ႏိုင္စြမ္း ● တကိုယ္ရည္ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပန္းခ်ီဆြဲသူ တင္ေအာင္ျမင့္

ႏိုင္စြမ္း ● တကိုယ္ရည္ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပန္းခ်ီဆြဲသူ တင္ေအာင္ျမင့္
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၂၅၊ ၂၁၈

သမိုင္းလမ္းဆံု အနီး၊ City Mart ေဘးလမ္းထဲဝင္၊ လမ္းလယ္ဓမၼာရံုေလးကိုေက်ာ္လိုက္ေတာ့ ဝဲဘက္ရွိ ၿခံတၿခံထဲမွာ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္ ေနထိုင္တဲ့ ဂိုေဒါင္သဖြယ္ အေဆာက္အဦး တခုကို ေတြ႔ရတယ္။ အေဆာက္အဦးထဲ ဝင္လိုက္တာနဲ႔ ပန္းခ်ီေဆးနံ႔တခ်ိဳ႕ ရလိုက္သလို အခန္းနံရံမွာ မွီေထာင္ထားတဲ့ Non-representative Paintings ေခၚ Abstract ပန္းခ်ီကား (သို႔) ျဒပ္မဲ့ ပန္းခ်ီကား အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေတြ႔ရတယ္။

ၿပီးေတာ့ ေရေဆးပန္းခ်ီကား အၾကည္ေလးေတြလည္း အမ်ားအျပား၊ Cubism ပန္းခ်ီကား အနည္းငယ္နဲ႔ Surrealism ႏြယ္တဲ့ ပန္းခ်ီကား တခ်ိဳ႕လည္း ေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။

“အဲဒီ Abstract ပန္းခ်ီကားေတြထဲမွာ ခင္ဗ်ား သိပ္ၿပီးစိတ္ေက်နပ္မႈရေနတဲ့ပန္းခ်ီကားက ေဟာဒီ အဝါေရာင္ေနာက္ခံ ပန္းခ်ီ ကားရယ္၊ ေနာက္ၿပီး ဒီအနက္ေရာင္ပန္းခ်ီကားပဲလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္ဗ်။ က်န္တဲ့ကားေတြေတာ့ ခင္ဗ်ား စိတ္ေက်နပ္မႈ ဘယ္လိုလဲဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္သိပ္မသိဘူး၊ ၾကည့္သူ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကို အားမရသလိုခံစားရတယ္” လို႔ ေဝဖန္လိုက္ ေတာ့…၊ သူ႔စိတ္အလ်ဥ္ အတိုင္း ေနထိုင္ တတ္သူ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က ဘာမွ မေျပာဘဲ ၿပံဳးေနပါတယ္။

ခဏေနေတာ့မွ သူက - “က်ေနာ့္ ပန္းခ်ီကားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလို ေျပာသူ၊ ဒီလိုျမင္သူ မရွိေသးဘူး။ သူတို႔ႀကိဳက္ရင္ ဝယ္သြား၊ ယူသြားၾကတာ မ်ားတယ္။ အစ္ကို ေျပာမွ က်ေနာ့္ကိုယ္ က်ေနာ္ ျပန္ၾကည့္မိတယ္။ က်ေနာ္က စိတ္ပါမွ ပန္းခ်ီ ေရးတယ္၊ သီခ်င္းေရးတယ္၊ ဗိသုကာပံုေတြ ဖန္တီးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကဗ်ာေလးေတြ၊ ဝတၳဳတိုေလးေတြ ေရးတယ္ ေပါ့ဗ်ာ။ အစ္ကို အခုလို ေျပာေတာ့မွ… က်ေနာ္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ၾကည့္မိသြားတယ္။ က်ေနာ္က ေပ်ာ္ေနမွပဲ အလုပ္ လုပ္တယ္၊ ေပ်ာ္ေနမွပဲ အလုပ္ လုပ္လို႔ရတယ္ ဆိုတာ ျပန္ေတြ႔သြားတယ္” လို႔ တင္ေအာင္ျမင့္က ဆိုပါတယ္။

