![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1ePBys2LnGw2xkhSzACxuZuzqNZDOLg-M_cFdcEW3w08A6VXNQp3Cl2GQy6dce5SUbDOM-QgaWAjeWZsg4FbikFHEY2FOJds1Oi5yUQfuWJLe6jqYbc8YbI7hSVdx7yjSqfYCrUrScVdC/s640/people-hiking-in-the-mountains.jpg)
ကုိသန္းလြင္ ● ေတာင္တက္ျခင္း
(မုိးမခ) မတ္လ ၈၊ ၂ဝ၁၈
(မုိးမခ) မတ္လ ၈၊ ၂ဝ၁၈
(၁)
၂ဝ၁၄ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္းက ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အထင္ကရေတာင္မ်ားတြင္ပါဝင္သည့္ နတ္မေတာင္ (သို႔) ဝိတိုရီးယားေတာင္ထိပ္သို႔တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ၄င္းသည္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ရွိ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ဖက္ပိုင္းတြင္အျမင့္ဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ေတာင္ေပၚမတက္မီ ကန္ပက္လက္မွာ တညအိပ္ရသည္။ ကန္ပက္လက္သည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္မွ ၁၃၇ဝ မီတာအျမင့္တြင္ ရွိသည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ လခ်မ္းတုန္းရွိေသးသည္။ ကန္ပက္လက္ တည္းခိုရာ ေနရာမွ မင္းတပ္လမ္းအတိုင္း နာရီဝက္ခန္႔ေမာင္းလွ်င္ ေတာင္ေျခသို႔ေရာက္သည္။
ေတာင္ေျခမွ ဆပ္ (Surf) ကားႏွင့္ေမာင္း၍ တက္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္ထိပ္ဆို၍ ခက္ခက္ခဲခဲမဟုတ္ပါ။ တိမ္ေတြရွိေသာ ေနရာအထိေမာင္းရသည္။ ကားေပၚမွာ ပါေသာ Altitude meter ကကား တစ္မီတာ တက္သြားတိုင္း တခုတိုးသြားသည္မွာ မီတာ ၃၁ဝဝ အထိတိုးသြားသည္ကို ျမင္ေနရပါသည္။ ယခုေတာ့ေဒသခံေတြက ကားေတြကို ေတာင္ထိပ္အထိအတက္ မခံ ဘူး သိရသည္။ သူတို႔ဆိုင္ကယ္ေတြႏွင့္ ကယ္ရီသမားေတြက ပို႔မည္ေပါ့၊ တခါက ေဖ့ဘြတ္မွာေတြ႔ လိုက္ရသည္။ ေတာင္ထိပ္ ကိုခရီးသြားေတြမ်ားလာျခင္း၏ ျပယုဂ္ျဖစ္ပါသည္။
ေတာင္ထိပ္မွာဘာမွမရွိ။ တေနရာတြင္ အထိမ္းအမွတ္ ေစတီတည္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ေစတီေရွ႕က တည္းခိုဇရပ္မွာ လည္း ဘာပစၥည္းမွမရွိပါ။ ေလေတြတသုန္သုန္တိုက္ၿပီး ခ်မ္းေအးေနရတာကို ေတြ႔ရသည္။ အေနာက္ဖက္ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္လွ်င္ ေတာင္ထိပ္ေတြ အစီအရီ သြယ္တန္းေနၿပီး ထိုေနရာတြင္ အိႏၵိယျပည္၏ ေဘာ္ဒါရွိေလာက္သည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ ဝိတိုရိ ယေတာင္၏ အထိမ္းအမွတ္စာတမ္းကို ဖတ္ခဲ့ရသည္။ ေတာင္ဇလပ္ပန္း နီနီေတြ ပြင့္ေနၾကသည္။
(၂)
