ကုိသန္းလြင္ ● အိႏၵိယႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ

ကုိသန္းလြင္ ● အိႏၵိယႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ
(မုိးမခ) ဇြန္ ၁၉၊ ၂ဝ၁၈

(၁)
လြတ္လပ္ေသာ၊ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္ေရး၊ ဆူညံေသာ အတိုက္အခံပါတီမ်ား၊ လြတ္ လပ္ေသာမီဒီယာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ကင္းေအာင္ေနေသာ စစ္တပ္တို႔ျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးကို သတ္မွတ္ထားခဲ့သည္မွာ သူ႔ႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းပုံကိုေရးဆြဲခဲ့ေသာ ၁၉၅ဝ ခုႏွစ္မွစတင္ခဲ့ပါသည္။

အိႏိၵယသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပုံဥပေဒကို ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျပဳႏွင့္ တရားစီရင္ေရးတို႔ကိုလိုက္နာရာ၌ အျခားတိုးတက္ေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္မတူပါ။ သို႔ပါေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ေလးႏွစ္က Bhartiya Janata Party အာဏာရယူၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့သည့္ကာလအတြင္း ဘယ္ေသာအခါႏွင့္မွ်မတူေအာင္ ပ်က္စီးခဲ့ပါၿပီ။

အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမဟုတ္ဘဲ (Decentralized System) စနစ္ႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ပါသည္။ တိုင္းျပည္နယ္တိုင္းကို Chief Minister ကအုပ္ခ်ဳပ္ပါသည္။ ထိုဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားသည္ ေရြးေကာက္ခံပါတီတခု (သို႔မဟုတ္) ညြန္႔ေပါင္းပါတီမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳရပါသည္။ အိႏိၵယတြင္ အစိုးရခန္႔ထားေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈး (Governor) မ်ား လည္းရွိပါသည္။ ထိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး မ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတိုင္းၿပီးတိုင္း အႏိုင္ရသည့္ပါတီကို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ (Chief Minister) ခန္႔ထားရန္ ဖိတ္ေခၚၾကပါသည္။

ဂါဗာနာ၏႐ုံးသည္မိမိလိုရာကို ဆြဲ၍သုံးၾကသည္မွန္ေသာ္လည္း (Karnaaka) ေတာင္ပိုင္းအိႏိၵယျပည္နယ္တခု၏လုပ္ပုံမွာ အလြန္ဆိုးရြားပါသည္။ ဘီေဂ်ပီကိုဆန္႔က်င္ေသာ အတိုက္အခံမ်ား၏ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔က ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရရွိေသာ္လည္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာမိုဒီ (Mr Nerandra Modi) ၏လက္ေထာက္တေယာက္ျဖစ္ေသာ မစၥတာဘာလာ (Vajnbhai Vala) က ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႔စည္းရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ပါသည္။

မစၥတာဘာလာက ဘီေဂ်ပီပါတီကိုသာ အစိုးရဖြဲ႔ရန္ေဆာက္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ တိုင္းျပည္၏ အျမင့္ဆုံးတရား႐ုံးက ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ခဲ့ရပါသည္။ တရား႐ုံးကဝင္ေရာက္ေျပာဆိုမွသာ အတိုက္အခံတို႔ဘက္မွ အစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။

အလားတူအျဖစ္ပ်က္မ်ားသည္ ပါလီမန္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္၊ အတိုက္အခံ ဆိုသည္မွာ အစိုးရလုပ္ခ်င္ရာ မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဖြဲ႔စည္းထားရွိရပါသည္။ Check and Balance System ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာလအနည္းငယ္အတြင္းက အစိုးရအေပၚ အယုံၾကည္မရွိ အဆိုတင္သြင္းရန္ အတိုက္အခံပါတီမ်ားမွ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါသည္။ ပါလီမန္သည္ အလုပ္အျမဲ႐ႈပ္၍ အျခား အေရးႀကီးေသာတာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ၾကရေသာ္လည္း အစိုးရအေပၚ အယုံၾကည္မရွိ အဆိုတင္သြင္းျခင္းကို လက္ခံ ၾကရပါသည္။ ဘီေဂ်ပီကခန္႔ထားေသာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ (Speaker) က ထိုအဆိုကို တင္သြင္းရန္ အျမဲျငင္းဆန္ေနခဲ့ပါသည္။

ဘီေဂ်ပီသည္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ မဲေနရာအမ်ားဆုံးရရွိထားသျဖင့္ အစိုးရအေပၚ အယုံၾကည္မရွိ အဆိုတင္သြင္းျခင္းမွာ ေအာင္ျမင္စရာအေၾကာင္းမရွိပါ။ သို႔ပါေသာ္လည္း တတိုင္းျပည္လုံးက ေတြ႔ျမင္ၾကရသည့္ တီဗြီ ဒီဘိတ္တြင္ အတိုက္အခံ မ်ားက မိုဒီ၏ စီးပြားေရးေပၚလစီမ်ား၏ မွားယြင္းေနပုံကို ေထာက္ျပၾကသည္။

အိႏိၵယသည္ ဖြံ႔ျဖိဳးလာေသာစီးပြားေရးက႑၏ပြင့္လင္းမႈကို ျမင္ၾကရေသာ္လည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ဘတ္ဂ်က္သည္ လြန္စြာ မ်ားျပားေနသည္၊ အတိုက္အခံတို႔က ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ပတ္သတ္၍ ဘတ္ဂ်က္ရာထားမႈအေပၚ ေဝဖန္ၾကသည္၊ ၎တို႔ကို သူ႔အခ်ိန္ႏွင့္သူ ေဆြးေႏြးရန္ကန္႔သတ္ထားသည္။ အခ်ိန္မရ၍ မေဆြးေႏြးႏိုင္ပါက သည္အတိုင္းသာ အတည္ျပဳ လိုက္ရသည္။ ဤျဖစ္ရပ္ကို ဂယ္လူတင္း Guillotine ျဖစ္သည္ဟု ေခၚသည္။

မတ္လေရာက္ေသာအခါ ဘတ္ဂ်က္ႏွစ္သည္ ကုန္ဆုံးသြားေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ မိုဒီ၏ပါတီသည္ ႏိုင္ငံ၏ဥပေဒျပဳသူမ်ား အတြက္ ဘတ္ဂ်က္ကို ေဝဖန္ဖို႔မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္သြားေစသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဂယ္လူတင္းျဖစ္ရပ္ျဖင့္ ေလ်ာ့ ေပးလိုက္ရေသာ ဥပေဒမ်ားမွာ မ်ားလွသည္။

ႏိုင္ငံ၏အျမင့္ဆုံးတရား႐ုံးက ကိစၥမ်ားကိုဆုံးျဖတ္ရာတြင္ Chief Justice ကလုိအပ္သလို တရားသူႀကီးမ်ားကို တာဝန္ခ် ထားေလ့ရွိပါသည္။ ဇန္နဝါရီလတြင္တရားသူၾကီး ၄ ဦးက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတရပ္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သူတို႔က တရားသူ ႀကီးခ်ဳပ္သည္ အမႈမ်ားကိုသတ္မွတ္ခ်ထားရာ၌ မသမာမႈ မ်ားရွိေနသည္ဟု စြတ္စြဲခဲ့သည္။

မစၥတာဘူရွန္ (Prashant Bhushan) ေခၚ ထင္ရွားသည့္ေရွ႕ေနတေယာက္က ေျပာဆိုရာတြင္ အမႈမ်ားကိုတာ ဝန္ခ်ထားရာ၌ ႏိုင္ငံေရးသေဘာအရပါဝင္ေသာအမႈမ်ားတြင္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္က တရားသူႀကီးေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အရည္ခ်င္းရွိသူမ်ား ပါဝင္ ေနသျဖင့္ အမႈ၏အေျဖမွာ အစိုးရအလိုအတိုင္းသာျဖစ္ေစသည္ဟု ဆိုသည္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္သည္ အစိုးရဘက္က ဘက္လိုက္ေနသည္ဟု စြတ္စြဲေျပာဆိုသည္။ သူက အစိုးရႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာပါတီသည္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ကို အၾကပ္ကိုင္ ေလ့ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မွာ လာဘ္စားမႈျဖင့္ တရားရင္ဆိုင္ေနရသည္။

မိုဒီ၏ အစိုးရလက္ထက္ ျခစားမႈမ်ားမွာစစ္တပ္ကိုလည္း အလြတ္မေပးခဲ့ေပ။ ဂ်င္နရယ္ ရာဝတ္ (Bipin Rawat) မွာ သူ႔အ ထက္ စီနီယာအက်ဆုံးလူမ်ားကိုေက်ာ္လႊားကာ မထိုက္တန္ဘဲရာထူးကို ရရွိထားသည္။ ဂ်င္နရယ္ရာဝပ္သည္ စစ္တပ္အ ႀကီးအကဲျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း မိုဒီအစိုးရကို ႏိုင္ငံေရးအရ ေထာက္ခံေလ့ရွိသည္။

ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွာလည္း အိႏၵိယေကာ္မရွင္မ်ားသည္ လြတ္လပ္ေသာ၊ တရားမွ်တေသာေကာ္မရွင္မ်ားအျဖစ္ အမည္ရခဲ့ေသာ္လည္း မိုဒီလက္ထပ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲရက္မ်ားကို အစိုးရအားအသာရေစမည့္ရက္မ်ားကိုသာ ေရြးခ်ယ္ ေပးေလ့ရွိသည္။ သူ ဂူဂ်ာရက္ျပည္နယ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္လုပ္စဥ္က အတူတြဲလုပ္ခဲ့ဘူးေသာ သူကဦးေဆာင္လ်က္ရွိရာ မသမာမႈ မ်ားရွိေနသည္။

အိႏိၵယမီဒီယာမ်ားကလည္း ရိုေသေလးစားအပ္ေသာ သတင္းဌာနအနည္းငယ္မွအပ မစၥတာမိုဒီႏွင့္ သူ၏အေပါင္းပါမ်ားအ ႀကိဳက္ ေရးသားၾကသည္။ မီဒီယာအားလုံးလိုလိုမွာ အစိုးရ၏ ေကာင္းသတင္း၊ ေကာင္းေသာအျပဳအမူမ်ားကိုသာ ေရးသား ေနၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ မိုဒီ၏ ဟိႏၵဴအမ်ဳိးသားေရးဝါဒ၏ေကာင္းျမတ္ပံုကို အေလးအနက္ထား၍ေရးသားၾကသည္။

Cobrapost ဆိုေသာဝက္ဆိုက္သည္ မီဒီယာကုမၸဏီအမ်ားအျပားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံကာ၊ ဟိႏၵဴအမ်ဳိးသားေရးဝါဒႏွင့္ပတ္သတ္၍ ေကာင္းမြန္စြာေရးသားပါက ကုမၸဏီမ်ားကို ေဒၚလာသန္းႏွင့္ခ်ီ၍ေပးရန္ ျမဴဆြယ္သည္။ သူတို႔လိုအပ္ေသာေၾကညာခ်က္ မ်ားမွာ ဘီေဂ်ပီအစိုးရႏွင့္ ဟိႏၵဴအမ်ိဳးသားေရးဝါဒကို အက်ဳိးရွိေစမည့္ေၾကညာခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။

အိႏိၵယသည္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ေနာက္ႏွစ္တြင္က်င္းပရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္။ ထိုေရြးေကာက္ပြဲတြင္  မိုဒီအေပၚ တိုင္းျပည္မွ အျမင္ (Rating) မွာ က်ဆင္းလ်က္ရွိပါသည္။ သူ႔ကိုဆန္႔က်င္ေသာအသံမ်ားတိတ္သြားေစရန္ အတိုက္အခံ ပါတီမ်ားကို က်႐ႈံးေစရန္ မိုဒီက ဒီမိုကေရစီမက်ေသာနည္းမ်ားျဖင့္ အဘယ္မွ်လုပ္ႏိုင္မည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရပါလိမ့္မည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref: India’s embattled Democracy , By Harton Singh Bal New York Times May 30 2018