ေမာင္ေမာင္စုိး ● တတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံကို အနီးကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္း - အပိုင္း (၁)

 ေမာင္ေမာင္စုိး ● တတိယအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံကို အနီးကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္း - အပိုင္း (၁)
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၊ ၂၀၁၈

● ေနာက္က်ခ့ဲေသာ ညီလာခံ
ဒုတိယအႀကိမ္ပင္လုံညီလာခံအၿပီး တႏွစ္ခန္႔ၾကာမွ တတိယအႀကိမ္ညီလာခံကို က်င္းပႏိုင္ခ့ဲပါသည္။ ယခုထက္ေစာ၍ က်င္းပရန္စီစဥ္ခ့ဲၾကေသာ္လည္း က်င္းပျခင္းမရွိနိုင္ခ့ဲေပ။ NCA လက္မွတ္ထိုးထားေသာ EAOs မ်ားႏွင့္ အစိုးရ/တပ္မေတာ္ ၾကား အမ်ဳိးသားအဆင့္နိုင္ ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပေရးႏွင့္ပတ္သက္၍၎၊ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွသေဘာတူညီခ်က္ရယူမႈရာတြင္၎ သေဘာထားကြဲလြဲမႈမ်ားေၾကာင့္ မက်င္းပနိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

အခ်ိန္ကာလၾကာ ညီလာခံမက်င္းပနိုင္ဘဲျဖစ္ေနရာမွ ယခု တတိယအႀကိမ္ပင္လုံညီလာခံသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အသက္ဆက္ရန္ မျဖစ္မေနက်င္းပခ့ဲရေသာ ညီလာခံဟုဆိုနိုင္သည္။ ညိႇႏႈိင္းမရေသာ အေရးပါသည့္ နိုင္ေရးႏွင့္လုံျခံဳေရး က႑မွ အေရးႀကီးေသာအခ်က္မ်ားကို ခ်န္လွပ္၍ ညိႇႏႈိင္းရန္လြယ္ကူမည့္က႑ႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေရြးထုတ္၍ သ ေဘာတူညီခ်က္ရယူသည့္ညီလာခံဟု ဆိုရပါမည္။

ဤညီလာခံတြင္ လုံျခံဳ ေရးက႑မွ မည္သည့္သေဘာတူညီခ်က္မွ မပါဘဲနိုင္ငံေရးက႑မွ ၄ ခ်က္၊ စီးပြားေရးက႑ မွ ၁ ခ်က္၊ လူမႈေရးက႑မွ ၇ ခ်က္ေျမယာ သယံဇာတနွင့္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္က႑မွ ၂ ခ်က္ စုစုေပါင္း ၁၄ ခ်က္အား သေဘာ တူညီခ်က္ရယူသြားမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးက႑ အခ်က္ ၄ ခ်က္တြင္ အေရးႀကီးေသာ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားမပါဘဲက်ား/မ မခြဲျခားေရးျပႆနာက့ဲသုိ႔ သာမန္ဒီမိုကေရစီျပႆနာမ်ားသာပါဝင္သည္။ ထို႔ျပင္ တိုင္းရင္းသားအခြင့္ အ ေရးႏွင့္ညိေသာ အျခားက႑မွ အခ်က္အခ်ဳိ႕လည္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၉ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ UPDJC အစည္းအေဝးတြင္ ခ်န္လွပ္ထားခ့ဲရသည္ဟု ဆိုပါသည္။

● တတိယပင္လုံဖြင့္ပြဲ မိန္႔ခြန္းမ်ား ေကာက္ႏုတ္ခ်က္မ်ား
ညီလာခံဖြင့္ပြဲေန႔တြင္ေျပာၾကားေသာ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းမ်ားမွ ညီလာခံအေျခအေန၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေျခအေနႏွင့္ ပါ ဝင္သည့္ အစုအဖြဲ႕အသီးသီး၏ သေဘာထားမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။

● ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (အစိုးရ)
အစိုးရအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တဦးအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တခုလုံးအား အေကာင္းျမင္ဘက္မွၾကည့္ရႈ ခ်ဥ္း ကပ္သုံးသပ္ သြားသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မိန္႔ခြန္းပါ အဓိကအခ်က္မ်ားမွာ ...

၁။ NCA သည္ ၿပီးျပည့္စုံျခင္းမရွိဟုဆိုနိုင္ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အစျပဳခ်က္ဟူ၍ NCA ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထပ္မံရပ္ ခံ။

၂။ NCA ကိုျပန္လည္သုံးသပ္ၿပီး အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာက်င္းပခ့ဲၿပီး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားရယူခါ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ ေထာင္စုျဖစ္ထြန္းေရး အေရြ႕တခု ေဆာင္ရြက္ရန္လႈံ႔ေဆာ္။ (အရင္က လက္မခံေသာ ဖက္ဒရယ္ ကို ယခုလက္ခံလာသည္ကို အေကာင္းျမင္ဖို႔လိုသည္ဟုဆို)

၃။ NCA ၏အသီးအပြင့္ JMC ၏က႑ကို ေလးစားၿပီးလက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေလ်ာ့ခ်နိုင္မႈကို ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းရန္။

၄။ NCA မွာ လက္မွတ္မထိုးေသးေသာ အဖြဲ႕မ်ား ပါဝင္ဖို႔လိုအပ္။

၅။ Biletral ထိုးျခင္း၊ NCA ထိုးျခင္း၊ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီမႈရယူျခင္းတို႔ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ခရီးေပါက္ေန။ ဝိဝါဒ ကြဲျပားေသာ အေျဖရွာမႈမ်ားႏွင့္ ေထြျပားလ်င္ေသာ္၎ အားလုံးညိႇႏႈိင္းၿပီးမွ ျငင္းပယ္လ်င္ေသာ္၎ ယုံၾကည္မႈ ပ်က္ျပားနိုင္ သည္ကို သတိျပဳရန္။

၆။ အားလုံးညိႇႏႈိင္းၿပီး အေပးအယူအေလ်ာ့အတင္းနွင့္ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းရန္၊ ကြဲလြဲမႈမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္။

၇။ ေနာက္ဆံုးတြင္ မည္သူက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုလားသည္ မလိုလားသည္ဆိုသည္မွာ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံတြင္ ေပၚလြင္ လာမည္ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူလူထုက ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္ဟုဆိုသည္။

● ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴ းႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ (တပ္မေတာ္)
တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေနႏွင့္ တပ္မေတာ္သေဘာထားကိုေဖၚျပသြားသက့ဲသုိ႔ တပ္မေတာ္အားလည္း ကာ ကြယ္ ရပ္ခံသြားသည္။ မိန္႔ခြန္းပါအဓိကအခ်က္မ်ားမွာ ...

၁။ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးရန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုအပ္။

၂။ ျပည္တြင္းစစ္တရားခံသည္ ကိုလိုနီစနစ္ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွအေျခခံ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ အယူဝါဒေရး၊ ဘာသာ ေရးမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံၿပီး လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈမ်ားေပၚလာ။ တပ္မေတာ္ေၾကာင့္ ေပၚလာသည္မဟုတ္။

၃။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၅ ရက္မွာ ႏုမူ ၁၅ ခ်က္ထြက္လာၿပီး ဗိုလ္ေနဝင္းဥကၠဌလုပ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစတင္။
- ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၁၁ ရက္မွာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကမ္းလွမ္းခ့ဲ့။
- ၁၉၈၀/၈၁ မွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ခ့ဲ။
- ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ အဖြဲ႕ႀကီး ၁၇ ဖြဲ႕၊ အဖြဲ႕ငယ္ ၄၀ ႏွင့္အပစ္ရပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူခဲ့။
- ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုန္လ ၁၈ တြင္ ၁/၂၀၁၁ ေၾကညာထုတ္ျပန္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ စတင္ခ့ဲ။ ယခုခ်ိန္ထိ ၁၀ ဖြဲ႕ NCA ထိုးၿပီး။

၄။ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳၿပီးသည့္ NCA ကို EAOs အဖြဲ႕အားလုံး ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔လို။

၅။ လက္ရွိနိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ နိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ား မၿပီးျပတ္ဘဲခ်န္ထားၾကသည္မ်ားကို ၿပီးျပတ္ေအာင္ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုေၾကာင္း။ ၂၀၂၀ခုႏွစ္မွာ က်င္းပမည့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ၿပီးျပတ္ေစေရးေဆာင္ရြက္သြားရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း။

၆။ သေဘာတူညီခ်က္ကိုသာ ထိမ္းသိမ္းနိုင္ရင္ ေသနတ္သံထြက္မည္မဟုတ္၍ ကိုယ့္လူကိုယ္ထိမ္းရန္လိုေၾကာင္း။

၇။ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား/တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ၎တုိ႔အားေထာက္ခံသူမ်ားကိုသာ ကိုယ္စားျပဳေၾကာင္း၊ တပ္မ ေတာ္သည္သာ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံးကို ကိုယ္စားျပဳေၾကာင္း။

၈။ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးအား ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအတိုင္း ျပဳလုပ္ရန္။

၉။ တခုတည္းေသာတပ္မေတာ္တရပ္တည္ေဆာက္ၿပီး လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစရန္

၁၀။ ျပည္တြင္းအားသည္ ျပည္တြင္းမွာသာရွိၿပီး အေရြ႕တခုအတြက္ အခ်ိန္မဆြဲၾကရန္။ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေသာ နယ္စပ္ ေဒသမ်ားျဖစ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟုဆိုသည္။

● ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာမူတူးေစးေဖါ (KNU)
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားဖက္မွ အျမင္ႏွင့္စိုးရိမ္ပူပန္မႈ အား ေဖၚျပသြားသည္ကိုေတြ႕ရသည္။

၁။ EAOs အဖြဲ႕ ၈ ဖြဲ႕ စတင္လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအုတ္ျမစ္ခ်ခ့ဲ။

၂။ အခ်က္ ၃၇ ခ်က္ပါ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ အစိတ္အပိုင္း ၁အား ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္ခ့ဲ။

၃။ ဒိ့ုတာဝန္အေရးသုံးပါးကို ေရွ႕႐ႈၿပီး လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ တရားမွ်တမႈ မ်ားေပၚ အေျခခံသည့္ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ႏွင့္အညီ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ဳိးသားတန္းတူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္အခြင့္အေရးမ်ား အာမခံခ်က္ရွိသည့္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ဖက္ဒရယ္ အေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စုအား ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ႏွင့္အညီ တည္ေဆာက္သြားရန္။

၄။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေပၚလာ။ ျပည္ေထာင္စုအား စစ္ေရးဖိအားႏွင့္တည္ေဆာက္၍ မရနိုင္။ တိုင္းရင္းသား ခ်င္းစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမ်ွမႈ၊ တရားမ်ွတမႈအေျခခံမ်ားေပၚမွသာ တည္ ေဆာက္ႏို္င္။ ယုံၾကည္မႈ၊ နားလည္မႈ၊ စာနာမႈမ်ားေပၚမွသာ တည္ေဆာက္ႏိုင္။

၅။ အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို မူေဘာင္ျပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ မက်င္းပႏိုင္ျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေသာအ ေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚအျမင္မတူ၍ သတ္မွတ္သည့္ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ညီလာခံမက်င္းပႏိုင္ျခင္းတုိ႔အား ေထာက္ျပ။

၆။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေနာက္ျပန္ေလွ်ာမက်ရန္ လိုအပ္သည္ဟုေထာက္ျပသြားပါသည္။

● ေဒၚေအးႏုစိန္ (ANP)
နိုင္ငံေရးပါတီအစုအဖြဲ႕မွ ပထမဆံုး အဖြင့္မိန္႔ခြန္း ေျပာခြင့္ရသည့္ တိုင္းရင္းသားပါတီျဖစ္သည္။ ပထမႏွင့္ဒုတိယအႀကိမ္တုိ႔တြင္ ျပည္မမွပါတီႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ NLD ႏွင့္ USDPတုိ႔မွေျပာခြင့္ရခ့ဲၿပီး ယခုအႀကိမ္တြင္ တိုင္းရင္းသားပါတီတခုျဖစ္သည့္ ANP ပါတီမွေျပာခြင့္ရခ့ဲၿပီး တိုင္းရင္းသားပါတီတခု၏အျမင္ကို ၾကားသိရသည္။

၁။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္အေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ ရခိုင္သည္ ျပည္နယ္အဆင့္ပင္မရခ့ဲ။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အေျခခံဥပေဒတြင္ ျပည္နယ္ နယ္အဆင့္ရခ့ဲေသာ္လည္း ဘာမွမထူးျခားဘဲ ဆင္းရဲမြဲေတခ့ဲ။

၂။ ANP ပါတီ၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားမွာ
- စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရန္။
- ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးစုမ်ား၏အက်ဳိးစီးပြားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ႏွင္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္။
- ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရန္။

၃။ ျမန္မာ့ေႏြဦးဟုေျပာရမည့္အခ်ိန္တြင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ျပည္မၾကား ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမညီမ်ွျခင္း၊ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ စစ္ေဘးဒဏ္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ဒဏ္ခံေနရ။

၄။ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို အစြန္းေရာက္ေနသူမ်ားဟု မမွတ္ယူဘဲ ဗမာပါတီႀကီးမ်ားႏွင့္တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားႀကီးမႈ ကိုေမွ်ာ္လင့္။

၅။ ျမန္မာျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဒီမိုကေရစီေရးမွာ ေျဖရွင္းရန္လိုအပ္ေနသည္မွာ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ျပႆနာလည္းတခုအပါအဝင္ျဖစ္။ ၎ျပႆနာ သည္နိုင္ငံသားႏွင့္တရားဝင္ေနထိုင္မႈျပႆနာကို ျပတ္ျပတ္သားသား မေျဖရွင္းနိုင္၍ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္။

၆။ ရခိုင္ျပႆနာဟု ေျပာဆိုေနၾကသည့္ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရာတြင္ ပထမအေနႏွင့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား ၏ မူလအခြင့္အေရး မဆံုး႐ႈံးရန္လိုအပ္ၿပီး ဒုတိယအေနႏွင့္ ျပႆနာကိုေျဖရွင္းရာမွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၏အသံကို မပစ္ပယ္ရန္ ႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတုိ႔၏နိုင္ငံေရးက႑အား မပစ္ပယ္ရန္ အေရးႀကီးသည္ဟု ေထာက္ျပသြားခ့ဲသည္။

● အဖြင့္မိန္႔ခြန္းမ်ားအားသုံးသပ္ခ်က္
အစိုးရအာေဘာ္ျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ မိန္႔ခြန္းသည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား အေကာင္းျမင္ဖက္မွ သုံး သပ္သည္။ NCA အားထပ္မံအတည္ျပဳ ၿပီး NCA လုပ္ငန္းစဥ္အတိုင္း ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲအားဆက္လက္ေဖၚေဆာင္ရန္ အတည္ျပဳ သည္။ အေပးအယူ အေလ်ာ့အတင္းႏွင့္ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းၿပီး ကြဲလြဲမႈမ်ားကိုေက်ာ္လႊားခါ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္နိုင္ငံတည္ေဆာက္မည္ဟု ဆိုပါသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ မိန္႔ခြန္းတြင္ ထူးျခားခ်က္မွာ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံအတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမလိုလားသူမ်ားေပၚလာနိုင္သည္ဟု ညႊန္းဆိုသြားသည္ကိုေတြ႕ရၿပီး ထိုသူမ်ားသည္မည္သူမည္ဝါမ်ားျဖစ္သည္ဆိုျခင္းကို၎ ထိုသူမ်ားကို မည္သုိ႔ မည္ပုံေက်ာ္လႊားေျဖရွင္းမည္ဆိုျခင္းကို၎ ေဖၚျပထားျခင္းမရွိပါ။ အနာဂါတ္တြင္ ၾကံဳေတြ႕ရမည့္ ျပႆနာတရပ္အျဖစ္ ရည္ညႊန္းထားသည္ဟု ဆိုရပါမည္။

တပ္မေတာ္၏အာေဘာ္ျဖစ္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္၏မိန္႔ခြန္းသည္ တပ္မေတာ္အားကာကြယ္ေျပာဆိုသြား သက့ဲသုိ႔ တပ္မေတာ္၏သေဘာထားအားလည္း ေဖၚျပသည္ကိုေတြ႕ရသည္။

ပထမအခ်က္အေနႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ားသည္ တပ္မေတာ္ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာရျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း၊ အေျခခံ အားျဖင့္ နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီမ်ား၏ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ နိုင္ငံေရး၊ အယူဝါဒေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေျခခံေပၚမွ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္လာေၾကာင္းရပ္ခံသည္။ သုိ႔ေသာ္ အႏွစ္ ၇၀ ၾကာျပည္တြင္းစစ္ တြင္တပ္မေတာ္သည္ အစိုးရတာဝန္ကို ႏွစ္ ၅၀ ၾကာ တာဝန္ယူခ့ဲ့သည့္ျပင္ လက္ရွိ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္လည္း တပ္မေတာ္၏သီးျခားအခန္းက႑ရွိေနေပရာ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ တာဝန္ရွိမႈ တာဝန္ယူမႈအပိုင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေရွာင္လႊဲ ရန္ ခက္ခဲပါသည္။

ဒုတိယအေနႏွင့္ ပါတီအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ၎တုိ႔ေထာက္ခံသူမ်ားကိုသာ ကိုယ္စားျပဳ ၿပီး ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္စားမျပဳဘဲ တပ္မေတာ္သည္သာ ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္စားျပဳသည္ဟုဟု ေျပာၾကားခ်က္သည္လည္း အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္သည္။ ပါတီအဖြဲ႕အစည္း၏ ကိုယ္စားျပဳမႈကို ျငင္းခုံႏိုင္ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီနည္းႏွင့္ လူအမ်ားစုကေရြး ေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ အစိုးရသည္ ျပည္သူလူထုအမ်ားစုကိုကိုယ္စားျပဳသည္ဆိုသည္ကိုေတာ့ ျငင္းပယ္၍မရေပ။ ထုိ႔အတူ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ ျပည္သူလူထုအား ကိုယ္စားျပဳသည္ဆိုျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္တြင္း ျပည္ပလက္ခံႏိုင္သည့္ စံႏႈန္းမ်ားရွိရန္လိုအပ္ေပသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ တပ္မေတာ္အား ကာကြယ္ေျပာဆိုသည္ကို နားလည္၍ရေသာ္လည္း အထက္ပါ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္သည္ အျငင္းပြားဘြယ္ရာျဖစ္ၿပီး အမ်ားလက္ခံႏိုင္ရန္ ခက္ခဲေပသည္။

တတိယအခ်က္အေနႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္ NCA အားထပ္မံ အတည္ျပဳ ရပ္ခံပါသည္။ NCA ႏွင့္ပတ္သက္၍မူ အစိုးရႏွင့္တပ္မေတာ္ တသေဘာထဲဟု ဆိုရပါမည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ NCA သည္ အစိုးရႏွင့္တပ္မေတာ္အတြက္ မူဝါဒျပႆနာျဖစ္ေနသက့ဲသုိ႔ ဂုဏ္သိကၡာျပႆနာလည္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။

တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားေဖၚျပခ်က္တြင္ စတုတၳအခ်က္သည္ ထူးျခားခ်က္ျဖစ္သည္။ သတိျပဳရမည့္အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ၎မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ သေဘာတူညီမႈ မရေသးသည္မ်ားကို ဆိုင္းင့ံမထားဘဲၿပီးျပတ္ေအာင္ ေဆြးေႏြးရန္ တိုက္တြန္းထားၿပီး ၂၀၂၀ တြင္ က်င္းပမည့္ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားၿပီးျပတ္ရန္ ေမ်ွာ္လင့္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအား အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ႏွင့္လုပ္ေဆာင္ရန္ သေဘာထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို၂၀၂၀ အထိသာ အခ်ိန္ကန္႔သတ္သည္ဟု ဆိုရပါ မည္။ ထုိ႔ျပင္ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ေဆာင္ေနသည္မွာ အင္အားခ်ိနဲ႔၍မဟုတ္ဟု ဆိုခ့ဲပါသည္။

ဤေနရာတြင္ မရွင္းလင္းသည့္အခ်က္မွာ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ တြင္ က်င္းပ မည့္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံအား "ဒုတိယ အႀကိမ္" ဟုသုံးစြဲျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လက္ရွိ အႀကိမ္ေရတြက္ပုံႏွင့္ ကြဲလြဲေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။( PC မွတာဝန္ရွိသူတဦးမွမူ ညီလာခံအား တႏွစ္လ်င္ ၂ ႀကိမ္ က်င္းပရန္ ဆံုးျဖတ္ထားသည္ျဖစ္ရာ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ဒုတိယအႀကိမ္က်င္းပမည့္ ညီလာခံကို ရည္ညႊန္းသည္ဟုဆိုပါသည္)

EAOs ဘက္မွသေဘာထားျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမူတူးေစးေဖါ၏တင္ျပခ်က္မွာ ပထမအခ်က္အေနႏွင့္ မၾကာမီက NCA ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သံသယရွိသည့္ေၾကညာခ်က္တေစာင္အား KNLAက ထုတ္ျပန္ခ့ဲေသာ္လည္း KNU ဥကၠဌအေနႏွင့္ NCA လမ္း ေၾကာင္းေပၚတြင္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားရရွိေၾကာင္းေျပာဆိုၿပီး NCA အား ထပ္မံအတည္ျပဳပါသည္။ KNU ဥကၠဌ၏ NCA ႏွင့္ ပတ္ သက္သည့္သေဘာထားမွာလည္း အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္တုိ႔ႏွင့္ကြဲလြဲမႈမရွိဟု ဆိုရပါမည္။

ဒုတိယအခ်က္အေနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈကို စစ္ေရးဖိအားျဖင့္မတည္ေဆာက္နိုင္ေၾကာင္း ယုံၾကည္မႈ၊ နား လည္မႈ၊ စာနာမႈမ်ားျဖင့္သာ တည္ေဆာက္နိုင္မည္မည္ဟု ဆိုသည္။ ဒို႔တာဝန္အေရးသုံးပါးကိုလည္း ေဖၚျပသက့ဲသုိ႔ အမ်ဳိး သားတန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကိုလည္း ေဖၚျပေပရာ ႏွစ္ဖက္ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းနိုင္ရန္ အားသန္သည္ဟုဆိုရပါမည္။

တတိယအခ်က္အေနႏွင့္ KNU ဥကၠဌ ၏မိန္႔ခြန္းတြင္ ထူးျခားသည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေနာက္ျပန္ေလ်ွာက်မည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္သည္ကိုေတြ႕ရၿပီး ေရွ႕မတိုးနိုင္ေသာ္မွ ေနာက္ျပန္ေလ်ွာမက်ေစေရးအတြက္ တိုက္တြန္းသြားသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။ ဤသုိ႔တိုက္တြန္းသည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အခ်ိန္မေရြးရပ္တန္႔သြားနိုင္သည္ဟု သူသိျမင္ခံစားေနရ၍ ျဖစ္ပုံ ရသည္။

နိုင္ငံေရးပါတီအစုအဖြဲ႕မွ ANP ပါတီ၏သေဘာထားမွာ ၎တုိ႔ရခိုင္ျပည္နယ္၏ ထူးျခားခ်က္ကို ပိုမိုထင္ဟပ္ေဖၚျပသည္ဟုဆိုရပါမည္။ ေဒၚေအးႏုစိန္မိန္႔ခြန္းတြင္ ေအာက္ပါတုိ႔ကို ေတြ႕ရသည္။

ပထမအခ်က္ ျမန္မာ့ေႏြဦးဟု ေခၚဆိုရမည့္ ျမန္မာျပည္ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကာလတြင္ ျပည္မႏွင့္ျပည္နယ္ၾကား ဖြံ႕ၿဖိဳး မႈ မညီညာသည့္အျပင္ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ စစ္ဒဏ္ႏွင့္ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ဒဏ္ခံစားေနရသည္ကိုေထာက္ျပသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။

ဒုတိယအခ်က္အေနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား အစြန္းေရာက္သူမ်ားဟု မသတ္မွတ္ဘဲ ဗမာပါတီႀကီးမ်ားႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားႀကီးမႈကို ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင့္ေဖၚျပပါသည္။

တတိယအခ်က္အေနႏွင့္ ရခိုင္ျပႆနာဟု ေခၚဆိုေနၾကသည့္ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ျပႆနာေျဖရွင္းရာတြင္ ရခိုင္တုိ႔၏ အသံ အား နားေထာင္ရန္ႏွင့္ရခိုင္တုိ႔၏ႏို္ငံေရးအခန္းက႑အား မပစ္ပယ္ရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေထာက္ျပသြားသည္။ ဤအခ်က္ သည္ ဖက္ဒရယ္ဟုဆိုေနခ်ိန္တြင္ ျပည္နယ္သားတုိ႔ ကိုယ္စားျပဳမႈႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ လက္ေတြ႕ျပႆနာကို ေထာက္ျပ လိုက္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ရခိုင္ျပႆနာဟုဆိုၿပီး ျပႆနာေျဖရွင္းရာတြင္ ရခိုင္ကိုယ္စားျပဳမႈ မပါဝင္ျခင္း၊ ရခိုင္တုိ႔၏ အသံ နားမေထာင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဖက္ဒရယ္ဟုဆိုေနျခင္းအား ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

ေဒၚေအးႏုစိန္မိန္႔ခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ျဖစ္သည္။ထိုေန႔ညေနပိုင္းတြင္ ၎မိန္႔ခြန္းပါသေဘာထားမွာ နိုင္ငံ ေရးပါတီအစုအဖြဲ႕၏ သေဘာထားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ မိန္႔ခြန္းပါအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိဟုဆိုသည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီအစုအဖြဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔ (SNLD) ကမူ နိုင္ငံေရး ပါတီအစုအဖြဲ႕မွ ပါတီမ်ား ေရြးေကာက္ခံရသည့္ရလဒ္အတိုင္း အလွည့္က်ေျပာဆိုၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခင္ ပထမႏွင့္ ဒုတိယအႀကိမ္တုိ႔တြင္ေျပာခ့ဲေသာ NLD ႏွင့္ USDP တုိ႔သည္လည္း ၎တုိ႔ပါတီသေဘာထားကိုေျပာဆိုခ့ဲျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ စတုတၳပင္လုံတြင္ အလွည့္က်မည့္ SNLD သည္လည္း ၎ပါတီ၏သေဘာထားကို ေျပာမည္သာျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။

ခ်ဳပ္၍ ဆိုရလ်င္ အစိုးရ/တပ္မေတာ္/ လက္မွတ္ထိုးထားေသာ EAOsတုိ႔အေနႏွင့္ NCA လမ္းေၾကာင္းအား တသေဘာတည္း အခိုင္အမာ ရပ္ခံၿပီး NCA လုပ္ငန္းစဥ္အတိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဆက္လက္သြားမည္ဟု ဆိုပါသည္။ NCA မထိုးေသး ေသာ အဖြဲ႕မ်ားအားလည္း NCA လမ္းေၾကာင္း ထဲသုိ႔ ေခၚယူသိမ္းသြင္းသြားမည္ဟုလည္း ဆိုပါသည္။

ထူးျခားခ်က္မ်ားအေနႏွင့္ အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမလိုလားသူမ်ား ေပၚလာနိုင္သည္ဟု ညႊန္းဆိုသည္ကို၎၊ တပ္မေတာ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေဆြးေႏြးမႈ အား ၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးျပတ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္သည္ဟု အခ်ိန္ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေဖၚျပသည္ကို၎၊ လက္ မွတ္ထိုးထားေသာ EAOs မ်ားက လက္ရွိသြားေန ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္း ရပ္တန္႔မည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ရွိေနသည္ကို ၎၊ ဖက္ဒရယ္ဟုဆိုေနၿပီး လက္ေတြ႕တြင္ ရခိုင္ျပႆနာေျဖရွင္းရာတြင္ ေတြ႕ရွိေနရသည့္ ရခိုင့္အသံႏွင့္ ရခိုင္ နိုင္ငံေရး က႑ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ANP ပါတီက ဖက္ဒရယ္ေမးခြန္းထုတ္လိုက္သည္ကို၎ တတိယအႀကိမ္ညီလာခံဖြင့္ပြဲ ေန႔တြင္ ေတြ႕ ရွိလိုက္ရေပသည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ေမာင္ေမာင္စိုး