အက္ဆီဒင့္ (Accident) ေတြျဖစ္၍လည္းေကာင္း၊ လူအမ်ားေသေၾကၾက၍လည္းေကာင္း၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၾသဂုတ္လက ျပင္ သစ္ႏိုင္ငံ ေမာင္ဘလင့္ (Mount Blanc) ေတာင္ေပၚကို တက္သူတိုင္းသည္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္္သည့္ (Harness) ဂီယာမ်ားပါရမည္ဟု ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္က အမိန္႔ထုတ္သည္။ ေမာင္ဘလင့္သည္ ဥေရာပအေနာက္ပိုင္း၌ အျမင့္ဆံုးႏွင့္ အႏၱရာယ္ အမ်ားဆံုး ေတာင္တလံုးျဖစ္ပါသည္။ အကာအကြယ္ပစၥည္းဆိုရာ၌ ႀကိဳးေခြ၊ ဦးထုပ္ မီးလံုး စသည္တို႔ကိုေခၚပါသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ားမပါပါက ဒဏ္ေငြေဆာင္ရပါမည္။
အမိန္႔မွာ အာဏာပိုင္တို႔အဖို႔ လုပ္ရုိးလုပ္စဥ္ျဖစ္ပါသည္။ ေမာင္ဘလင့္သည္ ေတာင္တက္သူမ်ားအၾကား Killer ေတာင္ တန္းျဖစ္၍ ၁၅,၇၇၄ ေပျမင့္ပါသည္။ ကာလမၾကာမီကျဖစ္ခဲ့ေသာ အက္စီဒင့္မ်ားကိုၾကည့္၍ အေသအေပ်ာက္ မ်ားကိုၾကည့္၍ ဤေတာင္မွာ အႏၱရာယ္ထူေျပာေသာ ေတာင္ဟုဆံုးျဖတ္ရပါမည္။ မက္ေစာက္ေသာ လမ္းတေလွ်ာက္မွာလည္း သဘာဝ ေဘး အႏၱရာယ္ေတြထူေျပာလွသည္။ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲေတြ ၿပိဳက်ႏိုင္သည္။ ဆိုးရြားေသာရာသီဥတုေၾကာင့္ ေရခဲေတြ ၿပိဳတာေတြျဖစ္ႏိုင္သည္။
သို႔ပါေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္၏ ထုတ္ျပန္ေက်ညာခ်က္မွာ အျမင္မွာထူးဆန္းေနသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အမိန္႔မ်ဳိးကို ဘယ္မွာ မွ မၾကားရဘူး၊ ေတာင္တက္ရသည္ဆိုကတည္းက အႏၱရာယ္က ပါၿပီးသားျဖစ္သည္။ ေတာင္ဆိုသည္ႏွင့္ လမ္းဆိုးမည္၊ အတက္အဆင္းခက္ခဲမည္၊ ေအာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ႀကိဳးစားရမည္၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးအတြင္းရွိ ရႈပ္ေထြးေသာလမ္းမႀကီးမ်ား၊ ေကာ္ဖီဆိုင္ ေတြတန္းစီေနေသာ လမ္းမၾကီးေတြလိုေတာ့ မဟုတ္ႏိုင္ပါ။
ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္၏ေၾကညာခ်က္မွာ အမ်ားျပည္သူ လံုျခံဳစြာ သြားလာႏိုင္ေရးကိုရည္ရြယ္သည္မွန္၏၊ သူ႔ေၾကညာခ်က္ေၾကာင့္ ဖီလိုဆိုဖီဆိုင္ရာေမးခြန္းေတြ ေပၚလာၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ မည္သည့္ေနရာ မည္သည့္ အခ်ိန္ တြင္အသက္အႏၱရာယ္ကိုထိခိုက္ႏိုင္သည္ စြန္႔စားျခင္း (risk) ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသနည္း၊ ေတာင္တန္းမ်ားသည္ ၾကမ္းတမ္းေသာ အသက္အႏၱရာယ္ကို ျပဳႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ားေပေလာ။
ယေန႔အေမရိကန္ကိုၾကည့္လ်င္ ေတာင္တက္သည္ဆိုျခင္းမွာ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ရွိ ဘတ္စကက္ေဘာကြင္းကို သြား သလိုမ်ိဳးျဖစ္ ေနပါျပီ၊ ခရီးသြားသည့္အေခါက္မ်ားသည္ ဆတိုး (Exponential) နည္းျဖင့္ တိုးပြားလ်က္ရွိသည္။ အေမရိကားရွိ ေရးနား ( Mount Rainier) ေတာင္ေပၚသို႔ တက္သူ ၁၈၅၂ တြင္ ေတာင္တက္သမား ၄ ဦးသာရွိခဲ့သည္။ ၁၉၆ဝ ခု ေရာက္ေသာအခါ ၇၁၂ ရွိလာျပီး ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ၁၁,ဝဝဝ ရွိလာခဲ့ပါသည္။
အေမရိကားမွ အာဏာပိုင္မ်ားကလည္း ျပင္သစ္ျပည္မွာ အမိန္႔ထုတ္သလိုမ်ိဳး ဆင္တူအမိန္႔မ်ိဳးကို မၾကာမီ ထုတ္လာႏိုင္ ၾကပါသည္။ သစ္ေတာေရးဌာနမွ တာဝန္ရွိသည္ဆိုလ်င္ ေတာင္တက္ရင္း ေသဆုံးၾကရမႈမ်ားအတြက္ သူတို႔ကအကာ အကြယ္ေပးရပါမည္၊ သို႔ေသာ္လည္း စဥ္းစားၾကရမည္မွာ ထိုေတာင္တန္းမ်ားကပင္ ထိခိုက္မႈမ်ား ေသဆုံးမႈမ်ားကို ဖန္တီး ေပးၾကပါသလား။
ကိုလိုရာဒုိျပည္နယ္၌ ရဲအရာရွိမ်ား၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္မ်ား ဆီေနတာမ်ားက ေတာင္တက္ရင္း ေသဆုံးရမႈမ်ားမွာ ယခင္ႏွင့္မတူ ေအာင္ မ်ားျပားလာသျဖင့္ ခရီးလမ္းညႊန္ ဆိုင္းဘုတ္မ်ား၊ သတိေပးေသာစာမ်ားကို ေနရာတိုင္း၌ ပိုမိုမ်ားျပားလာေစခ်င္ၾကပါ သည္။ အထူးအဆန္းကို ၾကဳံဖူးလိုသူမ်ားက ထိုကဲ့သို႔ လမ္းညႊန္ဆိုင္းဘုတ္မ်ားကို အလိုမရွိၾကပါ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း သစ္ေတာ ဌာနကမူ သူတို႔ကိုအျပစ္မတင္ခံရေရးအတြက္ လုပ္ကိုင္သင့္သည္ မ်ားကို လုပ္ကိုင္ၾကရပါသည္။
ေတာင္တက္ျခင္းဓေလ့သည္ ၁၉ ရာစုႏွစ္ အလယ္ပိုင္းမွ စတင္ခဲ့ပါသည္။ ယခင္ကမူ ေတာင္တက္ျခင္းကို ဘုရားသခင္က ခြင့္မျပဳေသာအႏၱရာယ္မကင္းသည့္ ကိစၥတစ္ခုသဘြယ္ သေဘာထားခဲ့ၾကပါသည္ ၁၈၅ဝ ခု လြန္ေသာအခါ ေတာင္တက္ျခင္း သည္ မိမိကိုယ္ကို ရွာေဖြေသာ အလုပ္အျဖစ္၊ မိမိကိုယ္ကို ေအာင္ႏိုင္ျခင္း မိမိအတြင္းစိတ္ကိုအႏိုင္ယူျခင္းအျဖစ္ သေဘာ ထားလာၾကပါသည္။ Alps ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားေပၚသို႔ ၿမိဳ႕ေနလူထုႏွင့္ ေတာင္တက္သမားတို႔ တက္ႏိုင္လာေသာအခါ ေသမင္းကိုအံတုျခင္းအျဖစ္ ၎လူတို႔၏ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအား (Limit) ကိုတိုးျမႇင့္ျခင္းအျဖစ္၄င္း သေဘာထားၾကပါသည္။ ေတာေတာင္သဘာဝတို႔၏ ျမင္ကြင္းကို တန္ဘိုးထားႏိုင္လာပါသည္။ ၎၏တန္ဘိုးသည္ စြန္႔စားရျခင္း၏ အက်ိဳးသဘြယ္ျဖစ္ ေတာ့သည္။ ဟီးရိုးသည္ ဆန္႔က်င္ဘက္ရန္သူလိုပါသည္ အလြန္ဆိုးရြားေသာ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးေပးရန္လိုပါသည္။ ေတာေတာင္ မ်ားက ထိုလိုအပ္ခ်က္ကိုျဖည့္ဆီးေပးပါသည္။
၂ဝ ရာစုအလယ္ပိုင္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေပ ၃ဝ,ဝဝဝ နီးပါးျမင့္သည့္ ဧဝရက္ေတာင္ ကိုတက္ၾကသည္။ ယခု အခ်ိန္အထိ ေသဆံုး၍ေဘာ္ဒီရွာမေတြ႔သူမ်ားမွာ ၃ဝဝ ေက်ာ္ရွိသည္။ ဟိမဝႏၱာ စူးစမ္းရွာေဖြ သူတို႔မွာ ဧရာမ စြန္႔စားခမ္းကို လုပ္ႏိုင္ၾကသူ မ်ားသဘြယ္ သေဘာထားၾကသည္။ အသက္ႏွင့္ဆိုင္ေသာအဆုံးစြန္ ေသာစြန္႔စားမႈ ကို ျပဳၾကသူမ်ားကို ဂုဏ္ျပဳၾကသည္။
ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားသည္ သဘာဝအားျဖင့္ လြန္စြာအႏၱာရာယ္ၾကီးပါသည္။ သို႔ပါေသာ္လည္းလြတ္လပ္ေသာ စကားေျပာပိုင္ ခြင့္သည္ မလိုလားအပ္ေသာ၊ သိမ္ဖ်င္းေသာစကားမ်ားကို ဖိတ္ေခၚရာေရာက္သည္ဆိုသကဲ့သို႔ ေတာေတာင္မ်ားသည္လည္း တာဝန္မဲ့လုပ္ရပ္မ်ားလုပ္ဖို႔ေနရာျဖစ္ေနသည္။ စြန္းစားရျခင္းတိုင္း ၌ေသဆံုးရျခင္း မပါပါ။
