ေမာင္အဥၥန ● ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး - အပုိင္း (၃)

ေမာင္အဥၥန ● ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး - အပုိင္း (၃)
(မုိးမခ) ဧၿပီ ၂၅၊ ၂၀၁၈

● ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆႏၵ  
တႏုိင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ကုိအေျခခံၿပီး ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆုိင္ရာ မူေဘာင္ (Framework for Political Dialogue – FPD) ေတြေရးသားျပဳစုကာ ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပျပဳလုပ္ၾကရာ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ထဲ ေဆြးေႏြးေရးပုံသဏၭာန္သုံးမ်ဳိးသုံးစားရွိတာကုိ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါ တယ္။

● ေဆြးေႏြးပြဲအမ်ဳိးအစား (၃) မ်ဳိး
၁။ NCA အခန္း(၅) ပါ ႏုိင္ငံေရးလမ္းျပေျမပုံအဆင့္(၇)ဆင့္အနက္ အဆင့္(၃)အရ “အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ” က်င္းပျခင္း၊

၂။ FPD လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္ (ToR)အရ “လုပ္ငန္းေကာ္မတီမ်ားအဆင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား” က်င္းပျပဳလုပ္ျခင္းနဲ႔

၃။ “ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ - (၂၁)ရာစုပင္လုံအစည္းအေ၀းႀကီး” က်င္းပျခင္းတုိ႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အဆုိပါ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲပုံသဏၭာန္္ သုံးမ်ဳိးလုံးကုိ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ (Union Peace Dialogue Joint Committee – UPDJC) က ထိန္းခ်ဳပ္စီမံခန္႔ခြဲမႈကုိ လုပ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး၊ လုံၿခဳံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ေျမယာႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ အေထြေထြဆုိၿပီး က႑ႀကီး(၆)ရပ္ကုိအေျခခံကာ အဆုိပါ ေဆြးေႏြးပြဲပုံသဏၭာန္အဆင့္ဆင့္မွာ ေဆြးေႏြးမႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေဆြးေႏြးပြဲ ပုံသဏၭာန္္၊ ေဆြးေႏြးမယ့္အေၾကာင္းအရာ၊ ပါ၀င္မယ့္ကုိယ္စားလွယ္ စတာေတြကုိ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆုိင္ရာမူေဘာင္ (Framework for Political Dialogue – FPD) ထဲ ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားၿပီး အစုိးရ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္း (Ethnic Armed Organization – EAO)တုိ႔ သုံးပြင့္ဆုိင္ အေက်အလည္ ေဆြးေႏြးကာ အတည္ျပဳက်င့္သုံးၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

● မူေဘာင္ဆုိင္ရာျပႆနာ
FPD မူေဘာင္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အစုိးရ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီနဲ႔ EAO သုံးပြင့္ဆုိင္အၾကား မေက်လည္ႏုိင္ေသးဘဲ ရွင္းလင္းမႈမရွိတဲ့အခ်က္ေတြလည္း ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဥပမာ - ေဆြးေႏြးပြဲပုံသဏၭာန္က သုံးပြင့္ဆုိင္ လား၊ ႏွစ္ပြင့္ဆုိင္လား၊ ဘက္ေပါင္းစုံလား၊ ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္မယ့္ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လည္း ေဆြးေႏြးပြဲပုံသဏၭာန္အဆင့္ဆင့္မွာ အေရအတြက္သတ္မွတ္ခ်က္ဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈ၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မႈ နည္းလမ္းက အမ်ားစုသေဘာတူညီခ်က္ (Super Majority) လား၊ အားလုံးလက္ခံႏုိင္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ (Consensus) လားဆုိတာေတြကလည္း မသဲကြဲ။ ေဆြးေႏြးမယ့္ေခါင္းစဥ္ေတြထဲက က႑ႀကီး(၆)ရပ္ထဲမွာ အေထြေထြက႑ဆုိျပန္ရင္လည္း အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (National Reconciliation) နဲ႔ အသြင္ကူးေျပာင္း ေရးကာလတရားမွ်တမႈေဖာ္ေဆာင္ေရး (Transitional Justice) လုိ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြကုိ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ရန္ ေခတၱ ခ်န္လွပ္ထားတာ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီ့အျပင္ လုံၿခဳံေရးက႑နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ေတြအေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးရမယ့္အခ်က္မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကန္႔သတ္ထားျပန္ပါတယ္။

