ကိုသန္းလြင္ - ကေမၻာဒီးယားေရြးေကာက္ပြဲ

ကိုသန္းလြင္ - ကေမၻာဒီးယားေရြးေကာက္ပြဲ
(နယူးေယာက္တိုင္း၊ ဇူလိုင္ ၂၉၊ ၂၀၁၈၊ ဟန္နာဘိခ်္၏ ေဆာင္းပါး)
မိုးမခ၊ ၾသဂုတ္ ၁၅၊ ၂၀၁၈
(၁)

ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး မစၥတာဟြန္ဆင္( Mr Hun Sen) ကိုလူတိုင္းမသိၾကပါ၊ အေနရိုးသားျပီး ေရွးဆန္ဆန္ ေနလိုၾကေသာလူထုအဖို႔ နိုင္ငံကိုဘယ္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္ ကိုမသိ၍လည္း ဘာမွမျဖစ္ပါ၊ တနဂၤေႏြေန႔က (ဇူလိုင္ ၂၉) ရက္ေန႔က ျပီးဆံုးသြားေသာေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သူ၏ (Canbodian People’s Party) ကအႏိုင္ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ေသာ အာရွ၏သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆံုး ေခါင္းေဆာင္ၾကီးသည္ အဖက္ဖက္က ေသခ်ာေအာင္ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

( ၂)

ႏိုင္၀င္ကာလက အထက္ကခိုင္းသလိုသာလုပ္တတ္ေသာ ကေမၻာဒီးယား တရားေရးဌာနက အတိုက္အခံပါတီ ကိုဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း ေၾကညာသည္၊ ထိုပါတီသည္ ၂၀၁၃ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပစဥ္က ဟြန္ဆင္ပါတီကို အႏိုင္ရလုနီးပါးရွိခဲ့သည္။

အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ (Kem Sokha) မွာႏိုင္ငံေတာ္သစၥာေဖာက္မႈ ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ ေထာင္က်ေနသည္၊ သူ သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ေပါင္း၍ ဟြန္ဆင္အစိုးရကို ျပဳတ္က်ေအာင္ ဖန္တီးသည္ကိုစြပ္စြဲခံရသည္၊ ထိုစြပ္စြဲ ခ်က္မ်ားကို အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္က ျငင္းဆိုပါသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ တႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း အစိုးရအတြင္း ျခစားမႈမ်ား ခရုိနီတို႔၏ မိုက္ရူးရဲလုပ္ရက္မ်ားကို သတင္း ပို႔ေနခဲ့ေသာ မီဒီယာမ်ားမွာလည္း ျငိမ္သက္ေနခဲ့သည္၊ မစၥတာဟြန္ဆင္ႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားျပည္သူ႔ပါတီ အေပၚ ေကာင္းေသာအျမင္ျဖင့္ ေရးေနခဲ့ေသာ ၀က္ဆိုဒ္မွာလည္း တနဂၤေႏြေန႔က မဲေပးခါနီးညေနတြင္ Block အလုပ္ခံ ထားရသည္။

အေနာက္မွ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံအေပၚ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စိုးမိုးထား ခဲ့ေသာလူသတ္၀ါဒကို အဆံုးသတ္၍ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ပိုက္ဆံမ်ားပံုေအာေပးခဲ့ရာမွ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္း ပခါနီးတြင္ ႏိုင္ငံတြင္းမွထြက္သြားရန္ အမိန္႔ေပးျခင္းခံရသည္၊ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ရွိျပီျဖစ္ေသာ မစၥတာဟြန္ဆင္ က သူတို႔ကို အာဏာလက္ကိုင္ မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသူမ်ားကိုအားေပးေနသူမ်ားျဖစ္သည္ဟုစြပ္စြဲသည္၊ တခ်ိန္ထဲ မွာပင္ သူ႕အျပဳမႈမ်ားမွာ အာဏာရွင္ဆန္သည္ဟု ေ၀ဖန္သူမ်ား တိုးပြားလ်က္ရွိသည္။

