မာန္သီဟထြန္း – ေဆပီယန္စ္၊ အပိုင္း (၃) – ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ႏွင့္ မွားယြင္းယူဆမႈ

မာန္သီဟထြန္း – ေဆပီယန္စ္၊ အပိုင္း (၃) –  ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ႏွင့္ မွားယြင္းယူဆမႈ

 Sapiens – A Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari
(မိုးမခ)  နို၀င္ဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၈
စာေရးသူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္မွ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။


ေဆပီယန္စ္ အပိုင္း (၃)

လူသတၱဝါတုိ႔ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူအမ်ားမွားယြင္း ယူဆေနၾကေသာ အရာတစ္ခုရွိသည္။ 

ယင္းမွာ အာဂတ္စတာလူ(အလုပ္လုပ္ေနေသာလူ) မွ အီရက္တပ္စ္လူ (မတ္တပ္လူ) သုိ႔ - ထုိမွတဆင့္ နီယန္ဒါလူ ေနာက္ဆံုးတြင္မွ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ လူသားမ်ားအျဖစ္သုိ႔ လူသတၱဝါမ်ား မ်ဥ္းေျဖာင့္ပံုစံျဖင့္ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာသည္ကို ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ 

ဤမ်ဥ္းေျဖာင့္ပံုစံသည္ ကမာၻေပၚ၌ လူသတၱဝါမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္တြင္ တစ္မ်ိဳးတည္းသာ အသက္ရွင္ခဲ့သည္ဟူေသာလြဲမွားေသာ အျမင္ကုိေပးသည္။ ထုိ႔မွ်မက အေစာပုိင္းမွ လူသတၱဝါမ်ိဳးစိတ္မ်ားသည္ လက္ရွိကၽြႏု္ပ္တုိ႔လူသားမ်ားနဲ႔ ပံုသ႑ာန္တူသည့္ ယခင္က လူသားမ်ားသာဟူ၍ ထင္ျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္မွာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂သန္းဝန္းက်င္မွ ႏွစ္တစ္ေသာင္း ဝန္းက်င္အထိ တူညီေသာ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ကမာၻႀကီးသည္ မ်ားျပားလွေသာ လူသားမ်ိဳးစိတ္မ်ားေနထိုင္ရာ အိမ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ 

ဘာေၾကာင့္မျဖစ္ႏုိင္မည္နည္း။ 

ယေန႔တြင္လည္း ေျမေခြးမ်ား၊ ဝက္ဝံမ်ားနဲ႔ဝက္မ်ား၏ ကြဲျပားေသာ မ်ိဳးစိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေတြ႔ေနရသည္ မဟုတ္ေလာ။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္သိန္းခန္႔က မ်ိဳးမတူေသာလူသားမ်ိဳးစိတ္ အနည္းဆံုး ၆မ်ိဳး ခန္႔ ကမာၻေျမေပၚတြင္ သြားလာေနထုိင္ခဲ့ၾကေပသည္။ 

လက္ရွိတြင္ မ်ိဳးစိတ္မ်ားစြာ မၾကာေသးေသာ္လည္း ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ ဟုိမုိ ေဆပီယန္စ္လူသားမ်ားသာ က်န္ရွိေတာ့သည္မွာ ထူးဆန္းေနသည္။ ဤသည္မ်ာလည္း ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ တရားခံျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔၏ အျခားညီအစ္ကုိလူသတၱဝါမ်ိဳးစိတ္မ်ားန႔ဲ ပတ္သက္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ မမွတ္မိရန္ ခ်ိဳးႏွိမ္ထားဖုိ႔ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ေဆပီယန္စ္လူမ်ားတြင္ အေၾကာင္းျပေကာင္းမ်ားရွိေၾကာင္းကုိ မ်ားမၾကာမီ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ေတြ႔ရေပမည္။

