ကုိသန္းလြင္ ● ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ

ကုိသန္းလြင္ ● ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၁၁၊ ၂၀၁၈

(၁)
လြန္ခဲ့ေသာလက ေဘဂ်င္းသို႔ ကြၽန္ေတာ္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လ်င္ ဂူးဂဲလ္၊ ေဖ့ဘြတ္ႏွင့္ အူဘာ (Google, Facebook, Uber) တို႔ကိုသံုး၍မရႏိုင္ေၾကာင္း သိပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္သည္ အျပင္မွာသုံးစြဲရသည့္အရာမ်ား တ႐ုတ္ျပည္မွာ မရႏိုင္ဆိုျခင္းမွာထူးဆန္းေနသည္။ တ႐ုတ္တို႔ကစိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ဟန္ မတူ၊ သူတို႔သည္သူတို႔ႏိုင္ငံမွလုပ္သည့္ Baidu ကို ဂူဂဲလ္အစားႏွင့္ ဆိုရွယ္မီဒီယာအတြက္ “Wechat" သုံးမည္။ တကၠစီငွားလိုပါလ်င္ “Didi”  ကိုသုံးမည္၊ သတင္းေတြဖတ္လိုလ်င္ Toutiao ကို သံုးမည္။ ေဘဂ်င္းတြင္လုပ္သမွ်ကို အစိုးရက ေစာင့္ၾကည့္ေနမည္ဆိုျခင္းကို သိပါ သည္။ ဤအလုပ္ကို သာမန္ျဖစ္ေသာ လုပ္ေနက် အလုပ္တခုသဖြယ္ သေဘာထားၾကပါသည္။

(၂)
တ႐ုတ္အစိုးရအေနျဖင့္ သူတို႔ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ မိမိကိုယ္ပိုင္တံဆိပ္ (Brand) ျဖင့္သာ သုံးစြဲခြင့္ေပးခဲ့ပါသည္။ လြတ္လပ္ ခြင့္ (Privacy) ဆိုသည္မွာမရွိ။ သူတို႔၏တကယ့္ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ သူတို႔တံဆိပ္ကိုတ႐ုတ္ ျပည္၌သာမက တကမၻာလုံးစိုးမိုးရန္ရည္ရြယ္ရင္းပင္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္အေပါင္းအပါတို႔ကလည္း တ႐ုတ္တို႔ၾကီးစိုးမည့္အေရးကို အစြမ္းကုန္ ကာကြယ္ ၾကမည္ျဖစ္သည္။

သမၼတထရန္႔မွာ ထိုစစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္ႏိုင္ဖြယ္မရွိ။ သူမၾကာခင္က သတ္မွတ္လိုက္ေသာ သံမဏိႏွင့္ အလူမီနီယမ္တို႔အေပၚ တင္းၾကပ္အခြန္ေကာက္ခံမည့္ စီမံကိန္းကို တ႐ုတ္ျပည္သာမက မိတ္ေဆြႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ကေနဒါႏွင့္ဂ်ာမနီအပါအ၀င္ ဥေရာပေကာင္စီ ႏိုင္ငံမ်ားက ဆန္႔က်င္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ သံမဏိအေပၚအခြန္ေကာက္ျခင္းမွာ ျဖစ္ ပြားဖြယ္ရွိေသာ တ႐ုတ္ႏွင့္ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲႏွင့္စာေသာ္ ဘာမွအရာ မေရာက္သည့္ကိစၥျဖစ္သြားသည္။ ေရရွည္တြင္ မည့္သည့္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရးတြင္ၾကီးစိုးမည္ကို စက္မႈစြမ္းအား (Technology) က အဆုံးအျဖတ္ေပးပါလိမ့္မည္။ တိုင္းျပည္ တခုတြင္ လူတို႔၏ လုပ္အားႏွင့္ ရင္းႏွီးေငြသည္ ဂ်ီဒီပီ GDP ၏ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်သာ ရွိျပီး က်န္ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ စီးပြားေရးတိုး တက္မႈဘက္မွျဖစ္သည္။ ထုတ္ကုန္တိုးျမႇင့္ေရးအတြက္ စက္မႈအားကို အဘယ္မွ်သုံးႏိုင္မည္ဆိုသည့္အေပၚတြင္ မူတည္ပါ သည္။

တ႐ုတ္ျပည္၏ရည္မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ သူတို႔လူေနမႈအဆင့္အတန္းကို အေနာက္ႏိုင္ငံတို႔သို႔ အမွီလိုက္ရန္တခု အပါအဝင္ျဖစ္ သည္။

လူေပါင္းမ်ားစြာက တ႐ုတ္၏ထုတ္ကုန္အေပၚတြင္ အခြန္ေကာက္ခံဖို႔အေရးကို ရႈံခ်ေနၾကေသာ္လည္း တ႐ုတ္ျပည္အေပၚ တြင္ ေဒၚလာ ၆၀ ဘီလီယံမွ် အေကာက္ခြန္ကိုခ်မွတ္ေသာအခါ ဝမ္းသာေနၾကသည္။ အကယ္၍ တ႐ုတ္ျပည္က တန္ျပန္ အေကာက္ခြန္ကို သတ္မွတ္ပါလွ်င္ေနာက္ထပ္ ၂၀၀ ဘီလီယံတိုးခ်မည္ဟုလည္း ၿခိမ္းေျခာက္ထားသည္။ ထိုအေတာအတြင္း တ႐ုတ္တို႔၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ႏွင့္ စက္မႈဆိုင္ရာဗဟုသုတမ်ားကို တ႐ုတ္ျပည္သို႔တင္ပို႔ျခင္းကိုလည္း ေသခ်ာ စိစစ္ေနသည္။

မစၥတာထရန္႔က သူသမၼတမျဖစ္မီကတည္းက စတင္ေနခဲ့ေသာ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲကုိ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေအာင္၊ အရွိန္အဟုန္ရ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဘ႑ာေရးအႀကပ္အတည္းၿပီးကတည္းက ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေဘာ္ဒါကိုေက်ာ္ျဖတ္၍ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ ကုန္စည္ႏွင့္ ေငြကူးသန္းျခင္းႏွင့္ လူျဖတ္သန္းျခင္း (Immigration) တို႔ကို အတားအဆီးမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း၏ ခ်န္ပီယံမ်ားက ႏိုင္ငံတို႔၏ နယ္နိမိတ္မ်ားျပိဳက်ပ်က္စီးရမည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ေနခ်ိန္ တြင္ တ႐ုတ္ျပည္က သမၼတထရန္႔၏ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ပတ္သတ္လ်င္ တင္းမာေသာ သေဘာထားမွာ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနသည္။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ တရားမ၀င္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို အမွီလိုက္လာေနသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ေရာက္ရွိလာေသာကုမၸဏီမ်ားကို သူတို႔၏အတတ္ပညာမ်ားကို အတင္းသံုးခိုင္းသည္။ သူတို႔၏သတင္းခိုးယူသူမ်ားက (hacker) မ်ားက အတတ္ပညာကိုခိုးယူသည္။ ၁၉ ရာစုႏွစ္က အေမရိကားသည္လည္း အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွ တက္ခႏိုလိုဂ်ီကို ကူးခ်ဘူးသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏တိုးတတ္လာပံုမွာလည္း အေမရိကန္တို႔၏လုပ္ပံုကိုင္ပံုကို ကူး ခ်ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ကူးယူပံုျခင္းတူေသာ္လည္း တ႐ုတ္တို႔လုပ္ၾကသည္မွာ ပို၍ေၾကာက္စရာေကာင္းသည္။

ေဘဂ်င္းသည္ ဂူဂဲႏွင့္ေဖ့စ္ဘြတ္ကို ႏိုင္ငံတြင္းသို႔အဝင္မခံ၊ (UBER) ကိုလည္း မတရားေသာနည္းမ်ားျဖင့္ ဖိအားကို သံုး လ်က္ ျပည္တြင္းကုမၸဏီတခုသို႔ ေရာင္းခ်ရသည္။ (Amazon) ကို တ႐ုတ္ျပည္မွထြက္ခြာသြားေအာင္ ဖိအားေပးသည္။ Chip Maker မာခရြန္ကို တ႐ုတ္ျပည္အေတြင္း သူတို႔ Chip မ်ားကိုမေရာင္းရဟု တားျမစ္ထားသည္။ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္မွေငြကို ျပည္ပသို႔ထြက္မသြားရေအာင္လုပ္သည္။ ျပည္တြင္းကုမၸဏီမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႔ လုပ္ငန္းသဘာဝ က်ယ္ျပန္႔ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။

ယမန္ႏွစ္က ပုလဲဆိပ္ကမ္းကို “Greater Bay Area” ဟုနာမည္ေပး၍ ရွမ္းဇန္း ကံတံုၿမိဳ႕ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္ (Shenzhen, Guangzhou) တို႔ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ အီလီကြန္ေတာင္ၾကားႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ေအာင္ၾကိဳးစား မည္ဟုေၾကညာထားသည္။
တခ်ိန္က Made in China သည္ ေခတ္စားခဲ့ေသာ္လည္း၊ ယခုအခါ “တ႐ုတ္ျပည္တြင္ဖန္တီးသည္” (Create in China) ဆိုေသာစကားျဖင့္ အစားထိုးရန္ၾကံစည္ေနသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ယခင္က ေနရာအႏွံ႔မွထုတ္လုပ္လိုက္ေသာပစၥည္းကို တေနရာတြင္ ျပန္လည္တပ္ဆင္ျပီးေရာင္းခ်ရသည္။ ယခုအခါ တေနရာတည္းတြင္ ပစၥည္းသစ္မ်ားကို တီထြင္ဖန္တီးထုတ္ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ရွမ္ဇန္းျပည္နယ္သည္ ဆီလီကြန္းေတာင္ၾကားထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာအရာမ်ားကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည္ဟူ ၍ေျပာေနၾကသည္။

ကမၻာတြင္ ေငြေၾကးေတာင့္တင္းေသာ အင္တာနက္ကုမၸဏီ ၂၀ အနက္ ၁၁ ခုမွာ အေမရိကန္မွျဖစ္ျပီး၊ ၉ ခုမွာ တ႐ုတ္ျပည္ မွျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ျပည္မွ လြန္ခဲ့ေသာ ၅ ႏွစ္က အင္တာနက္ကုမၸဏီ ႏွစ္ခုသာရွိသည္။ အလီဘာဘာႏွင့္ Tencent တ႐ုတ္ ကုမၸဏီ ႏွစ္ခုမွာအသံုးျပဳသူ ျပည္တြင္းမွ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းရရွိျပီး ဂူဂဲလ္, ေဖ့စ္ဘြတ္တို႔၏ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အတြင္းမွ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ တ႐ုတ္တို႔က ဤမွ်ႏွင့္အားမရႏိုင္ဘဲ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာ ေစရန္အား ထုတ္လ်က္ရွိသည္။
ထရန္႔အစိုးရက တ႐ုတ္ျပည္ကုမၸဏီမ်ား၏နယ္ပယ္ခံ အင္အားခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းကို တားျမစ္လိုသည္။ မၾကာမီက မန္းနီးဂရမ္ (Money Gram) ေခၚ ေငြလႊဲကုမၸဏီကို တ႐ုတ္ျပည္မွဝယ္ယူရန္ ႀကိဳးစားျခင္းကို (Block) တားျမစ္ထားသည္။ Chip မ်ားျပဳ လုပ္ေသာ Qualcomm ကို Broadcomm က ဝယ္ယူရန္အစီအစဥ္ကိုလည္း ခြင့္မျပဳေပ။

ထရန္႔ကတ႐ုတ္တယ္လီကြန္ကုမၸဏီ ZTE သို႔ ကုန္ပစၥည္းေရာင္းခ်ရန္ (Supplier) မလုပ္ရန္ပိတ္ပင္လိုက္ေသာအခါ ZTE က အေမရိကန္ျပည္မွ အဓိကက်ေသာ ပစၥည္းမရရွိႏိုင္သည့္အတြက္ စက္႐ံုကိုပိတ္ရေတာ့သည္။ ထရန္႔က ZTE အေပၚခ်မွတ္ ထားသည့္တားျမစ္ခ်က္ကိုဖယ္ရွားရန္ ZTE က ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံ ဒဏ္ေၾကးေပးရန္ႏွင့္၊ အဓိကအုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီလူႀကီး မ်ားကိုထုတ္ပစ္ရမည္ဟု ေတာင္းဆိုသည္။ ထရန္႔က ထိုအေၾကာင္းကို ကြန္ဂရက္သို႔တင္ျပေသာအခါ ကြန္ဂရက္က သေဘာမတူခဲ့ေပ။

ထရန္၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားမွာ Financial Technology ႏွင့္ AI Artificial Inteligence ဘက္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ စက္မႈပစၥည္း တင္ပို႔ျခင္းႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္မွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ကန္႔သတ္ရန္ျဖစ္သည္။ အလားတူ ဂ်ာမနီက တ႐ုတ္ျပည္ကုမၸဏီမ်ား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းကိုကန္႔သတ္ျပီး၊ ႀသစေတးလ်က တ႐ုတ္တို႔၏ 5G Technology ကို ျပည္တြင္းသို႔အဝင္မခံရန္ စဥ္းစားေန သည္။

႐ုရွား၊ ဘရာဇီးႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံအတြင္းျပည္သူမ်ားသံုးေသာ server မ်ားကို ႏိုင္ငံတြင္းတြင္   ထားရမည္ဟူ ေသာဥပေဒကို ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ သို႔မွသာ ထိုဆာဗာမ်ား၏ အလုပ္လုပ္ရမႈမ်ားကိုေစာင့္ၾကည့္ရန္ Control လုပ္ရန္လြယ္ကူ မည္ျဖစ္သည္။ ကာတာ၊ အီရန္ႏွင့္ ယူေအအီးႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံအမ်ားအျပားမွာ ႏိုင္ငံျခားတြင္ သံုးသည္။ WhatsApp ႏွင့္ ဗိုက္ဗာ (Viber) တို႔ကို တားျမစ္ထားသည္။

စီးပြားေရးကပ္ဆိုက္ၿပီဆိုလွ်င္ အေမရိကန္ ဥေရာပႏွင့္ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ တင္ရွိေသာေႂကြးက မ်ားျပားလွပါသည္။ ဤသို႔ ဆိုလွ်င္ ထိုအစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ စီးပြားေရးကပ္မွမွလြတ္ေျမာက္ရန္ မလြယ္ကူလွပါ။ ဤကဲ့သို႔အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ကိုယ္အက်ဳိးစီးပြားကို ကာကြယ္ျခင္း (Protectionism)  တခုသာလုပ္စရာရွိပါသည္။ မိမိအက်ိဳးကိုကာကြယ္ရန္အတြက္ ႏိုင္ငံတြင္းဝင္လာမည့္ကုန္ပစၥည္းအေပၚ အခြန္စည္းၾကပ္ျခင္းကိုသာ လုပ္ႏိုင္ၾကပါသည္။

ဤသို႔ျဖင့္ အေျမႇာ္အျမင္ႀကီးသူမ်ားက ခ်မွတ္ထားခဲ့ၾကေသာ (Free Trade) ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာအရာမ်ားသာ ဆက္တိုက္ျဖစ္ လာ ရန္ရွိပါသည္။ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏံွသူမ်ား ကုန္ထုတ္လုပ္သူမ်ား ေၾကာက္ႀကသည္မွာ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲျဖစ္မွာကိုပဲျဖစ္ ပါ သည္။

(၃)
ထရန္႔၏အစိုးရကေသာၾကာေန႔က (ဇူလိုင္ ၆ ရက္)ေန႔က တ႐ုတ္ပစၥည္း ၃၄ ဘီလီယံေပၚတြင္ အခြန္စေကာက္ၿပီျဖစ္ရာ တ႐ုတ္က လက္တုန္႔ျပန္မည္အေရးကို ေစာင့္ရန္သာရွိေတာ့သည္။ လူအမ်ားကမူ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲစၿပီဟု ေျပာဆိုေနၾက သည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref: The coming Tech Battle with China, Ruchir Sharma Newyork Times June 28 2918