ထည့္လိုက္ေသာ မဲမ်ားအေပၚ ဘယ္သို႔ပင္ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည္ဆိုေစ၊ ေရြးေကာက္ပြဲအေျဖကို သိေနသည္ဘဲျဖစ္ ေစ၊ ဟြန္ဆင္၏ နာမည္တစ္ခုသာ ကေမၻာဒီးယားတြင္ေရပန္းစားလ်က္ရွိသည္၊ ဗီယက္နမ္ရွိေက်ာင္းေပါင္း ရာ ေပါင္း မ်ားစြာတို႔၌သူ႔နာမည္တခုတည္းသာေျပာေနၾကသည္၊ ထို႔ေၾကာင့္ ကေမၻာဒီးယား လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ မဲေပး ျခင္းႏွင့္ခပ္ကင္းကင္းေန၍ျဖစ္ေစ သို႔မဟုတ္ ထည့္ေသာမဲကိုပယ္မဲျဖစ္ေအာင္လုပ္၍ျဖစ္ေစ ေရြးခ်ယ္စရာ အနည္းငယ္သာရွိေတာ့ သည္၊

ႏိုင္ငံေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က မဲလာေပးသူ ၈၂ ဒႆမ ၁၇ ရွိပါသည္ဟုဆိုသည္၊ တကယ့္လက္ေတြ႔ တြင္ ဖႏြမ္းပင္ျမိဳ႕ေပၚမဲရုံမ်ား၌ မဲလာထည့္သူမ်ား မ်ားျပားလွသည္ဟု မဆိုႏိုင္ပါ၊ ထြက္လာေသာလူမ်ားကိုၾကည့္ လိုက္္လွ်င္ လည္းလက္မ်ားတြင္မဲထည့္ေပးသည့္လကၡဏာ မွင္ေပမေနပါ။

ယမန္ႏွစ္ကက်င္းပခဲ့ေသာ Conmune election တြင္အတိုက္ခံတို႔ကအစိုးရပါတီမွ ေနရာေပါင္းမ်ားစြာ အႏိုင္ရရွိ ခဲ့ရာ မဲေပးသူဦးေရမွာ ထိုအခ်ိန္က ၉၀% ရွိသည္။

“ မဲေပးရင္လည္း ဘာမွအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမရွိႏိုင္ဘူး” ဟူေသာ အယူအဆသာလႊမ္းမိုးေနသည္။

ေသာၾကာေန႔ကမဲမေပးဘဲေနသည့္သူေတြဟာ ဒီမိုကေရစီေရးကိုဖ်က္စီးသူေတြဘဲ ဟုမစၥတာဟြန္ဆင္ကဆို သည္၊ ျပည္သူ႔ပါတီႏွင့္အတူ စုစုေပါင္း ၁၉ ပါတီမွ၀င္ေရာက္အေရြးခံၾကသည္၊ ထိုပါတီမ်ားမွာ “ပိုးစုန္းၾကဴး” ကဲ့ သို႔မဲေပးသည့္ ခဏသာေပၚလာျပီး မၾကာမီေပ်ာက္သြားၾကမည့္ ပါတီမ်ားျဖစ္သည္၊ သို႔တိုင္ တနဂၤေႏြေန႔ ညေန ပိုင္းက ထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္တခုတြင္ အႏိုင္ရပါတီက “ကေမၻာဒီးယားျပည္သူေတြဟာ စိတ္၀င္ တစား ႏွင့္ မဲေပးမႈေၾကာင့္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို တခဲနက္ ေကာက္ခံမႈျပဳ” ၾကသည္ဟုပါ၀င္သည္။

ပါတီကေမွ်ာ္မွန္းသည္မွာ အမတ္ေနရာ ၁၂၅ ရွိသည့္အနက္ ေနရာ ၁၀၀ကို ရရွိသည္ဟုခန္႕မွန္းသည္၊ ယခင္ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္စာေသာ္ သိသာေသာ တိုးတက္မႈပင္ျဖစ္သည္။

တခ်ိဳ႕ကလည္း ျပိဳင္ဘက္မရွိဘဲ ရရွိတဲ့ေအာင္ျမင္မႈဟာ အႏွစ္သာရမရွိဘဲ အခြန္သာသာ ေအာင္ျမင္မႈပါဘဲ ဟုဆိုၾကသည္၊ စမ္ရိန္စီ (Sam Rainsy) ျပည္ပေရာက္ Cambodia National Rescue Party ယခု ဖ်က္သိမ္း ျခင္းခံရေသာ အတိုက္အခံပါတီေခါင္းေဆာင္က တနဂၤေႏြေန႔က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ရာတြင္ “အဓိပၸါယ္မရွိ ေသာ ေအာင္ျမင္မႈက ကေမာၻဒီးယားရဲ႕ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းမေပးႏိုင္ပါ၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၂ လလုံးလုံး အစိုးရဟာအာဏာရွင္ဆန္တဲ့ အျပဳအမူေတြဘဲလုပ္ေနပါတယ္” ဟု ေ၀ဖန္လိုက္သည္။

စေနေန႔က အယ္ စီသာ (El Sitha) ဆိုသူ ပါတီအဖ်က္ခံရေသာအတိုက္အခံ ပါတီ၀င္တစ္ေယာက္က ေဖ့ဘြတ္ တြင္ မွင္မဆြတ္ထားေသာ လက္ေခ်ာင္းမ်ားကို တင္မိရာက သူ႔ကိုသက္ဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက ဆင့္ေခၚျခင္း ခံရသည္၊ လူအမ်ားက ႏိုင္ငံျခားမွ၀င္ေနေသာပိုက္ဆံမ်ားႏွင့္ ကေမာၻဒီးယားတြင္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္ ေရာက္ ေအာင္ပို႔ ေဆာင္ေပးႏိုင္မည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။

၁၉၇၀ ခု (Khmer Rouge) တို႔ လက္ထက္တြင္ ျပည္သူတို႔၏ ငါးပုံတစ္ပုံကိုေသေစခဲ့ျပီး ကေမာၻဒီးယားသည္ ပဌမ ဗီယက္နမ္၊ ေနာက္တဖန္ ကုလသမဂၢ၏အုပ္ခ်ဳပ္မႈလက္ေအာက္တြင္ ရွိေနခဲ့သည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံသားတို႔က ပါတီ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ေကာင္းပုံမ်ားကို လက္ခ်ာေပးေနၾကခ်ိန္တြင္ မစၥတာဟြန္ဆင္ က သူ႔ကိုျပိဳင္ဘက္ျဖစ္လာမည့္ သူမ်ားကိုဖယ္ရွားႏိုင္ခဲ့သည္။

အေမရိကန္တို႔၏လႊမ္းမိုးမႈ ဆုတ္ယုတ္သြားခ်ိန္တြင္ တရုတ္တို႔ကအစား၀င္ေရာက္လာၾကသည္၊ ထိုအခ်ိန္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုသည္မွာ ေနာက္တန္းမွာသာရွိေနခဲ့သည္။

ယခုမဲဆြယ္ပြဲမ်ားတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ၾကီးတက္ေရာက္လာခဲ့ျပီး ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံအေပၚ ဥေရာပ ေကာင္စီ (EU) ကအေရးယူရန္ျပင္ဆင္ေနျခင္းကို ရယ္စရာတစ္ခုအျဖစ္ေျပာခဲ့သည္၊ မစၥတာဟြန္ဆင္ကလည္း တရုတ္တို႔ကို “အားကိုးရေသာ မိတ္ေဆြ” အျဖစ္အမႊန္းတင္ခဲ့သည္၊ အေမရိကန္တို႔ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို ကေမၻာဒီးယားတြင္ ေတာ္လွန္ေရးၾကီးတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ရန္ႏိႈးေဆာ္ေနသည္ဟု စြပ္စြဲသည္။

