ေမာင္စိန္ေသာ္ ● ပန္ယန္းေဒသတိုက္ပဲြ

ေမာင္စိန္ေသာ္ ● ပန္ယန္းေဒသတိုက္ပဲြ
(မုိးမခ) ဧၿပီ ၁၊ ၂၀၁၈

ပန္ယန္း ဆိုတာ သံလြင္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ၀ နယ္ေတာင္ပိုင္းမွာ ရိွပါတယ္၊ သံလြင္ျမစ္အေနာက္ဘက္ရိွ မိုင္း႐ွဴး ၿမိဳ႕ရဲ့ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ေလာက္ ရိွလိမ့္မယ္လို႔ မွန္းဆရပါတယ္။ ပန္ယန္းဟာ ၿမိဳ႕ငယ္ပံု-အလယ္က လမ္းမ ႀကီး၊ အိမ္ေတြ တဖက္တတန္း စီေဆာက္ထားတဲ့ ေစ်းရြာႀကီးပါ။ ရွမ္းလူမ်ဳိး၊ ၀ လူမ်ဳိးနဲ႔ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးေတြ ေနထိုင္ၾကတယ္။ ပူမုန္းတို႔၊ ေစာ္ဘြားတို႔ေနခဲ့ဖူးတဲ့ အိမ္ေဟာင္းေတြလည္းရိွတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကာကြယ္ေရးဗိုလ္ ေဟာင္း လားဟူလူမ်ဳိး ၾကေဆာဗိုလ္ ေခၚ ဗိုလ္မီရ အဖဲြ႔လည္းေနခဲ့တယ္လို႔ သိရတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေရာက္စ ဗိုလ္မီရအိမ္ ရိွေသးတယ္။ ေတာင္ကုန္းေပၚမွာ ပ်ဥ္ခင္း ပ်ဥ္ကာ အိမ္ေတာ္ေတာ္ႀကီးတယ္။ အစိုးရတပ္ စခန္း ေဟာင္းေနရာေတြလည္း ရိွတယ္။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေခတ္မွာေတာ့ ပန္ယန္းဟာ ၀ ေတာင္ခ႐ိုင္ေအာက္ က ပန္ယန္းၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္သြားတယ္၊ ရန္သူေျခကုတ္စခန္းေတြရိွတဲ့ ေမာ္ဖ၊ ယုန္ေအာေဒသနဲ႔ နယ္ေျမခ်င္း ထိစပ္ ေနလို႔ တိုက္ပဲြမ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ေရွ႕တန္းနယ္ေျမလို႔လည္း ဆိုနိုင္တယ္။ ပန္လ်န္းကူးတို႔ဆိပ္ (သံလြင္ျမစ္ ေကြ႔ေကာက္စီးသြားတဲ့ ေနရာေလး။ တခ်ဳိ႕က ထိုေနရာကို ၾကက္တူေရြးနုတ္သီးေဒသလို့ သေကၤတျပဳတယ္)၊ ညပ္လဲကူးတို႔ဆိပ္၊ တာမန္ဆံုကူးတို႔ဆိပ္စတဲ့ သံလြင္ျမစ္ကူး ကူးတို႔ဆိပ္ေတြဆိုတာ ပန္ယန္းၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ရိွပါ တယ္။

၁၉၇၄-၇၅ ေလာက္ကျဖစ္မယ္။ ခုႏွစ္ တိတိက်က်မေျပာနိုင္ဘူး၊ မိုင္း႐ွဴးကို ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ ၀င္တိုက္စဥ္ ရန္သူေလတပ္က ပန္ယန္းကို ဗကပ နယ္ဆိုၿပီး ဗံုးၾကဲဖ်က္ဆီးလိုက္တာ ပန္ယန္းဘုန္ႀကီးေက်ာင္း မီးေလာင္ျပာ က်သြားတယ္တဲ့။ ေနာက္ပိုင္းကာလ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေရာက္သြားခိ်န္ မီးကြြၽမ္းထားတဲ့ တိုင္ေဟာင္းေတြ ဘုရားပံု ေတာ္အပိုင္းအစ မီးေသြးခဲေတြနဲ႔ ေက်ာင္း၀င္းေနရာဘဲ ေတြ႔ရေတာ့တယ္။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္ တတိယအႀကိမ္ပါတီကြန္ဂရက္အၿပီး ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ တပ္ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းေရးေတြ လုပ္တယ္။ တပ္မ တပ္ေတြက တပ္မဟာေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။ ပန္ယန္းၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ မန္မန္႔ဆိုင္ၿမိဳ႕နယ္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အေရွ႕ေျမာက္စစ္ေဒသက တပ္မဟာ (၇) ကိုဖဲြ႔စည္းတယ္။ ၉၀၉၅၊ ၉၀၉၆၊ ၉၀၉၇၊ ၉၀၉၈၊ ၉၀၉၉ စတဲ့ တပ္ရင္း နံပါတ္ေတြနဲ႔ တပ္ရင္း (၅) ရင္း တပ္ေဟာင္းေတြ အေျခခံျပင္ဆင္ ဖဲြ႔စည္းလိုက္တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ၉၀၉၆ တပ္ရင္းကို တပ္မဟာ (၅) ေပးလိုက္ရလို႔ (၄) ရင္းဘဲက်န္တယ္။ ၁၉၈၆ ခု တညေနတြင္ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ မန္မန္႔ဆိုင္ တပ္မဟာ႐ံုးမွာ တပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္ႀကီး အိုက္လြန္း ဦးစီးၿပီး အေရးေပၚ တပ္မဟာတိုးခဲ်႕ေကာ္မတီ အစည္းအေ၀းလုပ္တယ္။ ေျမာက္ပိုင္းဗ်ဴ႐ိုဘက္ မိမိတပ္သိမ္းယူထားတဲ့ ေရႊက်င္၀မ္းေတာင္ကုန္းေတြကို ရန္သူ က အႀကီးအက်ယ္ထိုးေနတယ္။ အဲဒါကို ဗဟိုနဲ႔ အေရွ႕ေျမာက္စစ္ေဒသက အကူအညီေပးဖို႔ စစ္ေဒသတပ္မွဴး (ပါတီဗဟိုေကာ္မတီ၀င္) ရဲေဘာ္ေဇာ္မိုင္ ညႊန္ၾကားခ်က္အရ တပ္မဟာ (၇) က အင္အားျဖည့္တပ္ရင္းတရင္း ဒုတပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံ ဦးစီးနဲ႔၊ ဗဟို ကင္းတပ္မဟာမွ ထုတ္နုတ္တပ္ရင္းတရင္း ဒုတပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္ဆန္ဗလူး ဦးစီးတို႔ သံလြင္အေနာက္ဘက္ကူးၿပီး၊ တန္႔ယန္းတ၀ိုက္ အျမန္ထိုးေဖာက္လႈပ္ရွားရန္ ခ်က္ ခ်င္းျပင္ဆင္ ထြက္ဖို႔ တပ္မဟာမွာေဆြးေႏြးစီစဥ္ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ အစည္းအေ၀းၿပီးတာနဲ႔ ဗဟိုတပ္နဲ႔ ခိ်န္းခ်က္ လုပ္ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ဆီက ဒုတပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံတို႔ တပ္မဟာ႐ံုးကထြက္သြားၾကတယ္။ ေနာက္ရက္ တြင္ သူတို႔တပ္ႏွစ္တပ္ ပူးေပါင္းအဖဲြ႔ သံလြင္ျမစ္ကူးသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလာတယ္။