စြန္႔စားသည္ဆိုရာတြင္ ေရွးယခင္ကလုပ္ခဲ့ေသာအလုပ္ကို စြန္႔ပစ္ျခင္း၊ အတိတ္မွခြဲခြါျခင္း တို႔ပါဝင္ၾကရပါသည္။ နယ္ေျမ အသစ္ ရွာေဖြျခင္း၊ ဘဝအသစ္စျခင္းတို႔သည္လည္း စြန္႔စားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ကြၽန္ေတာ္တို႔ေတာင္ တက္ျခင္းမွာလည္း စြန္႔စားရျခင္းအငယ္စားကေလးမ်ားဟုေခၚႏိုင္ပါသည္။ လူသည္ပို၍ေကာင္းေသာ လူျဖစ္လာ ပါမည္။
ကြၽန္ေတာ္သည ္စြန္႔စားမႈပါဝင္မွ အက်ိဳးခံစားခြင့္ရွိမည္ဆိုေသာ အယူဝါဒကို လက္မခံႏိုင္ပါ၊ ဤသည္မွာ စြန္႔စား လိုသူတို႔၏ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္သည္ေတာ့ မွန္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ေတြ႔ရသည္မွာ ေတာင္စြန္းနံရံတြင္ ၾကိဳးတစ္စံု တစ္ရာမပါဘဲ တြဲလြဲခ်ကာ ေနရျခင္းကို ႏွစ္သက္မိပါသည္။ ေတာေတာင္သဘာဝႏွင့္ ေပါင္းစပ္လိုက္ေသာအခါ တကိုယ္တည္းေနရျခင္း၏ အရသာကို ေတြ႔ရွိခံစားမိပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ားသည္ကြၽန္ေတာ့္အေၾကာင္း ကြၽန္ေတာ္ ေတြ႔ရွိႏိုင္ေသာအခ်ိန္မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ကြၽန္ေတာ္မွာျပာေလာင္္ခတ္ေနပါသလား၊ ျပာေလာင္မခတ္ပါ၊ အင္အား ကိုဘယ္ကရသည္မသိ ကြၽန္ေတာ္၏ မူလေနထိုင္ရာ ဘဝကိုျပန္ေရာက္ေသာအခါ လန္းဆန္းေနပါသည္။ ဤကဲ့ သို႔ေသာ အေတြ႔အၾကံဳသည္ အေျခခံျဖစ္ပါသည္။ ေတာေတာင္ ေတြက ျပဳလုပ္ေပးပါသည္။ လူေပါင္းသန္းေပါင္း မ်ားစြာတို႔သည္ ဤေတြ႔ခဲ့ရေသာအေတြ႔အၾကံဳကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားျပီးပါျပီ။
(၃)
စာေရးဆရာ ဂေရဟမ္ဂရင္း ကသူစာေရးသည္မွာ လက္ရွိအရႈတ္အေထြးေတြၾကားမွ “လြတ္ေျမာက္ရန္” ဟု ေျပာခဲ့သည္။ ေတာင္တက္ျခင္းသည္လည္း လက္ရွိပါတ္ဝန္းက်င္ကို စိတ္ကခြါ၍ တေနရာသို႔သြားေနျခင္း (သို႔) “လြတ္ေျမာက္ေနျခင္း” လည္းျဖစ္ပါသည္။ တစံုတစ္ခုတြင္ အားသြန္ခြန္စိုက္ အလုပ္လုပ္ျခင္းသည္ မိမိကိုယ္ကို ျပန္လည္ဆန္းသစ္ေစရန္လည္းျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဝိတိုရီးယားေတာင္ႏွင့္အလားတူ ေတာင္တက္သမားတို႔ကိုဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေသာ ေတာင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိပါ သည္။ သဘာဝေရေျမႏွင့္ေတာေတာင္၏သဘာဝကဆြဲေဆာင္ေနပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႔ဘတ္စ ကက္ေဘာကြင္းကို သြားသလိုတခ်ိန္တြင္ေတာေတာင္မ်ားသို႔သြားၾကပါလိမ့္မည္။ ထိုအခါတြင္ ေတာေတာင္မ်ားက အဆင္သင့္ျဖစ္ေစရန္ တာဝန္ကို အစိုးရက ယူရပါလိမ့္မည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: Keep Our Mountain free, Francis Sanzaro, New York Times January 18 2018.
Comments