ဗုဒၶဟူးေန႔က အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္တြင္ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံကို အေရးယူရန္ ျပင္ဆင္သည့္အေနျဖင့္ ဥပေဒ တရပ္ ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ့သည္၊ဆီးနိပ္က သေဘာတူပါလွ်င္ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံသားပိုင္ ေငြမ်ားကို Block လုပ္ျခင္း၊ လူကိုႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ၀င္မလာႏိုင္ေအာင္တားဆီးႏိုင္သည္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္မႈ ကေမာၻဒီးယားအစိုးရ ကိုရူပ္ခ် ေၾကာင္းအဆိုကိုသူတို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္၊ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ေန႔ကက်င္းပခဲ့ေသာ ကေမၻာဒီးယား ေရြးေကာက္ပြဲ ကို “ျပည္သူတို႔၏ အလိုအတိုင္းမဟုတ္” ဟုစြတ္စြဲလိုက္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာသူအေနျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္လႊတ္ရန္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပေကာင္စီႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တို႔က ျငင္းဆိုခဲ့ၾကသည္၊ ေရြးေကာက္ပြဲကိုေစာင့္ၾကည့္ရန္ အရင္ကေမၻာဒီးယားအစိုးရက အဖြဲ႕တဖြဲ႔ ဖြဲ႔ထားခဲ့ရာ ဟြန္ဆင္၏ သားျဖစ္သူက ဦးေဆာင္သည္၊ ရုရွားႏွင့္ တရုတ္တို႔က ေရြးေကာက္ပြဲကိုေစာင့္ၾကည့္ရန္ အဖြဲ႔မ်ား ေစလႊတ္ခဲ့ၾကသည္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ကေမၻာဒီးယားလူငယ္တို႔၏လုပ္အားျဖင့္ အတိုက္အခံပါတီကို တစ္ခဲနက္မဲေပးခဲ့ၾကရာ ထိုေရြး ေကာက္ပြဲအင္အားတက္ၾကြမူ စိတ္၀င္စားမႈတို႔ကို ယခုအခါ၌မေတြ႔ခဲ့ရေပ၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွ ပယ္မဲျဖစ္ေအာင္ ဖ်က္ဆီးပစ္သူမ်ားလည္းရွိသည္၊ မစၥတာဟြန္ဆင္အေပၚအႏွစ္ ၃၀ နီးပါးမွ် တိုင္းျပည္ကိုျငိမ္းျငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ျပီး တိုင္းျပည္၏ ထုတ္ကုန္ (Export) ကိုအေျခခံေသာ စီးပြားေရးကို ထူေထာင္ခဲ့သူအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳၾကပါသည္၊ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္၏ သားမ်ားသည္ စစ္တပ္ ထိပ္တန္းအဆင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားျဖစ္ေနၾကသည္၊ တခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္၏ “Santion List ” ထဲတြင္ ပါ၀င္ၾကမည့္သူမ်ားျဖစ္သည္။

ဖႏြမ္းပင္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ အစိုးရကုမၸဏီမ်ား ဟြန္ဆင္၏ညီမျဖစ္သူႏွင့္ခရုိနီမ်ား ကသိမ္းထားေသာ လယ္ယာ ေျမမ်ား အမ်ားအျပားရွိေနၾကသည္။

(၃)

အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးကို ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်၍ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ျခင္းသည္ ဘယ္ေသာအခါ မွ် ဒီမိုကေရစီက်ေသာေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မလာႏိုင္ပါ၊ မစၥတာဟြန္ဆင္ ကအဘယ္မွ် စကားေျပာေကာင္းေကာင္း တရားမွ်တမႈရွိေသာေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မလာႏိုင္ပါ၊ သူ၏သားသမီးမ်ားက ေနရာအသီးသီးယူျပီးၾကျပီဆိုသည္ႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံ၏ေရွ႔ေရးသည္ အလးအလာ ေကာင္း မေကာင္းေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ကိုသန္းလြင္

Ref: Cambodia Re Elect Its Leader a Result Predetermined by One. By Hannah Beech New York Times July 29 2018.