ေအာင္မ်ိဳးဦး ● မတူကြဲျပားေသာ ရခိုင့္ေနာင္ေရး သံုးသပ္ခ်က္

ေအာင္မ်ိဳးဦး ● မတူကြဲျပားေသာ ရခိုင့္ေနာင္ေရး သံုးသပ္ခ်က္
(မုိးမခ) ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၈

ရခိုင္ေတြကို ပညာတတ္ေစလိုေသာ ဆႏၵျဖင့္ မယမင္းျမတ္ေအးက ရခိုင့္ေနာင္ေရးဟူသည့္ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ကို တင္ျပလာပါသည္။ ရခိုင္ေတြ ပညာတတ္ဖို႔ လိုတယ္၊ ဒါဟာ အကၡရာက်တယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ သူ၏ ေစတနာကို ျမင္ေတြ႔ရေသာ္လည္း သူ၏ အဆိုအမွားမ်ားေၾကာင့္ ေကာက္ခ်က္အမွားမ်ား မျဖစ္ပြားေစလိုသည့္ ေစတနာျဖင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးပါတယ္။

● ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ အေရွ႕အေနာက္ ပထ၀ီအေနအထား ခံယူပံု မတူျခင္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္းဟု ေမးလာခဲ့လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္းမွ မထင္မရွား ကမ္း႐ိုးတန္း ျပည္နယ္တခုဟုပင္ ေျဖဆိုရေပလိမ့္မည္ ဟု မယမင္းျမတ္ေအးက ရခိုင္ေနာင္ေရး ဟူသည့္ေဆာင္ပါးတြင္ ေျဖဆိုခဲ့ပါသည္။ ဒီအဆိုက ၾကည့္သူႏွင့္သာ ဆိုင္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္အေနျဖင့္ ေျဖရလွ်င္ ရခိုင္ျပည္ဟူသည္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ အေရွ႕ျခမ္းက အေရးပါေသာ ကမ္း႐ိုးတန္းနယ္ေျမတစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု ေျပာလိုပါသည္။ ဒီေနရာမွာ ဗဟိုကို တည္ထားသည့္ ေနရာအေပၚမူတည္ၿပီး အျမင္မတူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ (ပံုကို ရႈပါ)။ အေနာက္ဟု ခံစားျခင္းႏွင့္ အေရွ႕ဟု ခံစားျခင္းေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား အမ်ားအျပား ရွိပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာမ်ားအေနျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းတြင္ ဘုရားစင္ကို ထားရွိၿပီး အေနာက္ဘက္ျခမ္းတြင္ အိမ္သာကို တည္ထားတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အိမ္တအိမ္၏ အေရွ႕ အေနာက္ တည္ထားမႈ၏ ခံစားခ်က္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈသည္ အေရးပါလွပါသည္။ ဒီေနရာမွာ ရခိုင္ျပည္၏ အေရးအခင္းမ်ားသည္ ဒီခံစားမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ္လည္း မယမင္းျမတ္ေအး ေဆာင္းပါး၏ ဆိုလိုုရင္းႏွင့္ တိုက္႐ိုက္မသက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ ဒီမွ်သာ ရွင္းလင္းၿပီး အျခားအခ်က္မ်ားအေပၚ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါမည္။

● ဆင္းရဲျခင္း အေၾကာင္းရင္း
မယမင္းျမတ္ေအးက ဆက္ဆိုပါသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲမႈႏွင့္အတူ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ နိမ့္က်ရာမွ အဆင္းရဲဆံုး ျပည္နယ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ျခင္းသည္ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီးသား အေနအထားတခုဟု သူက ဆက္ဆိုပါသည္။ တိုင္းျပည္တျပည္ ဆင္းရဲျခင္းသည္ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ ကမၻာ့ပညာရွင္မ်ား အၾကားတြင္ ဒီကိစၥက အျငင္းပြားေနတုန္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ပထ၀ီအေနအထားေၾကာင့္ ဆင္းရဲသည္ထက္ စနစ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း Daron Acemoglu and James A. Robinson တို႔ေရးသည့္ Why Nations Fail ဟူသည့္ စာအုပ္တြင္ အက်ယ္ဖတ္ရပါသည္။ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယားဥပမာမ်ားကို ျပထားပါသည္။ အျခားဥပမာမ်ားလည္း အမ်ားအျပားပင္ ေတြ႔ရ၏။ ဆင္းရဲျခင္း အေၾကာင္းအရင္းကို ေဆာင္းပါးေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါမည္။

