ဇင္လင္း ● သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးျပႆနာ

ဇင္လင္း ● သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးျပႆနာ
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၁ဝ၊ ၂ဝ၁၈

ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရပန္းအစားဆုံး စကားလုံးမွာ ‘ဒီမိုကေရစီ’ ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ အလြန္တရာ မြန္းက်ပ္ ပိတ္ေလွာင္ ေမွာင္က်ေနေသာ အာဏာရွင္ေခတ္မွ အထိုက္အေလ်ာက္ လြတ္လပ္ေသာ ေခတ္အေျခအေနသုိ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းလို၍ ‘ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး’ ဟုလည္း အထပ္အထပ္အဖန္ဖန္ ေျပာဆိုသုံးႏႈန္းခဲ့ၾကျပန္သည္။ ျပည္သူအမ်ား၏ ခံစား ခ်က္အရ မြန္းက်ပ္လွသည့္ အဖိႏွိပ္ခံဘဝမွ လြတ္ေျမာက္လိုျခင္းမွာ သဘာဝက်ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ဒီမိုကေရစီ၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို တစုံလုံး နားမလည္ေသာ္လည္း အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ ရရွိလိုေသာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီလိုခ်င္သည္ ဟု အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေျပာဆိုသုံးစြဲခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားတုိ႔၏ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားအနက္ အေရးပါသည့္ကိစၥမွာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေရးသားေဖၚျပခြင့္ႏွင့္ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္တုိ႔ျဖစ္သည္။ ထိုအခြင့္အေရးသည္ ႏိုင္ငံသားတိုင္းအား မေပး မျဖစ္ ေပးရမည့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးလည္း ျဖစ္သည္။

သုိ႔ျဖစ္၍ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းမီဒီယာမ်ား ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ အမွီအခိုကင္းစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ ခြင့္ကို ဥပေဒစိုးမိုးမႈေအာက္တြင္ ကာကြယ္ျမင့္တင္ေပးရမည့္အလုပ္မွာ အစိုးရတိုင္း၏ တာဝန္ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီ၏ အေျခခံ အုတ္ျမစ္မ်ားျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူပိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုေဝးခြင့္ႏွင့္ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ တုိ႔သည္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ေသာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း တခု တည္ေဆာက္ရာတြင္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္သည့္  ဒီမိုကေရစီ စံႏႈန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ထို ဒီမိုကေရစီ စံႏႈန္းမ်ားကို ကာကြယ္ ရမည့္ တာဝန္မွာ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရ၏ အေရးႀကီးတာဝန္ ျဖစ္ေပသည္။

ယခု ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၃ရက္ေန႔တြင္ ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္အား ႏိုင္ငံေတာ္လွ်ဳိ႕ဝွက္ အက္ဥပေဒ ျဖင့္ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္တရားရံုး တရားသူႀကီးက ေထာင္ဒဏ္ ၇ နွစ္ ခ်မွတ္လိုက္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကမၻာတခြင္လုံး ဂယက္ရိုက္ခတ္သြားခဲ့သည္။ ၎အမႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္းမီဒီယာ မ်ားမွတဆင့္ အမ်ားျပည္သူ သိရွိနားလည္ထားသည္မွာ “ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္” ဖမ္းဆီးခံရေသာ အမႈဟု ထင္ရွားေနသည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ တရားစြဲဆိုမႈကို တရားရံုးက ခပ္လြယ္လြယ္ အတည္ျပဳ ေပးလိုက္ျခင္းကို ေထာက္ရႈပါက တရားေရးမ႑ိဳင္ လြတ္လပ္မႈ မရွိ သည္ကို ျမင္ေနရသည္။ ႐ုိက္တာသတင္းေထာက္ ၂ ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ရွည္ ခ်မွတ္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ တရား႐ုံးသည္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည့္ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒမ်ားကို မ်က္ ကြယ္ျပဳရာေရာက္ေၾကာင္း “ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ” က ထုတ္ျပန္ေၾကညာလိုက္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၁၉၂၃ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္လွ်ဳိ႕ဝွက္ အက္ဥပေဒ ဆိုသည္မွာ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ေခတ္က ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ဖိနွိပ္ခ်ုပ္ခ်ယ္ေရး ဥပေဒ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေခတ္တြင္ ကိုလိုနီေခတ္ ဥပေဒကို ဖုံခါထုတ္ယူ က်င့္သုံးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာ့တရားစီရင္ေရးနယ္ပယ္၏ သမိုင္းကို ညစ္ေထးေစခဲ့ေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူတုိ႔ သတိျပဳသင့္သည္။