ရုတ္တရက္သာ သူ႔ကို ေတြ႔လိုက္ရသူေတြ ဆိုရင္ သူဟာ ခင္မင္ႏွစ္လိုဖြယ္ တဦးလို႔ ဘယ္လိုမွ မျမင္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေပမယ့္ သူဟာ ခင္မင္ႏွစ္လိုဖြယ္ ေကာင္းသူ တဦးပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ စကားေျပာရာမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔ခံစားခ်က္ကို ဖြင့္ထုတ္ သြန္ခ်ရာမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သူဟာ အားပါးတရ ေျပာဆိုတတ္၊ ျပဳမူတတ္တာကို သူနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ မိနစ္ပိုင္း အတြင္း ေလ့လာ သိရွိလိုက္ရ သလို သူ႔စိတ္ခံစားမႈကိုလည္း လွ်ပ္တျပက္ သိျမင္ ခံစားလိုက္ရတာေၾကာင့္ပါ။

“က်ေနာ္ ေၾကာက္တာ တခုရွိတယ္။ အဲဒါက တခုခုကို စိတ္ေက်နပ္မႈ မရွိဘဲ လုပ္ျဖစ္ေနတာမ်ိဳး၊ ဖန္တီး ေနတာမ်ိဳးပဲ။ က်ေနာ့္ အတြက္ အခက္အခဲေတြက တခုခု လုပ္ေနခ်ိန္မွာ က်န္တာေတြ အားလံုး ေမ့သြားတာပဲ။ ထည့္သြင္း မစဥ္းစားမိ ေတာ့တာပဲ။ က်ေနာ့္ စိတ္ေက်နပ္မႈနဲ႔ က်ေနာ္ ေက်နပ္အားရ ျဖစ္သြားမွပဲ အဲဒီ အလုပ္တခုက ၿပီးေျမာက္သြားတာ…” လို႔ တင္ေအာင္ျမင့္က သူ႔ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈ အေပၚ သူ႔ရဲ႕ ခံစားမႈကို ေျပာပါတယ္။

ၿပီးေတာ့… သူက “အစ္ကို ေျပာသလို… က်ေနာ္ စိတ္ေက်နပ္မႈ ရတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သူ၊ ဝယ္ယူလိုသူ ပိုမ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ က်ေနာ္ စိတ္ေက်နပ္မႈ နည္းေနတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြဆို အဲဒီကားေတြကို ျပန္ၾကည့္ရတာကိုက စိတ္ မေပ်ာ္ဘူး၊ ၿငီးေငြ႔သလိုေတာင္ ျဖစ္တယ္ဗ်။ ၿငီးေငြ႔ေစမယ့္ ကားေတြ မေရးဆြဲ မဖန္တီးခ်င္ဘူး” လို႔လည္း သူက ေျပာျပတယ္။


တကယ္ေတာ့ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုပဲ၊ ျဖစ္ျဖစ္… တျခား ဘယ္အႏုပညာ ဖန္တီးမႈေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈ ဆိုတာ စိတ္ခံစားမႈကို ကြ်မ္းက်င္မႈနဲ႔ ပံုေဖာ္ ထင္ဟပ္ တင္ျပတာ ျဖစ္တယ္။ တင္ေအာင္ျမင့္ဟာလည္း သူ႔စိတ္ခံစားမႈကို သူ သိျမင္ တတ္ေျမာက္ထားတဲ့ ကြ်မ္းက်င္မႈနဲ႔ ပံုေဖာ္ထင္ဟပ္ တင္ျပတာ ေတြ႔ရတယ္။ သို႔ေပမယ့္ အမ်ားစုေသာ ပန္းခ်ီဆရာေတြလို သူမ်ား အႀကိဳက္ (သို႔မဟုတ္) ၾကည့္ရႈသူ အႀကိဳက္၊ ဝယ္ယူသူ အႀကိဳက္ ေရးဆြဲေနသူေတြလို ေရးဆြဲတင္ျပတာမ်ိဳး မဟုတ္တာလည္း သတိျပဳမိ ပါတယ္။

