မ်ဳိးေတဇာေမာင္ ● အီရတ္ကဗ်ာဆရာမ ဒန္ယာ မီခါအီးလ္ရဲ႕ ကဗ်ာ႐ွည္တပုဒ္
(မုိးမခ) ဇြန္ ၅၊ ၂၀၁၈
(မုိးမခ) ဇြန္ ၅၊ ၂၀၁၈
ေနာက္ဆံုး အႏၱရာယ္ရွိလာတဲ့အခါသူမ အေမရိကကို ထြြက္သြားရေတာ့တယ္။ မစ္ခ်ီကန္ျပည္နယ္ Wayne State University က မဟာဝိဇၨာဘြဲ႔ရခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာ သူမၾကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ အီရန္-အီရတ္စစ္ပြဲနဲ႔ ေလးဆယ့္သံုးရက္ၾကာခဲ့တဲ့ ၁၉၉၂ ပထမပင္လယ္ေကြ႔ စစ္ပြဲ အေတြ႕အၾကံဳေတြကိုထင္ဟပ္တဲ့ ကဗ်ာေတြပါဝင္တဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ႏွစ္အုပ္ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ သူမကဗ်ာေရးတဲ့အခါ အဓိကကိုင္တြယ္တဲ့အေၾကာင္းအရာကေတာ့ "စစ္" ပါပဲ။
၂၀၀၁ မွာထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ တတိယကဗ်ာစာအုပ္ဆိုရင္ စာအုပ္အမည္ကိုက The War Works Hard /စစ္ပြဲဟာ အလုပ္ႀကိဳး စားတယ္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယပင္လယ္ေကြ႔စစ္ပြဲအေတြ႔အၾကံဳေတြ ပါဝင္လာပါတယ္။ သူမဟာ စကားလံုးနည္းနည္းေလးနဲ႔ေၾကာက္ မက္ဖြယ္အမွန္တရားကိုျပႏိုင္ခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲအေၾကာင္းေရးတဲ့အခါ စစ္ကို မိန္းမ၊ မိခင္၊ ဇနီး၊ သူငယ္ခ်င္းအျဖစ္ သံုးတတ္တာ ေတြ႔ရတယ္။၂၀၀၁ မွာ သူမ ဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ Human Rights Award for Freedom of Writing ဆုကိုရခဲ့ပါတယ္။ The War Works Hard ကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ Elizabeth Winslow က ဘာသာျပန္တဲ့အခါ PEN Translation Award ရ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့စာအုပ္ကိုပဲ Elena Chiti က ၂၀၁၁မွာ အီတာလ်ံလိုဘာသာျပန္ခဲ့ေသးတယ္။
၂၀၀၉ မွာ Elizabeth Winslow နဲ႔ပူးတြဲဘာသာျပန္ခဲ့တဲ့ Diary of a Wave Outside the Sea စာအုပ္ ဟာ the Arab American Book Award ခ်ီးျမင့္ခံရပါတယ္။ ၂၀၁၃ မွာေတာ့ ဒန္ယာမီခါအီးလ္ဟာ 15 Iraqi Poets ကို တည္းျဖတ္ အမွာစာေရးၿပီး ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ အခု သူမဟာ မစ္ခ်ီကန္ျပည္နယ္မွာေနထိုင္ရင္း မစ္ခ်ီကန္တကၠသိုလ္မွာ သင္ၾကားပို႔ခ်ေန ပါတယ္။ အေမရိကန္-အီရတ္ ကဗ်ာဆရာမတေယာက္အေနနဲ႔ ဒန္ယာ မီခါအီးလ္ဟာ သူမကိုင္တြယ္ေနက် အေၾကာင္း အရာျဖစ္တဲ့ စစ္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္တာအျပင္ ''ဣိတၱိယျဖစ္မႈ'' ကိုပါ ကိုင္တြယ္ေရးဖြဲ႔လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ အခုတင္ဆက္မယ့္ ကဗ်ာကေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာထုတ္ေဝတဲ့ The Poetry of Arab Women (A Contemporary Anthology) မွာပါဝင္တဲ့ သူမရဲ႕ ကဗ်ာရွည္တပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။
မိုး
ပထမမိုးစက္
ဘုရားသခင္ရဲ႕ မိုးေတြရြာက်တဲ့အခါ
သူငယ္ခ်င္း၊ ေက်းဇူးျပဳၿပီး
ခဏေလာက္ တိတ္တဆိတ္ ေနေပးပါလား
ဒါမွာ ေျပာစကားေတြ မိုးမစိုမွာ။
ဒုတိယေျမာက္မိုးစက္
ပင္လယ္ေသ အနီးမွာ ကပ္ၿပီး
ဝမ္းနည္းေနတဲ့ ပုေလြဟာ သမ္းေဝတယ္
ၿပီး၊ လူေသေတြ ပင္လယ္ထဲက ထေျမာက္ၾက
က်မကေတာ့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးပဲ
ဒါေပမယ့္ ေဟာ့ဒီမွာျမင္ရတာ!
က်မအေပၚေကာင္းမြန္တဲ့ေသဆံုးသူေတြ
ထေျမာက္လာတာ!
တတိယေျမာက္မိုးစက္
ဒါဘာလဲ
က်မရဲ႕ႏွလံုးသားလား
ႏွလံုးသားထဲ ဘာမွ တဒုတ္ဒုတ္ျမည္မေနဘူး
ဒါေပမယ့္ ငွက္ေတြညကို ဘယ္မွာကုန္ဆံုးေစခဲ့သလဲ။
စတုတၳေျမာက္မိုးစက္
စင္ေယာ္တစ္ေကာင္ ေဘးဘီကိုေငးေန
ေျကးမုံ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကိုျမင္ရ
ေၾကးမံုေတြထဲက စုတ္ျပတ္ေနတဲ့ ေတာင္ပံသန္းေပါင္းမ်ားစြာ။
ပဥၥမေျမာက္မိုးစက္
ထြက္ေပါက္ေတြမွာ က်မရဲ႕ႏွလံုးသား႐ွိတယ္
တံခါးေတြဆီဦးတည္တဲ့ထြက္ေပါက္ေတြ
စၾကၤန္လမ္းေတြဆီဦးတည္တဲ့ တံခါးေတြ
ျပတင္းေပါက္ေတြဆီဦးတည္တဲ့ စၾကၤန္လမ္းေတြ
က်မရဲ့ႏွလံုးသားဆီဦးတည္တဲ့ ျပတင္းေပါက္ေတြ။
ဆဌမေျမာက္မိုးစက္
က်မကိုယ္ထဲမွာ ႏွလံုးသားတစ္ခု
ႏွလံုးသားထဲမွာ နံရံေတြ
နံရံေတြထဲမွာ ပတ္ၾကားအက္ရာေတြ
ပတ္ၾကားအက္ရာေတြထဲမွာ ေသေနတဲ့ေလ။
သတၱမေျမာက္မိုးစက္
ေကာ္ဖီဟာ ေအးေနၿပီ!
သူငယ္ခ်င္း ငါဘာလုပ္ရမလဲ
ငါ ခုန္ဝင္စရာေနရာလြတ္မ႐ွိေတာ့ဘူး
မ်က္ရည္တစ္စက္လို ငါ့အတြက္က်လာမယ့္
ငွက္တေကာင္မွမ႐ွိ
ငါႏွလံုးသားကလြဲလို႔ အစိမ္းေရာင္ဘာမွမ႐ွိ
ဒီေန႔အဖို႔ ေနၾကာပန္းဟာ လွည့္မလာေတာ့ဘူး
ၿပီး၊ဘာသာစကားဟာ ''ငါ'' ကလြဲလို႔
တျခားနာမ္စားတလံုးမွ မမွတ္မိေတာ့ဘူး
သူငယ္ခ်င္း၊ ငါဘာလုပ္ရမလဲ
အခု ေကာ္ဖီဟာေအးေနၿပီ။
အဌမေျမာက္မိုးစက္
က်မ ရွင့္ဆီျပန္လာခဲ့ၿပီ
ဒါေပမယ့္ က်မနဲ႔အတူ ယူမလာျဖစ္ခဲ့တာ
က်မစိတ္ဝိညာဥ္ရဲ႕ အျပာေရာင္ရယ္
က်မအျပစ္အနာအဆာရဲ႕ အစိမ္းေရာင္ရယ္
အ႐ုဏ္ဦးရဲ႕ မည္းေမွာင္ျခင္းရယ္
ငိုက္မ်ဥ္းမႈရဲ႕ အျဖဴေရာင္ရယ္
ဆိုေတာ့
က်မ ရွင့္ဆီျပန္လာျဖစ္ခဲ့ရဲ႕လား။
နဝမေျမာက္မိုးစက္
ေန႔ဘက္မွာ
က်မ ရွင့္အုတ္ဂူဆီလာခဲ့တယ္
အဲ့ဒီမွာ
ငွက္ေတြ သူတို႔ရဲ႕ အမွတ္ရျခင္းဥေတြကို အုၾက။
ညဘက္
က်မ အိပ္မက္တခုမက္ခဲ့
အိပ္မက္ထဲ က်မဟာ မ်က္ျမင္သက္ေသ။
ဒသမေျမာက္မိုးစက္
ညေနဟာ အျဖဴ
ၿပီး ႏွလံုးသားဟာ
ေရခဲလႊမ္းေနတဲ့ေဇာ္မႊားပန္းတစ္ပင္
ညေနဟာ အျဖဴ
ရာဇဝင္ဟာ ႏွင္း
မ်က္လံုးေတြ
ဘက္ဂဒတ္ ေအာ့ဗဇားဗားသတင္းစာ*
ရွင့္လက္ေတြ
ခ်ိန္းဆိုမႈေတြရဲ႕
ႏွင္း။
စားပြဲထိုးေရာက္လာၿပီး
က်မရဲ႕ဖန္ခြက္ထဲ ေရခဲႏွစ္ခဲထည့္သြားခဲ့တယ္
က်မက က်မရဲ႕ႏွလံုးသားကို ဖန္ခြက္ထဲထည့္ခဲ့။
ေရခဲလိုေအးစက္တဲ့ မိတ္ေဆြေတြအတြက္
ႏွလံုးသားက ပြက္ပြက္ညံတာ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ။
Dunya Mikhail (Iraq) ရဲ့ Rain
* ကဗ်ာဆရာမ အလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာ
ဘာသာျပန္
မ်ိဳးေတဇာေမာင္
Comments