႐ိုက္တာ သတင္းေထာက္ကိုဝလံုး ႏွင့္ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတုိ႔အား  ေထာင္ဒဏ္ ၇ နွစ္ ခ်မွတ္လိုက္ျခင္းအေပၚ ‘ျမန္မာသတင္း မီဒီယာေကာင္စီ’ အပါအဝင္ သတင္းဌာနမ်ား၊ သတင္းေထာက္အသင္းအဖြဲ႕မ်ား၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕မ်ားက အသီးသီး ေၾကညာခ်က္မ်ားထုတ္ျပန္ ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ျပီးခဲ့သည့္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၂၁-၂၂ ရက္မ်ားတြင္ (၁၁) ႀကိမ္ ေျမာက္ အာရွ-ဥေရာပ သတင္းစာဆရာမ်ား ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲကို ေနျပည္ေတာ္၌ က်င္းပခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းစာေလာကအတြက္ ထူးျခားေသာ အေတြ႕အႀကဳံသစ္ျဖစ္ သည္။ ယင္း ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတြင္ အာရွ-ဥေရာပ ေဖာင္ေဒး ရွင္း ( Asia-Europe Foundation – ASEF) မွ တာဝန္ရွိသူမ်ား၊ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ သတင္းမီဒီယာကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သတင္းမီဒီယာကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲတြင္ ‘စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ သတင္းစာပညာက အျပဳသေဘာေဆာင္ ကူညီပံ့ပိုးႏိုင္မည္လား’-ဆိုသည့္ အေၾကာင္းအရာကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ထိုသုိ႔  ေဆြးေႏြးရာ၌ ‘စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး’ (Sustainable Development) ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ သတင္းမီဒီယာ၏ အခန္းက႑ကို ခ်န္လွပ္ထားရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ မ႑ိဳင္ႀကီး ၄ ရပ္အနက္ သတင္း မီဒီယာ စတုတၳမ႑ိဳင္ကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မထားဘဲ အျခားမ႑ိဳင္မ်ားႏွင့္ တန္းတူအခြင့္အေရးေပးရန္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍  အစိုးရမ်ားသည္ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ကို အာမခံရမည့္ တာဝန္ရွိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ‘လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုခြင့္’ (freedom of expression) ႏွင့္ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom of the Press) မရွိပါက သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ား ရေသာ္ျငားလည္း ပါဝင္ေျပာဆို ေဆြးေႏြးမည့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ေပၚထြက္လာရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။

သတင္းေထာက္မ်ားအဖို႕လည္း ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းလုံျခဳံသည့္ ပတ္ဝန္းက်င္မ်ိဳးရရွိရန္ အစိုးရမ်ားက ကူညီမွသာ ႏိုင္ငံသားမ်ားအေနျဖင့္ ယုံၾကည္အားထားေလာက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လြယ္ကူလွ်င္ျမန္စြာ ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။ ‘လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္’ ႏွင့္ ‘သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္’ ရွိမွသာ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ (လြတ္ လပ္မွ်တ ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၊ က်ား/မ-တန္းတူေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား စြမ္းရည္ျမွင့္တင္ေရး၊  တရားမွ်တမႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာယဥ္ေက်းမႈ အစရွိေသာ) ရည္ရြယ္ခ်က္ အမ်ားအျပားကို အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။

လက္ရွိ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ “ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး” ကို အာမခံခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုက တခဲနက္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ေျပာင္းရာတြင္ အေရးပါသည့္ ကိစၥတရပ္မွာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေရးသားေဖၚျပႏိုင္ခြင့္ ႏွင့္ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္တုိ႔သည္  မေပးမျဖစ္ ေပးရမည့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ယခုအခါ NLD အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္တြင္ သတင္းသမားမ်ားအား ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ တရားစြဲဆို ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား သိသိသာသာ ျဖစ္ပြားလာျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု၏ သတင္းသိရွိပိုင္ခြင့္ႏွင့္ သတင္းမ်ား လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းမႈကို ပိတ္ပင္တားဆီးေနျပီလားဟု ေမးခြန္းမ်ားေပၚထြက္ေနသည္။ သတင္းသမားမ်ားအေနျဖင့္ ျပည္သူအား သတင္းအမွန္သိရွိေစရန္ သတင္းမ်ား ေထာက္လွမ္းရွာေဖြတင္ျပလွ်က္ရွိရာ၊ သတင္းေထာက္အလုပ္ကို သတင္းသမားတုိ႔ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈျဖင့္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ လူထုသိသင့္သိထိုက္ေသာ သတင္းမ်ားကို တင္ျပသည့္ အတြက္ သတင္းသမားမ်ားႏွင့္ အစိုးရ အာဏာပိုင္တုိ႔အၾကား တင္းမာမႈမ်ား မျဖစ္သင့္ေပ။

ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာဝန္ယူမႈ မရွိသျဖင့္ ယခုအခါ သတင္းသမားမ်ားအေပၚ ဝန္ၾကီးဌာန အခ်ိဳ႕က တရားစြဲဆိုအေရးယူမႈမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ရသည္ဟု သုံးဝပ္ေဝဖန္မႈမ်ားရွိေနသည္။ ယခုကဲ့သုိ႔ မျဖစ္သင့္သည္မ်ား ျဖစ္ပြားရျခင္းမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ဟုလည္း သုံးသပ္ၾကသည္။ လက္ရွိ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒသည္ ယခင္ စစ္အစိုးရေခတ္က ေရးဆြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္၍ အေရးႀကီးသည့္ ဝန္ႀကီးဌာနသုံးခုကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က စီမံကြပ္ကဲခြင့္ ေပးထားသည္။ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ အရပ္သားအစိုးရက ယင္းဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၏ အေရးအရာကိစၥရပ္မ်ားအား ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္မရွိေပ။

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၄ ရက္ေန႔ထုတ္ ဘန္ေကာက္ပို႕စ္သတင္းစာ က ယခင္ထိုင္းႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးႏွင့္ ယခု ရခိုင္ကိစၥ အႀကံေပး ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဆူရာကီယတ္ ဆတ္သီရာထိုင္းအားေတြ႕ဆုံေမးျမန္ခဲ့ရာတြင္ ၎က - “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ပါတယ္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရာမွာလည္း တိက် ျပတ္သားတယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႕အေနနဲ႕ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ေနရတာမ်ိဳးေတြ ရွိေနတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ စစ္ဖက္ေရးရာကိစၥေတြမွာ သူ ၾသဇာမရွိပါဘူး။ စစ္ေရးပဋိပကၡေတြ၊ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္လာရင္ သူ႕မွာ အာဏာ မရွိဘူး။ အမိန္႕ တစုံတရာ ေပးခြင့္ မရွိဘူး။ သူ႕ အစိုးရကက္ဘိနက္မွာ ပါတဲ့ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီးနဲ႕ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးေတြကို တပ္မေတာ္က ခန္႕ထားတာပါ။” ဟု ေျပာခဲ့ဖူးသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ယေန႔သတင္းစာလြပ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈအပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္တြင္းေရးကိစၥအဝဝႏွင့္ သက္ ဆိုင္ေသာ အမႈအခင္းမ်ားသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေဘာင္အတြင္း၌ ရွိမေနသည္ကို ႏိုင္ငံတကာ က လည္း သိရွိေနျပီျဖစ္သည္။ မည္သုိ႔ပင္ဆိုေစ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးျခင္းသည္ ႏိုင္ငံ၏ပုံရိပ္ကို ထိခိုက္ ေစ၍ ကမၻာ့အလယ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဂုဏ္ငယ္စရာျဖစ္ရေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိ ပုဂိၢဳလ္မ်ား သတိျပဳသင့္သည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ သတင္းသမားမ်ား/သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရ/တပ္မေတာ္အာဏာပိုင္တို႔အၾကား တင္းမာမႈ အေျခအေနမ်ားျဖစ္လာျခင္းသည္ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ဆုတ္ယုတ္မႈကို ျပသေနျခင္းျဖစ္သည္။ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈမရွိ တာဝန္ခံမႈမရွိဘဲ သတင္းသမားမ်ားကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းသည္ အရပ္သားအစိုးရ၏ မူဝါဒျဖစ္ေသာ ‘အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး’ ကို  အယုံအၾကည္ကင္းမဲ့ေစသည္။ အစိုးရမူဝါဒအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ မည္ဆိုပါက သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ သတင္းမွန္ျခင္း မွားျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သက္ဆိုင္ရာ သတင္း ဌာနအယ္ဒီတာမ်ားက တာဝန္ခံၾကမည္ ျဖစ္၍ အစိုးရိမ္မႀကီးသင့္ေပ။

ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကို ျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံေတာ္ လွ်ို႕ဝွက္ ခ်က္ ဥပေဒအရ ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆို ေထာင္ ခ်ခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရ ျပန္ၾကားေရး ဒုဝန္ႀကီး ျဖစ္သူ ဦးေအာင္လွထြန္း က ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ စိတ္မေကာင္းပါဟု ဆိုသည္။ သတင္းသမားမ်ားကိစၥနွင့္ ပတ္သက္၍ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက တရားစီရင္ေရးက႑တြင္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ ၍ မရေၾကာင္း၊ သတင္းသမားမ်ားအေနျဖင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အဟန္႕အတားျပဳေနသည့္ ဥပေဒမ်ားကို သိထားရန္ လိုအပ္သည္ဟု ဒုတိယဝန္ႀကီးကေျပာေၾကာင္း ျမန္မာတိုင္းမ္း၌ ေဖၚျပသည္။

မည္သုိ႔ဆိုေစ ႐ိုက္တာသတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦးအား ႏုိင္ငံေတာ္လွ်ိဳ႕ဝွက္ ခ်က္အက္ဥပေဒျဖင့္ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္က ေထာင္ ၇ ႏွစ္စီ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ထားျခင္းအေပၚ ကုလသမဂၢအပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝိုင္းႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ခ်က္ခ်င္းျပန္လႊတ္ေပးရန္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ေတာင္းဆိုထားေပသည္။ သတင္းေထာက္ ၂ ဦးသည္ ေထာင္ေခ်ာက္ ဆင္ ဖမ္းဆီးခံရျခင္းျဖစ္သျဖင့္ အျပစ္မရွိဘဲ တဖက္သတ္ စီရင္ခ်က္ခ်ခံရျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တရားမွ်တမႈ လံုးဝ မရွိ ေၾကာင္း သတင္းေထာက္ ကိုဝလံုးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သတင္းေထာက္ ၂ ဦးကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္သည့္ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ျမန္္မာႏိုင္ငံ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားမ်ား ပိုမို ျမင့္မားလာမည္ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္မ်ား က သံုးသပ္ၾကသည္။

ယေန႔ ျမန္ႏိုင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္လွ်င္ စစ္အစိုးရေခတ္ကထက္ အေတာ္အသင့္ လြတ္လပ္လာသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း သတင္းရယူရာတြင္၊ သတင္းမ်ားထုတ္လုပ္ ျဖန္႕ျဖဴးရာတြင္ အကန္႕အသတ္မ်ား၊ ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈမ်ား ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ၎အျပင္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနေသာေနရာေဒသမ်ားတြင္ သတင္းမ်ားရယူရာ၌ သတင္း ေထာက္မ်ား၏ လံုျခံဳေရး အေျခအေနမွာ စိုးရိမ္ေနရဆဲျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာသဖြယ္ ျဖစ္ေနေသာ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ားတြင္ သတင္းေထာက္မ်ားအဖို႕ လုံျခဳံေရးအာမခံခ်က္ လုံးဝမရွိေခ်။ ၎ျပင္ တိုင္းရင္းသား သတင္း ေထာက္မ်ား အေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ အစုိးရႏွင့္ ဌာနဆို္င္ရာမ်ားမွ သတင္းရယူရာတြင္လည္း ခြဲဲျခား ဆက္ဆံခံရမႈ ရွိေနသည္။ ႏိုင္ငံသားတဦး၏ အေျခခံ ရပိုင္ခြင့္မ်ားပင္ ဆံုးရံႈးလ်က္ ရွိေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားတြင္ သတင္းယူရန္ ႀကိဳးစားေသာ တိုင္းရင္းသားသတင္းေထာက္မ်ားအား အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျပကာ ကန္႕သတ္ေနဆဲရွိသည္ဟု တိုင္းရင္းသားသတင္းဌာနမ်ားက ဆိုသည္။ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ မီဒီယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ (Media Ownership) မွ်တမႈရွိရန္လည္း ျပန္လည္သုံးသပ္သင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ လြတ္လပ္ေသာတိုင္းရင္းသားမီဒီယာမ်ားအား ေခတ္ႏွင့္အညီ ေရဒီယို-ရုပ္သံသတင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေစရန္ အစိုးရက မျဖစ္မေန ကူညီသင့္သည္။

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကိစၥမွာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးႏွင့္လည္း တဆက္တစပ္တည္း ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ (Access to Information) ႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား သိရွိပိုင္ ခြင့္ (Right to Information) တုိ႔ လက္ေတြ႕ ေပၚထြန္းလာေရး အတြက္ သတင္းသမားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ဆက္လက္ ႀကိဳးပမ္းၾကရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ကမၻာႏွင့္ အဝွမ္း တြင္ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲေနသည့္ အင္တာနက္မွတဆင့္ သတင္းထုတ္လုပ္မႈ (Digital News Production) နည္းပညာကို ျမန္မာမီဒီယာမ်ားအား အစိုးရက ျဖန္႕ေဝေပးသင့္သည္။ လက္ရွိ အစိုးရ၏ ပဓါန ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္ေသာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၂၁ ရာစုပင္လုံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ တျပည္လုံးတြင္ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ေဖၚထုတ္ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ကို အစိုးရက လုံးဝ တာဝန္ခံမွသာ သတင္းစီဆင္းျဖန္႕ေဝမႈ ေခ်ာေမြ႕၍  အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ေရးအတြက္လည္း အလားအလာေကာင္းေပလိမ့္မည္။


စက္တင္ဘာလ ၁ဝ ရက္၊ ၂ဝ၁၈၊ တနလၤာေန႔ထုတ္ ဒီလိႈင္းဂ်ာနယ္တြင္ ေဖၚျပခဲ့သည့္ေဆာင္းပါး။

Comments