● တာအိုဝါဒကို လက္ခံသူ
“က်ေနာ္က Minimalism ကို ပန္းခ်ီထဲမွာေရာ ဘဝထဲထိပါ လက္ခံက်င့္သံုးပါတယ္။ တကယ္က Taoism ကို ႏွစ္သက္ လက္ခံတာပါ။ က်ေနာ္ ႏွစ္သက္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းနဲ႔ အဲဒီ philosophy ကို စိတ္ဝင္စားတာက… ဘဝမွာ ပိုလွ်ံျခင္းကို အရမ္းမုန္းပါတယ္။ ခ်ိဳ႕ငဲ့ျခင္းနဲ႔ ထပ္တူထပ္မွ် မုန္းတယ္ဗ်” လို႔လည္း သူက ေျပာျပတယ္။

လူ႔ဘဝ လူ႔တာဝန္မွာ သဘာဝတရားနဲ႔ လူနဲ႔ အၾကား သဟဇာတျဖစ္တဲ့ မွ်ေျခကို ရွာေဖြေနထိုင္ဖို႔ဟာ အေရးအႀကီးဆံုး လို႔ ခံယူက်င့္သံုးသူ တင္ေအာင္ျမင့္မွာ အဝတ္ ၁ဝ စံု မျပည့္၊ ဘာပစၥည္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အပိုမ်ားလာရင္ စိတ္အလြန္ မခ်မ္းမသာ ျဖစ္ရသူ၊ environmentalist တေယာက္လို႔လည္း သူ႔ကို ေျပာရမွာပါ။

ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္ရဲ႕ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ လူသား ျဖစ္တည္မႈနဲ႔ သဘာဝဝန္းက်င္ အေပၚ အျမင္က ဒီလိုပါ။
“လူသားကိုယ္တိုင္က အႏုပညာ၊ ဘဝဟာ အႏုပညာ၊ သဘာဝေလာကႀကီးဟာ အႏုပညာ၊ စၾကဝဠာႀကီးကိုယ္ႏႈိက္က အႏုပညာနဲ႔ တည္ေနတယ္ လို႔ အခိုင္အမာ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အႏုပညာမဲ့တဲ့ ေပါင္းစည္းမႈတိုင္းဟာ ဟန္ခ်က္မညီလို႔ ေရရွည္ မတည္တံ့ဘူး လို႔ ခံယူတယ္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ လူေနမႈကို အရမ္းမုန္းပါတယ္။ အႏုပညာ ဟန္ခ်က္ပ်က္ယြင္းၿပီး မွ်ေျခ မခိုင္ေတာ့တဲ့ ေခတ္လို႔ ျမင္ပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ေနတာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပိး သူ ေျပာျပတာက “ပန္းခ်ီကားတကားရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေလး တခုဟာ သူ႔ခ်ည္း ကြက္ကြက္ေလး ၿပီးျပည့္စံုေအာင္ ေကာင္းေနရုံနဲ႔ ပန္းခ်ီကား တခ်ပ္လံုး အႏုပညာေျမာက္ ျဖစ္မလာပါဘူး။ အစိတ္ပိုင္းတိုင္း ဟန္ခ်က္ညီစြာ မွ်ေျခ တည္ေဆာက္ႏိုင္မွသာ အႏုပညာေျမာက္ ျဖစ္လာတာပါ။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ လူသားေတြရဲ႕ အေျခအေနက သူ႔ခ်ည္း ကြက္ၿပီး အရမ္းေကာင္း လာေပမယ့္ အဲလို ခြၽန္ထြက္ၿပီး ေကာင္းလြန္းေနတာကိုက သဘာဝေလာကႀကီးရဲ႕ အလြန္ အႏုပညာေျမာက္တဲ့ ဟန္ခ်က္ညီမႈ မွ်ေျခကို ဖ်က္ဆီးပစ္ရာေရာက္ေနပါတယ္” လို႔လည္း သူ႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မႈကို ေျပာျပတယ္။

ပန္းခ်ီ တင္ေအာင္ျမင့္ကို အဖ ဦးေက်ာ္ျမင့္ အမိ ေဒၚျမင့္ျမင့္သိန္းတို႔က ၁၉၇၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၆ ရက္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လသာၿမိဳ႕နယ္မွာ ေမြးဖြားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အစ္မနဲ႔ ညီမတို႔ကလည္း လက္ရွိမွာ ဆရာဝန္ေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး အေမ ျဖစ္သူက အစ္မျဖစ္သူနဲ႔ အတူ မေကြးမွာ ေနထိုင္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

● စက္မႈတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ဘဝ
စက္မႈ တကၠသိုလ္ (RIT) ေက်ာင္းသားတဦး ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တင္ေအာင္ျမင့္ဟာ ပန္းခ်ီဆရာျဖစ္ခ်င္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ အာရ္အိုင္တီ အမွတ္မီတာနဲ႔ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ စတက္ျဖစ္သြားရာကေန ပံုဆိုးပန္းဆိုး ပညာေရးကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အေနနဲ႔ ဆႏၵျပခဲ့တာေၾကာင့္ ေထာင္က်ခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းကို အခုလို ေျပာျပတယ္။

“အဲဒါနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး ၉၆ အေရးအခင္း ျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းပိတ္သြားတယ္ ဆိုပါေတာ့။ ေက်ာင္းဖြင့္တာ ၂ လပဲ ရိွေသးတယ္။ ၁ ႏွစ္ နဲ႔ ၈ လေလာက္ၾကာေတာ့ ေက်ာင္းျပန္ဖြင့္တယ္။ ၇ ရက္ပဲ ျပန္ဖြင့္ၿပီး စာေမးပြဲ အေျဖခိုင္းတယ္။ အဲဒါဟာ ပညာေရး အေနနဲ႔ မျဖစ္သင့္ဘူး ဆိုတာ ဝန္ႀကီးဦးေသာင္းကို ေက်ာင္းသားေတြ စုၿပီး လက္မွတ္ထိုး တင္ျပတယ္။ ဝန္ႀကီးက စာသင္ရက္ ျပန္တိုးေပးဖို႔ လက္မခံဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ အေျခအျမစ္ မရိွတဲ့ ပံုဆိုးပန္းဆိုး ပညာေရးကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အေနနဲ႔ ဆႏၵျပခဲ့တယ္။ စာေမးပြဲေျဖေတာ့ ဦးေဆာင္ပါဝင္သူ ၂၅ ေယာက္ GTI မွာ ခြဲေျဖရတယ္။ ဆႏၵျပပြဲၿပီးလို႔ ၂ လအၾကာမွာ က်ေနာ့္ကို လာဖမ္းတယ္။ ဖမ္းလို႔ မမိတာနဲ႔ က်ေနာ့္အေဖကို ဖမ္းသြားၿပီး လူစားျပန္လဲဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေပးခဲ့တယ္။ ၉၈  နိဝင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔မွာ အဖမ္းခံရတယ္။ ၇ ႏွစ္ခ်တယ္။ ေထာင္ထဲမွာ ၃ ႏွစ္ ၈ လေက်ာ္ ၾကာတယ္။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္ ၂၈ မွာ ျပန္လြတ္လာတယ္”

“ေထာင္ထဲမွာ ဗိသုကာဆိုင္ရာေတြ ၁ ႏွစ္ၾကာ စဥ္းစားေလ့က်င့္တယ္။ လ,ေတာ္ေတာ္ၾကာ သီခ်င္းေရးတယ္။ အဂၤလိပ္စာ ကို ၁ ႏွစ္နီးပါး ေလ့လာျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဘိဓာန္ကို အကၡရာစဥ္ အလိုက္ အလြတ္က်က္မွတ္တာေတြေတာင္ ရွိခဲ့တယ္”

ကိုတင္ေအာင္ျမင့္ရဲ႕ ဗိသုကာ ေလ့လာမႈနဲ႔ ဗိသုကာ လက္ရာေတြ အေၾကာင္းကလည္း စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။

“ဗိသုကာကို အစပိုင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ စာဖတ္ၿပီး လက္ေတြ႕ေလ့က်င့္ခဲ့ပါတယ္။ ေထာင္က လြတ္ၿပီးေနာက္မွာ ဆရာေရႊဆီမွာ သင္ယူရင္း သူ႔လက္ေအာက္မွာ ဝင္လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ Miesvander, Kahn, Tange, Frank Lloyd Wright, Alva Alto တို႔ကို အရမ္းအားက်တယ္။ Modern architecture ကို အေလးအနက္ ယံုၾကည္တယ္။ postmodernism မွာ concept ခိုင္မွာမႈနဲ႔ ျပစရာ အားေကာင္းေကာင္း လက္ရာမ်ိဳး မရိွဘူး လို႔ ခံစားရတယ္။ ဗိသုကာရဲ႕ အနၱိမပန္းတိုင္ဟာ space လို႔ ယံုၾကည္ တယ္။ အဲဒီ space ကို structural principle ထဲက စည္းကမ္းတက် ရွာေဖြတင္ျပႏိုင္တာကို ဗိသူကာ တေယာက္ရဲ႕ ဂုဏ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ design လုပ္ေပးဖူးတာ ဆိုလို႔ ေတာင္ဥကၠလာမွာ shelter ေလးတခုရယ္၊ ကြမ္းျခံကုန္း မန္းကလိတ္မွာ တည္လက္စ ပုထိုးတဆူရယ္ပဲ ရိွပါတယ္။ ဗိသုကာပညာဆိုတာ အႏုပညာေျမာက္တဲ့ ဟင္းလင္းခြင္ လက္ေတြ႔ ပံုေဖာ္ဖမ္းယူတဲ့ အတတ္ပညာ လို႔ ခံယူပါတယ္”

ပန္းခ်ီနဲ႔ ဗိသုကာၾကား သေဘာသဘာဝ အားျဖင့္ အေတာ္ကြားျခားပါတယ္။ အဲဒီကြာျခားတဲ့ အခ်က္၊ ျခားနားတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က သူ႔ရဲ႕ အယူအဆကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ပန္းခ်ီက ျမင္ေတြ႕ခံစားရေအာင္ လွံဳ႕ေဆာ္တာပါ။ ဗိသုကာကေတာ့ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ ထိေတြ႔ခံစားမႈကို ေပးပါတယ္။ ပန္းခ်ီရဲ႕ အားသာခ်က္က လက္ေတြ႕ ပံုေဖာ္ရာမွာ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ နည္းတယ္။ ဗိသုကာက အတားအဆီး အခ်ဳပ္အေႏွာင္ ပိုမ်ားတယ္။ ပန္းခ်ီလက္ရာေကာင္းက တမ်ိဳးတည္းပဲ လွႏိုင္တယ္။ ဗိသုကာလက္ရာေကာင္းက အခ်ိန္ကို လိုက္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးလွႏိုင္တယ္။ ပန္းခ်ီမွာ functional value ကို ထည့္တြက္ဖို႔ မလိုေတာ့ပိုၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဗိသုကာမွာေတာ့ funtional value ကို ထည့္တြက္ရတယ္။ လုပ္ခ်င္တာ အျပည့္အဝ လုပ္ခြင့္ရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဗိသုကာ ကို ပိုႀကိဳက္တယ္။ ရွင္းေအာင္ေျပာျပဖို႔ေတာ့ အခက္အခဲ ရွိေနတယ္ဗ်။ Art make you feel while architecture make you experience. (ပန္းခ်ီအႏုပညာ လက္ရာက သင့္ကို ေတြးျမင္ခံစားရေစၿပီး ဗိသုကာလက္ရာကေတာ့ သင့္ကို ထိေတြ႔ ခံစားရေစတယ္) လို႔ ေျပာရမလားမသိ”

ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က သူငယ္စဥ္က ပန္းပုထုခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းလည္း အခုလို ေျပာျပတယ္။
“က်ေနာ္ ၆ တန္း၊ ၇ တန္းေလာက္မွာ အပ်င္းေျပ ေျမျဖဴေတာင့္နဲ႔ ေရအိုးရြက္ထားတဲ့ မိန္းမပ်ိဳေလးပံု ထုၾကည့္ရင္း စလုပ္ျဖစ္ တာပါ။ ထုၿပီးရင္ ေျမျဖဴပန္းပုေလးကို superglue ေလာင္းခ်လိုက္ေတာ့ ဆင္စြယ္ရုပ္ေလးလို ျဖစ္သြားေရာ။ ေထာင္ထဲ ေရာက္ေတာ့ အေျခအေနရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ အရ သူငယ္ခ်င္းေတြ အတြက္ ဘုရားဆင္းတုကို ဆပ္ျပာခဲနဲ႔ ဒိုင္ခံထုေပးခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ ဆပ္ျပာအေမႊးတုံးနဲ႔ ႏွင္းဆီပန္းျခင္းေလးေတြ ထုတယ္။ အျပင္ျပန္ေရာက္ေတာ့ ရႊံ႕ျဖဴလက္ေဆာင္ ရလို႔ ႏွင္းဆီပန္းဂႏၶမာပန္းေတြ ထုတယ္။ တခါက အရမ္းကို အာသီသ ျပင္းလာလို႔ ပ်ားဖေယာင္းဝယ္ၿပီး က်ေနာ္ ေရးတဲ့ ပန္းခ်ီကားကို ပန္းပုျပန္ထုျဖစ္တယ္။ အဲဒီပံုေတာ့ မရိွေတာ့ဘူး”