ဒီရက္ပိုင္းမွာဘဲ စစ္ေဒသက အေရးႀကီးသတင္းတခု ေရာက္လာျပန္တယ္၊ သတင္းက ပန္ယန္းကို ရန္သူ တပ္မ ၇၇ က ထိုးစစ္ဆင္ဖို႔လာေနၿပီ။ တပ္မဟာ ၇ အေနနဲ႔ ရိွတဲ့တပ္စုစည္းၿပီး ပန္ယန္းကာကြယ္ေရး အျမန္ခီ်တက္ ရန္ ညႊန္ၾကားခ်က္ ေရာက္လာတယ္။ တဆက္ထည္း သံလြင္ျမစ္ကူးသြားတဲ့ တပ္ဖဲြ႔ႏွစ္ဖဲြ႔လည္း ပန္ယန္းဘက္ အျမန္ျပန္ကူးလာရန္ ညႊန္ၾကားထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အေၾကာင္းၾကားလာတယ္။ တပ္မဟာမွဴးက ေဆြးေႏြး ၿပီး ကြြၽန္ေတာ့္ကို ပန္ယန္း အျမန္ခီ်တက္ရန္ တာ၀န္ေပးတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔တပ္မဟာ ၇ က ၉၀၉၉ တပ္ရင္း က ပန္ယန္းမွာ ရိွရင္းစဲြတပ္ျဖစ္တယ္။ ၉၀၉၆ တပ္ရင္းက ဒုတပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ကူး လႈပ္ရွားေရး ပါသြားၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ပန္ယန္းမွာ ျပန္၀င္လာလိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ ကြြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔အတူ ထုတ္သံုးနိုင္တာ ၉၀၉၅ တရင္းရိွတယ္။ သူက အရင္ ၀ ေတာင္ခ႐ိုင္တပ္ေဟာင္း ျဖစ္တယ္။ တပ္ရင္း ဒုနိုင္ငံ ေရးမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္ရွင္နဲ႔တပ္ေတြပါ။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔တပ္မဟာမွ ညေနပိုင္း ခန္႔မွန္း ၁၆၀၀ ခိ်န္ခန္႔ ထြက္လာၾက တယ္။ အေရးႀကီးေနခိ်န္ျဖစ္လို႔ ပန္ယန္းကို ညခရီးခီ်တက္ၾကရတယ္။ လမ္းမွာ ညစာခ်က္စားရင္း နားတာ ေလာက္ဘဲ ရိွတယ္။ တညလံုးခီ်တက္ၾကတာ ေနာက္ေန႔ ေန႔ခင္းေလာက္မွ ပန္ယန္းေရာက္သြားတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ပန္ယန္းေရာက္ခိ်န္ စစ္ေဒသစစ္ဦးစီးဌာနက စစ္ဦးစီးမွဴး ရဲေဘာ္လီထင္တို႔ အဖဲြ႔လည္းေရာက္ေန ၿပီ။ ရဲေဘာ္ျမေမာင္တို႔႐ံုးအဖဲြ႔ေတြလည္း ပါတယ္။ ဗဟိုက ရဲေဘာ္ေအာင္ေငြတို႔လက္နက္ႀကီးအဖဲြ႔ေတြလည္း ယုန္အန္းဘက္ေရာက္ေနတယ္ ၾကားရတယ္။ ေနာက္ ရဲေဘာ္ေလးေမာင္၊ ရဲေဘာ္စိုးျမတ္၊ ရဲေဘာ္ထြန္းျမတ္တို႔ ကန အဖဲြ႔ေတြလည္းေရာက္ေနၾကတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔တပ္မဟာက ၉၀၉၉ တပ္ရင္း ပန္ယန္း အေနာက္ေတာင္ ဘက္ ငွက္ကန္မွာ ေနရာယူထားတယ္။ ပန္ယန္းတ၀ိုက္ကို မူလၿမိဳ႕နယ္တပ္တခ်ဳိ႕နဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္တခ်ဳိ႕ ေနရာယူ ထားတာရိွတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း စခန္းေဟာင္းေတြစစ္ေဆး၊ ေနာက္ထပ္ ရန္သူ၀င္နိုင္တဲ့လမ္းေၾကာင္း ေတြ ေနရာထပ္ယူ၊ ခံစစ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ရန္သူကိုတံု႔ျပန္နိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ၾကတယ္။ ပန္ယန္းေၾကာ ဆင္းလိုက္ ရင္ ဘယ္ဘက္မွာ ၀ ရြာတရြာရိွတယ္။ ရြာအေရွ႕ဘက္က တပ္စခန္းေဟာင္းမွာ ၿမိဳ႕နယ္ကလား မသိဘူး၊ ဒီ စခန္း ေရွ႕ဆံုးဆိုၿပီး အေလးထားေနရာယူခဲ့တယ္။ တကယ္က သူ႔ေနာက္ ပန္ယန္းေၾကာအဆက္ ဘယ္ဘက္က ေတာင္ေၾကာက ပန္ယန္းလံုျခဳံေရး အေရးပါတဲ့ေၾကာျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာင္ေၾကာ ေနရာယူထားဖို႔ အျမန္ျပင္ ဆင္ၾကရတယ္။  ရန္သူ တကယ္ထိုးမွာလား၊ သတင္းက တိက်ရဲ့လား၊ အစပိုင္း တရက္ႏွစ္ရက္ သံသယ ျဖစ္ေနၾကေသးတယ္။ သံလြင္ျမစ္ကူးသြားတဲ့တပ္ေတြလည္း ပန္ယန္း ၀င္လာၾကၿပီ။ ပဲြႀကီးပဲြေကာင္းေတာ့ ေတြ႔ရေတာ့မယ္။ အရင္ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ တပ္မ ၆၈ က တပ္ရင္းတရင္းနဲ႔ အေျမာက္တပ္ကရဲေဘာ္ေတြ လည္း ေရာက္လာတယ္။ တညေနမွာ ရန္သူက ေခါက္မူေတာင္ေၾကာေနာက္က ကုန္းေတြေပၚကေန ပန္ယန္း ေစ်းရြာတည့္တည့္ကို အေျမာက္နဲ႔လွမ္းထုတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေ၀းတဲ့ေနရာက လွမ္းပစ္ေနတာ၊ ေတာင္ေပၚပစ္ ၇၆ မမ ထင္တယ္။ ပစ္တဲ့ေနရာက အနည္းဆံုး မီတာ ၇၀၀၀, ၈၀၀၀ ေလာက္ရိွလိမ့္မယ္။ ပန္ယန္းရိွ အရပ္သား ျပည္သူေတြေတာ့ လႈပ္လႈပ္ရြရြနဲ႔ စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီေန႔ မိုးခ်ဳပ္ခါနီးေလာက္ ေပၚတာ (အထမ္းသမား) တေယာက္ႏွစ္ေယာက္ ထြက္ေျပးလာတာရိွတယ္။ ေပၚတာေတြ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ေသခ်ာေခၚေမးေတာ့ သံလြင္ျမစ္ ကူးလာတဲ့ရန္သူ သိပ္မ်ားတယ္။ လဲခ်ား၊ မိုင္းကိုင္ ဘက္မွာလည္း ေပၚတာအရမ္းဆဲြတယ္။ ရွမ္းျပည္အလယ္ ပိုင္းလူထုလည္း ေပၚတာဆဲြမွာစိုးလို႔ ေရွာင္တိမ္းေနရတာ မ်ားတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔အထင္ ရန္သူ သံလြင္ျမစ္ကူး တာ ဘယ္ေလာက္ရိွလဲ ေမးေတာ့ သံုးေလးေထာင္ရိွမယ္လို႔ ေပၚတာေတြကေျပာတယ္။ ေပၚတာခ်ည္းဘဲ ႏွစ္ေထာင္သံုးေထာင္ ေလာက္ရိွမယ္လို႔ေျပာေနတယ္။ ဟုတ္ရဲ့လား ေမးေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ အထမ္းသမား ေတြထမ္းရတာ လက္ေတာက္ခံုေတြလည္း ထမ္းခိုင္းတယ္လို႔ သူတို႔ကေျပာတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ထဲမွာ ရန္သူ ထိုးမထိုး သံသယစိတ္ေတြ ေၾကပ်က္သြားျပီ။

စစ္ဦးစီးဌာနအတြက္ သဲေျမပံုလုပ္မယ္ ေျပာေနတာ ေမာင္လူမင္း ဆိုတဲ့သူ။ လက္ေတြ႔က လုပ္ဖူးပံုမရဘူး။ သဲေျမပံုက မပီျပင္ မရွင္းမလင္း ျဖစ္ေနတယ္။ နံနက္ပိုင္းေဆြးေႏြးပဲြအၿပီး ေကဒါေတြ သဲေျမပံုၾကည့္၊ ရန္သူ အေျခအေန ရွင္းလင္းဖို႔ေခၚစဥ္ ၉၀၉၆ ရင္းမွဴး ရဲေဘာ္ဆိုက္ေတာင္း နဲနဲေသာက္ထားတယ္နဲ႔တူတယ္။ မင္းတို႔ သဲေျမပံုေတြ ဘာေတြ လုပ္မေနနဲ႔၊ ငါတို႔နားမလည္ဘူး။ ပန္ယန္းေျမအေနအထား ငါတို႔သိတယ္-ဘာတယ္နဲ႔ စကားမ်ားေနတယ္။ သူက သံလြင္ျမစ္ ဟိုဘက္ကမ္းက ျပန္ကူးလာတဲ့သူ။ တိုက္ခိုက္ေရးလည္း တစံုတရာ အေတြ႔အၾကံဳရိွတယ္။ ပန္ယန္းနယ္ ကြြၽမ္းတယ္ဆိုတာလည္း အမွန္ဘဲ၊ သူတို႔ပန္ယန္းနယ္ လႈပ္ရွားဖူးသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ အိမ္တအိမ္၀င္ထိုင္ၾကစဥ္ တပ္မ ၆၈ အေျမာက္တပ္က ရင္းမွဴး၊ မ်က္ႏွာမၾကည္မလင္နဲ႔ မင္းတို႔ စကားသိပ္မ်ားတယ္၊ မင္းတို႔ ဘာအေတြ႔အၾကံဳရိွလဲ ဘာညာနဲ႔ျဖစ္ေနတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္ အံအားသင့္သြား တယ္၊ ဘာမ်ားမေက်နပ္ေနၾကလဲလို႔ စဥ္းစားစရာျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ လူမင္းတို႔ထသြားမွ ခင္ဗ်ားကိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူး၊ မ်က္လံုးကို လက္နွစ္ဘက္ကြင္းျပၿပီး အဲဒီမ်က္မွန္နဲ႔လူ စကားသိပ္မ်ားတယ္။ တို႔လက္နက္ႀကီးေတြ ကို ဘယ္လိုထား၊ ဘယ္လိုေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး လာလုပ္ေနတယ္လို႔ေျပာမွ သူတို႔မႀကိဳက္တာ မေက်လည္တာ သေဘာေပါက္သြားေတာ့တယ္။

၁၉၈၆ ခုႏွစ္ဘဲ။ ရက္လ အတိအက်မမွတ္မိဘူး။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ နံနက္စာစားၿပီး ပန္ယန္းေၾကာေဘးက လွ်ဳိထိပ္ မွာ ဒုတပ္မဟာမွဴး အိုက္က်ဳံအဖဲြ႔နဲ႔အတူ ရန္သူလာလမ္းကို သစ္ပင္ေတြ အကာအကြယ္ယူ ေစာင့္ၾကည့္ေန တယ္။ ေဘးကေရာ ေရွ႕ကေရာ စက္လတ္အပါ ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ေနရာယူထားၿပီ။ သွ်ဳိအထက္ ေတာင္ေၾကာေပၚ က ဆန္ဗလူးတို႔အဖဲြ႔ လက္နက္ႀကီးေတြ ၅၇ မမေတြနဲ႔ အသင့္ေနရာယူထားတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ေဘးတိုက္ အထက္ေအာက္ ျဖစ္ေနတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေရွ႕ ခပ္လွမ္းလွမ္းဆီမွ ရန္သူက ပစ္ရွင္း၀င္လာတယ္။ တဒိန္းဒိန္း နဲ႔ အသံေပး၀င္လာတာမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ အံၾသစရာဘဲ။ မသကၤာဖြယ္ ေတာေတြ ျခံဳေတြပစ္ရွင္းေနတဲ့ သေဘာ ဘဲ။ ေသနတ္သံေတြ ရပ္သြားလိုက္ ပစ္ရွင္းလိုက္ျဖစ္ေနတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာလည္း မွန္ေျပာင္းေတြပါၾက တယ္၊ ဘာထူးျခားမႈမွ ရွာမရဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ဒီအခိ်န္ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေခါင္းေပၚက ၅၇ မမ နဲ႔ ၇၅ ပါ ႏွစ္လံုး ပစ္ထည့္လိုက္တယ္။ ဆက္တိုက္ စက္လတ္ေတြ စက္ေသနတ္ႀကီးေတြေရာ တခီ်တည္း ဒံုးဒံုးဒိုင္းဒိုင္းနဲ႔ တရစပ္ ေမႊ႔ရမ္းပစ္လိုက္ၾကတယ္။ ရန္သူက အေတာ္ၾကာမွ ၈၁ မမတို႔ ဘာတို႔နဲ႔ ျပန္ပစ္တယ္။ ေ၀ါကီေတာ့ကီနဲ႔ ဆက္ ေမးေတာ့ အေပၚက ရဲေဘာ္ဆန္မလူးအဖဲြ႔က မင္းတို႔ေရွ႕တည့္တည့္ ခပ္ေ၀းေ၀းမွာ ျမင္းေတြ႔လို႔ ပစ္ထည့္လိုက္ တာလို႔ ျပန္ေျပာတယ္-တဲ့။ ေနာက္မွသိရတာ ရန္သူ ခမရ ၁၀၄ ဒုရင္းမွဴး တင္ေမာင္ေလး တက္လာတာ ထိသြားတယ္ၾကားတယ္။ ရန္သူက အသံသိပ္လံုတယ္။ တက္လာတာ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေအာက္လမ္းဘက္ကေန ပတ္၀င္ဖို႔ ႀကိဳးစားတာ။ အတြင္းေတာင္ ေတာ္ေတာ္ေရာက္ေနၿပီလို႔ သိရတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ပထမတခ်ီ ေမႊ႔ရမ္းပစ္ထည့္လိုက္တာ ရန္သူ ဒုရင္းမွဴးအပါ ေတာ္ေတာ္ထိလို႔ ဆုတ္သြားတယ္လို႔သိရတယ္။ အိုက္က်ဳံက ရန္သူက ေျခလံုလက္လံုေလ့က်င့္ထားတာ သိပ္ေကာင္းတယ္၊ အထင္မေသးနဲ႔လို႔ေျပာေနတယ္။ အဲဒီေန႔က တကယ္ကတက္ရွင္းရမွာ ေရွ႕ကတိုက္တဲ့အဖဲြ႔က ရန္သူထြက္ေျပးတာ ေရွ႕ေျပးကင္းေလာက္ထင္ေနတာ။ တကယ္က စစ္ေၾကာင္းတခု ၀င္လာတာတဲ့။ တက္ရွင္းေခ်မႈန္းရင္ ရန္သူ ဦးက်ဳိးသြားနိုင္တယ္။ ျပႆနာ ေရွ႕က တိုက္တဲ့အဖဲြ႔က ရန္သူအေျခအေန မဆုပ္ကိုင္မိ၊ ေနာက္က စစ္ေဒသစစ္ဦးစီးဌာနက ရန္သူထိေနတာ သိေန တယ္။ သို႔ေပမဲ့ ေရွ႕ေနာက္အဆက္အသြယ္ မေကာင္းျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္မွ ဗဟိုစစ္ဦးဌာန ရဲေဘာ္တင္ရီ (ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္အတြင္းေရးမွဴး)၊ ရဲေဘာ္စိုးခ်စ္၊ ရဲေဘာ္၀င္းသိန္းတို႔အဖဲြ႔လည္း ေရာက္လာတယ္။ ရန္သူက ဆက္ထိုးလိမ့္မယ္ မိမိတို႔ဘက္ကလည္း ၈၁၅ စစ္ေဒသတပ္ေတြ လာလိမ့္ဦးမယ္လို႔သိရတယ္။

အဲဒီေန႔ညေန အေတာ္ေမွာင္ေနျပီ။ ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံနဲ႔ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေဆြးေႏြးတယ္။ ငွက္ကန္ဘက္ ရန္သူထိုး လိမ့္မယ္။ ပန္လ်န္း ငါတို႔တပ္ကဆုတ္လိုက္ၿပီ။ အဲဒါ ၉၀၉၅ တပ္ေခၚ၊ မင္းတို႔ အဲဒီဘက္သြား၊ ၉၀၉၉ နဲ႔ ေပါင္းခံ ထား။ ငွက္ကန္ က်လို႔မျဖစ္ဘူး။ ဆံုးျဖတ္ၾကၿပီး ညတြင္းခ်င္း ၉၀၉၅ ဒုနိုင္ငံေရးမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္ရွင္နဲ႔ ကြြၽန္ေတာ္ တို႔တပ္ရင္းတရင္း ငွက္ကန္ဘက္ အားျဖည့္လိုက္တယ္။ ညမွာ ဒုနိုင္ငံေရးမွဴး အိုက္ရွင္က ျမင္းပါယူလာလို႔ ပစၥည္းတခ်ဳိ႕တင္ခဲ့ေသးတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔အဖဲြ႔ ထြက္လာစဥ္ ငွက္ကန္ဘက္ကုန္း ရန္သူကလွမ္းပစ္ေနတာ ေတြ႔ေနရတယ္။ မေခဆုန္ ဆိုတဲ့ရြာ အရင္၀င္၊ ငွက္ကန္ရြာနဲ႔ မေခဆုန္က မေ၀းဘူး၊ ေနာက္မွ ငွက္ကန္ရြာထဲ မွာ ၉၀၉၉ ရင္း႐ံုးရိွရာ သြားတယ္။ ရင္းနိုင္ငံေရးမွဴး ရိွတယ္။ သူနဲ႔ အရင္ေတြ႔၊ အေျခအေန နားလည္ယူတယ္။ ငွက္ကန္ထိပ္ကေတာင္ကုန္းကို ရန္သူက ကြြၽန္ေတာ္တို႔မေရာက္မီေလးမွာ တႀကိမ္တက္ထိုးေသးတယ္။ ကုန္း ေပၚမွာ ၉၀၉၉ ဒုနိုင္ငံေရးမွဴး ရဲေဘာ္လိုတစမ္း ဆိုတာရိွတယ္။ တပ္ခဲြတခဲြနီးပါး ေကာ္နီေလာ့ ေခၚ စက္လတ္ပါ တပ္ဆင္ထားတယ္။ စစ္ေဒသအေျမာက္တပ္ခဲြကလည္း ရဲေဘာ္သန္းေမာင္တို႔ ၈၂ မမ နဲ႔ ေထာက္ကူေပးထား တယ္။ တပ္ကရဲေဘာ္ေတြ စဥ္းစားခ်က္မဆိုးဘူး။ ေတာင္ကုန္းဘယ္ဘက္ လွ်ဳိထိပ္အတက္မွာ သစ္ပင္ထူထူ ေတြၾကား စခန္းတခုေနရာယူထားတယ္။ ရန္သူ ထင္မထားတဲ့ေနရာျဖစ္မယ္။ ေတာင္ကုန္းထိုးဖို႔ တက္လာတဲ့ ရန္သူ အဲဒီေအာက္စခန္းကဆီးခ်တာ ရန္သူထိသြားတဲ့သေဘာရိွတယ္။ ညေနပိုင္း ရန္သူလာထိုးတာ ဒီကျပန္ ခ်ေတာ့ ေရွ႕မတက္နိုင္၊ ကမန္းကတန္းျပန္ဆုတ္တာ ဒဏ္ရာရ က်န္ေနရစ္တယ္ထင္တယ္။ တညလံုး ေအာ္သံ ညည္းညဴသံေတြ အဲဒီဘက္ကၾကားေနရတယ္လို႔ စခန္းတာ၀န္ယူထားတဲ့ ဒုခဲြမွဴးကေျပာတယ္၊ ဒါနဲ႔ ၉၀၉၉ ရင္း နိုင္ငံေရးမွဴးနဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ရန္သူထိုးလာတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို လက္ေရြးစင္တပ္ဖဲြ႔ငယ္တဖဲြ႔ ဆင္းရွင္းခိုင္းလိုက္ တယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ပိြဳင့္စခန္းမွာ ထိုင္ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္။ လာထိုးတဲ့ရန္သူ ဆုတ္ေျပးတဲ့လမ္းက ေသနတ္ႏွစ္လက္ရလိုက္တယ္။ ကာဘိုင္တလက္နဲ႔ ဂီ်တူးတလက္ ရန္သူမေကာက္ႏိုင္ဘဲ ထြက္ေျပးသြားျခင္း ျဖစ္တယ္။ ေသြးေတြ ဒဏ္ရာရတဲ့လူ ဆဲြသြားတဲ့အရာေတြ ေတြ႔တယ္လို႔လည္း ဆင္းရွင္းတဲ့ရဲေဘာ္ေတြက ေျပာ တယ္။ ရန္သူတပ္မ ၇၇ က ခလရ ၆ ထင္တယ္၊ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီးသိန္းႀကိဳင္လား သန္းႀကိဳင္ဆိုလား တာ၀န္ယူတဲ့ တပ္ရင္းတရင္းလံုး ငွက္ကန္နဲ႔ပန္လ်န္းၾကားရိွ လမ္းေၾကာတခုလံုး တန္းစီေနရာယူထားတယ္။ ပန္လ်န္းစခန္း ကိုလည္း ရန္သူသိမ္းထားတယ္။ မၾကာခဏ မိမိဘက္ကို ရန္သူက လက္နက္ႀကီးနဲ႔ လွမ္းပစ္တယ္။ ကြြၽန္ေတာ္ တို႔ျမင္းေတြ ေက်ာပိုးအိတ္ေတြ ပစၥည္းေတြေစာင့္ဖို႔ လြတ္ကင္းရာ ရဲေဘာ္ငယ္ေလးေတြေရြးၿပီး ေစာင့္ခိုင္းထား တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ရန္သူလက္နက္ႀကီး ေက်ာ္က်တာနဲ႔၀င္တိုးလို႔ ရဲေဘာ္ငယ္ေလးတေယာက္ လက္နက္ႀကီး က်ည္ထိ က်သြားတယ္။ ကြြၽန္ေတာ့္ေျမပံုေတြအပါ ေက်ာပိုးအိတ္ေတြလည္း လက္နက္ႀကီးက်ည္ထိလို့ ေပါက္ျပဲ ကုန္တယ္။ က်သြားတဲ့ရဲေဘာ္ေလးက သိပ္မက်န္းမာသူေလးပါ။ ေန႔ခင္းပိုင္း ရိွတဲ့ရဲေဘာ္ေတြစု သၿဂႋဳလ္လိုက္ တယ္လို႔သိရတယ္။ ေနာက္ရက္ေတြမွာ ေနာက္ပိုင္းက ျပည္သူ႔စစ္တေယာက္ လက္နက္ႀကီး က်ည္ထိေသး တယ္လို႔ သိရတယ္။ ေန႔ခင္းဆိုရင္လည္း ေလေၾကာင္းရန္လြတ္ရာ ေန့႔စဥ္လိုလိုေရွာင္ေနၾကရတယ္။

ငွက္ကန္နဲ႔ လွ်ဳိတခုျခားေနတဲ့ တဖက္ေတာင္ေၾကာက ေကာင္းကန္ေတာင္ေၾကာ ျဖစ္တယ္။ ေတာင္ေၾကာေပၚ မွာ ေကာင္းကန္ရြာရိွတယ္။ အဲဒီမွာ ၉၀၉၅ တပ္ရင္းက အားျဖည့္တပ္စုတစု ေနရာယူၿပီး ေကာင္းကန္တဖက္ သံလြင္ျမစ္နဲ႔ၾကားက ေတာင္ေၾကာေပၚကိုလည္း ၉၀၉၅ မွ တပ္ခဲြတခဲြ ေနရာယူခိုင္းထားတယ္။ အဲဒီမွာ ၉၀၉၅ ရင္းဒုနိုင္ငံေရးမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္ရွင္ တာ၀န္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္တယ္။ အဲဒီစခန္းက ေတာထူ၊ ေအာက္ေျချခံဳေတာေတြ ႐ႈပ္တယ္။ ပန္လ်န္းကရန္သူ မေခဆုန္ကုန္းတို႔ဘက္ မတိုးနိုင္ေအာင္ ေရွ႕ကပိတ္ ေနရာယူခိုင္းျခင္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ေကာ္နီေလာ့စက္လတ္တလက္နဲ႔ ၆၀ မမ ရိွတယ္။ တပ္မ ၆၈ က လက္နက္ႀကီး ပစ္ကူကလား မသိဘူး၊ လန္ကင္ခတ္လို႔ ေခၚတဲ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးရဲေဘာ္တေယာက္လည္း မေခဆုန္မွာေတြ႔တယ္။ သူနဲ႔ ရန္သူ့အေျခ အေန နားလည္ယူရတာ အေတာ္ေလးအဆင္ေျပတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ကိုလည္း ခင္ခင္မင္မင္ရိွတယ္။ တရက္ မွာ ပန္ယန္းဘက္ရိွ ဒုတပ္မဟာမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံက အစည္းအေ၀းေခၚလို႔ ကြြၽန္ေတာ္ ပန္ယန္းျပန္သြားရ ေသးတယ္။ ပန္ယန္းမွာ (ပါတီဗဟိုေကာ္မတီ နိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖဲြ႔၀င္) ရဲေဘာ္တင္ရီတို႔ ေရွ႕တန္းစစ္ဦးစီး႐ံုး လည္းရိွေနတယ္။ ရန္သူ ပန္ယန္းဘက္ထိုးမယ္ဆိုတဲ့သတင္းရေနတယ္။ အဲဒါ ရန္သူကို ဘယ္လိုခံတိုက္ရင္ ေကာင္းမလဲ ေဆြးေႏြးၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ ရန္သူက ေခါက္မူ ဆိုတဲ့ ရြာေဟာင္းလားမသိဘူး၊ အဲဒီေတာင္ေၾကာ ဘက္မွာ ေနရာယူထားတာ မဆုတ္ဘူး။ ရန္သူ ေရွ႕တန္းတပ္မ ၇၇ ႐ံုးေတာင္ အဲဒီဘက္ေရာက္ေနတယ္ သတင္းရေနတယ္။ ပန္ယန္းကိုထိုးစစ္ဆင္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းေတြကမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခံစစ္ယူထားရတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြလည္း မ်ားေနတယ္။ ယုန္အန္းဘက္က တေနရာ၊ ပန္ယန္း တေနရာ၊ ငွက္ကန္ဘက္ တေနရာ မိမိဘက္က ၃ ေနရာေလာက္ ခံစစ္ယူ အသင့္ေစာင့္ေနၾကတယ္။ ေဆြးေႏြးပဲြအၿပီး ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ပန္ယန္း ရိွေနစဥ္ တရက္မွာ ပန္ယန္းကို ရန္သူထိုးလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့သတင္းရျပန္တယ္၊ ပန္ယန္းေၾကာအဆက္ ဘယ္ဘက္က ေတာင္ေၾကာဘက္ ရန္သူလာနိုင္တယ္ဆိုၿပီး ကြြၽန္ေတာ္တို႔တပ္ေတြ ကတုတ္ေတြတူး ခံစစ္ျပင္ ေစာင့္ေနတယ္။ ထင္တဲ့အတိုင္း ရန္သူတက္လာထိုးတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ရဲေဘာ္ျမေမာင္တို႔ ရန္သူထိုးတဲ့ ေတာင္ေၾကာေပၚမွာ ရိွတယ္။ မိမိေရွ႕ဆံုးပိြဳင့္စခန္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ရန္သူက လက္နက္ႀကီးပစ္လိုက္ တက္လာ ထိုးလိုက္ လုပ္ေနတယ္။ မိမိဘက္တပ္ကလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္လွန္ခ်ပစ္နိုင္တယ္။ ရဲေဘာ္ျမေမာင္ ေရွ႕ပိြဳင့္ဘက္ ထိ လိုက္ၾကည့္ေနတယ္။ သူ႔ေနာက္ကလိုက္သြားတဲ့ ဒုခဲြမွဴးတေယာက္ မိုင္းထိတယ္။ ေသေတာ့မေသဘူး၊ ေျခေထာက္ျဖတ္လိုက္ရတယ္။ ရန္သူလည္းထိတယ္။ အေစာပိုင္းတက္လာတဲ့ ရန္သူအေလာင္းေတြ က်န္ေန တာ မေကာက္နိုင္ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီအေလာင္းေတြက မိုင္ကြင္းထဲမွာ၊ ဘယ္ဘက္ကမွမေကာက္နိုင္လို႔ အနံ႔ေတြ က ေနာက္ပိုင္းထိ အဲဒီတ၀ိုက္မွာ မခံနိုင္ေလာက္ေအာင္ဆိုးတယ္။ ဒီတိုက္ပဲြမွာ မိမိဘက္ ခဲြအဆင့္ေကဒါ တေယာက္လည္း က်ဆံုးတယ္။ ေပၚတာေတြလည္း မၾကာခဏ အသုတ္လိုက္ထြက္ေျပးလာတယ္။ အဲဒီအထဲ မွာ ေဒသသားသူလွ်ဳိတေယာက္ ရန္သူလမ္းျပအျဖစ္သံုးလာတာ ျပန္ဖမ္းမိလို႔ အေရးယူလိုက္ရတယ္လို႔လည္း ကြြၽန္ေတာ္ ငွက္ကန္ေရာက္ေနစဥ္ ၾကားရေသးတယ္။ ယုန္အန္းဘက္မွာေတာ့ ရဲေဘာ္ေအာင္ေငြတို႔ လက္နက္ ႀကီးအဖဲြ႔က ရဲေဘာ္ခ်စ္ေအာင္၊ ရဲေဘာ္ေက်ာ္ေလး၊ ရဲေဘာ္ေမာင္ေမာင္တို႔လည္း ရိွေနတယ္။ ရဲေဘာ္ခ်စ္ေအာင္ ပန္ယန္းဘက္ ေရာက္လာတာ ေတြ႔ေသးတယ္။

တရက္ နံနက္ပိုင္းမွာ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ငွက္ကန္ဘက္ကို ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံနဲ႔ ရဲေဘာ္ဆန္ဗလူးတို႔ တပ္မဟာေကဒါ ေတြ ေခါင္းေဆာင္ၿပီး လက္နက္ႀကီးေတြအပါ တပ္ေတြနဲ႔ေရာက္လာၾကတယ္။ သူတို႔ေျပာတာက မင္းတို႔ ငွက္ကန္ဘက္ ရန္သူထိုးလိမ့္မယ္။ ေျမအေနအထား ၾကည့္ရေအာင္ ေျပာလို႔ ငွက္ကန္တ၀ိုက္ ေျမေနရာေတြနဲ႔ ေကာင္းကန္ေၾကာကို ငွက္ကန္ဘက္ကလိုက္ၾကည့္ၾကတယ္။ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကြြၽန္ေတာ္တို႔ ခံစစ္ယူ ထားတဲ့ တပ္ေတြနဲ႔ ျပည့္ေနၿပီ။ ေကာင္းကန္ေၾကာဘဲ တပ္ပါးပါးခ်ထားတာက်န္တယ္- ေျပာလိုက္လို႔ အဲဒီဘက္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုၿပီး လက္နက္ႀကီးေတြျပင္ ေနရာယူလိုက္ၾကတယ္။ အဲဒီအခိ်န္အတြင္းမွာဘဲ ေကာင္းကန္ ေၾကာေပၚက ရန္သူေသနတ္သံေတြ ထြက္လာတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္ ၉၀၉၅ က ရဲေဘာ္အိုက္ရွင္တို႔ ခံနိုင္မလား စိုးရိမ္သြားတယ္။ ဒီအခိ်န္ ရဲေဘာ္အိုက္က်ဳံက ဒီဘက္က စက္ေသနတ္နဲ႔ လက္နက္ႀကီးေတြ ေကာင္းကန္ဘက္ ရန္သူေသနတ္သံ ထြက္တဲ့ဆီပစ္လို႔ အမိန္႔ေပးလိုက္တယ္။ ဒံုးဒံုး ဒိုင္းဒိုင္းနဲ႔ ပစ္ခတ္သံေတြ မိနစ္အနည္းငယ္ ေလာက္ ဆူညံသြားတယ္။ ကြြၽန္ေတာ့္ကို ေကာင္းကန္ေၾကာထိပ္ကေန ၉၀၉၆ တပ္ေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္ဖိခ်ဖို႔ စက္ေသနတ္ႀကီးပါ ယူသြားခိုင္းတယ္။ လွ်ဳိကိုပတ္ၿပီး ေတာင္ေၾကာထိပ္ေျပး ၿပီးမွ ေၾကာေပၚကေျပးဆင္းရတာ မလြယ္ဘူး။ စက္ေသနတ္ႀကီးကိုေတာ့ ေတာင္ေၾကာထိပ္ ေနရာယူခိုင္းလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ ကြြၽန္ေတာ္ ေျပာ လိုက္တာက ေရွ႕ကကိုယ့္ရဲေဘာ္ ထိုးေနရင္ ေနာက္က မင္းစက္ေသနတ္ အရမ္းမပစ္နဲ႔လို႔ ေသခ်ာေျပာထား ခဲ့တယ္။ စက္ေသနတ္သမားလည္း မပစ္ဘူး။ (အဲဒီကိစၥ တိုက္ပဲြၿပီးတဲ့အခ်ိန္ ရဲေဘာ္ဆန္ဗလူးက အဲဒီဘက္က စက္ေသနတ္သံ မၾကားရဘူး လုပ္ေနေသးတယ္။ တိုက္ပဲြအေတြ႔အၾကံဳမ်ားသူဆိုေတာ့ အကြက္ေစ့ေအာင္ ၾကည့္တတ္သူပါလားလို႔ အံ့ၾသရတယ္) ကြြၽန္ေတာ္က ေရွ႕မွာတိုက္ေနတဲ့ ၉၀၉၆ ရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ ေကာင္းကန္ထဲ ေရာက္ေနတယ္။ ဒီေကာင္းကန္တိုက္ပဲြဟာ ပန္ယန္းတိုက္ပဲြစဥ္ထဲမွာ ေခ်မႈန္းေရးပဲြလို႔ ဆိုရမယ္၊ ရန္သူ ၁၀ ေယာက္ေက်ာ္ ၂၀ နီးပါး ေခ်မႈန္းလိုက္တယ္။ လက္နက္ငယ္ ၁၀ လက္ေက်ာ္၊ က်ည္မ်ဳိးစံု ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ၃ ေသာင္းေလာက္သိမ္းဆီးရလိုက္တယ္၊ ေနာက္ ရန္သူ ၇၅ မမ ေနာက္ပြင့္အေျမာက္ တလက္ပါရလိုက္တယ္။ မိမိဘက္က တေယာက္က်ဆံုးတယ္။ သံု႔ပန္းေတာ့ တေယာက္မွမမိလိုက္ဘူး။ မိမိတပ္က ေနာက္က ျဖတ္ပိတ္ မရ ျဖစ္ေနတယ္။ ရန္သူရည္ရြယ္ခ်က္က ပန္ယန္းကေန သံလြင္ျမစ္ဘက္သြားတဲ့ မေခဆုန္ကုန္းေတြ မေရာက္ မီ လြယ္ဟိုေမာ္ ဆိုတဲ့ကုန္း တက္ယူၿပီး၊ ပန္ယန္းေနာက္ကေန ကြြၽန္ေတာ္တို႔ကို ၇၅ နဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ထားဖို႔ အလစ္အငိုက္ရမယ္ထင္ၿပီး တက္လာတာနဲ့တူပါတယ္။

ဒီကာလအတြင္း ေျမာက္ပိုင္းဗ်ဴ႐ိုဘက္ ေရႊက်င္၀မ္ တာပန္ေတာင္ကုန္းေတြ ရန္သူရသြားတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းနဲ႔ က်ဴကုတ္၊ ပန္ဆိုင္းကိုလည္း မိမိဘက္တပ္မ်ား ဆုတ္ေပးလိုက္လို႔ ထိုစဥ္က ကာခ်ဳပ္ဗိုလ္ေစာေမာင္ ပန္ဆိုင္း၀င္ ေအာင္ပဲြလာခံသြားေၾကာင္း ျမန္မာ့အသံက လႊင့္သြားတယ္ဆိုတဲ့သတင္းလည္း ၾကားရေၾကာင္း ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ ေျပာလို႔သိရတယ္။ ပန္ယန္းကိုလည္း တပ္မ ၇၇ ကသိမ္းယူဖို႔ ၾကံထားပံုရတယ္။ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ျပန္မဆုတ္ဘူး။ ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔လည္း ပန္ယန္းကို တတ္နိုင္သေလာက္ ခုခံကာကြယ္သြားဖို႔ ဆံုးျဖတ္ထားပံုရတယ္။ တရက္မွာ မိမိ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ ညီေနာင္တပ္ျဖစ္တဲ့ ၈၁၅ စစ္ေဒသမွ တပ္ေကဒါ ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ ကြြၽန္ေတာ္ တို႔ငွက္ကန္ဘက္ ေရာက္လာတယ္။ သူတို႔နဲ႔ တပ္ရင္းႏွစ္ရင္းေလာက္ ပါလာပံုရတယ္။ တပ္ေတြက တေနရာမွာ ထားတယ္။ ေျမအေနအထားၾကည့္ဖို႔ ငွက္ကန္ကခံစစ္ကုန္းေတြ ကြြၽန္ေတာ္တို႔လိုက္ျပလိုက္တယ္။ အခါ ရဲေဘာ္ တပ္မွဴးတခ်ဳိ႕ ေတြ႔ရတယ္။ ပန္ယန္းတိုက္ပဲြစဥ္မွာ ရန္သူတပ္မ ၇၇ အေနနဲ႔ ပန္ယန္းဘက္က တေၾကာင္း ထိုးလိုက္၊ ငွက္ကန္ဘက္က တေၾကာင္းထိုးလိုက္နဲ႔လုပ္ေနတာ ရက္တခ်ဳိ႕ၾကာသြားၿပီ။ သူ႔အတြက္ တြက္ေျခ မကိုက္၊ ထိုးလိုက္တိုင္း ေသေၾကဒဏ္ရာရ မ်ားေနတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေရွ႕ဆံုးရိွ ပန္လ်န္းစခန္းကိုေတာ့ ရန္သူက အလစ္ရ သိမ္းပိုက္ႏိုင္လိုက္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဒီပန္လ်န္းစခန္း ရန္သူေရွ႕ကံြ် ထိန္းထားေနရတာကို ကြြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္က အခြင့္ေကာင္းယူ တိုက္နည္းပရိယာယ္တခု က်င့္သံုးနိုင္လိုက္တယ္။

အရင္ဆံုး ပန္လ်န္းရိွရန္သူ႔စခန္းကို အင္အားတခ်ဳိ႕သံုး ထြက္ေပါက္မေပးဘဲ ၀ိုင္းထားလိုက္တယ္။ ပန္လ်န္းရိွ ရန္သူအရာရိွ မခံနိုင္ဘူး၊ သူတို႔ကိုကယ္ဖို႔ အကူအညီေတာင္းေတာ့တယ္။ မိမိဘက္က တြက္ထားတဲ့အတိုင္း ရန္သူတပ္ကူေတြ လာမယ္ဆိုတာသိလို႔ ၈၁၅ ကတပ္ေတြက လမ္းကျဖတ္ေစာင့္ထားတာနဲ႔ ၀င္တိုးေတာ့တယ္။ တိုက္ပဲြက ညေနပိုင္းမွာျဖစ္တယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ေကာင္းကန္ရြာထဲက ၾကည့္ေနတာ ျမင္ေနရတယ္။ ၈၁၅ တပ္ ေတြကို လီမင္းရွင္ ေခၚ ဦးစိုင္းလင္းကိုယ္တိုင္ ေကာင္းကန္ရြာထဲကေန တိုက္႐ိုက္ညႊန္ၾကားတယ္။ တိုက္ပဲြက ၂ ခီ် ၃ ခီ် ျဖစ္တယ္၊ ပန္ယန္းတိုက္ပဲြစဥ္မွာ ဒီလမ္းျဖတ္တိုက္ပဲြက်မွဘဲ သံု႔ပန္းမိေတာ့တယ္။ သံု႔ပန္း ၂ ေယာက္ ၃ ေယာက္လား မိတယ္၊ တေယာက္က စစ္ေျမျပင္မွာေသတယ္တဲ့။ သံု႔ပန္း ၂ ေယာက္ ငွက္ကန္ဘက္ရိွ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ဆီ လာအပ္တယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔လည္း မေခနုတ္ ဆိုတဲ့ရြာမွာ ေက်းရြာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အတူရိွ ေနတယ္။ ေပၚတာတခ်ဳိ႕ထပ္ေျပးလာသူေတြလည္း အတူရိွေနစဥ္ ရြာလူႀကီးေတြထဲက ရွမ္းဘာသာနဲ႔ ဒီရန္သူ သံု႔ပန္းေတြ သင္းခ်ဳိင္းပို႔လို႔ေျပာေနတယ္။ ဒါတကယ့္အျဖစ္အပ်က္ပါ။ ကြြၽန္ေတာ္က မရဘူး။ ပါတီေပၚလစီအရ ျပန္လႊတ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပရတယ္။ သူတို႔က အဓိကတရားခံ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကိုခိုင္းေနတဲ့ ေနာက္က အာဏာရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြက အဓိကတရားခံျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာေျပာျပရတယ္။ သံု႔ပန္းေတြက စကား နား မလည္ဘူး။ သူတို႔ခမ်ာ အဖမ္းခံထားရတာ ဘာစိုးရိမ္စိတ္မွ ရိွပံုမရ၊ ဗမာစကားေပါက္သူေတြနဲ႔ စကားေျပာေန ၾကတာ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းေတြ ျပန္ေတြ႔ေနသလို ေျပာေနၾကတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ပါတီရဲ့ သံု႔ပန္း ေပၚလစီအတိုင္း က်င့္သံုးတာျဖစ္တယ္။

တရက္မွာ တိုက္ပဲြက မဂၢဇင္းေလးတအုပ္ရလို႔ ထိုင္ဖတ္ၾကည့္ေနစဥ္၊ လူနာတေယာက္ ထမ္းလာတာျမင္လို႔ ဘယ္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္လာတာလဲ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အရပ္သား ရွမ္းလူမ်ဳိးတေယာက္ ေပၚတာအျဖစ္ကေန ကြြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ ေျပး၀င္လာတာ မိုင္းနင္းမိ ဒဏ္ရာရလို႔ ထမ္းလာတာျဖစ္ေနတယ္။ ဒဏ္ရာၾကည့္ေတာ့ အသက္ကယ္ ရနိုင္ဖြယ္မရိွ၊ ေျခေထာက္ ဒူးေအာက္က ရစရာမရိွ မၾကည့္ရက္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ေနတယ္။ ရဲေဘာ္ေတြလည္း ဒါကို ပတ္တီး ပတ္ေပးထားတယ္။ လူနာကတအားနာၿပီး လူးလိွမ့္ေနတာ ထမ္းစဥ္ေပၚက ေလွ်ာက်တဲ့အထိျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလူနာ ေနာက္ဆံုးအခိ်န္ျဖစ္ေနၿပီ။ ဘာကူညီနိုင္မလဲ ကြြၽန္ေတာ္စဥ္းစားတယ္။ အနာသက္သာေအာင္ ေဆးထိုးခိုင္းေတာ့ ေဆးမွဴးေလးက ထိုးထားတယ္တဲ့။ ကြြၽန္ေတာ္ လူနာအနားကပ္ၿပီး နာမည္ေျပာျပပါ ဆိုေတာ့ နန္ေဒါတဲ့။ ေနရပ္ မုန္းေကာင္၊ ဇနီး အိယင္တဲ့။ ကြြၽန္ေတာ္ သူ႔ေရွ႕မွာ ေရးမွတ္တာ လုပ္တယ္။ နာရီပိုင္းအတြင္းမွာဘဲ ဆံုးသြားေတာ့တယ္။ ပန္လ်န္းနဲ႔ ငွက္ကန္ၾကားမွာလည္း သံလြင္ျမစ္ အေနာက္ဘက္က ပေလာင္တေယာက္ ေပၚတာဘ၀နဲ႔ မိုင္းထိဆံုးလို႔ သၿဂႋဟ္ေပးလိုက္ရတာ ရိွေသးတယ္။ ဒါေတြက ျပည္သူေတြ လက္ေတြ႔ခံစားေနရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္အနိ႒ာ႐ံုေတြ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ ပန္လ်န္းဆိုတာ ရွမ္းရြာျဖစ္တယ္၊ (ၾကက္တူေရြးနုတ္သီးေဒသ) ကူးတို႔ဆိပ္ရြာျဖစ္တယ္။ ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းနဲ႔။ ကြြၽန္ေတာ္တို႔အရင္ေရာက္စဥ္ ေက်ာင္းေပၚမွာ ရြာကလူႀကီးေတြက ဘုန္းႀကီးနားမွာ၊ ရွမ္းစကား၊ ရွမ္း သီခ်င္းေတြနဲ႔ ကက္ဆက္ေတြ ဘာေတြဖြင့္လို႔ ေနေပ်ာ္တဲ့ရြာပါဘဲ။ ေမာ္ဖဘက္ ရန္သူေရာက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ပန္လ်န္းက စစ္ေျမျပင္ျဖစ္သြားၿပီ။ တိုက္ပဲြေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ျဖစ္၊ ေလယာဥ္နဲ႔ဗံုးၾကဲ ဆိုေတာ့၊ ရြာေရာ ေက်ာင္း ေရာ မီးေလာင္ျပာက်၊ ဘာမွမရိွေတာ့ဘူး။ တပ္စခန္းက တပ္ကရဲေဘာ္ေတြဘဲရိွေတာ့တယ္။ လယ္ေတြ ယာ ေတြလည္း မိုင္းထိဘာထိနဲ႔ ဘယ္သူမွ မလုပ္ရဲၾကဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ တေန႔ ေလေၾကာင္းရန္ ေရွာင္ရင္းတိမ္းရင္း ၉၀၉၆ ဒုရင္းမွဴး ရဲေဘာ္အိုက္ပုန္းနဲ႔အတူ ရြာေတြနဲ႔လြတ္ရာ ေတာေတြထဲသြားၾကရင္း ေတာင္ယာတဲပံုစံ တဲငယ္ ေလးႏွစ္လံုးေလာက္ေတြ႔တယ္။ တဲနားျဖတ္သြားစဥ္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေတြ႔ေနက် အပ်ဳိရြယ္ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေလး တေယာက္ ေတြ႔တယ္၊ ႐ုပ္ေရ မဆိုးဘူး။ အျမဲျပံဳးေနေလ့ရိွတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္က သူ႔ကိုသိတယ္။ သူလည္း သိပံု ရတယ္။ ဟာ မင္းတို႔ ဒီမွာေနၾကလားလို႔ ရွမ္းလိုေမးေတာ့ ဟုတ္တယ္တဲ့။ သူ႔အနားမွာ အေမအိုျဖစ္ပံုရတယ္၊ အဲဒီအဖြားႀကီးဘဲရိွတယ္။ မင္းတို႔ အရင္ပန္လ်န္းကလား ေမးေတာ့ ဟုတ္တယ္တဲ့။ ဒုရင္းမွဴးရဲေဘာ္အိုက္ပုန္း က ခင္ဗ်ား အိမ္ေထာင္နဲ႔ခေလး ေမ့ေနၿပီထင္တယ္ လွမ္းေနာက္ေနေသးတယ္။ ကြြၽန္ေတာ္ စိတ္တြင္းျဖစ္ေနတာ ရဲေဘာ္အိုက္ပုန္းမသိ၊ ဒီရွမ္းမေလး ေရာက္ေနတဲ့ေနရာက ပန္လ်န္းနဲ႔ ေတာ္ေတာ္လွမ္းတယ္။ ျပည္သူေတြ ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡေရာက္ပါလား၊ ၾကည့္စမ္း၊ မိန္ခေလး အပ်ဳိရြယ္ ေတာထဲေတာင္ထဲ အေမအိုနဲ႔ ေနေနရတာ။ တခါတရံ ပန္ယန္းေစ်းမွာေတြ႔တယ္။ အေဖတို႔ ေမာင္တို႔ အစ္ကိုတို႔ေကာ ရိွပါေသးလား ကြြၽန္ေတာ္ ဆက္မေမး ေတာ့။ ဒါမ်ဳိး လူစိတ္မရိွသူေတြ ေတြ႔ရင္ ဘယ္လိုျဖစ္မလဲ စဥ္းစားရင္း ကြြၽန္ေတာ္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့မိတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ေဒသသားေတြက သံု႔ပန္းကို သင္းခ်ဳိင္းေခၚသြားခိုင္းတာ ျဖစ္မယ္လို႔ေတြးမိတယ္။ ဒါက စစ္ေျမ ျပင္က တကယ့္ခံစားခ်က္တခ်ဳိ႕ တင္ျပတာပါ။

ပန္ယန္းေဒသတိုက္ပဲြ ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ တိုက္ပဲြျဖစ္တဲ့အႀကိမ္ေပါင္းမနည္းဘူး၊ ရန္သူ႔ထိုးစစ္ကို မိမိတို႔ ခံစစ္ဆင္ တိုက္ရတာျဖစ္လို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ မမ်ားဘူး။ တလနီးပါးအၾကာ ရန္သူတပ္မ ၇၇ ရဲ့ထိုးစစ္တပ္ေတြ ပန္လ်န္း စခန္းကပါ အားလံုးဆုတ္သြားတယ္။ တိုက္ပဲြစဥ္အတြင္း မိမိ ၅ ဦးက်၊ ဒဏ္ရာလည္း မိုင္းထိအပါ ၅ ဦး ၆ ဦးခန္႔ ဘဲ ရိွပါတယ္။ ရန္သူ ေသေၾက အေလာင္းေတြ႔ရတာ ၂၀ ေက်ာ္၊ ဒဏ္ရာလည္းမ်ားမယ္။ လက္နက္ ၁၂ လက္ လား ၁၅ လက္လား မမွတ္မိ၊ ၇၅ မမ အေျမာက္တလက္ပါသိမ္းရတယ္၊ က်ည္မ်ဳိးစံု ေသာင္းခီ်ရတယ္။ ပန္ယန္း ကို ရန္သူမ၀င္နိုင္ေအာင္ ကာကြယ္နိုင္ျခင္းက မိမိရည္ရြယ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္တယ္ဟု ေျပာရမယ္ျဖစ္ေၾကာင္း နိဂံုးခ်ဳပ္တင္ျပပါတယ္။

ေမာင္စိန္ေသာ္
(၀၇-၉.-၂၀၁၅)