ေမာင္ေအာင္မြန္ (၀င္းေအာင္ႀကီး) - မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ စာ-နယ္-ဇင္းႏွင့္ မ်က္မွန္စိမ္း

 ေမာင္ေအာင္မြန္ (၀င္းေအာင္ႀကီး) - မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ စာ-နယ္-ဇင္းႏွင့္ မ်က္မွန္စိမ္း
 ကၽြန္ေတာ္ေတြးမိသလိုေရးပါမည္ (၃၄၉)
(မိုးမခ) ဇူလိုင္ ၂၆၊ ၂၀၁၈

(၁)
ကမၻာေပၚတြင္ လူတို႔စာေရးစာဖတ္ တတ္လာၾကေသာအခါ၊ ဖတ္စရာ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းတိ႔ို ေန႔စဥ္၊ အပတ္စဥ္၊ လစဥ္ ထုတ္ေ၀ေရာင္းခ်သည္ကို ေငြေပး၍၀ယ္ဖတ္ၾကရ၏။ အခ်ိန္မွန္ထြက္ေသာ ထိုစာေစာင္မ်ားကို စာ-နယ္-ဇင္းဟု အတိုေကာက္ေခၚၿပီး ေနာက္ပိုင္း ေရဒီယို၊ TV, Internet စသည္တို႔ ထပ္တိုးလာရာ ယခုအခါ မီဒီယာဟူ၍ သံုးစြဲလာသည္။
ဤေဆာင္းပါးတြင္မူ စာ-နယ္-ဇင္း ဟူ၍သာ သံုးစြဲေရးသားပါမည္။
ႏိုင္ငံရယ္ လူမ်ိဳးရယ္လို႔ သတ္မွတ္လာၾကေတာ့ မိမိႏိုင္ငံကို မိမိလူမ်ိဳးကို ခ်စ္တတ္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိၾကျခင္းသည္ ေကာင္းမြန္ပါဘိ။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေမြးၾကရန္လည္း စာ-နယ္-ဇင္းတို႔က တိုက္တြန္းလႈံ႕ေဆာ္ ေရးသားၾကရစၿမဲပါ။ျမန္မာျပည္ကို ၿဗိတိသွ်တို႔ုသိမ္းပိုက္ထားစဥ္က လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲ၊ ၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္ေနသူ ဖက္ဆစ္တို႔အား ေတာ္လွန္ေရးတို႔၌ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ႏွင့္ စာ-နယ္-ဇင္းတို႔ လက္တြဲကာပါ၀င္ခဲ့ပါ၏။

(၂)
ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ယခုေခတ္ကာလေလာက္ မည္သည့္အခါကမွ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္မျပင္းထန္ခဲ့ဟုသာ ဆိုရပါမည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ယခုေခတ္ကာလေလာက္ မည္သည့္အခါကမွ စာ-နယ္-ဇင္းတို႔ အဆင့္အတန္း မနိမ့္က်ခဲ့ဟုလည္း ဆိုရပါမည္။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုသည္မွာ မိမိႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ရန္ မတိုးတက္ေသးလွ်င္ တိုးတက္ေအာင္၊ တိုးတက္လာလွ်င္လည္း ပို၍ပို၍တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ မဟုတ္ပါလား။ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း တာ၀န္ကိုယ္စီႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ၾကရၿပီး၊ ႏိုင္ငံသားတိုင္း တန္းတူခံစားခြင့္ရရွိၾကျခင္းဟု ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ကို ပညာရွင္တို႔က အနက္ဖြင့္ၾကသည္။
တဖန္မိမိလူမ်ိဳးကို ခ်စ္ပံုကိုလည္း ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ ရိုးရာဓေလ့ အစဥ္အလာ ကိုထိန္သိမ္းျခင္း၊ အမ်ိဴးသားယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ဆက္ဆံကာ ေလ့လာအတုယူတန္ယူကာ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း အျပန္အလွန္ ဖလွယ္ၾကရသည္မဟုတ္ပါလား။ အင္း၀ေခတ္က၊ အဂၤလိပ္ေခတ္က၊ လြတ္လပ္ေရးရစ ေခတ္က စာေပအဆင္အတန္းႏွင့္ ယွဥ္ဖို႔ယေန႔စာေပကို ရွာၾကည့္လွ်င္ပင္ ေတြ႕အံ့မထင္။ ယေန႔မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ အသံကုန္ဟစ္ေနခ်ိန္ ျမန္မာျပည္၏ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြါးတို႔ိနိမ့္က်ထိုးဆင္းေနသည္ကို မၾကည့္ခ်င္လည္း မ်က္စိမွိတ္ထးလို႔ရ၊ မသိခ်င္လည္း ဦးေႏွာက္ကို ေသာ့ခတ္ထားလု႔ိမရ။
တျခားကိစၥမ်ား ခဏေဘးဖယ္ထား၊ ယေန႔ ဦးမ်ိဴးခ်စ္တို႔ ေဒၚမ်ိဳးခ်စ္တို႔ ဗမာစာဘယ္လိုေရး ဗမာစကား ဘယ္လိုေျပာေနၾကသလဲ ၾကည့္လိုက္ပါ၊ သည္တခ်က္သည္တကြက္ႏွင့္ပင္ ျပင္းထန္လြန္းေနသည့္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုသည္ကို တိုင္းတာလို႔ရေနပါၿပီ။