● ပန္းခ်ီကားနဲ႔ အရက္ေကာင္းေကာင္း
ပန္းခ်ီကား ေကာင္းေကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ရၾကသလဲ…၊ ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္ရမလဲ လို႔ ပန္းခ်ီနဲ႔ ဆက္စပ္ ပတ္သက္သူမ်ားၾကား မၾကာခဏ ေမးျမန္းၾက ေျပာဆိုၾကတဲ့ ေမးခြန္းတခုပါ။ ဒီေမးခြန္းကို အလြယ္တကူ ေျဖဖို႔၊ ေျပာျပဖို႔ ခက္ခဲ ရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က ပန္းခ်ီကား ေကာင္း/မေကာင္း ေရြးဖို႔ ၾကည့္ဖို႔ အခုလို ေျပာျပတယ္။

“တခါက မိတ္ေဆြ ကဗ်ာေရးသူေတြနဲ႔ စကားဝိုင္းမွာ အေမးခံရဖူးတယ္။ ပန္းခ်ီကား ေကာင္းမေကာင္း ဘယ္လို ၾကည့္ရမလဲတဲ့။ က်ေနာ္က ျပန္ေမးတယ္..၊ အရက္ေကာင္း ဟုတ္မဟုတ္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘယ္လိုခြဲျခားသိႏိုင္လဲ လို႔။ အရက္ေကာင္း မ်ားမ်ားေသာက္ဖူးရင္ အရက္ ေကာင္း/ မေကာင္း ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေနစရာ မလိုဘဲ အလိုလို သိႏိုင္သလို ပန္းခ်ီကားေကာင္း မ်ားမ်ားၾကည့္ဖူးထားရင္ ပန္းခ်ီကား မေကာင္းတဲ့ အခါ ခ်က္ခ်င္း သိႏိုင္ပါတယ္ လို႔ ေျပာခဲ့တယ္” လို႔ သူ႔ အယူအဆ အျမင္ကို ေျပာျပတယ္။

ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္ဟာ ပန္းခ်ီကို ၁၉၉၄ ခုႏွစ္က စတင္ေရးဆြဲခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဆီေဆးကို စတင္ေလ့လာခဲ့တာလို႔ သိရပါတယ္။ ပန္းခ်ီေရေဆး ဆီေဆး သံုးစြဲ ေရးဆြဲတာကို သူ႔ဘာသာသူ ေလ့လာရင္း စမ္းသပ္ရင္းနဲ႔ ပန္းခ်ီကားေတြ ေရးဆြဲႏိုင္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ အားက်အတုယူ ကူးေရးခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြထဲမွာေတာ့ WPM ၊ ရမ္းျဗဲတင္ေရႊ၊ Talbot Kelly တို႔ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

အႏုပညာသမားတိုင္းမွာ အႏုပညာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ကိုယ္ပိုင္ ခံယူခ်က္၊ ယံုၾကည္ခ်က္ ရွိၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ ခံယူခ်က္ ယံုၾကည္ခ်က္ မရွိသူ အႏုပညာရွင္ရယ္လို႔ မရွိႏိုင္ပါ။ အကယ္၍ ကိုယ္ပိုင္ခံယူခ်က္ ယံုၾကည္ခ်က္ မရွိဘဲနဲ႔ အႏုပညာအလုပ္ေတြ လုပ္ေနသူ၊ အႏုပညာရွင္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္မွတ္သူဟာ အလိမ္အညာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က သူ႔ရဲ႕ ခံယူခ်က္ ယံုၾကည္ခ်က္ကို အခုလို ေျပာျပတယ္။

“ကိုယ္တိုင္ေရးတဲ့ ပန္းခ်ီကားေရာ သူမ်ားေရးတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြနဲ႔ ပက္သက္တဲ့ ခံယူခ်က္ တခုရိွပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ္ ဘယ္ပန္းခ်ီကားကိုမွ အတင္းလိုက္ ႀကိဳက္ဖို႔ မႀကိဳးစားဘူး။ ဝါဒအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေရးထားတဲ့ ပန္းခ်ီကားေကာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ၾကည့္ထားတယ္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ၿပီးၿပီ။ က်ေနာ့္ စိတ္တံခါးမွာ ပိတ္ဆို႔ကန္႔လန္႔ ခံေနတာေတြကို ရွင္းထားၿပီးၿပီ။ ေသာ့ခေလာက္ေတြ၊ မင္းတုပ္ေတြ ျဖဳတ္ထားၿပီးၿပီ။ စိတ္တံခါးကို ေစ့ရုံ ေစ့ထားတယ္။ တြန္းဖြင့္ၿပီး ဝင္လာမယ့္ အႏုပညာေကာင္းေတြကို လက္ခံႏွစ္သက္ဖို႔ အဆင္သင့္။ တြန္းဖြင့္ၿပီး ဝင္မလာႏိုင္တဲ့ လက္ရာမ်ိဳး ကို ကိုယ္က တံခါးဖြင့္ထြက္ၿပီး ရွာေဖြလက္ဆြဲ မေခၚႏိုင္ဘူး။ အႏုပညာေကာင္းဟာ သူ႔ဟာသူ တြန္းဖြင့္ ဝင္လာတတ္ၿပီး သား။ အႏုပညာကို ဦးေႏွာက္နဲ႔ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး ႏွစ္သက္ရတာကို လံုးဝ အယံုအၾကည္မရိွဘူး။ တြန္းဝင္မလာႏိုင္တဲ့ လက္ရာဆို ကိုယ့္ဟာေရာ၊ သူမ်ားဟာေရာ အတင္းႀကိဳက္ဖို႔ မႀကိဳးစားဘူး” လို႔ ဆိုပါတယ္။

အႏုပညာေျမာက္ လက္ရာဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲ…၊ ကိုင္စြဲဖန္တီးတဲ့ အစ္ဇင္ေတြနဲ႔ေရာ ဆက္စပ္သလား… ဒီေမးခြန္းေတြ အႏုပညာေလာကမွာ အၿမဲၾကားေနရ၊ ေမးေနၾကတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္ ယူဆတာက - “မေန႔တေန႔ကမွ စ,ေရးတဲ့ သူရဲ႕ လက္ရာျဖစ္ျဖစ္ ကမ႓ာေက်ာ္ တေယာက္ရဲ႕ လက္ရာျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ့္အတြက္ ဘာမွ မထူးျခားဘူး။ ပီကာဆို လက္ရာေတြမွာ က်ေနာ္ မႀကိဳက္တာေတြ အမ်ားႀကီး။ ဒါလီလည္း အတူတူပဲ။ အႏုပညာမွာ ေခတ္မီတာ ေခတ္ေနာက္က် တာ မရိွဘူး။ တူေအာင္ေရးတာ၊ မတူေအာင္ေရးတာ အေရးမႀကီးဘူး။ အရုပ္ပါတာ မပါတာနဲ႔လည္း မဆိုင္ဘူး။ အႏုပညာေျမာက္ၿပီ ဆိုရင္ ၾကည့္သူက သိပ္အားမစိုက္ရဘဲ သူ႔အလိုလို ရင္ထဲေရာက္လာေရာ။ အဲလို အခ်ိန္မွာ Abstract ေတြ cubism ေတြ realism ေတြဆိုတာ ေတြးခ်ိန္ေတာင္ မရလိုက္ဘဲ ႀကိဳက္သြားတာ” 

အႏုပညာသမားတိုင္းဟာ တျခားလူသားေတြလိုပဲ မိမိတို႔ က်င္လည္ ျဖတ္သန္းရာ ကာလ၊ ေဒသရဲ႕ ရိုက္ခတ္ေစစားမႈ ပေယာဂကို ခံၾကရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ရိုက္ခတ္ေစစားမႈက အႏုပညာသမားတို႔ရဲ႕ စိတ္ပိုင္း ရုပ္ပိုင္း ခံစားရမႈေတြ ျဖစ္ေစတဲ့ အျပင္ စိတ္ခံစားမႈကို အေျခတည္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အႏုပညာဖန္တီးမႈမွာပါ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေပၚ ထင္ဟပ္ေစတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္က သူ႔ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈ အေျပာင္းအလဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုလို ရွင္းျပတယ္။

“တခ်ိန္က complexity (ခက္ခဲနက္နဲ ရႈပ္ေထြးမႈ) က က်ေနာ့္အတြက္ အရမ္း ဆန္းၾကယ္ ခဲ့ဖူးတယ္။ ကိုးကြယ္ခဲ့ဖူးတယ္။ ခုေတာ့ simplicity (သဘာဝတရားနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ရိုးရွင္းမႈ) ေလာက္ ခိုင္မာ အားေကာင္းတာ ရွာမေတြ႕ေတာ့ဘူး။ simplicity ကို ေရာက္ဖို႔ တည္ၿငိမ္ရတယ္၊ ေသြးေအးရတယ္၊ အညႇာအတာ ကင္းရတယ္၊ အစြဲခၽြတ္ရတယ္။ အဲဒါထက္ ခက္ခဲတာ ဘာမွ မရိွဘူး။ ၿပီးျပည့္စံုဖို႔ ေတြ႕ရာကို ျဖည့္ေပါင္းလို႔ မရဘူး။ အမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ ရႈပ္ထားမိတဲ့ အမိႈက္ေတြကို ရွင္းထုတ္ပစ္မွ သာ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ အမိႈက္ကင္းသြားၿပီးရင္ လိုအပ္ေနေသးတာေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္လာေရာ၊ အဲဒီအခါ လိုေနတာေလး ျဖည့္လိုက္ရံုပဲ။ ရႈပ္ပြေနတဲ့ အစုအေပါင္းတခုမွာ ဘာ လိုအပ္ေနလဲ ဘယ္လိုမွ ရွာမေတြ႕ႏိုင္ဘူး။ အခုရက္ပိုင္း ခင္ဗ်ားေမးတာေတြ ေျဖဖို႔ႀကိဳးစားရင္း ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ျပန္ဆန္းစစ္ မိတာေလးေတြပါ”

ၿပီးေတာ့ သူက ပန္းခ်ီေရးတဲ့ အခါ စိုးရိမ္စိတ္ အျဖစ္ဆံုး ခံစားမႈကိုလည္း အခုလို ေျပာျပတယ္။

“ပန္းခ်ီေရးတိုင္း လိုေနေသးတာကို မေၾကာက္ဘူး။ အခ်ိန္မေရြး ထပ္ျဖည့္လို႔ ရလို႔။ ပိုသြားရင္ အရမ္းစိတ္တိုတယ္။ ျပန္ႏုတ္ ရတာ ပိုခက္လို႔ပါ။ ပန္းခ်ီကားတိုင္းမွာ ပိုေနတဲ့ အမိႈက္ေတြ မပါေစခ်င္သလို ဘဝမွာလည္း ပိုေနတဲ့ အမိႈက္ေတြ ရွင္းထုတ္ေန ရတုန္းပါ”

ပန္းခ်ီတင္ေအာင္ျမင့္ဟာ ထရိုဂ်န္ကေလာင္ အမည္နဲ႔ လင္းေရာင္ျခည္၊ စံပယ္ျဖဴမဂၢဇင္းေတြမွာ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ဘာသာျပန္ ဝတၳဳတိုမ်ား၊ ပင္ကုိယ္ေရး ဝတၳဳတိုမ်ားေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ စံပယ္ျဖဴမွာ ေရးခဲ့တဲ့ ဝတၳဳတိုေခါင္းစဥ္က ေဆးၿမီးတို ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။