ေမာင္လူေပ ● အေမရိကားရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးေန႔

ေမာင္လူေပ ● အေမရိကားရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးေန႔
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၄၊ ၂၀၁၈

ဒီေန႔ July 4th က အေမရိကားရဲ႕လြတ္လပ္ေရးေန႔ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂၄၂) ႏွစ္ခန္႔က ၁၇၇၆ ခုႏွစ္ ဂ်ဴလိုင္လ (၄) ရက္ေန႔မွာေပ့ါ။ အဂၤလိပ္ပိုင္ ကိုလိုနီျပည္နယ္ (၁၃) ခု စုေပါင္းၿပီး 'အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု' ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံသစ္တစ္ခုတည္ေထာင္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ တရားဝင္ေၾကညာခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားဝင္ လြတ္လပ္ေရး ေန႔အျဖစ္ ဒီေန႔ေရာက္တိုင္း အေမရိကန္ေတြဟာ မီး႐ွဴးေတြေဖါက္၊ ခ်ီတက္ပြဲေတြလုပ္၊ ေပ်ာ္ပြဲေတြက်င္းပေပါ့။ အသားကင္ ႀကိဳက္တဲ့လူမ်ိဳးေတြမို႔ BBQ ေတြလုပ္ၾကတယ္။ မိတ္ေဆြေတြ၊ မိသားစုေတြ ျပန္ဆံုၾကတယ္။ သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့ ေဘ့စ္ေဘာ (Baseball) အားကစားနည္း ကစားသူလည္း ရွိရဲ႕။ အားေပးသူလည္းရွိရဲ႕။

အေမရိကားကို တည္ေထာင္သူဖခင္ေတြထဲမွာ တစ္ေယာက္အပါအဝင္ျဖစ္တဲ့ ေသာမတ္ဂ်က္ဖာဆင္(Thomas Jefferson)အပါအဝင္ ငါးဦးေသာေကာ္မတီဝင္ေတြေရးထားတဲ့ 'လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း’ (Declaration of Independence)ကို လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲအတည္ျပဳခဲ့တာကေတာ့ ဂ်ဴလိုင္ (၂) ရက္ေန႔။ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ေၾကညာတာက ဂ်ဴလိုင္ (၄) ရက္ေန႔မွ ေပါ့။

တကယ္ေတာ့ အေမရိကားကို မူလပထမအေျခခ်သူေတြက အာရွသားေတြပါ။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း တေသာင္းခြဲေရာက္ ထဲက ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ကို အင္ဒီးယန္း (Indian)၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားေတြရယ္လို႔ ၁၄၉၃မွာမွ ေရာက္လာခဲ့သူ ကိုလံ ဘတ္ဆိုတဲ့ လူျဖဴႀကီးကထင္ခဲ့ေလေတာ့ အခုထိ သူတို႔ကို ဌာေနအင္ဒီးယန္း (Native Indian) လို႔ပဲ ေခၚၾကေလတယ္။ ကိုလံဘတ္ေကာင္းမႈနဲ႔ စပိန္ေတြေရာက္လာ။ မၾကာခင္ ျပင္သစ္ေတြအေျခခ်၊ အဂၤလိပ္ေတြေရာက္ေပါ့။ ဥေရာပမွာ ကက္ သလစ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ ႀကီးစိုးထားမႈကို မႀကိဳက္တဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးလြတ္လပ္မႈလိုလားသူ အမ်ားစုပါပဲ။

ေရာက္စမွာ ဌာေနအင္ဒီးယန္းေတြရဲ႕အကူအညီနဲ႔ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးေနထိုင္ၾကတယ္။ ဥေရာပကေျပာင္းလာသူေတြ တ ျဖည္းျဖည္းမ်ားလာေတာ့ ဌာေနအင္ဒီးယန္းေတြနဲ႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အဂၤလိပ္က နယ္ခ်ဲ႕လာရင္း ကိုလို နီျပည္နယ္ (၁၃) ခုဟာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ေရာက္သြားပါေရာ။  အဲဒီအခ်ိန္က လူဦးေရႏွစ္သန္း ပိုပိုေလး (၂.၁သန္း)ပဲရွိတယ္။ လူဦးေရသံုးပံုတစ္ပံုက အဂၤလိပ္ေတြပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က အုပ္ခ်ဳပ္သူအဂၤလိပ္ေတြနဲ႔ ခပ္ကင္းကင္းေနတယ္။ အဂၤ လိပ္ဘုရင္က အခြန္ေပးဖို႔ေတာင္းတဲ့အခါမွာ သူတို႔လည္းအဂၤလိပ္ေတြပဲမို႔ ဥပေဒျပဳေရးအမတ္ေနရာမရရင္ အခြန္မ ေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ျငင္းဆန္ရာက အဂၤလိပ္နဲ႔စစ္ျဖစ္ေတာ့တယ္။