ဒီလုိမ်ဳိး FPD မူေဘာင္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ အျငင္းပြားမႈေတြအပါအ၀င္ ရႈပ္ေထြးမႈေတြနဲ႔အတူ FPD မူကြဲေတြ ကလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရ မဆင္းမီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္းေမြ (Legacy) ယူသြားခ်င္လုိ႔ တက္သုတ္ရုိက္လုပ္တာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ(၁၅)ရက္ေန႔မွာ EAO (၂၁)ဖြဲ႔ထဲမွ (၈)ဖြဲ႔နဲ႔ NCA လက္မွတ္ ေရးထုိးၿပီးေနာက္ ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရက အတည္ျပဳထားတဲ့ NLD ပါတီက မေက်လည္ခဲ့တဲ့ မူေဘာင္၊ NLD အစုိးရတက္လာၿပီးေနာက္ NCA လက္မွတ္ထုိး၊ လက္မွတ္မထုိးအဖြဲ႔ေတြ အတူတကြပါ၀င္ၿပီး ျပန္လည္ သုံးသပ္ထားၾကတဲ့မူေဘာင္ဆုိၿပီး ပုံစံ Version ႏွစ္ခု ကြဲျပားေနပါတယ္။

● ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ - (၂၁) ရာစုပင္လုံအစည္းအေ၀း ၀ိေရာဓိ
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလလယ္ပုိင္းအတြင္း ဦးသိန္းစိန္အစုိးရက ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကုိ ပြဲေတာ္တခု Ceremonial အေနနဲ႔ က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့စာတမ္းေတြကုိ မွတ္တမ္းအျဖစ္ ထားရွိခဲ့ပါ တယ္။ NLD အစုိးရတက္လာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကုိ (၂၁)ရာစုပင္လုံညီလာခံအျဖစ္ ေခါင္းစဥ္ ေျပာင္းလဲက်င္းပဖုိ႔ NLD အစုိးရက ႀကဳိးပမ္းခဲ့ရာ တပ္မေတာ္က လက္မခံတာေၾကာင့္ “ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ-(၂၁)ရာစုပင္လုံအစည္းအေ၀း” လုိ႔ ပူးတြဲေခၚဆုိၿပီး ေခါင္းစဥ္ေျပာင္း က်င္းပျပဳလုပ္လာပါတယ္။

 ပထမအႀကိမ္ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ သမၼတဦးသိန္းမိန္႔ခြန္းေျပာၾကားစဥ္ (Photo: GNLM)

ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ-(၂၁)ရာစုပင္လုံ ပထမအႀကိမ္အစည္းအေ၀းကုိ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္-စက္တင္ဘာမွာ က်င္းပခဲ့ၿပီး NCA လက္မွတ္ထုိး၊ လက္မွတ္မထုိးအဖြဲ႔ ေတြအားလုံးပါ၀င္ႏုိင္ေအာင္ဆုိၿပီး ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ “တက္ေရာက္ သူ (Participants)”  အေနနဲ႔ပဲ သတ္ မွတ္ကာ ေဆြးေႏြးဆုံးျဖတ္ခ်က္ ဘာတခုမွမလုပ္ဘဲ တင္ျပမႈသက္သက္နဲ႔ ျပဳလုပ္ေစၿပီးေတာ့ တင္ျပခြင့္ရတဲ့ အစုအဖြဲ႔ ေတြရဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြကုိ မွတ္တမ္းအေနနဲ႔ပဲ သိမ္းထားခဲ့ျပန္ပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကုိ (၆)လ (၁)ႀကိမ္ က်င္းပျပဳလုပ္ဖုိ႔ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ အၾကမ္း အားျဖင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္(၆)လေက်ာ္လြန္လာတဲ့အခါ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၄)မွ (၂၉) ရက္ေန႔ထိ (၂၁)ရာစုပင္လုံဒုတိယအႀကိမ္အစည္းအေ၀းကုိ ထပ္မံက်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီတႀကိမ္မွာ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့အဖြဲ႔ေတြကသာ ေဆြးေႏြးဆုံးျဖတ္ခြင့္ရွိတဲ့ကုိယ္စားလွယ္ေတြအျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ရရွိမယ္ လုိ႔ ကန္႔သတ္လုိက္ျပန္ပါတယ္။ အဆုိပါကန္႔သတ္ခ်က္ေၾကာင့္ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ေရး ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေနတဲ့ ညီညြတ္ေသာတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) အဖြဲ႔၀င္ေတြ မတက္ေရာက္လာႏုိင္ေတာ့ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ေျမာက္ပုိင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႔၀င္ေတြကုိ တရုတ္အစုိးရရဲ့ဖိအားနဲ႔ ေလ့လာသူအဆင့္ ဖြင့္ပြဲနဲ႔ ညစာစားပြဲေတြကုိ တက္ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကုိ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္ (၁)ႀကိမ္၊ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္အစုိးရလက္ထက္ (၁)ႀကိမ္ စုစုေပါင္း ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္ ျပဳလုပ္ၿပီးၿပီ၊ ဘာဆုံးျဖတ္ခ်က္ သေဘာတူညီခ်က္မွ ခ်မွတ္အေျဖထုတ္တာမရွိဘူးလုိ႔ NCA လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့ EAO ေတြဘက္က ေစာဒကတက္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ-(၂၁)ရာစုပင္လုံ ဒုတိယအႀကိမ္အစည္းအေ၀းမွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ စုိင္းျပင္းၾကပါေတာ့ တယ္။ အဲ့ဒီမွာ ျပႆနာကစတက္တယ္လုိ႔ ေျပာရမလုိပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ မူေဘာင္ေတြက အထက္က ေျပာခဲ့သလုိ အတည္ျပဳမူကြဲေတြျဖစ္ေနၿပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့အခါ ပါ၀င္တဲ့အစုအဖြဲ႔ေတြၾကားထဲမွာ ေက်လည္မႈ မရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ မူေဘာင္ပါသေဘာတူသတ္မွတ္ထားခ်က္နဲ႔အညီမဟုတ္ဘဲ လက္သင့္ရာအဖြဲ႔ကုိ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီး၊ က်င္းပခြင့္မရတဲ့အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ျပဳလုပ္တဲ့အခါ အခက္အခဲ ေတြနဲ႔ ႀကဳံေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်က္ (၃၇)ခ်က္ကုိ NCA ပါ ႏုုိင္ငံေရးလမ္းျပေျမပုံ အဆင့္(၅)ရဲ့ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူစာခ်ဳပ္အစိတ္အပုိင္း(၁)လုိ႔ သတ္မွတ္ၿပီး မေက်မလည္နဲ႔ အတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ 

သေဘာတူညီခ်က္ (၃၇)ခ်က္ကုိ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္အစိတ္အပုိင္း(၁) အျဖစ္ အတည္ျပဳလက္မွတ္ေရးထုိးၾကစဥ္ (Photo: BNI)

အဲ့ဒီလုိအတည္ျပဳၿပီးေနာက္မွာ NCA လက္မွတ္ထုိး EAO (၈)ဖြဲ႔အတြင္း သေဘာထားကြဲလြဲတာေတြ ျဖစ္ၿပီး ေတာ့ ျပန္လည္သုံးသပ္မႈေတြကုိ လနဲ႔ခ်ီ ဆက္တုိက္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ NCA လက္မွတ္မထုိးေသးတဲ့ UNFC အဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔လည္း ပူးတြဲညွိႏႈိင္းသုံးသပ္ပြဲေတြ မ်ားစြာျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပန္ပါတယ္။ မေက်မလည္နဲ႔ ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳ ထားခဲ့ၾကတဲ့ အခ်က္(၃၇)ခ်က္ကုိ EAO နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြၾကားထဲမွာ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနတဲ့အခ်က္ေတြ အျဖစ္ ဘုံသေဘာထားအျမင္စုစည္းခ်က္ကုိ ခ်မွတ္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။

UNFC-DPN ႏွင့္ PPST-PPWT တုိ႔ ခ်င္းမုိင္တြင္ ပူးတြဲညွိႏႈိင္းအစည္းအေ၀း ျပဳလုပ္ေနစဥ္ (Photo: NMG)

ၿပီးေနာက္ အျငင္းပြားမႈဆုိင္ရာေတြအတြက္ အျမင့္ဆုံးအေျဖရွာတဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ EAO နဲ႔ အစုိးရအၾကား ထိပ္ပုိင္းအဆင့္ကုိယ္စားလွယ္ေတြသာ တက္ေရာက္ခြင့္ရွိတဲ့ NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈဆုိင္ရာပူးတဲြေကာ္မတီ အစည္းအေ၀း (Joint Implementing Committee Meeting – JICM) ကုိ ျပဳလုပ္ၾကၿပီး၊ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပခြင့္နဲ႔ NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈဆုိင္ရာ အားနည္းခ်က္ေတြကုိ သုံးသပ္ၿပီး ေနာက္ တႀကိမ္ (၂၁)ရာစုပင္လုံ တတိယအစည္းအေ၀းကုိ ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာလေႏွာင္းပုိင္း က်င္းပၾကဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ 

(၆) ႀကိမ္ေျမာက္ JICM အစည္းအေ၀းက်င္းပျပဳလုပ္စဥ္၊ ေနျပည္ေတာ္ (Photo: GNLM)

NCA လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ EAO (၈)ဖြဲ႔ထဲက RCSS ရွမ္းအဖြဲ႔နဲ႔ ALP ရခုိင္အဖြဲ႔တုိ႔မွာ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ဖုိ႔အတြက္ အစုိးရဘက္က ခြဲျခားကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ လုပ္ေနတာေၾကာင့္ အဆင္မေျပမႈေတြ အဖုအထစ္ေတြခံလာပါေတာ့တယ္။ RCSS က ပင္လုံၿမဳိ႕ (သုိ႔) ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕မွာ ရွမ္းအမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြး ေႏြးပြဲကုိ  တရား၀င္ျပဳလုပ္ခြင့္ေပးဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ဘက္က လင္းေခးၿမဳိ႕မွာသာ က်င္းပျပဳလုပ္ ခြင့္ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အႀကဳိလူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြကုိလည္း RCSS က ျပဳလုပ္လုိတဲ့ေနရာေတြမွာ ခြင့္မျပဳဘဲ စစ္အင္ အားအလုံးအရင္းနဲ႔ တပ္မေတာ္က ပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္ေတြ လုပ္လာပါတယ္။

ရခုိင္ဘက္ကုိလည္း ဘဂၤလီအၾကမ္းဖက္မႈျပႆနာအေၾကာင္းျပၿပီး ရခုိင္အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြး ပြဲအပါအ၀င္ အႀကဳိလူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြကုိပါ မျပဳလုပ္ဖုိ႔ ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရခုိင္ဘက္မွာ ALP နဲ႔ ANP တုိ႔ ပူးတြဲျပင္ဆင္ထားတဲ့ လူထုေတြ႔ဆုံပြဲျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီေတြကုိ တရား၀င္ေက်ညာခ်က္ထုတ္ျပန္ၿပီး ဖ်က္သိမ္း လုိက္ၾကပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္မွာ ၂၀၁၅ ႏုိ၀င္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲအမ်ားဆုံးအႏုိင္ရထားတဲ့ ANP ပါတီအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကုိ စိတ္ပါ၀င္စားမႈလည္း က်ဆင္းလာေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုိမ်ဳိး မလုိလားအပ္တဲ့ က်င္းပခြင့္ဆုိင္ရာအခ်ိန္နဲ႔ေနရာ ကန္႔သတ္ခ်က္ ျပႆနာရပ္ေတြ ေၾကာင့္ (၂၁)ရာစုပင္လုံ တတိယအႀကိမ္အစည္းအေ၀းကုိ ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာလမွာက်င္းပဖုိ႔ လ်ာထားဆုံးျဖတ္ခ်က္ ေတြဟာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ျခင္းမရွိဘဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ေရြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ ၂၀၁၈ ဧၿပီလအကုန္ ေမလအတြင္းမွာ က်င္းပမယ္ဆုိၿပီး (၇)ႀကိမ္ေျမာက္ JICM အစည္းအေ၀းမွာ အစုိးရဘက္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ထားရျပန္ပါတယ္။ 

(၇) ႀကိမ္ေျမာက္ JICM အစည္းအေ၀းက်င္းပစဥ္၊ ေနျပည္ေတာ္ (Photo: MSCO)

● DPN ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ေဆြးေႏြးမႈ အထ.မေျမာက္ျခင္း
UNFC ရဲ့ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေရးကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ (DPN) နဲ႔ အစုိးရရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ (PC) တုိ႔ဟာ (၁၇)လတာကာလအတြင္း တရား၀င္ေတြ႔ဆုံပြဲ (၈) ႀကိမ္ေျမာက္ထိ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၇ ႏုိ၀င္ဘာလမွာ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ေရးအဆုိျပဳထားတဲ့ DPN အဆုိျပဳခ်က္(၉)ခ်က္ထဲက အခ်က္အနည္းငယ္ ထစ္ဆုိ႔မႈေတြ ျဖစ္ကာ ရပ္တန္႔ေနခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ႏွစ္ဖက္ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေတြ႔ဆုံၿပီး ထစ္ဆုိ႔ေနတဲ့အခ်က္ေတြကုိ အေျဖရွာၾကမယ္လုိ႔ ႀကဳိးပမ္းေနရင္း ၂၀၁၈ ဇန္န၀ါရီလ တတိယပတ္ထဲမွာ DPN ရဲ့အဖြဲ႔၀င္ႏွစ္ဖြဲ႔တည္းအေနနဲ႔ အစုိးရအႀကီးအကဲ ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္တုိ႔နဲ႔ သီးျခားစီေတြ႔ဆုံၿပီး NCA လက္မွတ္ေရးထုိးဖုိ႔ သေဘာတူညီခ်က္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၈ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ DPN အဖြဲ႔၀င္ႏွစ္ဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (NMSP) နဲ႔ လားဟူဒီမုိကရက္တစ္အစည္းအရုံး (LDU) တုိ႔ဟာ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးပြဲကုိ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ အသိသက္ေသေတြေရွ႕ေမွာက္ လက္မွတ္ေရးထုိးသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း NCA ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးၾက တဲ့အခါ LDU က အေျခအေနတခုေအာက္မွာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ရပါတယ္။ အဆုိပါအေျခအေနအရ LDU က မိမိ ကုိယ္ကုိ တပ္ဖြဲ႔မရွိေၾကာင္း ၀န္ခံကတိျပဳထားတဲ့စာရြက္ေပၚမွာ NMSP နဲ႔မတူကြဲျပားစြာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ LDU က NCA ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါ အသုံးျပဳမယ့္ ပူးတြဲယႏၱရားေတြျဖစ္တဲ့ JICM, JMC တုိ႔မွာ အဖြဲ႔၀င္အေနနဲ႔ ပါ၀င္ခြင့္မရရွိပဲ UPDJC မွာပဲ အဖြဲ႔၀င္အေနနဲ႔ ပါ၀င္ခြင့္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ LDU ဟာ EAO ဟုတ္ပါေသးရဲ့လားလုိ႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ 

NMSP ႏွင့္ LDU တုိ႔ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးပြဲအခမ္းအနားမွတ္တမ္းဓာတ္ပုံ (Photo: GNLM)

အခုလုိမ်ဳိး NCA လက္မွတ္ေရးထုိးၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ မူလက UNFC အဖြဲ႔၀င္ေတြ အတူတကြညွိႏႈိင္းၿပီး ရရွိထား တဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြထဲမွာ အဆုိျပဳခ်က္ (၉)ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈနဲ႔ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကတဲ့ပုံစံေတြဟာ ကြဲျပားေနခဲ့ၾကပါတယ္။ UNFC အေနနဲ႔ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးတဲ့အခါ အဖြဲ႔၀င္ေတြအားလုံးပါ၀င္ေရးမူနဲ႔ ေနာက္ဆုံးထစ္ဆုိ႔ေနတဲ့ “ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ” ဆုိင္ရာ ေ၀ါဟာရအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိ ခ်က္ျပႆနာေတြဟာ ေျပလည္မႈမရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္ထိ အားလုံးပါ၀င္ေရးနဲ႔ မေက်လည္ ေသးတဲ့အခ်က္ေတြကုိ ညွိႏႈိင္းဖုိ႔ႀကဳိးစားခဲ့တဲ့ UNFC ရဲ့ က်န္အဖြဲ႔၀င္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရးပါတီ (KNPP) နဲ႔ ရခုိင္ျပည္အမ်ဳိးသားေကာင္စီ (ANC) တုိ႔အေနနဲ႔ NCA လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ ဆက္လက္ညွိႏႈိင္း အေျဖရွာ ေရးအတြက္ အခက္အခဲေတြ ႀကဳံေတြ႔သြားခဲ့ရပါတယ္။

အစုိးရအေနနဲ႔ ANC ကုိ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ LDU လုိမ်ဳိး လုိက္ပါလက္မွတ္ေရးထုိးဖုိ႔ ေနာက္ ဆုံးအခ်ိန္ထိ ညွိႏႈိင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ အဆင္မေျပလုိ႔ ANC အတြက္ ေနာက္ဆုံးရထားသာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိထားပါတယ္။ ANC ဘက္ကလည္း တရား၀င္ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြလုပ္ၿပီး ၎တုိ႔အေနနဲ႔ အားလုံးပါ၀င္ေရးနဲ႔ တန္းတူေရးမရွိတဲ့အေပၚ မွာ လုိက္ပါႏုိင္ျခင္းမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးတံခါးကုိ ၎တုိ႔ဘက္က အၿမဲဖြင့္လွစ္ထားေၾကာင္း တုန္႔ျပန္ေျပာ ၾကားထားပါတယ္။

KNPP ကုိ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္ ျပည္နယ္-ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ႏွစ္ဘက္သေဘာတူညီခ်က္ (Bilateral Agreements) အေျခခံနဲ႔ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း အစုိးရဘက္က ရပ္တည္ခ်က္ရွိေနတာ ကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၂၀၁၈ မတ္လ (၇) ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ NRPC မွာ အစုိးရ PC ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ KNPP ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔တုိ႔ အလြတ္သေဘာေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး၊ DPN ရဲ့ အဆုိျပဳခ်က္ (၉)ခ်က္ထဲမွ မေက်လည္ ေသးတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႔ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီခ်က္အရ ေက်လည္မႈမရွိေသးတဲ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈဆုိင္ရာကိစၥ ေတြအပါအ၀င္ ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာလ (၂၀)ရက္ေန႔ကျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ကရင္နီ ရဲေဘာ္ (၃)ေယာက္နဲ႔ အရပ္သား(၁)ေယာက္တုိ႔ရဲ့အမႈကိစၥမွာ အမွန္တရားနဲ႔တရားမွ်တမႈတုိ႔ ရရွိေရးကုိ ေဆြးေႏြးသြား မယ္လုိ႔ ေျပာဆုိထားပါတယ္။ တရား၀င္ေတြ႔ဆုံမႈကုိလည္း ကရင္နီ(ကယား)ျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမဳိ႕မွာ ျပဳလုပ္ၾကဖုိ႔ ညွိႏႈိင္းေနၾကပါတယ္။

● ေနာက္ဆက္တြဲ NCA လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႔ေတြရဲ့ အခန္းက႑
NCA လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ EAO (၈)ဖြဲ႔နဲ႔ NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈေတြထဲမွာ အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပဖုိ႔ကိစၥ အဆင္မေျပျဖစ္ေနျခင္း၊ RCSS နဲ႔ တပ္မေတာ္အၾကား ေျမျပင္ ထိေတြ႔တုိက္ခုိက္မႈေတြ မၾကာခဏေပၚေပါက္ေနျခင္း၊ KNU တပ္မဟာ (၅) နယ္ေျမ ဖာပြန္ခရုိင္မွာ တပ္မေတာ္အေန နဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္မရွိဘဲ အတင္းအဓမၼလမ္းေဖာက္လုပ္မႈေတြေၾကာင့္ KNLA နဲ႔ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ေဒသခံလူထုႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုကၡသည္ဘ၀ က်ေရာက္သြားရျခင္းေတြကုိ ေတြ႔ျမင္ေနရ ပါတယ္။

NCA ဟာ တႏုိင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္လုိ႔ အမည္ေပးထားေသာ္လည္း NCA လက္မွတ္ေရးထုိးတာက တႏုိင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကုိ လႊမ္းၿခဳံမႈ မရွိပါဘူး။ တႏုိင္ငံလုံးအတုိင္းအတာအရ မဆုိ ထားႏွင့္၊ ျပည္နယ္အတုိင္းအတာတခုထိေတာင္ လႊမ္းၿခဳံမႈမရွိ ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႔ျမင္ရပါတယ္။ အကယ္၍ NCA ကုိ သက္ဆုိင္ရာအဖဲြဲ႔ေတြအားလုံးက ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထုိးပါမွ တႏုိင္ငံလုံးအတုိင္းအတာ လႊမ္းၿခဳံႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ေနာက္ဆက္တြဲလက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ က်န္ေနတဲ့ EAO ေတြကုိ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ တပ္မေတာ္က ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။

ေလာေလာလတ္လတ္ လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ NMSP နဲ႔ LDU အဖြဲ႔ေတြကုိ NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ပုိင္းမွာ တန္းတူရည္တူ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံတာကုိ မေတြ႔ရပါဘူး။ NMSP က မြန္အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ အႀကဳိလူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြကုိျပဳလုပ္ဖုိ႔ လူအင္အားနဲ႔ က်င္းပမယ့္ေနရာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္တာကုိ ခံေနရပါတယ္။ NMSP အေနနဲ႔ ၎တုိ႔ကုိယ္တုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးခ်ထားတဲ့ နယ္ေျမေဒသ ေတြမွာျပဳလုပ္မယ့္ လူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြကုုိ လူဦးေရ (၂၅၀)နဲ႔ မဟုတ္ပဲ (၅၀)ဦးခန္႔ျဖင့္သာ က်င္းပျပဳလုပ္ဖုိ႔ ကန္႔သတ္ ခ်က္ေတြလုပ္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပစ္ခတ္တုိက္ခုိက္မႈရပ္စဲေရး ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ (JMC) မွာလည္း ျပည္နယ္အဆင့္ (JMC-S) နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၎တုိ႔တပ္ဖြဲ႔ေတြရွိတဲ့ မြန္ျပည္နယ္အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ တနသၤာရီတုိင္း တုိ႔မွာလည္း KNU အဖြဲ႔နည္းတူ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ခြင့္ မရရွိဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ UPDJC မွာလည္း အဖြဲ႔၀င္အေရ အတြက္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြမွာ တန္းတူရည္တူ မရွိတာကုိ ေတြ႔ျမင္ေနရပါတယ္။

LDU အေနနဲ႔ လားဟူအမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ တရား၀င္က်င္းပျပဳလုပ္ခြင့္ မရတဲ့အျပင္ လူထု ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲကုိလည္း ကန္႔သတ္တာေတြခံေနရပါတယ္။ NCA လက္မွတ္မေရးထုိးမီ ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ အခြင့္အလမ္းကုိ ရရွိေစဖုိ႔ UNFC-DPN အဖြဲ႔၀င္ေတြအားလုံးပါ၀င္ေရးထက္ တဖြဲ႔ခ်င္းစီရဲ့အေျခအေနကုိ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္သြားခဲ့ၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ မွန္းခ်က္နဲ႔ႏွမ္းထြက္ေတြ မကုိက္ျဖစ္ေနၾကေတာ့ စိတ္ပ်က္ၿငီးျငဴသံေတြက သက္ဆုိင္ရာအဖြဲ႔နဲ႔ လူပုဂၢဳိလ္ေတြဆီကေန ပြင့္အံထြက္လာေနပါတယ္။

● FPNCC ေခၚ ေျမာက္ပုိင္းမဟာမိတ္ နဲ႔ တရုတ္ဖိအား
ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းေရးေကာ္မတီ (FPNCC) လုိ႔ေခၚတဲ့ ေျမာက္ပုိင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႔ဟာ NCA ျပင္ပလမ္းေၾကာင္းကေနသြားမယ္၊ တဖြဲ႔ခ်င္းစီ သီးျခားခြဲၿပီးမေဆြးေႏြးဘဲ အတူတကြေဆြးေႏြးသြားမယ္လုိ႔ ရပ္တည္ခ်က္ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ အမာလုိင္းကုိရပ္တည္ၿပီး ရွမ္းနဲ႔ကခ်င္ျပည္နယ္ ေျမျပင္အေျခအေနေတြအရ စုေပါင္းခုခံ တုိက္ပြဲ၀င္ၾကဖုိ႔ စုဖြဲ႔ခဲ့ၾကတာပါ။

ဒါေပမယ့္ တႏွစ္အတြင္းမွာ အဆုိပါရပ္တည္ခ်က္ကုိ တပ္မေတာ္က စိန္ေခၚလုိ႔ UWSA ‘၀’ အဖြဲ႔ နဲ႔ NDAA မုိင္းလားအဖြဲ႔ေတြကုိ သီးျခားစီေတြ႔ဆုံၿပီး၊ KIO ကခ်င္အဖြဲ႔နဲ႔ SSPP ရွမ္းအဖြဲ႔ေတြကုိလည္း သီးျခားစီေတြ႔ဆုံဖုိ႔ တပ္မေတာ္က ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ က်န္တဲ့ PSLF ပေလာင္အဖြဲ႔၊ ULA ရကၡဳိင္အဖြဲ႔နဲ႔ MNTJP ကုိးကန္႔အဖြဲ႔ေတြကုိ လက္နက္ကုိင္လမ္းစဥ္ စြန္႔မယ္လုိ႔သေဘာတူမွ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးျဖစ္စဥ္မွာ ပါ၀င္ခြင့္ရမယ္ဆုိၿပီး ကန္႔သတ္ထား ျပန္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ NCA ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးဖုိ႔ တရုတ္အစုိးရရဲ့ ဖိအားေပးတာကုိလည္း ခံေနၾကရပါတယ္။ 

FPNCC ဒုတိယအႀကိမ္ အၿမဲတမ္းေကာ္မတီအစည္းအေ၀း က်င္းပျပဳလုပ္စဥ္ (Photo: FPNCC)

ေလာေလာဆယ္မွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ KIO ကခ်င္အဖြဲ႔အၾကား ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲေတြဟာ ျပင္းထန္လွ်က္ ရွိေနၿပီး၊ ေဒသခံေထာင္ခ်ီ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုကၡသည္ဘ၀ကုိ က်ေရာက္လွ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ PSLF ပေလာင္အဖြဲ႔ နဲ႔ RCSS ရွမ္းအဖြဲ႔ေတြၾကားမွာလည္း မၾကာခဏ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲေတြနဲ႔ အိမ္ၾကက္ခ်င္းခြတ္ခုိင္းတာကုိ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ ရွမ္းနဲ႔ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုကၡသည္အေရအတြက္ တုိးျမင့္လာေနၿပီး ေဒသခံလူထုမွာ ေျမစာပင္ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။

● စတုတၳအႀကိမ္ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ - (၂၁)ရာစုပင္လုံ တတိယအစည္းအေ၀းအလားအလာ
စတုတၳအႀကိမ္ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ - (၂၁)ရာပင္လုံတတိယအႀကိမ္အစည္းအေ၀းကုိ ၂၀၁၈ ဧၿပီလကုန္ ေမလအတြင္းက်င္းပဖုိ႔ အစုိးရအေနနဲ႔ ဆုံးျဖတ္လ်ာထားၾကတာပါ။ ဒီတႀကိမ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္က သတ္မွတ္ လ်ာထားတဲ့အတုိင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ပါ့မလား။ RCSS ရွမ္းအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ရွမ္းအမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ အႀကဳိလူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြဟာ ဧၿပီလေႏွာင္းပုိင္းကုိ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာသည့္တုိင္ ျပန္လည္ စတင္ မလုပ္ႏုိင္ၾကေသးပါဘူး။ ဒီကာလအတြင္းမွာ RCSS အေနနဲ႔ PSLF အပါအ၀င္ တပ္မေတာ္နဲ႔လည္း ရံဖန္ရံခါ ထိေတြ႔ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ရခုိင္ဘက္မွာ ALP အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ရခုုိင္အမ်ဳိးသားအဆင့္ တရား၀င္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေရာ အလြတ္သေဘာ အႀကဳိလူထုေတြ႔ဆုံပြဲေတြပါ လုပ္ခြင့္မရေသးပါဘူး။

ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ NMSP ကလည္း မြန္အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကုိ တရား၀င္က်င္းပႏုိင္ေရးအတြက္ ၂၀၁၈ ေမလ အေစာပုိင္းကုိ လ်ာထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။  LDU အေနနဲ႔လည္း လားဟူအမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ တရား၀င္လုပ္ခြင့္ျပဳထားတာကုိ မေတြ႔ရပါ။ ဒီၾကားထဲမွာ ကရင္ျပည္နယ္ ဖာပြန္ခရုိင္အတြင္း တပ္မေတာ္နဲ႔ KNU တပ္မဟာ(၅)လက္ေအာက္ခံ KNLA တပ္ဖြဲ႔ေတြအၾကား မၾကာခဏ တုိက္ပြဲသံေတြ ၾကားေနရၿပီး တပ္မေတာ္နဲ႔ KNLA အၾကားမွာ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲျပစ္တင္ေနၾကတာကုိလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။ KNU နဲ႔ တပ္မေတာ္အၾကား ႏွစ္ဖက္ေတြ႔ဆုံၿပီး ညွိႏႈိင္းအေျဖရွာဖုိ႔ သေဘာတူညီခ်က္ကလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ မတ္လအကုန္မွာ ေတြ႔ဆုံၾကရန္ခ်ိန္းဆုိထားၿပီးမွ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ရၿပီး ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ ျပန္လည္ေတြ႔ဆုံႏုိင္ျခင္း မရွိေသးပါ။

ဒီလုိမ်ဳိးမတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေျမျပင္အေျခအေနေတြေအာက္မွာ လုပ္ခြင့္ရတဲ့ ကြက္က်ားအမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္နဲ႔ အေျခခံရမယ့္မူေဘာင္ ႏွစ္မူကြဲေနတာေတြကုိ ဘယ္လုိစုစည္း အေျဖရွာၾကမလဲ။ အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ကုိ UPDJC တင္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတက္မယ္လုိ႔ NMSP က စုိင္းျပင္းေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ UPDJC ေအာက္မွာရွိတဲ့ လုပ္ငန္းေကာ္မတီအဆင့္ေဆြးေႏြးပြဲေတြကလည္း ခံထားျပန္ပါတယ္။ ဒီဟာေတြက မူေဘာင္ဆုိင္ရာမွာ အေက်အလည္ညွိႏႈိင္းၾကဖုိ႔ လုိအပ္ေနတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မတည္ၿငိမ္တဲ့ေျမျပင္အေျခအေနေတြေၾကာင့္ NCA လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့ EAO (၁၀)ဖြဲ႔လုုံးက တဖြဲ႔ခ်င္းအေျခအေန ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ကြဲျပားေနတာေတြေၾကာင့္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြအားလုံး စုံစုံညီညီနဲ႔ ပါ၀င္လာေရးအေပၚ ရုိက္ခတ္လာႏုိင္မလား စဥ္းစားစရာေတြလည္း ထြက္လာေနပါတယ္။

အဓိကအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ေမလက က်င္းပခဲ့တဲ့ (၂၁)ရာစုပင္လုံ ဒုတိယအစည္းအေ၀းမွာ ရခဲ့တဲ့ (၃၇) ခ်က္ဟာ ေက်လည္မႈမရွိေသးတဲ့အတြက္ ျပန္လည္သုံးသပ္ၿပီး ေဆြြးေႏြးညွိႏႈိင္းဖုိ႔လုိအပ္ေနတဲ့ဟာကုိ ၂၀၁၈ ေဖေဖာ္ ၀ါရီလ (၂၈)ရက္ေန႔ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ သတၱမပုံမွန္အစည္းအေ၀းမွာ  ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ဦးထြန္းထြန္း ဦးက တရား၀င္တင္ျပၿပီး အတည္ျပဳလုိက္ပါၿပီ။ ဒီေတာ့ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ရပ္တည္ထားတဲ့ EAO နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ကုိယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ ဒီအခ်က္ကုိ ဘယ္လုိသေဘာထားၾကဦးမွာလဲ…။

ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့အႀကိမ္ေတြမွာ မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြကုိ ျပန္မေကာက္ေတာ့ဘူးလား။ ထစ္ဆုိ႔ ေနတဲ့ ခြဲမထြက္ရမူနဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ ျပည္နယ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲခြင့္ဆုိင္ရာကိစၥရပ္ေတြကုိ တပ္မေတာ္က Package Deal လုပ္ထားတာကုိ ဘာသေဘာထားနဲ႔ ဘယ္လုိအေျဖရွာၾကဦးမွာလဲ…။ ဒီအတြက္ ပါ၀င္ေနတဲ့အစုအဖြဲ႔ Stakeholders ေတြအတြင္းမွာ ကြဲျပားတဲ့ အျမင္သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ရွိေနတာကုိ ေတြ႔ျမင္ေနရပါတယ္။

၂၀၁၈ ဧၿပီလ (၁) ရက္ေန႔မွာ အသစ္တက္လာတဲ့ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒တျဖစ္လဲ သမၼတဦး၀င္းျမင့္ဟာ ၁၃၈၀ ျမန္မာ့ႏွစ္သစ္ကူးႏႈတ္ခြန္းဆက္စကားေျပာတဲ့အခါ ျပည္ေထာင္စုအစုိးရ ေရွ႕ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တခြန္းတပါတမွ် ပါ၀င္လာတာကုိ မေတြ႔ရပါ။
 
ဒီလုိမ်ဳိး လက္ေတြ႔နယ္ပယ္ထဲက လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ ေျမျပင္အေနအထား အခ်က္အလက္ေတြကုိ ေပါင္းဆုံၾကည့္ရင္ သမၼတ၊ ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဒီ(၃)ဦးရဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြလုိလားတဲ့ “ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ” အေပၚ ႏုိင္ငံေရးဆႏၵ (Political Willingness) ဘယ္ေလာက္ အတုိင္းအတာထိ ျပင္းျပၿပီး ေဖာ္ေဆာင္လုိၾကသလဲဆုိတဲ့အခ်က္က တုိင္းျပည္ရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကုိ ပုံေဖာ္ထုဆစ္သြားမွာသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္အဥၥနမွာ နယ္စပ္အေျခစုိက္ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူတဦး ျဖစ္သည္။

အပုိင္း (၁)
အပုိင္း (၂)