ဇင္လင္း ● အဂတိတရားေလးပါးကို ေစာင့္ထိန္းၾကမွသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္မည္

ဇင္လင္း ● အဂတိတရားေလးပါးကို ေစာင့္ထိန္းၾကမွသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္မည္
(မုိးမခ) မတ္လ ၂၀၊ ၂၀၁၈

ႏုိင္ငံတကာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအဖြဲ႔ (Transparency International) က ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္အတြက္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈစာရင္း ကုိ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ၌ ျမန္မာႏုိင္ငံက အမွတ္ ၃ဝ သာ ရရွိသည္။ ျခစားမႈ နံပတ္စဥ္အရ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံ ၁၈ဝ ရွိသည့္အနက္ အဆင့္ ၁၃ဝ သတ္မွတ္ခံရသည္။ ယခင္၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က အဆင့္ ၁၃၆ သတ္မွတ္ခံရသျဖင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ အဆင့္ အနည္းငယ္ တိုးတက္လာသည္ဟု ဆုိႏုိင္သည္။

၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ စာရင္းတြင္ နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံက ၈၉ မွတ္ရရွိသျဖင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ အနည္းဆုံးႏိုင္ငံ အဆင့္ ၁ သတ္မွတ္ခံ ရသည္။  ဒုတိယ ျခစားမႈအနည္းဆုံးႏိုင္ငံသည္  ၈၈ မွတ္ရေသာ ဒိန္းမတ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ဖင္းလန္း ႏွင့္ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံတို႕က ၈၅ မွတ္စီရရွိျပီး၊ တတိယ ျခစားမႈ အနည္းဆုံးႏိုင္ငံမ်ားဟု ဟုဆိုသည္။ စကၤာပူ ႏွင့္ ဆြီဒင္ႏုိင္ငံတို႕က ၈၄ မွတ္စီရရွိကာ အဆင့္ ၆ ၌ ရွိၾကသည္။ တရုတ္ျပည္က ၄၁ မွတ္ျဖင့္ အဆင့္ ၇၇၊ ထုိင္းႏုိင္ငံက ၃၇ မွတ္ျဖင့္ အဆင့္ ၉၆၊ ေျမာက္ကုိရီးယား က ၁၇ မွတ္ျဖင့္ အဆင့္ ၁၇၁ စသျဖင့္ ေဖၚျပထားသည္။ ျခစားမႈ အဆုိးဆုံးအဆင့္ ၁ဂဝ က ဆုိမာလီယာႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ၉ မွတ္သာ ရရွိသည္။

ႏုိင္ငံတကာပြင့္လင္းျမင္သာမွဳအဖြ႔ဲ TI ၏ ၂ဝ၁၇ အစီရင္ခံစာအရ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ အစိုးရမဟုတ္ သည့္ လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား (NGOs, CSOs) ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံေနရျပီး၊ ဥပေဒ အကာအကြယ္ မရရွိဘဲ၊ အႏၱရာယ္မ်ားႀကဳံေတြ႕ေနရေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ၆ ႏွစ္အတြင္း သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရ ေသာ သတင္းေထာက္ ၁ဝ ဦးအနက္ ၉ ဦးသည္ ျခစားမႈမ်ားျပားသည့္ ႏုိင္ငံမ်ား၌ အသတ္ခံရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။ ၂၀၁၂ မွ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ အတြင္း အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏႈန္းျမင့္မားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သတင္းေထာက္/သတင္းစာဆရာ စုစုေပါင္း ၃၆၈ ေယာက္ သတ္ျဖတ္ခံရသည္။ ထို႕ျပင္ သတင္းေထာက္သတ္ျဖတ္ခံရမႈ ၁၇၉ မႈသည္ တရားခံမ်ားအား ရုံးတင္ တရားစြဲဆိုႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ၊ လြတ္ေျမာက္ေနသည္ဟု TI အဖြဲ႕က ေထာက္ျပထားသည္။ သတင္းစာ (Media) ႏွင့္  အစိုးရမဟုတ္ေသာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား (NGOs) ကို ဖိႏွိပ္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူမႈအခြင့္အေရးမ်ား (Civil Rights)  ဆုံးရႈံးေနရျပီး၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ လႊမ္းမိုးေနသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရေၾကာင္း TI အဖြဲ႕က သုံးသပ္တင္ျပထားသည္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း TI ရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ ညႊန္းကိန္း (CPI) အမွတ္ ၄၅ မွတ္ေအာက္ က်ဆင္းေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သတင္းစာႏွင့္ NGOs မ်ား ဖိႏွိပ္ခံေနရသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း TI အဖြဲ႕၏ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖၚျပထားသည္။၂၀၁၂ ခုႏွစ္က အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈညႊန္းကိန္း ၅၅ မွတ္ရရွိသည့္ ဟန္ေဂရီႏိုင္ငံသည္ ၂၀၁၇ တြင္ ၄၅ မွတ္သာ ရရွိသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ NGOs မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခု ေရးဆြဲခဲ့ျပီး၊ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေသာ  အစီအမံမ်ားလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့၍ဟု ဆိုသည္။ ဘရာဇီးလ္ႏိုင္ငံသည္လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က CPI ညႊန္းကိန္း အမွတ္ ၄၃ မွ ၂၀၁၇ တြင္ ၃၇ အထိက်ဆင္းခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ အေၾကာင္းမွာ ႏိုင္ငံအတြက္ အေရးႀကီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ ရာ၌ အစိုးရမဟုတ္ေသာ လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား (CSOs) ၏ ပါ၀င္ခြင့္ပတ္သက္ခြင့္ကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့သည့္အျပင္၊  သတင္းေထာက္မ်ားကို ေဘးကင္းလုံျခဳံေအာင္ ဥပေဒျဖင့္အကာအကြယ္ မေပးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဘရာဇီးလ္ႏိုင္ငံတြင္ ၆ ႏွစ္အတြင္း သတင္းေထာက္ ၂၀ ဦး သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသည္ဟု ေဖၚျပထားသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ၂ဝ၁၇ အစီရင္ခံစာအရ CPI ညႊန္းကိန္း အမွတ္ ၃၀ သာ ရရွိသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေနအထားကလည္း သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား (CSOs) ရသင့္ရထိုက္သည့္ လူမႈအခြင့္အေရး (Civil Rights) မ်ား ဆုံးရႈံးစျပဳလာေနျပီလားဟု ေမးခြန္းမ်ားေပၚထြက္ေနသည္။ World Justic Project ဟုေခၚေသာ “ကမာၻ႕တရားမွ်တမႈ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕” ၏ တရားမွ်တမႈ အေျခအေန သုေတသနျပဳခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံ ၁၁၃ ႏိုင္ငံအနက္ အဆင့္ ၁၀၀ ၌ ရွိေနသည္ဟု ေဖၚျပထားသည္။

WJP အဖြဲ႕က ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၁၃ ႏိုင္ငံကို ေလ့လာသုေတသနျပဳ တင္ျပထားသည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ခုႏွစ္ အတြက္ ထုတ္ျပန္ေသာ ေလ့လာခ်က္တြင္ ထိုသို႕ ေဖၚျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကထက္ အဆင့္ ၂ ဆင့္ ျပဳတ္ က်သြားျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အထက္တြင္ လက္တင္အေမရိကတိုက္မွ နီကာရာဂြာႏိုင္ငံ ရွိေနၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေအာက္တြင္ တူရကီႏိုင္ငံရွိေနသည္။ ကမာၻေပၚတြင္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး အရွိဆံုးႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ ဒိန္းမတ္၊ ေနာ္ေ၀ ႏွင့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတို႔ကို နံပတ္ ၁၊၂၊၃ အျဖစ္ေဖၚျပထားသည္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ ကေမၻာဒီးယား ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံတို႔ကို ေဖၚျပထားသည္။ WJP အဖြဲ႕အေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈကို တိုင္းတာရာတြင္ အစိုးရေရာ ျပည္သူေတြပါ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈရွိျခင္း၊ လူတိုင္း၏ အေျခခံရပိုင္ခြင့္မ်ားကို အကာကြယ္ေပးသည့္ တရားမွ်တမႈရွိေသာ တရားဥပေဒမ်ား ရွိျခင္း၊ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ဘက္လိုက္မႈ ကင္းမဲ့ျခင္းတို႔ကို အေျခခံကာ  ဆံုးျဖတ္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသ တြင္ ၁၅ ႏိုင္ငံရွိသည့္အနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆင့္ ၁၄ သို႕ေရာက္ေန သည္။

အဂတိလိုက္စားမႈေၾကာင့္ အမ်ားဆုံး အတိုင္ခံရေသာ ဌာနမ်ားအနက္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္ဟု “အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္” က ေျပာေၾကာင္း ဘီဘီစီသတင္းက ေဖၚျပသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို သုံးၿပီး ေငြေၾကး အလြဲသုံးစားလုပ္သူမ်ားကို အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားျဖင့္ ရဲအဖြဲ႕အား တိုင္ၾကားၿပီး အမႈဖြင့္ထားေၾကာင္း ေကာ္မရွင္၏ ေျပာေရး ဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးဟန္ညြန႔္က ဘီဘီစီသို႕ ေျပာသည္ဟု သိရသည္။

ရပ္ကြက္မ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိေရးအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးမ်ားက က်သင့္ေငြေၾကးထက္ ပိုမိုေကာက္ခံျခင္း၊ ရဲက အမႈတခု ကို ဖမ္းဆီးၿပီး လာဘ္ယူကာ လြတ္ေပးျခင္း၊ တရား႐ုံးတြင္ လာဘ္ယူျခင္း၊ ဆိုင္ခန္းအတြက္ စည္ပင္သာယာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူး က က်သင့္ေငြထက္ပိုယူျခင္း စသည့္တိုင္တန္းလႊာမ်ားကို လက္ခံရရွိထားသည္ဟု ဦးဟန္ညြန႔္က ဆိုသည္။ ယခုအေတာ အတြင္း အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္သို႕ တိုင္တန္းမႈမ်ား ယခင္ကထက္ ၅ ဆေလာက္ ပိုမ်ားလာသည္ဟု လည္း ၎က ဆိုသည္။ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒျဖင့္ အမႈဖြင့္ခံထားရသူ ၁၂ ဦး ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ေနသျဖင့္၊ သူတို႔ကို ဖမ္းဆီးရမိေရး သတင္းေပးတိုင္ၾကားရန္ ျမန္မာနိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္း ျဖစ္စဥ္မ်ားအရ အဂတိလိုက္စားမႈ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ အမ်ားစုသည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ယိုယြင္းေနသျဖင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါတယ္။ လက္ရွိတရားရုံးမ်ားႏွင့္ တရားဥပေဒထိန္းသိမ္းေရးက႑ တာ၀န္ရွိသူမ်ား သည္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ကြပ္ကဲမႈေအာက္၌ ရွိသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အမ်ားဆုံးအတိုင္ခံရသည့္ အဖြဲ႕မွာ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ျဖစ္သည္ဟု “အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္” က ေျပာခဲ့ပုံရသည္။

ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၄ ဘီဘီစီ သတင္းတစ္ပုဒ္တြင္ ဦးကိုနီကို လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈသည္ လူအမ်ား ထင္ျမင္သည့္ သာမန္ဆိုသည္ ထက္ ပိုမိုနက္ရွိုင္းသည္ဟုဆိုသည္။ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုက စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဦးကိုနီမိသားစု၏ ေရွ႕ေန ဦးေနလက ဆိုသည္။ ၎အဖြဲ႕အစည္းကို လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္က စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္ဟုလည္း ဦးေနလ ကဆိုသည္။ သူ႔ကို စာနာသူမ်ားက လာေရာက္အသိေပးေျပာၾကားခဲ့သျဖင့့္၊ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္က ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ အဖြဲ႕ အစည္းက လုပ္ႀကံခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေနလ သိခဲ့ေသာ္လည္း တရား႐ုံးသို႕ သက္ေသအေထာက္အထား မတင္ျပႏိုင္ ေသးဟု ဆိုသည္။ ထိုအဖြဲ႕သည္ အလြန္ေၾကာက္စရာ ေကာင္းၿပီး လူသတ္ရမွာ ဝန္မေလးသည့္ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သည္ ဟုလည္း  တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေနလက ေျပာေၾကာင္း သိရသည္။ သူ႔ကို အသက္အႏၲရာယ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား ရွိေနသျဖင့္ စိုးရိမ္ရေၾကာင္းလည္း ဦးေနလ က ေျပာသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ဦးေနလ ေထာက္ျပထားသည့္ ေနာက္ကြယ္က လူသတ္ရမွာ ၀န္မေလးေသာ အဖြဲ႕အစည္းသည္  တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး၏ ရန္သူျဖစ္ေနႏိုင္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္မည္ကို မလိုလားသည့္ လက္မည္းႀကီးအဖြဲ႕လည္း ျဖစ္ႏိုင္ သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္သည့္ NLD အစိုးရအဖြဲ႕က လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ သက္တမ္းအတြင္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးစားနည္းလမ္းရွာေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရးကို ျပင္းျပင္းျပျပ လိုလားၾကေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္သူ ျပည္သားတို႕ကလည္း ဖြဲ႕စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးကို အထူး တိုက္တြန္းေျပာဆိုေနၾကပါသည္။ ထိုအေျခအေနကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနသူမ်ားတြင္ လက္မည္းႀကီးဂိုဏ္း လည္း ပါဖို႕မ်ားသည္။ လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပုံေအာက္တြင္ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေနသူမ်ားက ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို မလိုလားၾကဟု ထင္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၂၀၁၇ ဇႏၷ၀ါရီ ၂၉ ရက္ေန႕က အလြန္ အရုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ ေသာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ႀကံမႈ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္မ်ားက သုံးသပ္ၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္၀ွမ္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး အစရွိသည့္ နယ္ပယ္အစုံတြင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ၊ အဂတိလုိက္စားမႈမ်ား ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို လူအမ်ားသိၾကသည္။   လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ အဂတိလုိက္စားမႈမ်ားသည္ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူထုအတြက္ ေရာဂါဆုိးႀကီးတစ္ခု ျဖစ္သည္။  ႏုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အဂတိလုိက္စားမႈ ေရာဂါဆိုးသည္ ႀကီးမားေသာ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနေၾကာင္း ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္တြင္ အႀကိမ္ႀကိမ္တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္သုဥ္းမႈ၊ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈ အစရွိေသာ ဆုိးက်ဳိးမ်ားသည္ အဂတိလုိက္စားမႈမ်ား၏  ေနာက္ဆက္ရလဒ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ယိုယြင္းပ်က္စီးေနရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းသည္လည္း လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈႏွင့္ အဂတိလုိက္စားမႈ(Corruption)ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာပြင့္လင္းျမင္သာမွဳအဖြ႔ဲ TI ၏ ၂ဝ၁၇ အစီရင္ခံစာအရ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားစာရင္း တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံပါေနသည္မွာ အံ႕ၾသစရာေတာ့ မဟုတ္။ ယခုကဲ့သို႕သုေတသနျပဳ ေ၀ဖန္သုံးသပ္သည့္ အေလ့အထမ်ိဳးကို အျပစ္မျမင္ဘဲ ႀကိဳဆိုသင့္သည္။ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမႈကို မေၾကာက္မရြံ႕ခံယူတတ္ျပီး၊ မွားေနလွ်င္ အမွန္ျပင္တတ္မွသာ  ဒီမိုကေရစီစရိုက္သဘာ၀ႏွင့္ ဆီေလ်ာ္ေပမည္။ အလ်ဥ္းသင့္သျဖင့္ ၂၀၁၈ မတ္လ ၇ ရက္က ေနျပည္ေတာ္၌ က်င္းပ ခဲ့ေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ တရားမွ်တ မႈဆိုင္ရာ ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္းေရးညီလာခံ၌ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေျပာၾကားခဲ့သည့္ မိန္႔ခြန္းေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ကို တင္ျပလိုပါသည္။

“ကြ်န္မတို႔ အစဥ္အလာအရ ယံုၾကည္ခဲ့တာ အဂတိတရားဆိုတာ ေလးပါးရွိတယ္၊ ဆႏၵ၊ ေဒါသ၊ ဘယာ၊ ေမာဟ အဲဒါ အင္မတန္ျပည့္စံုတယ္လို႔ ကြ်န္မယူဆပါတယ္။ ဆႏၵအရလုပ္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့သူေတြကို ညႇာၿပီးေတာ့ လုပ္တာ၊ သူတို႔ရဲ႕အက်ိဳးကို ဦးစား ေပးၿပီးေတာ့လုပ္တာ၊ အဲဒါလည္း အဂတိတရားပဲ၊ ေဒါသဆိုတာ ကိုယ္မႀကိဳက္တဲ့ သူေတြ ကိုယ္စိတ္ကြက္တဲ့သူေတြ ကိုယ္မုန္းတဲ့သူေတြအေပၚမွာ မတရားသျဖင့္လုပ္တာလည္း အဂတိပဲ။ ပိုက္ဆံယူတာ ေပးတာနဲ႔ပဲ အဂတိျဖစ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယာဆိုတာ ေၾကာက္လို႔၊ ကိုယ္ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က ၿငိဳျငင္မွာ ေၾကာက္ လို႔၊ ကိုယ္ရဲ႕အထက္ကအရာရွိက ကိုယ့္ကို ျပႆနာရွာမွာ ေၾကာက္လို႔ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္အေပၚမွာ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ၾသဇာ ရွိတဲ့သူေတြ မႀကိဳက္မွာေၾကာက္လို႔ လုပ္သင့္တာကို မလုပ္ဘူး။ မလုပ္သင့္တာကို လုပ္တယ္ ဆိုတာလည္း အဂတိပါပဲ။ ေမာဟဆိုတာ သိသင့္သိထိုက္တာကိုမသိျခင္း၊ တရားဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ တရားဥပေဒကို ေသခ်ာ မသိဘူးဆိုရင္ ဒါလည္း အဂတိပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တရားဥပေဒကို ေသခ်ာနားမလည္လို႔ တရားဥပေဒကို မွားယြင္း ၿပီးေတာ့ နားလည္သြားလို႔ လုပ္မိတဲ့ ကိစၥေတြဟာ ဒါလည္း အဂတိ ေျမာက္ပါတယ္။”

“အဂတိတရားဆိုတာ တစ္ဖက္က ပိုက္ဆံေပးတယ္၊ တစ္ဖက္က ယူလိုက္တယ္။ အဲဒီလို လာဘ္စားတာ၊ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူကိုမွ အဂတိလို႔ထင္ၾကပါတယ္။ ကြ်န္မတို႔ ဒီဟာကို ကြ်န္မတို႔ရဲ႕အစဥ္အလာအရ  အဓိပၸာယ္ေဖာ္တာ ပိုၿပီး ေတာ့ျပည့္စံုတယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္ တယ္လို႔ယူဆလို႔ အဂတိတရားေလးပါးအေပၚမွာအေျခခံၿပီး စဥ္းစားေစခ်င္ပါ တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ တရားသူႀကီး တစ္ေယာက္က ပိုက္ဆံတစ္ျပားမွ မယူရင္ေတာင္မွ တစ္ဖက္ကို သူနဲ႔ ပတ္သက္မႈ မကင္းလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူခင္မင္လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဦးစားေပးတာတုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းျပန္၊ သူ႔ကို ဘယ္သူကမွ  ပိုက္ဆံထုိးထား တာ မဟုတ္ဘူး။ အဲ့ဒီလူရဲ႕ မ်က္ႏွာၾကည့္မရလို႔၊ ႏွိမ္တာတို႔၊ ဒါမ်ိဳးေတြလုပ္တယ္ဆိုတာလည္း အဂတိလိုက္စားမႈပဲ။ ဝန္ထမ္းေတြ အေပၚမွာလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ သာမန္ျပည္သူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ ပိုက္ဆံေပးသည္ျဖစ္ေစ၊ ပိုက္ဆံမေပးသည္ျဖစ္ေစ ကိုယ္မ်က္ႏွာသာ ေပးခ်င္တဲ့သူကို မ်က္ႏွာသာေပးတယ္။ ကိုယ္ႏွိမ္ခ်င္တဲ့သူကို ႏွိမ္တယ္ ဆိုတာလည္း အဂတိတစ္ခုပဲလို႔ သတိေပးခ်င္ပါတယ္။” ဟု ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

နိဂုံးခ်ဳပ္အားျဖင့္ သုံးသပ္လိုသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အက်င့္ပ်က္ျခစား အဂတိလိုက္စားသူမ်ားေၾကာင့္ လူဦးေရ၏ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႕ဆင္းဆင္းရဲရဲ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနရသည္။ အလယ္အလတ္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ ႏိုင္သူဦးေရက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာ ရွိမည္။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်ေသာ အဂတိလိုက္စားေနသူမ်ားသာ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေန ၾကသည္။ ဆႏၵ၊ ေဒါသ၊ ဘယာ၊ ေမာဟ တို႕ျဖင့္ အဂတိလိုက္စားေနၾကသူမ်ားကို တာ၀န္ရွိေသာ အစိုးရ ၀န္ႀကီးမ်ား၊ အရာရွိအရာခံ ၀န္ထမ္းအဆင့္ဆင့္မ်ားက မျမင္ဟန္ျပဳေနၾကပါက၊ သူတို႕ကိုယ္တိုင္လည္း အဂတိလိုက္စားမႈတြင္ ႀကံရာပါ မ်ားဟု ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခံရႏိုင္သည္။ “အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္” ၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ေအာင္ျမင္ေစရန္ ႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အားေကာင္းေစရန္ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ အရာထမ္း အမႈထမ္း အားလုံးက လက္တြဲကူညီၾကဖို႕လိုသည္။ ျပည္သူ႕ဆန္စား ေနၾကသူအားလုံး အဂတိကင္းရွင္းမွသာ တရားဥပေဒစိုးမိုး၍ ျပည္သူမ်ား စိတ္ခ်မ္းသာမည္ျဖစ္ပါသည္။

* ဒီလိႈင္းဂ်ာနယ္၊ အတြဲ(၁၂) အမွတ္(၉)၊ ၁၉-၃-၂၀၁၈၊ (တနလၤာေန႕) တြင္ ေဖၚျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါး။