ဇင္လင္း ● ခြဲမထြက္ေစလိုလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးကိစၥ အခ်ိန္ဆြဲမထားဖို႔လိုမည္

ဇင္လင္း ● ခြဲမထြက္ေစလိုလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးကိစၥ အခ်ိန္ဆြဲမထားဖို႔လိုမည္
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၈

ျမန္မာႏိုင္ငံျငိမ္းခ်မ္းေရး ရာသီဥတုသည္ မႈန္ရီအုံ႕မိႈင္းေနဆဲ အေျခအေနမွ မေရြ႕ႏိုင္။ မုန္တိုင္းမ်ား တခုျပီး တခုေပၚလာ ေနသည္။ ေနသာေတာ့မေယာင္ႏွင့္ မိုးသက္ေလျပင္း ထန္လာျပန္သည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ ေပၚလာလိုက္ ေပ်ာက္ သြားလိုက္ျဖစ္ေနသည္။ သာမန္ ျမိဳ႕ေပၚေန ျပည္သူမ်ား အဖို႕ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ စရာမွ်သာ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္း  ေသာ ေတာေတာင္မ်ားအတြင္း စစ္ေဘးေရွာင္ စခန္းမ်ားရွိ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႕ ယာယီတဲအိမ္မ်ားတြင္  ေနထိုင္ေစာင့္စား ေနၾကရေသာ စစ္ေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ားအဖို႕ ႏွစ္ကာလရွည္ၾကာစြာ စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ ဆင္းရဲပင္ပမ္းေနၾကရသည္။ အထူး သျဖင့္ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ား၌ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား စားေရရိကၡာမလုံေလာက္မႈႏွင့္ ေဆး၀ါးျပတ္လပ္မႈ မ်ားေၾကာင့္  အသက္ဆုံးရႈံးမႈမ်ား ရွိေနသည္။ ၎အျပင္ အစိုးရတပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားတပ္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလုံးမွ စစ္ပြဲတြင္ပါ၀င္ေနရေသာ စစ္ဗိုလ္ စစ္သားမ်ား ေသေၾကဒဏ္ရာရမႈ ကိန္းဂဏန္းကလည္း အလြန္ ႀကီးမားေနျပီျဖစ္သည္။ သတင္းစာ နာေရး ေၾကာ္ျငာမ်ား တြင္ တိုင္းျပည္အတြက္ အသက္ေပးလႉသြားသူ ဗိုလ္ႀကီး၊ ဗိုလ္မႉးမ်ား၏ သတင္းမ်ား ကို ေတြ႕ရသည့္အခါ လြန္စြာ စိတ္မသက္မသာျဖစ္ရသည္။ သက္ဆိုင္သူတုိ႔၏ မိသားစု၀င္မ်ား ဆိုလွ်င္ မည္မွ် ရင္ကြဲပက္လက္ျဖစ္ၾကရမည္ကို စဉ္းစားေပးၾကဖို႕ေကာင္းသည္။

ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရည္ေမွ်ာ္၍ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႕၌   ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (Ethnic Armed Organizations – EAOs) အၾကား တႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (Nationwide Ceasefire Agreement – NCA) ကို ေနျပည္ေတာ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ၾကသည္။ NCA စာခ်ဳပ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျပည္ေထာင္စု မျပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈ မျပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ တည္တန္႕ ခိုင္ျမဲေရး တုိ႔ကို အဓိက ေရွးရႈသည္။ လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ တရားမွ်တမႈတုိ႔ကို အေျခခံကာ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ႏွင့္ အညီ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ား၊ အာမခံခ်က္မ်ား အျပည့္အ၀ရွိေသာ “ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု” ကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ရလဒ္မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ တည္ေဆာက္သြားၾကမည္ဟု  သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ သတိျပဳသင့္သည့္ အရင္းခံကိစၥတခုမွာ ‘ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု’ ဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားတန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကိစၥ ပါလာသည္ကို ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ တက္သူတိုင္း သတိမူရမည္။

NCA စာခ်ဳပ္၌ “ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ႏွင့္အညီ” ဟု ဆိုထားသည္ကို အေပၚယံရွပ္မၾကည့္သင့္ပါ။ အတိတ္သမိုင္းကို ျပန္ေျပာင္း  ေလ့လာၾကည့္ဖို႕လိုသည္။ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္မီက ျမန္မာမဟုတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားသည္ ၎တို ့၏  သမိုင္းအစဉ္အလာအတိုင္း ကိုယ့္ေဒသကို ကိုယ္တိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္း စုစု စည္းစည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ Independent Society မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္   ဆိုျခင္းကို အသိအမွတ္ျပဳၾကရမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၂ ရက္ေန႕ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ လြတ္လပ္ေသာ တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္အသီးသီးအေနျဖင့္ သေဘာတူ စုဖြဲ႕ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည့္အခ်က္ကို မေမ့သင့္။ ယေန႕စစ္ပြဲမ်ားကို ေယဘုယ်ေလ့လာသုံးသပ္ၾကည့္လွ်င္ အင္အားႀကီးသည့္ တပ္က အင္အားနည္းသည့္တပ္ဖြဲ႕ကို တန္းတူသေဘာမထား ႏိုင္သျဖင့္ အႏိုင္ယူတိုက္ခိုက္သကဲ့သို႕ ျမင္ရသည္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ပါ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳရန္ ပ်က္ကြက္ရာလည္းေရာက္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အင္အားႀကီးသူက အင္အားနည္းသူ၏ နယ္ေျမအတြင္း ခ်င္းနင္းတိုက္ခိုက္   ျခင္း ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ကိုယ့္ပိုင္နက္နယ္မဟုတ္ပါဘဲ ၀င္ေရာက္ စစ္ဆင္ျခင္းျဖစ္၍ က်ဴးေက်ာ္စစ္ဆင္ရာ     ေရာက္သည္။

ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ ဒီမိုကေရစီအေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးစသည့္ အေျခခံမူ ၃ ခ်က္ကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားအေနျဖင့္ မရမခ်င္း  ဆက္လက္ေတာင္းဆိုသြားမည္ဟု UPDJC ဒုတိယ ဥကၠ႒ ခ်င္းအမ်ိုးသားတပ္ဦး(CNF)မွ ဒုတိယ ဥကၠ႒   ေဒါက္တာ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္းဆာေခါင္းက ဆိုခဲ့ဖူးသည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ အဆိုပါ မူသံုး ခ်က္ကို    အျပည့္အဝယံုၾကည္ေသာေၾကာင့္ ပင္လံုစာခ်ုပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ လက္ရွိတြင္လည္း ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ေရးကို  ေတာင္းဆိုေနျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း  ဇြန္ ၂၉ ရက္ေန႕ က ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ UPDJC အစည္းအေဝး၌ ေျပာၾကား ခဲ့ဖူးသည္။ အဆိုပါအေျခခံမူမ်ားကို အျပည့္အဝ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္  လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ “၁၉၆၀ ခုနွစ္ ေတာင္ႀကီး ညီလာခံ”   “၁၉၆၂ ခုနွစ္ ဖက္ဒရယ္ Seminar” မ်ားတြင္ ေတာင္းဆိုခဲ့ဖူး သည္ဟု ေဒါက္တာ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္း ဆာေခါင္းက ေျပာေၾကာင္း ကုမုျဒာသတင္းဂ်ာနယ္၌ ေဖၚျပခဲ့ဖူးသည္။

ေဒါက္တာ ဆလိုင္းလ်န္မႈန္းဆာေခါင္းက “ကြ်န္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႕ဒီျပည္ေထာင္စုထဲက ခြဲထြက္ေရးကို ေတာင္းဆိုေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ခြဲထြက္ျခင္းကို မည္သည့္အခ်ိန္အခါတုန္းကမွ ကြ်န္ေတာ္တို့တိုင္းရင္းသားမ်ားက ေတာင္း ဆိုခဲ့ဖူးတာမရွိ ပါဘူး။” ဟု ေျပာၾကားခဲ့ဖူးသည္။

ယင္းကဲ့သို႕ တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္က ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ေရးကို  ေတာင္းဆိုေနျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း အထပ္ထပ္    အတန္တန္ ေျပာဆိုေနသည့္အခ်က္ကို အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ဘက္က လ်စ္လ်ဴမျပဳဘဲ အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈျဖင့္  ထည့္သြင္းစဉ္းစားဖို႕လိုသည္။  စက္တင္ဘာလ ၈ ရက္မွ ၁၁ ရက္ေန႔အထိ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ တစ္နိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္-NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း (NCA-S EAO) ၁ဝ ဖြဲ႕၏ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ၎တို႔၏ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားႏွင့္ ေရွ႕ လုပ္ငန္းစဉ္   တုိ႔ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ညီလာခံ၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ပူးဇင္က်ဳံး(CNF) အား ကရင္သတင္းစဥ္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့သည္။

“က်ေနာ္တို႔ ဒီကေန႔ အခင္းအက်င္းမွာ ဖက္ဒရယ္မူ၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ တန္းတူ အခြင့္ အေရးနဲ႔ ျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆိုတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုကေန ခြဲမထြက္ရဘူးဆိုတဲ့ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ရဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြက ေရွ႕ဆက္လို႔ မသြားနိုင္ေတာ့တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးမွာ ေရာက္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ခြဲမထြက္ရဘူး ဆိုတာကို လက္မခံဘူးဆို လို႔ရွိရင္ ခင္ဗ်ားတို႔လိုခ်င္တဲ့ ဖက္ဒရယ္မူေတြ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ေတြ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြ ဒါရနိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါကို အလဲအထပ္ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥ ေပၚလာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေရွ႕ဆက္သြားလို႔ မရတဲ့ အေနအထား ျဖစ္သြားတယ္။” ဟု ညီလာခံ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ‘ပူးဇင္က်ဳံး’ က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဤအေတာအတြင္း ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ေရးအတြက္  ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေဆြးေႏြးပဲြ ဆက္လုပ္ ဖို႕လိုသည္ဟု NCA လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႕ မြန္ျပည္သစ္ ပါတီ (NMSP) ဒု-ဥကၠ႒ ႏုိင္ဟံသာ ေျပာၾကားေၾကာင္း ၇ရက္ေန႕စဉ္ သတင္းကေဖၚျပသည္။ လက္ရွိႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ လုံၿခံဳေရးဆုိင္ရာ  ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ မ်ား ေတြ႕ဆုံပြဲကို ဆက္လက္ျပဳ လုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ႏုိင္ဟံသာ က သုံးသပ္ေျပာၾကားသည္။

ေနျပည္ေတာ္၌ ေအာက္တုိဘာ ၁၅ ႏွင့္ ၁၆ ရက္တြင္ က်င္းပခဲ့ ေသာ “အစိုးရႏွင့္ NCA လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႕မ်ား၏ ထိပ္သီး ေခါင္းေဆာင္မ်ား သီးသန္႔ေဆြးေႏြးပြဲ” ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး  ႏုိင္ဟံသာ ေျပာၾကားသည့္ သေဘာထားအျမင္မ်ားႏွင့္ေရွ႕ဆက္ လုပ္ေဆာင္မည့္ အေျခအေနတုိ႔ကို NCA-S EAO အပစ္ရပ္အဖဲြ႕မ်ား ႐ုံးက ႏုိ၀င္ဘာ ၅ ရက္တြင္ ၎တုိ႔ Facebook  စာမ်က္ႏွာမွတစ္ဆင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ေနျပည္ေတာ္ ထိ္္ပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ႏုိင္ဟံသာ လည္း တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

ယခင္က မရွိခဲ့ေသာ ထိ္ပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆုံပြဲတြင္ ပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြး၍ နားလည္ မႈ ပိုမုိရွိလာေၾကာင္းႏွင့္ နည္းလမ္း ဆက္ရွာရန္လုိေၾကာင္း ႏုိင္ဟံ သာက ေျပာသည္။ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ထပ္မံေတြ႕ဆုံရန္ ေဆာင္ရြက္  ရမည္  ျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။ အဓိက အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာအေျဖရွာရန္ျဖစ္ျပီး၊ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ လံုၿခံဳေရးျပႆနာမ်ားကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရမည္ဟု ဆိုသည္။ လုံျခဳံေရးကိစၥသည္ အဓိက အက်ဆံုးျဖစ္သည္။ လူမႈေရး၊၊ က်ား/မတန္းတူေရး စသည္တုိ႔ကို ေဆြးေႏြးေနရုံျဖင့္ ျပႆနာ ေျပလည္ႏိုင္မည္မဟုတ္ဟု ႏုိင္ဟံသာက ဆိုသည္။

“ဘယ္ေတာ့ျဖစ္မလဲ မေသခ်ာေသးဘူး။ ေနာက္ထပ္ ညႇိႏႈိင္းရဦးမယ္။ တကယ္လုိ႔ UNFC နဲ႔ PPST ၾကားမွာ နားလည္မႈ အခ်ိန္မေရြးလုပ္လို႔ ရတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ အင္အားစုေတြေပါ့ေနာ္ အဲဒီအင္အားစုေတြ ညိႇရဦးမယ္။ သူတို႔ပါ ပါဖို႔။ ဒါမွ EAO အားလံုးပါ၀င္တဲ့ Conference ႀကီးတစ္ခုျဖစ္မယ္။ သူတို႔နဲ႔ညႇိရဦးမယ္။” ဟု ႏုိင္ဟံသာ က ဆို သည္။ ႏိုင္ဟံသာ သည္  ညီညြြတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ(UNFC) ဥကၠ႒ လည္း ျဖစ္သည္။ NCA လက္မွတ္ထုိး ၁၀ ဖြဲ႕ ႏွင့္ NCA မထုိးရေသးသည့္ အဖြဲ႕ ၁၀ ဖြဲ႕၊ အဖြဲ႕အားလုံး ပါ၀င္ႏုိင္မွသာ  ႏုိင္ငံ၌ ႀကံဳေနရသည့္ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ား ကို  ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ဟု  ႏုိင္ဟံသာ က ဆိုသည္။

“တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကုိင္အဖြဲ႕မ်ား၏ ညီလာခံ” ကို  ယခု ႏို၀င္ဘာလလယ္တြင္ တစ္ပတ္ခန္႔ က်င္းပရန္ NCA-S EAO အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႕မ်ား က စီစဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း  ေျမာက္ပုိင္းလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕မ်ား (FPNCC) က ႏုိ၀င္ဘာ ၂၀ မွ ၂၆ ရက္ထိ က်င္းပရန္ အေၾကာင္းျပန္လာသျဖင့္ က်င္းပမည့္ ရက္ကို ဆက္လက္ညိႇႏႈိင္းေနေၾကာင္း သိရသည္။

ထို႕ျပင္ ႏုိဝင္ဘာ ၆ ရက္ေန႕ကလည္း တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဝန္ႀကီး မစၥတာ ဆြန္ေထာင္ကို  ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေနျပည္ေတာ္ရွိ ၎၏ ေနအိမ္၌ လက္ခံေတြ႕ဆံုခဲ့ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္႐ံုးက သတင္းထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။ ေတြ႕ဆံုစဥ္ ေဆြးေႏြးသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ထုတ္ျပန္ ျခင္းမျပဳေပ။ ေအာက္တုိဘာ ၃၁ ရက္က လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ၾကား၀င္ကူညီမႈႏွင့္   FPNCC အဖြဲ႕၀င္မ်ားျဖစ္ေသာ တအာင္းအဖြဲ႕(TNLA)၊ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕ (MNDAA)၊ ရခိုင္အဖြဲ႕ (AA)ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းရး ေကာ္မရွင္ (PC) တုိ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕၌ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ယင္းေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ‘ဝ’ အဖြဲ႕ (UWSA)ႏွင့္ ကခ်င္အဖြဲ႕ (KIO)တို႔လည္း တက္ေရာက္သည္ဟု သိရသည္။

ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ ေရႊစံအိမ္ဟိုတယ္၌ က်င္းပခဲ့သည့္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ အျပီးတြင္ KNU အေနျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္မႈ ယာယီရပ္ဆိုင္းထားမည့္အေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ထံ အေၾကာင္းၾကားစာေပးပို႕ခဲ့သည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ ဘားအံခရိုင္ KNU ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ ေလး၀ါးတြင္ ႏို၀င္ဘာ ၆ မွ ၁၀ အထိ ၅-ရက္ၾကာ KNU အေရးေပၚ ထိပ္သီးညီလာခံ က်င္းပခဲ့သည္။ အစည္းအေ၀းအျပီးတြင္ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။  ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဉ္၌ ပါ၀င္ေနေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကားရွိ နားလည္မႈလြဲမွားခ်က္မ်ားကို ၊ ေရွာင္ကြင္းကာ မိမိနားလည္သည့္အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖၚေနသျဖင့္ ရႈပ္ေထြးမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနေၾကာင္း၊  အျခားတဖက္တြင္လည္း NCA အေကာင္အထည္မေဖၚႏိုင္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႕ျပင္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရး အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္ ဘုံစံတန္ဖိုး၊ ဘုံရည္မွန္းခ်က္ ႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး  ကိစၥ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား တည္ေဆာက္ရန္လိုေၾကာင္း၊ NCA တြင္ မပါ၀င္သည့္ ခြဲမထြက္ရႏွင့္ တစ္ခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္ကိစၥတင္သြင္းလာျပီး ယင္းကိစၥလက္ခံမွ အစိုးရ/တပ္မေတာ္ဘက္က ဆက္ေဆြးေႏြးမည့္ သေဘာျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ KNU အေနျဖင့္ လုံျခဳံေရးကိစၥ အေက်အလည္ေဆြးေႏြးျပီးမွသာ ယင္းကိစၥ ဆက္သြားလို ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ေၾကညာခ်က္၌ ေဖၚထားသည္။ 

KNU အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို လက္နက္ကိုင္ လမ္းစဉ္ျဖင့္ မေျဖရွင္းဘဲ ျငိမ္းခ်မ္းသည့္နည္းျဖင့္ ဆက္လက္ႀကိဳး ပမ္းသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဉ္တြင္  အဓိပၸာယ္ျပည့္၀ေသာ ပါ၀င္မႈျဖစ္ေစရန္ အခ်ိန္လုံေလာက္စြာ ရယူလို၍ “တရား၀င္ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၌ ပါ၀င္မႈ” ကို ယာယီရပ္ဆိုင္းထားမည္ဟု ဆိုသည္။ သို႕ေသာ္ အလြတ္သေဘာ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးလမ္းေၾကာင္းမွတဆင့္ အေျဖရွာသြားမည္ဟု KNU ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။

KNU ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာမူ တူးေစးဖိုးကလည္း ဖက္ဒရယ္သေဘာတူညီမႈကို ရွာေဖြရာတြင္ ခြဲထြက္ေရး၊ ခြဲမထြက္ေရး ကိစၥႏွင့္ ဆက္စပ္ထားရန္ မလိုအပ္ေၾကာင္း သူ၏ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းမိန္႕ခြန္း၌ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္ကိုေတြ႕ရ သည္။ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ တစ္ဆင့္ တုိင္းျပည္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ဖက္ဒရယ္ဆိုင္ရာ အေျခခံမူမ်ားကို  ရွာေဖြရာ တြင္ ‘အမ်ိဳးသားတန္းတူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ လူနည္းစုအခြင့္အေရး၊ ျပည္နယ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရး၊ အာဏာခြဲေဝေရး’ စသည့္ အခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ တုိက္႐ိုက္ပတ္ သက္ေသာ မူသေဘာမ်ားကို ရွာ ေဖြေဖာ္ထုတ္ရန္ လိုေၾကာင္း KNU ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာမူ တူးေစးဖိုးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျခဳံငုံသုံးသပ္ရလွ်င္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ဘက္မွ တရား၀င္ NCA ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပရာတြင္ ႀကိဳတင္စည္းကမ္း ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ား တင္းမာစြာခ်မွတ္ထားသလို ျဖစ္ေနသည္။ “ရွဉ့္လည္းေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ” ျဖစ္မွသာ ရည္ ရြယ္ခ်က္ အထေျမာက္မည္ကို သတိမူသင့္သည္။ EAOs တုိ႔ဘက္က အလြတ္သေဘာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ  ေဆြးေႏြးလို သည့္ သေဘာထားရွိေၾကာင္း  ေဖၚျပေနသည္။ EAOs တုိ႔ဘက္က တင္းက်ပ္လြန္းေသာ မူေဘာင္အတြင္းမွ ထြက္၍  လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းလိုေၾကာင္း ေဖၚျပလာၾကသည္။ ဤျဖစ္စဥ္ကို အစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံ ေရးေခါင္းေဆာင္တာ၀န္ခန္း၌ရွိေနသျဖင့္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား သေဘာေပါက္ေစရန္ ဦးစြာ အခ်င္းခ်င္းညႇိသင့္ သည္ဟု ထင္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုးနားလည္မႈရွိစြာျဖင့္ သေဘာမတူခ်က္မ်ားကို အေသဆုပ္ကိုင္မထားဘဲ၊ ၎ကိစၥရပ္ေၾကာင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ရပ္တန္႔မသြားေစရန္ သတိထားၾကရမည္ဟု သုံးသပ္လိုပါသည္။