စဥ္းစားႏုိင္ျခင္း၏ အဖုိးအခ
အခ်င္းခ်င္းတြင္ ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ားစြာရွိေသာ္လည္း လူသားမ်ိဳးစိတ္မ်ားသည္ တူညီေသာ လူသားျဖစ္မွန္းသိသာေစသည့္ စရိုက္လကၡဏာမ်ား ပုိင္ဆုိင္ၾကသည္။ အသိသာထင္ရွားဆံုးမွာ အျခားတိရိစာၦန္မ်ားနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ လူသတၱဝါမ်ားတြင္ အလြန္တရာ ႀကီးမားေသာ ဦးေႏွာက္ရွိသည္။ ႏုိ႔တုိက္သတၱဝါမ်ားသည္ ကီလုိ၆၀ အေလးခ်ိန္ရွိလွ်င္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ၂၀၀ ကုဗ စင္တီမီတာအရြယ္ ဦးေႏွာက္ရွိၾကသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၂.၅ သန္းက အေစာဆံုးက်ေသာ လူသားေယာက်ာ္းမ်ားနဲ ႔မိန္းမမ်ား၏ ဦးေႏွာက္သည္ ၆၀၀ ကုဗစင္တီမီတာခန္႔ အရြယ္အစားရွိခဲ့သည္။ ယခုေခတ္ ေဆပီယန္စ္လူမ်ားသည္ ပ်မ္းမွ် ၁၂၀၀ မွ ၁၄၀၀ ကုဗစင္တီမီတာအထိ ဖ်တ္လတ္ေသာ ဦးေႏွာက္ရွိၾကသည္။ နီယန္ဒါသာလ္လူမ်ား၏ ဦးေႏွာက္မွာ ပုိ၍ပင္ႀကီးမားေသးသည္။

ဆင္ကဲ့ေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္စဥ္က ပုိမိုႀကီးမားေသာ ဦးေႏွာက္မ်ားကုိ အသက္ရွင္က်န္ရစ္ရန္ ဦးစားေပးမည္ဆုိသည္မွာ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ စဥ္းစားစရာပင္ မလုိေသာအရာပင္ျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔၏ အသိဉာဏ္ျမင့္မားမႈကုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔အလြန္ႏွစ္သက္ၾကသျဖင့္ အသိဉာဏ္စြမ္းအားနဲ႔ပတ္သက္လာလွ်င္ ဦးေႏွာက္ပုိႀကီးေလ ေကာင္းေလဟု က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္.. ဤတိုင္းသာမွန္ကန္ခဲ့လွ်င္ ေၾကာင္တူမိသားစုမွလည္း ကဲကုလသခ်ာၤတြက္ႏုိင္ေသာ ေၾကာင္မ်ားကုိ ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ေပလိမ့္မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ သတၱဝါေလာကႀကီး တခုလံုးတြင္ လူသတၱဝါမ်ိဳးစိတ္တစ္ခုတည္းသည္သာ ဤမွ်ႀကီးမားေသာ ေတြးေခၚႏိုင္ျခင္းစြမ္းအားကုိ ပုိင္ဆုိင္ပါသနည္း။

ႀကီးမားေသာဦးေႏွာက္သည္ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ ႀကီးေလးေသာ အားအင္ဆုတ္ယုတ္မႈကိုလည္း ျဖစ္ေစသည္။ အထူးသျဖင့္ ႀကီးမားေသာ ဦးေခါင္းခြံရုိးျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားေသာ ဤဦးေႏွာက္ကုိ သြားေလရာသယ္ေဆာင္ရသည္မွာလည္း မလြယ္ကူေပ။ ယင္းဦးေႏွာက္ကို လုိအပ္ေသာ အစာမ်ားပံ့ပုိးရသည္မွာ ပို၍ပင္ ခက္ခဲသည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ဟုိမုိေဆပီယန္စ္ လူမ်ားတြင္ ဦးေႏွာက္သည္ ကိုယ္ခႏၶာ စုစုေပါင္းအေလးခ်ိန္၏ ၂ သို႔မဟုတ္ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ခႏၶာကိုယ္ ၿငိမ္သက္ေနေသာအခ်ိန္၌ပင္ လူ႔ဦးေႏွာက္သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္၏စြမ္းအင္ ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ သံုးစြဲေပသည္။

 ဥပမာ ႏိႈင္းယွဥ္ျပရလွ်င္ အျခားလူဝံမ်ား၏ ဦးေႏွာက္သည္ ၎တုိ႔ခႏၶာကိုယ္၏စြမ္းအင္ ၈ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ သံုးစြဲေပသည္။ ေရွးဦး လူသတၱဝါမ်ားသည္ ၎တုိ႔၏ ႀကီးမားေသာဦးေႏွာက္အဖိုးအခကုိ နည္း၂နည္းျဖင့္ ေပးခဲ့ရသည္။ ပထမအားျဖင့္ အစာရွာဖုိ႔အတြက္ အခ်ိန္ကုိ ပိုမုိအသံုးခ်ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယအားျဖင့္ ၎တုိ႔၏ ၾကြက္သားမ်ား ေသးငယ္သြားခဲ့သည္။ အစုိးရတစ္ခုမွ ကာကြယ္ေရးစရိတ္အား ပညာေရးစရိတ္ထဲ ေဝမွ်သကဲ့သုိ႔ လူသတၱဝါမ်ားသည္ လက္ေမာင္းၾကြက္သားအတြက္ စြမ္းအင္မ်ားကုိ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ားသုိ႔ ခြဲေဝလုိက္သည္။ အာဖရိကရွိ ဆဗားနားေဒသတြင္ အသက္ရွင္အတြက္ ဤသည္မွာ မွန္ကန္ေသာ နည္းဗ်ဴဟာျဖစ္ေၾကာင္းကုိ အထူးေျပာစရာပင္မလုိေပ။ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္တစ္ေကာင္သည္ လူသားတစ္ေယာက္နဲ႔ စကားႏုိင္မလုႏုိင္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ လူဝံတစ္ေကာင္က လူတစ္ေယာက္ကုိ အဝတ္ရုပ္ကေလးကဲ့သုိ႔ ဆုတ္ျဖဲပစ္ႏုိင္ေပသည္။ 

ယခုတြင္ျဖင့္ ႀကီးမားေသာဦးေႏွာက္ပုိင္ဆုိုင္ျခင္း၏အက်ိဳးကုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ေကာင္းေကာင္းခံစားရသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ခ်င္ပန္ဇီမ်ားထက္ပုိျမန္ေအာင္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔သြားလာႏုိင္ရန္ ကားမ်ားထုတ္လုပ္ၾကသည္။ ၎တုိ႔နဲ႔ နပန္းလံုးစရာမလုိဘဲ ေဘးကင္းေသာအကြာအေဝးမွ ပစ္ခတ္ႏုိင္ရန္ ေသနတ္မ်ားထုတ္လုပ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ကားမ်ား၊ ေသနတ္မ်ားသည္ မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပ်က္လာေသာ အရာမ်ားျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ ၂ သန္းေက်ာ္ခန္႔ကပင္ လူသတၱဝါ တုိ႔၏ ဦးေႏွာက္အာရံုေၾကာကြန္ယက္မွာ တိုးသထက္တုိးလာခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ မီးခတ္ေက်ာက္လက္နက္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ သစ္သားခၽြန္မ်ားမွလြဲ၍ လူသတၱဝါတုိ႔၏ဦးေႏွာက္မွာ ဘာအစြမ္းမွ ျပစရာ မရွိခဲ့ေခ်။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ဤႏွစ္ ၂သန္းအတြင္း လူသတၱဝါတုိ႔၏ ဦးေႏွာက္ႀကီးမားလာေသာ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္ေစရန္ မည့္သည့္အရာက တြန္းပုိ႔လုိက္ပါသနည္း။ ္.. က်ေနာ္တုိ႔ မသိပါ ဟုသာ အရုိးရွင္းဆံုးဝန္ခံရေပမည္။

လူသတၱဝါျဖစ္သည့္ အျခားေသာ လကၡဏာ တစ္ရပ္မွာ ေျခ၂ေခ်ာင္းျဖင့္ မတ္တပ္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အာဖရိကရွိ ဆဗားနား ျမက္ခင္းျပင္တြင္ မတ္တပ္ရပ္ျခင္းက ရန္သူကုိျမင္ေတြ႔ရန္ျဖစ္ေစ၊ အမဲလုိက္ရန္အတြက္ျဖစ္ေစ ပိုလြယ္ကူသည္။ ထုိ႔ျပင္ လမ္းေလွ်ာက္ရာတြင္ အသံုးမဝင္ေသာ လက္မ်ားသည္ ေက်ာက္တံုးမ်ားပစ္ေပါက္ရန္၊ အခ်က္ျပရန္ စေသာ အျခားကိစၥမ်ားအတြက္ အသံုးဝင္လာသည္။ လက္မ်ား လုပ္ႏုိင္ေသာအရာ မ်ားျပားလာေလ ဤလက္မ်ားကုိ ပိုင္ဆုိင္ထားသူမ်ား ဘဝတြင္ေအာင္ျမင္ခြင့္ မ်ားလာေလျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ လက္ဖဝါးနဲ႔ လက္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ ညက္ေညာ၍ေကာင္းမြန္ေသာ ၾကြက္သားမ်ား၊ အာရံုေၾကာမ်ားတြင္ ပုိမုိအာရံုစုိက္လာျခင္းမ်ား စသည္တုိ႔ကုိ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္စဥ္ ဖိအားမွ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ရလဒ္ အေနျဖင့္ လူသတၱဝါမ်ားသည္ အလြန္ရႈပ္ေထြးေသာအလုပ္မ်ားကုိပင္ လက္ျဖင့္လုပ္ေဆာင္လာနုိင္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ လူသတၱဝါမ်ားက ရႈပ္ေထြးေသာ ကိရိယာမ်ား ျပဳလုပ္၍ အသံုးခ်ႏုိင္လာျခင္းပင္။ ပထမဆံုး ကိရိယာ ျပဳလုပ္ျခင္းအေထာက္အထားကုိ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂သန္းခြဲတြင္ ေတြ႔ရသည္။ ကိရိယာမ်ား ထုတ္လုပ္ႏုိင္ျခင္းႏွင့္ အသံုးခ်ျခင္းသည္ ေရွးဦးလူသားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္သည့္စံတစ္ခုျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ မတ္တပ္ေလွ်ာက္နုိင္ျခင္းတြင္လည္း အားနည္းခ်က္ရွိသည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ျမစ္ဖ်ားခံရာ ပရိုင္းမိတ္သတၱဝါ၏ေက်ာရိုးသည္ ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာသည္။ ထုိေက်ာရိုးသည္ ဦးေခါင္းေသး၍ ေျခလက္ေလးေခ်ာင္းအသံုးျပဳ၍ လမ္းေလွ်ာက္ေသာ သတၱဝါကုိ ေထာက္ပံ့ရန္အတြက္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ မတ္တပ္အေနအထားကို ညွိယူရျခင္းသည္ ေတာ္ေတာ္ ခက္ခဲေသာအရာျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ အလြန္တရာႀကီးမားေသာ ဦးေခါင္းခြံကုိ ေထာက္ပံ့ရန္ ျငမ္းကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနျခင္းပင္။ လူသတၱဝါမ်ားသည္ အျမင့္မွျမင္ရန္ႏွင့္ အလုပ္မ်ားေသာလက္တုိ႔ အတြက္ ခါးကုိက္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္းမ်ားျဖင့္ လဲယူခဲ့ရသည္။

ဘာသာျပန္ - မာန္သီဟထြန္း

Photo Credit:
http://www.vce.bioninja.com.au/…/homini…/origins-of-man.html