(၃)
ကဲ စာ-နယ္-ဇင္းဘက္လွည့္ကာ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္။
ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္ထားေသာ အဂၤလိပ္တို႔ယူေဆာင္လာ၍ စာ-နယ္-ဇင္း ကိုထိေတြ႕ကာ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာမ်ား ဗမာလိုေရးသားလာၾက၏။ ဗမာလို စာ-နယ္-ဇင္းမ်ား လ်င္ျမန္စြာပင္ ရွင္သန္တိုးတက္ အားေကာင္းလာခဲ့၍လည္း စာတတ္သူတို႔ စာဖတ္ႏိုင္ၾကဖို႔ စာ-နယ္-ဇင္းမ်ိဳးစံု ေပၚထြန္းခဲ့ရာ စာေရးသူ၊ စာဖတ္သူႏွင့္ စာ-နယ္-ဇင္းတို႔ၾကား အျပန္အလွန္ေလးစားရသည့္ အစဥ္အလာလည္း ဒြန္တြဲကာ လိုက္ပါလာ၏။
၁၉၅၈ ခု ေလာက္က စတင္ကာ ျမန္မာ့ စာ-နယ္-ဇင္း အေရာင္မွိန္၊ အျပန္အလွန္ေလးစားရသည့္ အစဥ္အလာလည္းပ်က္စ ျပဳလာခဲ့ရာ ၁၉၆၂ ခုေနာက္ပိုင္း သိသာလ်င္ျမန္စြာ ပိုမွိန္ပိုပ်က္ႏွင့္ ယခုေခတ္၌ အမွိန္ဆံုး အပ်က္ဆံုး အဆိုးဆံုးပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ အေၾကာင္းရွာလွ်င္ အမိန္႔ေပးသည္ကို နာခံရသည့္ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေမြးရာပါလို လက္ခံက်င့္သံုး လာခဲ့ၾကရေသာေၾကာင့္ပါ။

(၄)
စစ္အာဏာရွင္စနစ္၏ ေလာင္းရိပ္မိေနေသာ စာ-နယ္-ဇင္းတို႔က ပညာေပးသည္ဟူေသာ စကားလံုးသံုး အမိန္႔ေပးသည္ကို စာဖတ္သူတို႔ကလည္း ၾသ၀ါဒခံယူသည္ဟု နားလည္ကာ လိုက္နာၾကရ၏။ စနစ္တက် လုပ္လာရင္း ႏွစ္ေတြၾကာေတာ့ စာဖတ္သည္ဆိုရာ၀ယ္ စာတတ္၍ဖတ္၊ ဖတ္ၿပီးမိမိႀကိဳက္သလို ထင္ျမင္ႏိုင္ခြင့္ ဆိုသည္ကို မသိနားမလည္ၾကရွာေတာ့ေပ။
ဂ်ပန္ေခတ္က ဗမာ့ေခတ္သတင္းစာကို ဖတ္ေနရေသာ္လည္း စာဖတ္သူတို႔က ၀ါဒျဖန္႔ေနမွန္းသိၾက၏။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလာၿပီ၊ ဒီမိုကေရစီ စနစ္က်င့္သံုးလာၿပီ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ရွိလာၿပီ စသည့္အသံမ်ားႏွင့္ အတူေပၚထြက္လာေသာ သတင္းဂ်ာနယ္မ်ား၊ သတင္းစာမ်ားကိုၾကည့္လွ်င္ အရွင္းသားျမင္ေပလိမ့္မည္။
ဂ်ာနယ္လိစ္ဟု သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ေခၚေနသူမ်ား၊ စာတည္းေခၚ အယ္ဒီတာဆိုသူမ်ားသည္ ပိုင္ရွင္ေစခိုင္းသည့္အတိုင္း လိုက္ေရးေနရသည္မဟုတ္ပါလား။ ပုဂၢလိပိုင္ဆိုေသာ္လည္း အဘယ့္ေၾကာင့္ အစိုးရအာေဘာ္ သို႔မဟုတ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေရးရေသာ္ အာဏာပိုင္တို႔၏ အသံအတိုင္း လိုက္ထြက္ေနၾကရ သနည္း။ ရွင္းရွင္းေလးပါ၊ သတင္းစာ၊ သတင္းဂ်ာနယ္ ဆိုသည္မွာ တည္းျဖတ္ပိုင္ခြင့္ (Editorial Rights) ရွိေၾကာင္းကို မသိနားမလည္ၾကပဲကိုး။

(၅)
သတင္းေထာက္ေရးေသာ သတင္းမ်ားကို အယ္ဒီတာကျပင္ဆင္တည္းျဖစ္ရေသာ္လည္း သတင္းေထာက္ဟူသည္ အယ္ဒီတာ၏ အေစအပါးမဟုတ္၊ သူ႕အလုပ္သူလုပ္ သူ႕တာ၀န္ႏွင့္သူ ဆိုသည့္ သတင္းလုပ္ငန္း၏ သေဘာသဘာ၀ကို နားမလည္ၾကသည့္တိုင္၊ သတင္းဂ်ာနယ္ သတင္းစာပိုင္ရွင္တို႔ ခိုင္းသမွ်မ်က္စိမွိတ္ကာ ေရးသားေနၾကသည့္ ဂ်ာနယ္လိစ္မ်ားအား သတင္းစာဆရာဟု ေခၚသင့္ပါသေလာ။
ႏိုင္ငံျခားေပတံႏွင့္တိုင္းျခင္းမဟုတ္၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ရွိခဲ့ဖူးေသာသတင္းစာမ်ား၊ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ ဖိုး၀ဇိယ၏ ရတနာပံုသတင္းစာႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ျမင္ေပလိမ့္မည္။ သူ႕ဆန္စားရဲမွဟု ဆင္ေျခေပးလွ်င္ စာ-နယ္-ဇင္းတို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္အႏွစ္သာရ ကိုေငြေၾကးႏွင့္၀ယ္လို႔ရသလား၊ ထမင္းတစ္နပ္အတြက္ သတင္းသမားဆိုေသာ နာမည္ကိုေရာင္းစားမည္ေလာ စသျဖင့္ေမးခြန္းမ်ား ဆက္တိုက္လိုက္လာမည္။
သတင္းစာဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံကို အထူးသျဖင့္ သတင္းစာဖတ္သူတို႔အား မ်က္စိပြင့္ အျမင္က်ယ္ အသိဥာဏ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္တာ၀န္ရွိ လုပ္ေဆာင္ရသည္မဟုတ္ပါလား။ ႏိုင္ငံတြင္း အမွန္တကယ္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မ်ား၊ ျပည္သူလူထုႀကံဳေတြ႕ ရင္ေနရသည္မ်ားကို ဖံုးကြယ္ထိန္ခ်န္ထား၍ ရရိုးလား၊ သတင္းစာက်င့္၀တ္ႏွင့္ ညီညြတ္ပါသလား။
ျပည္သူတို႔ၾကားကသတင္းကေကာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္ေလာ။
တာ၀န္မဲ့ေလစြ။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ကာ ဥပေဒအထက္က လုပ္ေဆာင္ေနသည္မ်ားကို ေရးရမည့္ သတင္းဂ်ာနယ္မ်ား၊ သတင္းစာမ်ားက သတင္းအေမွာင္ခ်ထားေလရာ စတုတၳမ႑ိုင္ဟု ေခၚထိုက္ပါ၏ေလာ။ တရားေရးမ႑ိဳင္ၿပိဳပ်က္ေရးကို အားေပးရာေရာက္ေနၿပီ။ ပြဲလွန္႔ၿပီးဖ်ာခင္းရံုမက လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပြဲပ်က္သြားေအာင္ တြန္းပို႔ေနပံု မျမင္ခ်င္မွအဆံုး။
သတင္းဂ်ာနယ္၊ သတင္းစာတို႔ကို ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီး ၀ယ္ဖတ္ေနၾကသူမ်ားအား ၾကည့္ၾကပါစို႔။

(၆)
ကမၻာေပၚတြင္ စာ-နယ္-ဇင္း စတင္ေပၚလာကတည္းက အခမဲ့ေ၀ငွျခင္းရယ္လို႔ မရွိခဲ့ပါ။ စီးပြါးျဖစ္ သို႔မဟုတ္ ထိုလုပ္ငန္းကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္၍ ေငြပင္ေငြရင္းစိုက္ကာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ရေသာေၾကာင့္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေစ်းႏႈန္းအတိုင္း စာဖတ္သူတို႔က ၀ယ္ယူဖတ္ၾကရစၿမဲပါ။ စာဖတ္သူတို႔အေပၚ တည္မွီကာထုတ္ေ၀ရ၍လည္း ေရာင္းသူ၀ယ္သူ သဘာ၀အတိုင္း စာဖတ္သူတို႔အထက္ကေနရ၏။
စာ-နယ္-ဇင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ အၿပိဳင္ျဖစ္လာေလေလ ထုတ္ေ၀သူက စာဖတ္သူ၏မ်က္ႏွာကို ၾကည့္ရေလေလမဟုတ္ပါလား။ စာဖတ္သူတို႔ လက္ခံႏိုင္မည့္ အရည္အေသြးထက္ မနိမ့္က်ေအာင္ အဘက္ဘက္က ႀကိဳးစားလာၾကရသည္။ ယေန႔၀ယ္မဖတ္ၾကလွ်င္ မနက္ျဖန္ရပ္သြားမည့္ အေနအထား။ ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ျမန္မာျပည္တြင္ပါ ယခင္ကရွိခဲ့ဖူးသည့္ နိယာမတရား။
ထို႔ထက္ပိုအေရးႀကီးသည္က စာတတ္၍ စာဖတ္ၾကျခင္းမို႔ စာဖတ္သူတို႔၏ အသိဥာဏ္ အေတြးကို ေလးစားစြာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီးမွ သတင္း၊ေဆာင္းပါး၊ အာေဘာ္ စသည္တို႔ကိုေရးသားၾကရ၏။
သို႔ေသာ္ ယေန႔ျမန္မာျပည္က အေျခအေနကမူ၊ ေငြေရးေၾကးေရးက အေၾကာင္းမဟုတ္သလို ထိုအေရးႀကီးအခ်က္ကိုလည္း ထည့္တြက္ဖို႔ မလိုဟု သေဘာထားေနပံုရ၏။ အေၾကာင္းကလည္း ရွိသကိုး။ သတင္းဂ်ာနယ္၊ သတင္းစာဆိုသည္မွာ ပညာေပးလမ္းညႊန္မို႔ မ်က္စိမွိတ္လိုက္နာၾကရမည္ဟူေသာ အမိန္႔ေပး နာခံ စနစ္ႏွင့္ေမြးဖြား ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကရေသာေၾကာင့္တည္း။

(၇)
ျမင္းကိုမ်က္မွန္စိမ္းတပ္ေပးၿပီး ျမက္ေျခာက္ကို ၾကည့္ခိုင္းသည္ႏွင့္ခပ္ဆင္ဆင္။
သို႔ေသာ္ ျမင္း၏မ်က္စိထဲတြင္ စိမ္းေနသည့္ျမက္ဟု ျမင္ေနေသာ္လည္း အနားေရာက္ေသာအခါ စားမၾကည့္ပဲ ႏွာေခါင္းကေန ျမက္ေျခာက္မွန္းသိလိုက္၏။ မ်က္မွန္စိမ္းမွာ ျမင္းႏွာေခါင္းကိုပါ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာစြမ္းပကားမရွိ။ မည္သည့္လူသားကမွလည္း ျမင္းထက္ညံ့မည္မဟုတ္။ စာဖတ္သူတို႔ ျမက္ေျခာက္ကို စိမ္းစိုျမက္ဟု ထင္လာေစေရး စာဖတ္သူတိုင္းအား မ်က္မွန္စိမ္းတလက္စီ ေပးဖို႔လိုေပမည္။
သို႔ေသာ္ သတင္းဂ်ာနယ္၊ သတင္းစာတို႔ဘက္ကပဲ ကံေကာင္သလား၊ စာဖတ္သူတို႔ဘက္ကပဲ ကံဆိုးသလားမဆိုႏိုင္၊ ျဖစ္ေနေသာ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို သံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ ကိုယ့္အိပ္စိုက္ မ်က္မွန္စိမ္းႏွင့္ သတင္းဂ်ာနယ္၊ သတင္းစာတို႔ ၀ယ္ဖတ္ေနၾကျခင္းကိုပင္လွ်င္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုကာ ေက်နပ္ေနၾကပံုရ၏ဟု ေတြးမိေၾကာင္းပါ။
၂၀၁၈ ခု။ ဇူလိုင္လ (၂၄)ရက္ေန႔