● သမိုင္းထဲက ရခိုင္
သမိုင္းထဲက ရခိုင္မ်ားအေၾကာင္းကို မယမင္းျမတ္ေအး သံုးသပ္ပံုမ်ားမွာလည္း မတူညီမႈမ်ား အမ်ားအျပား ရွိပါသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္မွ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္အထိ ရခိုင္ျပည္သည္ ႏိုင္ငံေရးအရ နိမ့္ပါးခဲ့သည္ ဟု မယင္းျမတ္ေအးက ဆိုပါသည္။ သမိုင္းပညာအရ periodization ကို မယမင္း မည္သုိ႔ပိုင္းျခားသည္ မသိရေသာ္လည္း ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္လည္းေကာင္း အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္တြင္လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္သည္ ႏိုင္ငံေရးအရ အနိမ့္ပါးခဲ့ပါ။ ေျမာက္ဦးေခတ္အေၾကာင္းမ်ားကို ျပည္တြင္းပညာရွင္မ်ားေရးသည့္ ရာဇ၀င္မ်ား၊ သမိုင္းမ်ားဖတ္ၾကည့္ၿပီး သိႏိုင္သလို ျပည္ပပညာရွင္မ်ားျဖစ္သည့္ ဂ်က္လိုင္ဒါ၊ စတီဗင္ဘန္ဂါလန္၊ မိုင္ကယ္ရွယ္နီ စသည့္ ပညာရွင္မ်ား ေရးသည့္ က်မ္းမ်ား ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။ မိုင္ကယ္ရွယ္နီ၏ မဟာ၀ိဇၨာက်မ္းအရဆိုလွ်င္ ေပၚတူဂီမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးလွည့္ကြက္မ်ားကို ရခိုင္ဘုရင္မ်ား မည္သို႔ အထက္စီးယူ ကိုင္တြယ္ခဲ့ေၾကာင္းမ်ား ဖတ္ရပါသည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္အတြင္း ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား ပါလီမန္တြင္ မည္သို႔ king maker လုပ္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းမ်ားကိုလည္း John Cady ေရးသည့္ ျမန္မာ့သမိုင္း (History of Burma) ဟူသည့္ က်မ္းတြင္ ဖတ္ရႈႏိုုင္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အဂၤလိပ္ေတာ္လွန္ေရး ကိစၥမ်ားတြင္လည္း ရခိုင္တို႔၏ ႏိုင္ငံေရးမနိမ့္ပါးခဲ့ပါ။ ဒီေနရာတြင္လည္း သမိုုင္းကို ကၽြန္ေတာ္ အက်ယ္မေဆြးေႏြးလိုသျဖင့္ ဒီမွ်သာ ေဆြးေႏြးပါသည္။

● ယေန႔ေခတ္ရခိုင္
ယေန႔ေခတ္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အေျခအေနသည္ တျဖည္းျဖည္း ဆုတ္ယုတ္ ယိုယြင္းလာေနသည္ ဟု မယင္းျမတ္ေအးက ဆိုပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္လက္ခံပါသည္။ ဒီအဆိုကို ၾကားမိတိုင္း ရခိုင္ျပည္တြင္ တာ၀န္က်ခဲ့သည့္ တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦး လက္ထက္ သူေျပာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည့္ (ကၽြန္ေတာ္ နားနဲ႔ ဆတ္ဆတ္ ၾကားခဲ့သည္ မဟုတ္၊ လူေျပာသူေျပာျဖင့္ ၾကားခဲ့သည့္စကား) စကားတခြန္းကို အျမဲအမွတ္ရမိပါသည္။ “ငါလာတာ နည္းနည္းေနာက္က်သြားတယ္၊ ငါေစာေစာ ေရာက္ရင္ ရခိုင္ေတြ ဒီေလာက္ ခ်မ္းသာမွာ မဟုတ္”. ဒီစကားကို သူေျပာခဲ့သည္မွာ မွန္မမွန္ ကၽြန္ေတာ္ အတည္မျပဳႏိုုင္ပါ။ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္း ရခိုင္ျပည္တြင္ ပုဇြန္လုပ္ငန္း၊ ဆားလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ထြန္း၍ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ၊ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ရခိုင္ေတြ တိုက္ေဆာက္တာ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦး က ဆိုခဲ့တာ လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူတကယ္ ေျပာခဲ့ မေျပာခဲ့ ကၽြန္ေတာ္ မသိေပမယ့္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦးဟာ ရခိုင္ေတြရဲ့ စီးပြားေရးကို ႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ တိုင္းမွဴးေတြထဲမွာ အဆိုးဆံုးျဖစ္တယ္လို႔ ရခိုင္ျပည္က စီးပြားေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းက ယခုတိုင္ေျပာေနၾကဆဲပါ။ ဒီကိစၥမွန္မမွန္ကေတာ့ တကယ္သုေတသန လုပ္ၾကည့္မွ သိမွာပါပဲ။

ရခိုင္ျပည္ ဘာေၾကာင့္ ဆင္းရဲရသလဲ ဆိုသည့္ ကိစၥမ်ားက က်က်နန သုေတသနျပဳစုၿပီး အစီရင္ခံစာေတြ ေရးရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

ေသခ်ာတာတစ္ခုကေတာ့ ရခိုင္ျပည္တြင္ စက္႐ံုအလုပ္႐ံု တခုုတေလမွ်ပင္ မရွိ။ ေက်ာက္ေတာ္ သၾကားစက္ဆိုၿပီး တည္ခဲ့သည့္ စက္႐ံုတ႐ံု ရွိ၏။ မလည္ပတ္ေတာ့ေပ။ အဂၤလိပ္ေခတ္က စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ ဆန္စပါးကို ႏိုင္ငံျခားသို႔ တိုက္႐ိုက္တင္ပို႔သျဖင့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ တန္တစ္ရာ ဆန္စက္မ်ား ရွိ၏။ ယခု မရွိေတာ့ေပ။ ငယ္ငယ္တုန္းက ပထ၀ီ၀င္သင္ၾကားခ်ိန္က ျမန္မာျပည္၏ စက္႐ံုမ်ားအေၾကာင္း အလြတ္က်က္ခဲ့ရစဥ္က ရခိုင္ျပည္တြင္ ရွိသည့္ စက္႐ံုအေၾကာင္းကို ေျဖဆိုပါ ဆိုလွ်င္ ေတာ္ေတာ္လြယ္ပါသည္။ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ား (ယခင္က တိုင္း ဟုေခၚ) တြင္ ရွိသည့္ စက္႐ံုမ်ား အေၾကာင္း စာရင္းခ်ျပရေသာအခါ နည္းနည္းခက္ပါသည္။ စက္႐ံုအလုပ္႐ံုမ်ား မ်ားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ စပါးေစ်းကြက္ပ်က္သည့္အခ်ိန္တြင္ ရခိုင့္စပါးေစ်းကြက္လည္း လိုက္ပ်က္ပါသည္။ ရခိုင္တျပည္လံုး၏ စီးပြားေရးကို အဂၤလိပ္ေတြ တဖြဖြေျပာတဲ့ comparative advantage ဆိုတဲ့ ႏႈိင္းရအားသာခ်က္အရ စပါးအေပၚ အလြန္အမင္းမွီခိုသျဖင့္ စပါးပ်က္ခ်ိန္ တျပည္လံုး၏ စီးပြားပ်က္ပါသည္။ စီးပြားပ်က္ေတာ့ ေငြရလြယ္တဲ့ ေဒသမ်ားသို႔ လူငယ္ေတြ ထြက္ခြာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ out-migration အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ပါသည္။ နည္းနည္း အဆင္ေျပခဲ့သည့္ ပုဇြန္ေစ်းကြက္လည္း ပ်က္၊ ဆားေစ်းကြက္လည္းပ်က္ ဆိုုေတာ့ အလုပ္မရွိေတာ့ပါ။

● ပညာမတတ္သည့္ ရခိုင္
ရခိုင္ေတြ ပညာမတတ္ဘူး ဆိုတဲ့ စကားေတြကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ၾကားရပါသည္။ မွန္ေကာင္းမွန္ႏိုင္ပါသည္။ ရခိုုင္ျပည္၏ ပညာေရးကို ၾကည့္လွ်င္ ေအာင္ခ်က္ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း အနည္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ဒါက access to education လို႔ေခၚတဲ့ ပညာေရးရပိုင္ခြင့္ကို မရတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စီးပြားေရးႏိုဘယ္ဆုရွင္ ပေရာ္ဖက္ဆာ အမတၱရာစန္း ေျပာတဲ့ စကားကို အမွတ္ရမိပါတယ္။ လူေတြဆင္းရဲတာ ပ်င္းလို႔ မဟုတ္ဘူး။ ခ်မ္းသာဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိတ္ဆို႔ခံရလို႔ ျဖစ္တယ္တဲ့။ ပညာေရးက႑မွာလည္း ဒီအဆိုက မွန္ေနပါတယ္။ ပညာမတတ္တာက ပ်င္းလို႔ မဟုတ္ဘူး။ ပညာတတ္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိတ္ဆို႔ခံရလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ပညာမတတ္တာနဲ႔ ပညာမဲ့တာ မတူဘူးဆိုုတာပါပဲ။

ရခိုင္ျပည္ရဲ့ ေအာင္ခ်က္ရာခိုင္ႏႈန္းကို ၾကည့္တဲ့အခါ ရခိုင္ျပည္ဟာ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ ဂုဏ္ထူးရရွိမႈအတိုင္းအဆကို ၾကည့္တဲ့အခါမယ္ေတာ့ ျပည္နယ္ေတြထဲမွာ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေနတာကိုလည္း ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါကို ရခိုင္သမိုင္းသုေတသီ ေဒါက္တာေက်ာ္မင္းထင္က သူ၏ ေဖ့ဘုတ္စာမ်က္ႏွာမွာ ေထာက္ျပဖူးပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာကို ျပသလဲဆိုေတာ့ ကိန္းဂဏန္းအတိုင္းအဆအရ ရခိုင္မွာ နည္းေပမယ့္ ကြာလတီ အရည္အေသြးအားျဖင့္ေတာ့ ျမင့္ေသးတယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ပညာတတ္ရခိုင္ေတြ ရခိုင္ျပည္မွာ မေနဘဲ ရန္ကုန္ကို ထာ၀ရ ေျပာင္းေရႊ႕ကုန္တဲ့ အခ်က္တခ်က္ကလည္းပဲ ရခိုင္ျပည္မွာ ကိန္းဂဏန္းအားျဖင့္ ပညာတတ္သူ ေလ်ာ့ကုန္တဲ့ အခ်က္တခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက ေက်းလက္မွာ ေနထိုင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္သူေတြကို ပညာမတတ္ဘူးလို႔ အျပစ္ဖို႔တာကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ တရားလြန္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ေက်းလက္ေန ရခိုင္ေတြဟာ အစိုးရေပးတဲ့ ပညာေရးကို ရရွိဖို႔ အလွမ္းေ၀းေပမယ့္ ပင္ကိုယ္လူမႈပတ္၀န္းက်င္က ေပးတဲ့ ပညာေရးအားျဖင့္ အတိုုင္းအတာတခု အထိ အဆင့္ျမင့္ပါတယ္။ ဘယ္ေၾကာင့္ အဲလို ေျပာႏိုင္သလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ ရမ္းျဗဲကၽြန္းကို ေရာက္သြားေတာ့ ရြာသားေတြဟာ ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္၊ ျငင္းခုန္ႏိုင္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အျမင္နဲ႔ စကားေျပာႏိုင္တယ္။ ေျပာတိုင္းယံုတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ သုေတသီေတြအေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္ထဲကို ကြင္းဆင္းေလ့လာဖို႔ လိုပါမယ္။ ရြာသားေတြနဲ႔ စကားေျပာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီေကာင္ေတြ ဘာမွ သိတာမဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ အထာနဲ႔ သြားေျပာလို႔ကေတာ့ ကားေနေအာင္ ခံရပါလိမ့္မယ္။

● အခြင့္အလမ္းနဲ႔ စိန္ေခၚမႈ
မယမင္းျမတ္ေအးက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တည္ရွိေနတာကို စိန္ေခၚမႈလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အခြင့္အလမ္းလို႔ျမင္တယ္။ ရခိုင္ျပည္က အခ်မ္းသာဆံုးျဖစ္ခဲ့တဲ့၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပုဂၢလိကဘဏ္ကို ပထမဦးဆံုးတည္ခဲ့တဲ့၊ ႐ူပီး ၁၂ သိန္းအထိ ခ်မ္းသာခဲ့တဲ့ ဦးရဲေက်ာ္သူဆိုတာ ဘဂၤလာနဲ႔ ကုန္ကူးလို႔ ခ်မ္းသာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့ ေစ်းကြက္ႀကီးျဖစ္တယ္။ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ တင္ပို႔လို႔ကေတာ့ ဘာမဆို ၀ယ္မယ့္ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ တင္ပို႔ႏိုင္တာထက္ကို မ်ားမ်ား၀ယ္ႏိုင္တဲ့ ေစ်းကြက္ျဖစ္တယ္။

ဒါေပမယ့္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးက ခဏခဏ အပိတ္ခံရတယ္။ ဘဂၤလာကို ေမွာင္ခိုပို႔သူေတြ ခ်မ္းသာၾကသူေတြ ခ်ည္းပဲ။ အာဏာပိုင္ေတြက ဟိုဟာ မပို႔ရ၊ ဒီဟာ မပို႔ရ တားျမစ္မႈေတြ မ်ားတယ္။ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးဟာ အသက္မ၀င္ဘူး။ ဒါကို ေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္သံုုးသပ္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

ပင္လယ္ထြက္ေပါက္ေတြ ရွိတဲ့ ရခိုင္ျပည္ကို အဂၤလိပ္ေခတ္ကလို ႏိုင္ငံျခားနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ကုန္သြယ္ခြင့္ေပးမယ္ဆိုရင္ ပိုအဆင္ေျပလာမွာပါ။ အခုက ရန္ကုန္ကေနတဆင့္ သြားရေတာ့ ေဒသခံတင္ပို႔သူေတြ မစားရဘဲ ရန္ကုန္က ကုန္သြယ္ပြဲစားေတြ စားဖို႔ ျဖစ္တာေပါ့။

● လူမည္းသင္ခန္းစာ
မယမင္းျမတ္ေအးရဲ့ ေဆာင္းပါးထဲမွာ လူမည္းသင္ခန္းစာကို ေပးထားပါတယ္။ လူမည္းေတြဟာ ႀကိဳးစား႐ုန္းကန္မႈနဲ႔ ဆင္းရဲျခင္း၊ ပညာမဲ့ျခင္းက လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္တဲ့။ ဒီေနရာမွာ မယမင္းျမတ္ေအး သတိမျပဳမိတာက affirmative policy action လို႔ေခၚတဲ့ အေမရိကန္မူ၀ါဒကို သတိမျပဳမိလို႔ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ စနစ္အရ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ တန္းတူညီမွ် ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ ေဆာင္က်ဥ္းေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ညြန္ၾကားခ်က္ေတြ၊ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ၿပီး လူမည္းတို႔ဘ၀ ေကာင္းစားလာဖို႔ လုပ္ေပးခဲ့တာဟာ ဆိုရင္ ယခုထက္ထိ တည္ရွိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမည္းေတြကို လုပ္စားကိုင္စားဖို႔ ဧက (၄၀) နဲ႔ ျမည္းတစ္ေကာင္ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ေပးခဲ့တဲ့ သာဓကေတြ ရွိပါတယ္။ သမၼတ႐ူးစဘဲ့လက္ထက္မွာ အမ်ိဳးသားလုပ္သားဆက္ဆံေရးဥပေဒ (ေခၚ) ၁၉၃၅ ဝက္ဂနာအက္ဥပေဒနဲ႔ ကာကြယ္ေပးခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ ရွာဖတ္ရင္ အမ်ားႀကီး ေတြ႔အံုးမွာပါပဲ။ ဒါဟာ နိမ့္ပါးသူေတြကို အျပစ္မဖို႔ရဘူး၊ စနစ္ေတြ ခ်မွတ္ပီး ကူညီေပးရတယ္ဆိုတဲ့ ဥပမာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

● ပညာေခတ္အတြက္ ရခိုင္မ်ိဳးဆက္တို႔ တာ၀န္
ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းေနရသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းသည္ အမ်ားက ႏွိမ္ေနေသာေၾကာင့္ မဟုတ္ေပ။ ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္းကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္သာ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းေနရသည္ လို႔ မယမင္းျမတ္ေအးက ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ လံုး၀ဥသုန္ မမွန္ပါဘူး။ ဖိႏွိပ္တဲ့စနစ္ေၾကာင့္ တိုးတက္ဖို႔အခြင့္အလမ္းေတြ ဆံုး႐ံႈးရပါတယ္။ ဒါဟာ အမတၱရာစန္းေျပာတဲ့ စကားပါ။ စနစ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲရပါတယ္လို႔လည္း Why Nations Fail က ဆိုပါတယ္။ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိမယ္၊ Affiramative policy actions ေတြ ရွိမယ္ဆိုရင္ အရည္အခ်င္းက တက္လာပါလိမ့္မယ္။ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ မနက္လံုး လမ္းေလွ်ာက္၊ ေခ်ာင္းကူးရတဲ့ ကေလးေတြကို လြယ္လင့္တကူ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ေအာင္ စနစ္တည္ေဆာက္ မကူညီဘဲနဲ႔ စာႀကိဳးစားပါ ေျပာဖို႔ ခက္ပါတယ္။ ရန္ကုန္က ကေလးေတြ ဖယ္ရီနဲ႔ လြယ္လင့္တကူ ေက်ာင္းတက္ရခ်ိန္ ရခိုင္မွာ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ ေခ်ာင္းကူး ျမစ္ကူး သြားေနရသူေတြ မနည္းပါဘူး။

ေက်ာက္ျဖဴက လူေတြက ဂတ္စ္ေရာင္းရေငြရဲ့ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေပးၿပီး ငါတို႔ေဒသက ေခ်ာင္းေတြ ေျမာင္းေတြကို တံတားေဆာက္ေပးပါလား၊ လမ္းေဖာက္ေပးပါလားလို႔ ေျပာၾကတယ္။ မလုပ္ေပးေတာ့ စိတ္နာမွာေပါ့။ ဒီပင္လယ္ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္အရသာ ႏိုင္ငံေတာ္က ပိုင္သည္ဆိုေပမယ့္ ဒီပင္လယ္မွာ ေနလာတဲ့၊ က်က္စားလာတဲ့သူေတြက ျပည္သူေတြ ျဖစ္တယ္။ သယံဇာတရဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ကို ျပည္သူေတြ ရသင့္တာေပါ့။ ပညာေရးဘ၀ လွပဖို႔၊ က်န္းမာေရးကုသမႈ အခမဲ့ ရရွိဖို႔ ရခိုင္ျပည္သူေတြ ရသင့္တာေပါ့။

● ရခိုင္ေနာင္ေရးအတြက္ ဘာလုပ္ၾကမွာလဲ
ရခိုင္ေနာင္ေရးအတြက္ Affirmative policy actions ေတြ ခ်ေပးဖို႔လိုတယ္။ အားနည္းသူ အားျပည့္လာေအာင္ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ရမယ္။ သူ႔ဘ၀ေကာင္းစားဖို႔ သူ႔ေဒသက သယံဇာတ အက်ိဳးအျမတ္ကို တစ္၀က္ျဖစ္တဲ့ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမရရင္ေတာင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ေတာ့ ေပးသင့္တယ္။ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးေတြ ဖြင့္ေပးသင့္တယ္။ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြကတဆင့္ ႏိုင္ငံျခားကို တိုက္႐ိုက္ကုန္သြယ္ခြင့္ေပး သင့္တယ္။ တိုက္႐ိုက္ကုန္သြင္းခြင့္ ေပးသင့္တယ္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးမွာ Affirmative policy actions ေတြ လုပ္ေပးရမယ္။

ႀကိဳးစားရမွာ ရခိုင္သူ ရခိုင္သားေတြရဲ့ တာ၀န္ပါ။ စနစ္အရ ဖိႏွိပ္မိေနတာေတြကို ေျဖေလ်ာ့ေပးဖို႔ကေတာ့….

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ေအာင္မ်ိဳးဦး