၁၇၇၆ ခုႏွစ္ထဲက လြတ္လပ္ေရးေၾကညာခဲ့ေပမဲ့ အဂၤလိပ္နဲ႔စစ္ၿပီးစီးေၾကာင္းစာခ်ဳပ္ကို ခုႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၁၇၈၃ ေရာက္မွေရး ထိုးႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ၁၇၈၇မွာ စတင္ေရးဆြဲခဲ့တယ္။ အေျခခံဥပေဒအရ အာဏာကို သမၼတဆီမွာတစ္ပိုင္း၊ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာတစ္ပိုင္းနဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ တစ္ပိုင္းဆိုကာ သံုးပိုင္းခြဲလိုက္ၿပီး အခ်င္း ခ်င္း အျပန္အလွန္ထိမ္းေၾကာင္းေစတယ္။

အေမရိကားလြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲမွာ စစ္တပ္ႀကီးကိုဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ေဂ်ာ့ခ်္ ဝါရွင္တန္ ဆိုတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ဦးေပါ့။ အဂၤလိပ္နဲ႔ စစ္ၿပီးဆံုးသြားတဲ့အခါ သူ႔ကို ဘုရင္လုပ္ဖို႔ ဝိုင္းၿပီးတိုက္တြန္းၾကသတဲ့။ အာဏာ ရွင္လုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းမႈကို လက္မခံလိုတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးက ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေစၿပီး ေရြးေကာက္ခံ သမၼတ ပဲလုပ္ဖို႔ လက္ခံခဲ့တယ္။ သမၼတသက္တန္းကိုလည္း ေလးႏွစ္သက္တမ္းႏွစ္ႀကိမ္၊ (၈) ႏွစ္အထိသာ ခြင့္ျပဳေစခဲ့တယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ အေမရိကန္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးက အာဏာရွင္ႀကီး မျဖစ္လာခဲ့။ (အေမရိကန္ေတြ ကံေကာင္းခဲ့ေလတယ္။)

ျပည္နယ္ (၁၃) ခုနဲ႔ စတင္ခဲ့တဲ့အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္နယ္ (၅၀) အထိေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီ။ လူဦးေရကလည္း ႏွစ္သန္းကေန သန္းသံုးရာေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ ကမ႓ာ့နံပါတ္တစ္ ေနရာမ်ားစြာကို သိမ္းပိုက္ထားႏိုင္ခဲ့ၿပီ။ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးမွာ အႀကီးဆံုးႏိုင္ငံမို႔ ကမ႓ာ့ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေလးစားအားကိုးရာ ႏိုင္ငံတစ္ခုုျဖစ္လာခဲ့ၿပီ။ ျပည္သူေတြ လြတ္လပ္ေရး ရဲ႕အသီးအပြင့္ေတြခံစားရင္း ႏိုင္ငံလည္း တိုးတက္မႈအေပါင္း သရဖူေဆာင္းခဲ့ၿပီ။
အေမရိကားရဲ႕ မတူညီသူအားလံုးကို စုစည္းထားႏိုင္မႈေသာ့ခ်က္ကေတာ့ ' အေမရိကန္အိပ္မက္(American dreams)' ကို တန္းတူမက္ခြင့္ျပဳျခင္းပါပဲ။ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ အသားအေရာင္ ခြဲျခားမႈရွိေနေသးေပမဲ့ ဥပေဒနဲ႔တင္းၾကပ္ထားမႈေၾကာင့္ အလြန္အကၽြံျဖစ္မလာခဲ့။ လူျဖဴလက္ယာစြန္းျဖစ္တဲ့ ရီဗာဗလစ္ကင္ သမၼတထရန္႔လိုလူရဲ႕ လက္ထက္မွာေတာင္ တရား ဥပေဒစိုးမိုးမႈအဆင့္ဆင့္ရဲ႕ အားနဲ႔ မတရားမႈအစံုစံုကို လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္အုပ္စုက တန္ျပန္ဆန္႔က်င္ေနၾကတယ္။ ဘယ္လူမ်ိဳး၊ ဘယ္ဘာသာဝင္မဆို Americanization အရ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေတြမို႔ အခြင့္အေရးအတူတူ ရရွိေစတယ္။ ျမန္မာ အေမရိကန္(Burmese American) ေတြကေတာ့ ပထမမ်ိဳးဆက္ေတြက အမ်ားစုပါ။ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ေတြက အခုဆိုရင္ အသက္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္သံုးဆယ္အရြယ္ေတြ။ ပညာတတ္လူငယ္မ်ိဳးဆက္ေတြေပါ့။ ျမန္မာ အေမရိကန္ ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုထဲမွာပဲ လူငယ္ေသာင္းခ်ီရွိမယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ ေရႊျပည္ႀကီးမွာေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ နွိပ္စက္မႈေပါင္းစံုလက္ေအာက္မွာ ခါးစီးခံခဲ့ရလို႔ ခုထိ နလံမထႏိုင္ေသး။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္မွာပဲ စစ္တပ္ရဲ႕ အာဏာသိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရတယ္။ အခုလို ျပည္သူ႔ အစိုးရ ေခတ္မွာေတာင္ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ လက္ပါးေစေတြက သူတို႔အဘေတြျပန္လာေရးကို ခုထိႀကိဳးစားေနၾကတုန္း။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရဆိုေပမဲ့ စစ္အာဏာရွင္အလိုက် ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ေျခဥႀကီးေအာက္မွာ ကျပအသံုးေတာ္ခံေနရတဲ့ အေနအထား။  တပ္မေတာ္နဲ႔အစိုးရကလည္း ယခုတိုင္ အစီးမကပ္ေသး။

အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က လြတ္လပ္ေရးေၾကညာတဲ့ ၁၇၇၆ခုႏွစ္ဝန္းက်င္ဟာ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေရႊေခတ္ေတြပါ။ အေလာင္းဘုရားက ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္တည္ေထာင္ၿပီး တတိယျမန္မာႏိုင္ငံႀကီးတည္ေထာင္ၿပီးခ်ိန္၊ သားေတာ္ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္းလက္ထက္မွာ တ႐ုတ္ ျမန္မာစစ္ပြဲေလးႀကိမ္တိတိကို ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံႏိုင္ခဲ့တယ္။ ယိုးဒယားျပည္တစ္ခုလံုးနီးပါး၊ အာသံ၊ မဏိပူရအထိ ပိုင္ဆိုင္ နယ္ခ်ဲ႕ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ျမန္မာနယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ေကာင္းေနခ်ိန္ေပါ့။

အဲဒီနယ္ခ်ဲ႕ျမန္မာအင္ပါယာႀကီးဟာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္အတြင္း တစစနဲ႔ အားအင္ခ်ိနဲ႔ရင္း ၁၈၈၆မွာေတာ့ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ေအာက္ေရာက္သြားေလတယ္။ ကိုယ္က အင္အားေကာင္းခ်ိန္မွာ သူမ်ားကို နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့ေလေတာ့ ကိုယ္တိုင္အင္အား ည့ံခ်ိန္မွာ သူမ်ားရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ျခင္းခံရတဲ့သေဘာပါပဲ။ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က လြတ္လပ္ေရးရခဲ့တာ ႏွစ္(၇၀)ရွိခဲ့ေပမဲ့ စစ္အာဏာရွင္ႀကီးေတြ အဆက္ဆက္ရဲ႕ လြဲမွားတဲ့ အာဏာတည္ေဆာက္ေရးေအာက္မွာ ျပည္သူေတြနဲ႔ သေဘာထား ေတြကြဲၾက၊ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔တိုက္ေနၾကတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္မီးႀကီးကလည္း ခုထိ မၿငိမ္းႏိုင္ေသး။

စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္မွာ ျမန္မာျပည္ႀကီးကို ႏိုင္ငံတကာနဲ႔အဆက္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ကမ႓ာ့အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံဘဝ ေရာက္ခဲ့ရျခင္းပါပဲ။ ခုထိလည္း ဥပေဒအမ်ိဳးမိ်ဳးေအာက္မွာ ျပည္သူေတြ ဒုကၡပင္လယ္။ လြတ္လပ္ေရးရဲ႕ အသီးအပြင့္ကို စစ္တပ္၊ ဦးပိုင္၊ စစ္တပ္နဲ႔နီးစပ္တဲ့ ခ႐ိုနီအုပ္စုကသာ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ခံစားခြင့္ရေနတဲ့အျဖစ္။ တပ္က လည္း အာဏာအရပ္ရပ္မွာ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားဆဲ။

အေမရိကားရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးေန႔ေရာက္တိုင္းလည္း ျမန္မာျပည္ႀကီး အမွန္တကယ္ ေအးခ်မ္း၊ လြတ္လပ္ပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းမိတာ အခါခါ။ ျမန္မာျပည္သားအေပါင္းကလည္း ၂၀၀၈ေျခဥႀကီးေအာက္က လြတ္ေျမာက္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးေန႔ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနမွာ မလြဲ။

ျမန္မာျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလွ်က္ပါ။

ခ်စ္တဲ့
ေမာင္လူေပ