသာမက သူတို႔ႏွင့္ဆက္ ဆံေနေသာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္းျမင္၏။ ေျပာင္းလဲလာၿပီျဖစ္ေသာ ကမၻာႀကီးႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္း အမီလိုက္ရန္ မင္းတုန္း မင္း သေဘာေပါက္ပံုရ၏။

ထို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။

တိုင္းသူျပည္သား လူအမ်ားသံုးစြဲရန္ ႏိုင္ငံသံုးေငြေၾကားစနစ္ခ်မွတ္သည္။ ေငြဒဂၤါးျပားမ်ား သြန္းလုပ္၏။ ထိုေငြကို ပထမ ျမန္မာက်ပ္ေငြ (1852-1889 AD ) ဟုေခၚသည္။

(၂)
ထိုအခ်ိန္တြင္ အဂၤလိပ္သိမ္းပိုက္ ေဒသမ်ား၌ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ Reserve Bank of India ၏ ရန္ကုန္ရံုးခြဲ Rangoon Branch Bank က Rupee ေငြစကၠူမ်ား ထုတ္၍ လည္ပတ္ကာ လူအမ်ားသံုးစြဲသည္။ တစ္ရူးပီးကို အရပ္သံုးစကားျဖင့္ တက်ပ္ဟု ေခၚၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံေငြ ေၾကးသမိုင္း၌ ျမန္မာက်ပ္ေငြဟူ၍ မသတ္မွတ္ေခ်။ ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္က ထုတ္ ေသာက်ပ္ေငြ ရွိေနေသးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ဟန္တူပါသည္။

Rupee ေငြစကၠူမ်ားအျပင္ တစ္ရူးပီးႏွင့္ညီမွ်ေသာ ေငြဒဂၤါးျပားမ်ားလည္း ထုတ္ေဝ၍ သံုးစြဲၾကေစ၏ က်ပ္-ပဲ-ျပား စနစ္ႏွင့္ခြဲ သည္။ တက်ပ္တြင္ ၁၆ ပဲရွိ၍ တစ္ပဲကို ၄ ျပားဟုထပ္ခြဲျပန္သည္။ ၂ ပဲကို တမူးေခၚ၏။ ၈ (ရွစ္) ပဲသည္ တက်ပ္၏တဝက္၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ၄ မူးပါ၊ သို႔ေသာ္လူေတြက ၄ မူူးဟုမေခၚ ၅ မူးဟုေခၚ၏။ ၄ပဲကိုတမတ္ဟုေခၚၿပီး ၄ မတ္သည္တက်ပ္ျဖစ္သည္။

စာဖတ္သူတို႔အဖို႔ အတန္ငယ္ရႈပ္ခ်င္ ရႈပ္ေနမည္၊ ထိုေခတ္ထိုအခါႏွင့္ စစ္ႀကီးၿပီးခ်ိန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခ်ိန္ထိ လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ားကအစ အမွားအယြင္းမရွိ သံုးတတ္စြဲတတ္ တြက္တတ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္အတန္ၾကာမွ ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္လိုက္၏။ (၂) ႏိုင္ငံၾကား လူမ်ားေရာ ကူးသန္းေရာင္း ဝယ္ေရးပါ ကူးလူးဆက္ဆံမႈ မ်ားျပားလြန္းေသာေၾကာင့္ ေငြေၾကးသံုးစြမႈ အဆင္ေျပလြယ္ကူေစရန္ ထိုသို႔စီမံျခင္းျဖစ္ဟန္ တူပါသည္။

(၃)
ျမန္မာတျပည္လံုး အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သို႔ ေရာက္သြားခ်ိန္၌ ေနမဝင္ေသာ ၿဗိတိသွ်အင္ပါတြင္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံေပါင္း (၄ဝ) (၅ဝ) ေလာက္ရွိပါလိမ့္မည္။ ထိုကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္လန္ဒန္ၾကားျဖစ္ေစ ကိုလိုနီႏိုင္ငံခ်င္းၾကားျဖစ္ေစ ကူးလူးဆက္ ဆံမႈမ်ား ႀကီးထြားေနေလရာ ေငြေၾကးစနစ္တရပ္ လိုအပ္လာၿပီ။ ထို႔ေၾကာင့္ Bank of England က ေငြစကၠဴမ်ားထုတ္ၿပီး ကြက္လပ္ကိုျဖည့္လိုက္၏။

သို႔ေသာ္လည္း ထိုေငြစကၠဴသည္ အဂၤလန္သံုး ေပါင္၊သွ်ီလင္၊ပဲနိ စနစ္ျဖစ္ေနျပန္၍ ကိုလိုနီႏိုင္ငံ အားလံုး၌ ထိုစနစ္အတိုင္း လိုက္သံုးၾကရန္ အေျခအေနမေပး လက္ေတြ႕မက်ျဖစ္ရျပန္ၿပီ။ ျပႆနာအတြက္ အေျဖရွာၾကရသည္။ Bank of England ကို မ႑ိုဳင္ထားၿပီး ေပါင္စတာလင္ (Pound Sterling) မိသားစု သို႔မဟုတ္ ေငြေၾကးစနစ္ တည္ထြင္က်င့္သံုးၾကသည္။

မိသားစုႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံသည္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံသံုး ေငြစကၠဴထုတ္ႏိုင္၏။ ထုတ္ေသာေငြေၾကး ပမာဏကို ေရႊေခ်ာင္းမ်ားျဖင့္ အေပါင္ထားရၿပီး ထိုေငြ၏တန္ဖိုးကို Bank of England ကအာမခံ၏။ ထိုအခါ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ား ၾကားမွာသာမက ကမၻာေပၚက မည္သည့္ႏိုင္ငံႏွင့္မဆို အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕စြာ ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကား ဆက္ဆံ၍ရလာ၏။

ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ ျဖစ္ေနစဥ္ကာလႏွင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးစ ျမန္မာျပည္တြင္ Reserve Bank of India ၏ ရန္ကုန္ရံုးခြဲ Rangoon Branch Bank က Rupee ေငြစကၠူမ်ားသည္ အာမခံခ်က္ရွိသည့္ ေပါင္စတာလင္ ေငြေၾကးစနစ္ဝင္ျဖစ္သည္။
(၄)
စာဖတ္သူတို႔ သိၾကသည့္အတိုင္း ျမန္မာျပည္မွ ၿဗိတိသွ်တို႔ဆုတ္ခြါ ဂ်ပန္တို႔သိမ္းပိုက္ေသာကာလ၌ Rupee ေငြစကၠူမ်ား သံုးစြဲ၍မျဖစ္ႏိုင္။ Rangoon Branch Bank လည္းမရွိေတာ့။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသံုး ယမ္းေငြကို ျမန္မာျပည္မွာ သံုးစြဲေစဖို႔ဆိုသည္က ပို၍ပင္ခက္ခဲေပလိ္မ့္မည္။

ထိုအခါ ဂ်ပန္စကၠဴဟု လူအမ်ားသံုးေငြ ေပၚလာသည္။ အသစ္ စကၠူကထူမို႔ ေထာင္လွ်င္မလဲ မာလည္းမာ၍ ေထာင္မလဲသဲေကာ္ဟု တင္စားေနာက္ေျပာင္ ေခၚေဝၚၾက၏။ မည္သည့္ပံုစံ မည္သည့္စနစ္ႏွင့္ ထုတ္သည္မသိ၊ မွတ္တမ္းလည္း ရွာမေတြ႕ပါ။ က်ေနာ့္မွတ္မိသည္ကေတာ့ Money master ဟုေခၚၾကသူ ဂ်ပန္စစ္ဗိုလ္က သူ၏ေသတၱာငယ္ေလး ေသာ့ႏွင့္ဖြင့္ၿပီး ေငြစကၠဴအထပ္လိုက္ ထုတ္ေပးေလ့ရွိ၏။

လွည့္လည္ပတ္ေနေသာ ေငြပမာဏ အတိုင္းအဆမရွိပံု စာဖတ္သူတို႕ စဥ္းစားၾကဖို႔ပါ။

ျမန္မာေငြစကၠဴ မွတ္တမ္းတင္ၾကသူမ်ားကမူ ဒုတိယ ျမန္မာက်ပ္ေငြ (1943-1945) ဟုသတ္မွတ္၏။ မင္းတုန္းမင္းလက္ ထက္က ကဲ့သို႔ပင္ တက်ပ္ ျပားတရာ စနစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အရပ္ထဲတြင္ တက်ပ္ကို တေဒၚလာဟုလည္း ေခၚၾက၏။ တေန႔ အဂၤလိပ္ေတြျပန္လာမည္ဟု ယံုၾကည္သူအမ်ားက Rupee ေငြစကၠဴမ်ား အထူးသျဖင့္ ဒဂၤ ါးျပားမ်ား စုထားဝွက္ထားၾကသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဂ်ပန္ေခတ္တြင္မူ မည္သူမွမသံုးစြဲရဲၾက၊ မိသြားလွ်င္ ဖက္ဆစ္နည္းႏွင့္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ အျပစ္ေပးမည္ကို သိထားၾက၍ျဖစ္ပါသည္။ တန္ဖိုးရွိရွိ မရွိရွိ ႀကိဳက္ႀကိုက္မႀကိဳက္ႀကိဳက္ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ဂ်ပန္စကၠဴဘဲ သံုးစြဲလာခဲ့ရာ၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအၿပီး ျမန္မာျပည္ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ထားေသာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ဂ်ပန္စကၠဴမ်ား တရားမဝင္ေတာ့ဟု ေၾကညာလိုက္ခ်ိန္က်မွ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားေတာ့သည္။

(၅)
ဂ်ပန္တို႔စစ္ရံႈး ၿဗိတိသွ်တို႔က British Burma ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအျဖစ္ ေၾကညာလိုက္ရာ Rupee ေငြစကၠူမ်ား တရားဝင္သံုးစြဲေငြ ျပန္ျဖစ္လာျပန္၏။ လူးအမ်ားလက္ဝယ္ ထိုေငြမ်ားေရာက္လာေရး မည္သို႔မည္ပံုေဆာင္ရြက္သည္ကို ဤစာအုပ္တေနရာ၌ ေဖာ္ျပထား၍ ထပ္မေရးေတာ့ပါ။

၁၉၄၈ ခု၊ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔၌ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးရသည္။

၁၉၄၈ ခု၊ ဧၿပီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဘဏ္ ( Union Bank of Burma) ကိုတည္ေထာင္သည္။ ထိုသို႔တည္ေထာင္ရန္ ၁၉၄၇ ခု၊ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္က Act of Union Bank of Burma ျပဌန္းအတည္ျပဳခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ တက်ပ္ ၆၄ ျပားစနစ္ ဆက္လက္က်င့္သံုးေနေသးေသာ္လည္း Reserve Bank of India ၏ ရန္ကုန္ရံုးခြဲ Rangoon Branch Bank ကထုတ္ျခင္းမဟုတ္ေတာ့ပါ။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဘဏ္က ထုတ္ေဝေသာေငြစကၠဴျဖစ္လာၿပီ။ ပဲေစ့၊ မူးေစ့၊ မတ္ေစ့၊ ငါးမူးေစ့ကဲ့သို႔ေသာ အေၾကြမ်ားႏွင့္အတူ ၁ က်ပ္၊ ၅ က်ပ္၊ ၁ဝ က်ပ္ႏွင့္ က်ပ္ ၁ဝဝ တန္မ်ားထုတ္၏။

ေပါင္စတာလင္ (Pound Sterling) ေငြေၾကးစနစ္ဝင္အျဖစ္ ဆက္လက္က်င့္သံုးၾကသည္။ ျမန္မာေငြ ေငြမာျဖစ္ေရးအတြက္ ထုတ္လုပ္မည့္ ေငြပမာဏႏွင့္အညီ ေရႊေခ်ာင္းမ်ား Bank of England ၌အပ္ႏွံထားရ၏။ သံုးစဲြေသာျမန္မာေငြစကၠဴေပၚတြင္ ဥပမာ၊ ငါးက်ပ္တန္ေပၚတြင္ ေငြစကၠဴထုတ္ရာ အရပ္တိုင္း၌ ေငြငါးက်ပ္ႏွင့္ လဲလွယ္ခြင့္ရွိေၾကာင္း အာမခံသည္ဟု Bank of England ကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ Union Bank of Burma ကိုယ္စားလွယ္တို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည္။

ေငြေၾကးလဲလွယ္မႈ ( Money Exchange) တြင္ Pound Sterling မွတဆင့္ သြားရန္မလို၊ ေငြမာခ်င္းမို႔ တိုက္ရိုက္လဲလို႔ရ၏။ ၁၉၄၈ ခုတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသံုးေငြ ၄ိ(ေလးက်ပ္) ၇၆ ျပား ေပးလွ်င္ အေမရိကန္တေဒၚလာ (One US Dollar $) ရသည္။ စာဖတ္သူတို႔ ယံုခ်င္ယံု မယံုခ်င္ေန၊ တကယ္အမွန္ ႏႈန္းထားျဖစ္ပါသည္။

(၆)
၁၉၄၈ ခု၊ ဧၿပီလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၅၂ ခု၊ ဇန္နဝါရီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ၏ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ေအဂ်င္စီမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ဖြံၿဖိဳးေရးဘဏ္ (World Bank) ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ ( IMF) တို႔၌လည္း အဖြဲဝင္ျဖစ္လာ၏။ အစည္းအေဝးမ်ားသို႔ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္မ်ားတက္ေရာက္ ေလ့လာေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးကိစၥရပ္မ်ား ပိုမိုနားလည္လာၾက၏။
ျမန္မာ့ေငြတန္ဖိုးတည္ၿငိမ္၊ ေငြေၾကးကိစၥရပ္မ်ား၌ ရင့္ၾကက္လာၿပီ။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားပိုင္ ႏိုင္ငံျခားပိုင္ ပုဂၢလိကဘဏ္မ်ား ဖြင့္ကာလုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီမို႔ ျမန္မာတို႔လည္း ဘဏ္လုပ္ငန္း ပိုမိုနားလည္ သံုးစြဲလာၾက၏။ ျပန္ဌန္းဝင္ အစိုးရအရာရွိမ်ား၏ လစာကိုဘဏ္တြင္ ထုတ္ယူႏိုင္ရန္ ခ်က္လက္မွတ္ေပး၏။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ၁၉၅၂ ခု၊ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ Rupee ေငြစကၠူအစား က်ပ္ေငြစကၠဴမ်ား ေျပာင္းလဲထုတ္သည္။ တက်ပ္ျပား ၁ဝဝ စနစ္ျဖစ္လာၿပီမို႔ တတိယျမန္မာက်ပ္ဟုေခၚသည္။ Bank of England ႏွင့္ Union Bank of Burma တို႔ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ေသာေၾကာင့္ ေငြတန္ဖုိးကမူ ေျပာင္းလဲျခင္းမရွိပါ။ ပဲေစ့၊မူးေစ့၊မတ္ေစ့၊ ၅ မူးေစ့ တို႔ေနရာသို႔ ၅ ျပားေစ့၊ ၁ဝ ျပားေစ့၊ ၂၅ ျပားေစ့၊ ျပား၅ဝ ေစ့ တို႔အစားဝင္လာသည္။

ျမန္မာက်ပ္ေငြမ်ားအနက္ မည္မွ်လည္ပတ္လ်က္ရွိၿပီး မည္မွ်ကိုမူ အရန္ေငြ (Reserve Currency) အျဖစ္ ထားရွိေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုဘဏ္က မွန္မွန္ေၾကညာၿပီး သတင္းစာမ်ားကေဖာ္ျပၾကရသည္။ လူတေယာက္သည္ မိမိလက္ဝယ္ရွိ သို႔မဟုတ္ ပိုင္ေသာက်ပ္ေငြကို အကန္႔အသတ္မရွိ ေပါင္စတာလင္၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ စသျဖင့္လဲလွယ္ခြင့္ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ယူေဆာင္သြားခြင့္ရွိသည္။

ေရႊေခ်ာင္းမ်ား အေပါင္ထား၍ ျမန္မာေငြသည္ေရႊ ေရႊသည္ျမန္မာေငြဟု ဆိုရျခင္းပါ။

(၇)
၁၉၆၂ ခု၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အာဏာသိမ္းသည္။

၁၉၆၃ ခု၊ ေဖေဖာဝါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဘဏ္ႀကီး (၃၁) ခုကိုျပည္သူပိုင္သိမ္းသည္။

၁၉၆၄ ခု၊ ေမလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ က်ပ္ ၅ဝ တန္ႏွင္က်ပ္ ၁ဝဝ တန္တို႔တရားမဝင္ဟုေၾကညာသည္။ လူထုပိုင္ေငြ က်ပ္ ၉၁၅ သန္း ၈ သိန္းအစိုးရပိုင္ျဖစ္သြားသည္။

၁၉၆၆ ခု၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ေပါင္စတာလင္ေငြေၾကးစနစ္မွ ထြက္လိုက္ၿပီးေနာက္ ေရႊေခ်ာင္းမ်ား ျပန္ယူလိုက္သည္။ ျမန္မေငြသည္ ေရႊမဟုတ္ေတာ့ၿပီ။

ထို႔ေနာက္ ဝါဇီမွ ေငြစကၠဴအသစ္မ်ားထုတ္သည္၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ခ်င္သေလာက္ထုတ္သည္။ ေဗဒင္အရ ၄၅ိ တန္၊ ၉ဝ တန္မ်ားလည္းထုတ္သည္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြ၊ တန္ဖိုးက်လာသည္။

၁၉၈၇ ခု၊ စက္တင္ဘာလ (၅) ရက္ေန႔။

၁ိ တန္၊ ၅ိ တန္ ႏွင့္ ၁ဝိ တန္တို႔မွအပ ၂ဝိ တန္ႏွင့္အထက္ သံုးစြဲေနေသာ ေငြစကၠဴမ်ား တရားမဝင္ေတာ့ဟု ေနာ္ထပ္တႀကိမ္ ေၾကညာျပန္သည္။

ဗမာေငြသည္ေရႊ ဆိုေသာဘဝ ၁၉၆၂ ခု၊ မတ္လကစ၍ က်ဆင္းခဲ့ရာ ၁၉၆၆ ခု၊ ေအာက္တိုဘလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ အဆံုးသတ္သြားေလၿပီ။

၂ဝ၁၈ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၄) ရက္ေန႔