ဇင္လင္း ● ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံထူေထာင္ေရး ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဖို႔လိုမည္

ဇင္လင္း ● ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံထူေထာင္ေရး ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဖို႔လိုမည္
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၀၊

၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္တြင္ က်ေရာက္သည့္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံု ႏွစ္ (၃၀) ျပည့္အခါသမယ၌ လူထုအတြင္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိစၥ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးမႈအသံ အေတာ္က်ယ္ေလာင္လာသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒသည္ ျပည္သူလူထု လိုလားသည့္ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ေပၚထြန္းေရး လမ္းခရီး တြင္ အဟန္႔ အတားျဖစ္ေနသည္ဟု ေျပာဆုိေ၀ဖန္လာၾကသည္။ ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ႏုိင္ေရးကိစၥတြင္ အဓိကအခ်က္ မွာ တပ္မေတာ္၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္း အျပန္ အလွန္ ယုံၾကည္မႈ အားနည္းေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါတီ (NLD) ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ေဒါက္တာမ်ဳိးၫြန္႔က ေျပာေၾကာင္း 7dayDaily သတင္းက ေဖၚျပထားသည္။ ပဓါနအားျဖင့္ ယုံၾကည္မႈ ရရွိရန္ ေဆာင္ရြက္ ရမည္ျဖစ္ၿပီး အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ တုိးတက္လာမည္ဆုိပါက ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို လ်င္ျမန္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္ဟု  ေဒါက္တာမ်ဳိးၫြန္႔က ဆိုသည္။ ထို႕ျပင္ NLD အေနျဖင့္ အတိတ္မွ အေၾကာင္းမ်ားအတြက္ လက္စားေခ်ဖို႔ မရွိ။ အတိတ္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဂိၢိဳလ္အားလုံးကို မ်က္ႏွာပ်က္ စရာ၊ ဂုဏ္သိမ္ငယ္စရာ ကိစၥမ်ိဳးလုံး၀ လုပ္ေဆာင္မႈ မရွိခဲ့ေၾကာင္း အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ သက္ေသျပလိုေသာေၾကာင့္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ၎ကဆုိသည္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ႏုိင္မွသာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ၏ ရည္မွန္းခ်က္ မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မည္ဟု အမ်ိဳးသားဒီမို ကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက ဩဂုတ္ ၈ ရက္၌က်ေရာက္သည့္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံု  ႏွစ္ (၃၀) ျပည့္ခ်ိန္၌ အမွတ္တရစကား ေျပာၾကားခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ လႊတ္ေတာ္မ်ားသည္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရွစ္ေလးလံုးလႈပ္ရွားမႈတြင္ ကိုယ္တုိင္ပါဝင္ခဲ့သည့္ ဧရာဝတီတုိင္းေဒသႀကီး အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးၾကည္ဝင္းက ဆုိသည္။ ရွစ္ေလး လံုးအေရးေတာ္ပံု၏ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ NLD ပါတီ၏ ရည္မွန္းခ်က္သည္ ထပ္တူျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။ လႊတ္ေတာ္ အတြင္းတြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး လုပ္ကိုင္၍ မရႏိုင္သျဖင့္ ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံမွ တဆင့္ လုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ဦးၾကည္ဝင္းက ဆိုသည္။ ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေအာင္ခင္က လက္ရွိ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေျခအေနသည္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံု၏ ရည္မွန္းခ်က္ေရာက္ရွိေရး လမ္းေပၚသို႕ ေရာက္လာၿပီဟု ဆုိႏုိင္ ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳေျပာၾကားသည္။

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၌ ျပဳလုပ္သည့္ ရွစ္ေလးလုံး ႏွစ္(၃၀)ကာလ သုံးသပ္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ၈၈ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေရးအတြက္၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးကိုကိုႀကီး က ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို လႊတ္ေတာ္ျပင္ပတြင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးထိေတြ႕မႈမ်ား မွတစ္ဆင့္ ညႇိႏႈိင္းသင့္သည္ဟု  အႀကံ ျပဳ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဤေနရာ၌ အလ်ဥ္းသင့္သျဖင့္ “ႏိုင္ငံတကာေရွ႕ေနမ်ား လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အစည္းအရုံး” International Bar Association’s Human Rights Institute (IBAHRI) ၏ သုေတသနရႈေထာင့္မွ တင္ျပထားေသာ “၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ေအာက္က ျမန္မာႏိုင္ငံ”  ဆိုသည့္ ရႈျမင္သုံးသပ္ခ်က္ကို ျမန္မာျပန္ဆို တင္ျပလိုပါသည္။ (IBAHRI) ၏ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေလ့လာေရး မစ္ရွင္အဖြဲ႕ တဖြဲ႕သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၁)မွ (၁၈)ရက္ အေတာအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အေရးပါေသာ ျမိဳ႕ႀကီးမ်ားသို႕ တရား၀င္ ၀င္ေရာက္ေလ့လာခဲ့ဖူးသည္။ ၎အဖြဲ႕၏ အစီရင္ခံစာ The Rule of Law in Myanmar: Challenges and Prospects (2012 December) ၌ “၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ယခုကဲ့သို႕ သုံးသပ္ထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ (၄)ရက္ေန႕တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊေခါင္ေဆာင္းေသာ နအဖ အစုိးရအဖြဲ႕က ႏွစ္ေပါင္း(၂၀) အတြင္း ပထမဆုံး အျဖစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပေပးရန္ စီစဥ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ႏွစ္လၾကာျပီးေနာက္ အျငင္းပြားဖြယ္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာအမိန္႕ဥပေဒမ်ားေပၚထြက္လာသည္။ အစိုးရၾသဇာလႊမ္းေသာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည္။ ေရြးေကက္ပြဲ၀င္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအားလုံးသည္ “၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံ ဥပေဒကို သစၥာေစာင့္သိကာကြယ္ရမည့္ တာ၀န္ရွိသည္” ဟု ေကာ္မရွင္က ေၾကညာသည္။ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူမ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ရန္ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းသူမ်ားျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ ၎ ကန္႕သတ္ခ်က္ေၾကာင့္ လူေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာထိခိုက္မည့္အနက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၉ ၾသဂုတ္လတြင္ ေဒၚစု၏ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျပစ္ဒဏ္ကို တိုးျမွင့္ထားခဲ့သည္။ စိတ္မမွန္သူတဦး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္ျခံ၀င္းအတြင္း က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္သည္ကို စိတ္ဆႏၵမပါဘဲ လက္ခံခ့ဲမႈအတြက္ တရားရုံးက ရာဇ၀တ္ေၾကာင္းအရ  ျပစ္ဒဏ္တိုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွင့္ အျခားပါတီငယ္မ်ားက ပါတီမွတ္ပုံမတင္ေရး၊ ေရြးေကာက္ ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္မႈ မျပဳေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၀ ႏို၀င္ဘာ(၇)ရက္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျပီး ေနာက္၊ အသစ္ခန္႕ထားေသာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က (နအဖ)ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ မဲအေရအတြက္ ၅၈%ျဖင့္ အႏိုင္ရေၾကာင္းေၾကညာခဲ့သည္။ ျပည္ခိုင္ျဖိဳးပါတီ၏ အေျခအေန ပိုမို ေကာင္းမြန္သြားခဲ့သည္။ ထို႕ျပင္ ဖြဲစည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ပါလီမန္တြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ၂၅%ကို စစ္တပ္က မယွဥ္ျပိဳင္ဘဲ ရရွိထားျပီလည္းျဖစ္သည္။  သို႕ျဖင့္ အႏိုင္ရပါတီက ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာ ၅ ပုံ ၄ ပုံ ရရွိကာ နိဂုံးသတ္ခဲ့သည္ဟု ‘ႏိုင္ငံတကာေရွ႕ေနမ်ား လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အစည္းအရုံး’ က သုံးသပ္ခဲ့ ဖူးသည္။

၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ စတင္ေရးဆဲြစဥ္က ျပင္ ဆင္၍ မရေအာင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီလမ္း ေၾကာင္းမွ ေဆာင္ရြက္ေနသျဖင့္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးသည္ ျမန္ဆန္မည္မဟုတ္ဘဲ ၾကာျမင့္ႏုိင္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ရုံး ၌ ဇြန္လ ၂၄/၂၅ တြင္က်င္းပခဲ့ေသာ သတၱမအႀကိမ္ ဗဟိုေကာ္မတီ အစည္းအေ၀း အၿပီး ျပဳလုပ္သည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ၌ ဦး၀င္းထိန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၉ ရက္တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ၿဗိိတိန္ေရာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား လန္ဒန္ျမိဳ႕၌ ေတြ႕ဆုံခဲ့စဥ္ ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို လက္မလႊတ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္းမွ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ေျပာင္းလဲေစလိုေၾကာင္း ထိုစဥ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အၾကမ္းမဖက္ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းျဖင့္ ခရီးဆက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအေပၚ ႏုိင္ငံတကာက ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၏ ဒီမုိကေရစီႏႈန္းစံ မျပည့္မီမႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဒီမိုကေရစီရရွိေနၿပီဟု မေျပာႏိုင္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၅ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း သတိေပး ေျပာၾကားခဲ့ဖူးသည္။ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႕တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ Asia Society ၌ မိန္႕ခြန္းေျပာၾကားခဲ့စဥ္ ေဖၚျပပါ အတိုင္း မွတ္ခ်က္စကား ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ႕မိန္႔ခြန္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေကာင္းျမင္ ႐ႈေထာင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ္လည္း  တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ အမ်ားအျပား က်န္ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္ဟု ဝန္ခံေျပာၾကားခဲ့သည္။

‘‘မိမိတို႔အတြက္ အမွန္တကယ္ ဂုဏ္ျပဳမႈ ခံယူထိုက္တန္တဲ့ အေျခအေနတခုဆီ ေရာက္ရွိေရးအတြက္ ဆက္လက္ေလွ်ာက္ လွမ္းရမယ့္ ခရီးက အရွည္ႀကီး က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။’’ ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၀န္ခံခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိ အေျခအေနတြင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးက႑အတြင္း တပ္မေတာ္၏ ပါဝင္ခ်ဳပ္ကိုင္လႊမ္းမိုးမႈမ်ား က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊  တိုင္းျပည္၏ ႏုိင္ငံေရးကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အရပ္သားမ်ားက အျပည့္အဝ ထိန္းခ်ဳပ္စီမံခြင့္ ရရွိဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ စသည္ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဝန္ခံေျပာၾကားခဲ့သည္။

‘‘ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ခုက အရပ္သားအစိုးရ ထဲမွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ စစ္ဦးစီးအရာရွိေတြ ပါဝင္ေနတယ္ဆိုတာ မ်ိဳး မျဖစ္သင့္ဘူးေလ။ ကြၽန္မတို႔ တကယ္တမ္း လိုလားတာက စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။’’ ဟု ထိုစဥ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့ဖူးေၾကာင္း 7DayDaily သတင္း၌ ေဖၚျပခဲ့သည္။

“အမ်ားစုအႏုိင္ရေပမဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ခြင့္ မရေသးပါဘူး။ အေျခခံဥပေဒရဲ႕ အေရးပါတဲ့ ဘယ္ အစိတ္အပုိင္းကိုမဆုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ တပ္မေတာ္ကို ဗီတုိအာဏာ အခြင့္အေရး ေပးထားတာပါ။” ဟု ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္က အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း Asia Society အဖြဲ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ တုိင္းျပည္၏ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က   ဆက္လက္ေနရာ ယူထားေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံဖြ႕ံျဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဟန္႕အတားျဖစ္ေနဆဲရွိသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄၃၆ အရ အေရးပါသည့္ အေျခခံဥပေဒ အပိုဒ္မ်ားကို ျပင္ဆင္လိုလွ်င္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရွိ ေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးက ျပင္ဆင္ရန္ ေထာက္ခံသည့္တုိင္၊ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ က ခန္႔အပ္ထားေသာ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၏ သေဘာတူညီခ်က္မရခဲ့ပါက ျပင္ဆင္ ႏုိင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က Asia Society အဖြဲ႕တြင္ ရွွင္းျပခဲ့ဖူးသည္။ အနည္းဆံုး သတိၱရိွေသာ တပ္မေတာ္သား တေယာက္က ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္သင့္သည္ဟု ေထာက္ခံရန္လုိေၾကာင္း၊ တပ္မေတာ္သား မ်ားက စစ္ေျမျပင္၌ သတိၱရိွၾကေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္သည့္အခါ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ အမိန္႔အတုိင္း မဲေပးၾကရသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့သည္။

စင္စစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိစၥသည္ NLD အစုိးရ၏ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိက၀တ္ ၃ ခုအနက္မွ  တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ NLD ပါတီက ယခင္ကတည္းက ျပင္ရမည့္ အခ်က္ ၁၆၈ ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ထားခဲ့ဖူးသည္။ အနာဂတ္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးတြင္ တပ္မေတာ္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ Asia Society က ေမးျမန္းခဲံစဥ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေနာက္ ၅ ႏွစ္ သို႕မဟုတ္ ၁၀ ႏွစ္တာကာလတြင္  ဘာျဖစ္လာမည္ ဆုိသည္ကို သူ႕အေနျဖင့္ မေျပာႏုိင္သလုိ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္အေနႏွင့္လည္း ေျပာႏုိင္မည္ မထင္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ယင္း ကိစၥကို အဆုံးအျဖတ္ေပးရမည္မွာ ျပည္သူလူထုသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့သည္။ ျပည္သူဟု ဆိုရာတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားလည္းပါ၀င္ေၾကာင္း၊ တပ္မေတာ္အပါအ၀င္ ျပည္သူလူထု တရပ္လုံးက တုိင္းျပည္၏ လက္ေတြ႕ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျပဳလုပ္ရန္  လုိအပ္ေန သည္ကို နားလည္ သေဘာေပါက္လာေစရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကဖို႕လိုသည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သုံးသပ္ေျပာၾကားခဲ့ သည္။

ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ တခုတြင္ ဒီမိုကေရစီ စံခ်ိန္စံညႊန္းႏွင့္ ဆီေလ်ာ္ေသာ အေျခခံ ဥပေဒ တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ေရးကိစၥသည္ အခ်ိန္ယူေဆာင္ရြက္သင့္သည္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ျပည္တြင္းစစ္ေရးပဋိပကၡမ်ား ခ်ဳပ္ျငိမ္းေရး၊ တိုင္းရင္းသားမ်ား ေတာင္းဆို ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးတန္းတူအခြင့္အေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရရွိေရး စသည္တို႕ကို အေျခခံေသာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒတစ္ရပ္ အျမန္ဆံုးထြက္ေပၚလာေရးသည္ ပဓါနက်သည့္ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေနေပသည္။  ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ႏုိင္မွလည္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ရွစ္ေလးလုံး လူထုအေရးေတာ္ပုံ၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။

NLD ပါတီ၏ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္ ဦးစားေပး ရည္မွန္းခ်က္ ၃ ရပ္ကို ေအာင္ျမင္ ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေရးဟု ထည့္သြင္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အစိုးရ၏ ရည္မွန္းခ်က္ ၃ ရပ္မွာ  တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးႏွင့္ ျပည္သူမ်ား၏ လူမႈစီးပြားဘဝ တိုးတက္ျမင့္မားေရး၊ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီအေရးႏွင့္၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးစသည္တို႕ျဖစ္သည္။ အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ လက္ရွိ အစိုးရ၏ ရည္မွန္းခ်က္ ၃ ရပ္ကို ေအာင္ျမင္ေရးကို အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူမႈ အေျချပဳအဖြဲ႕မ်ား(CSOs) ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ား(EAOs) အားလုံးလက္တြဲ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္းေစလိုေသာ ေစတနာအမွန္တကယ္ ရွိပါက၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးခိုင္မာ ေအာင္ လုပ္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈခိုင္မာမွသာ လူမႈစီးပြားေရးဘ၀မ်ား တန္းတူရည္တူ မွ်မွ်တတဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္လာႏိုင္မည္။ သို႕မွသာ ဒီမိုကေရစီလူ႕အဖြဲ႕အစည္းကိုထူေထာင္ႏိုင္မည္။ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ေပၚေပါက္ေစလိုေသာ ေစတနာအရင္းခံ အမွန္ရွိၾကပါက၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကုိ ဒီမိုကေရစီနည္လမ္းတက် ျပင္ဆင္ေရးကိစၥအား ဟန္႕တားဆန္႕က်င္ေနၾကဖို႕မသင့္ေၾကာင္း သက္ဆိုင္သူမ်ား သေဘာေပါက္ခ်ိန္တန္ျပီဟု သုံးသပ္မိ ပါသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္၊ ၂၀၁၈၊ တနလၤာေန႔ထုတ္ ဒီလိႈင္းဂ်ာနယ္တြင္ ေဖၚျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါး။