ကုိသန္းလြင္ ● ႏ်ဴကလီးယာလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး

 ကုိသန္းလြင္ ● ႏ်ဴကလီးယာလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၁၃၊ ၂ဝ၁၈

(၁)
ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ားမွာ ေလာကကိုၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိပါသည္။ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ားႏွင့္ အႀကီးအက်ယ္ စစ္ျဖစ္ပြားပါက ဘက္ႏွစ္ဘက္လံုး ႏိုင္ႏိုင္စရာမရွိပါ အားလုံးပ်က္စီးၾက႐ံုဘဲရွိပါသည္။ ဤအႏၱရာယ္ကို သိသျဖင့္ ေရာ္နယ္ ရီဂင္ (Ronald Regan) ႏွင့္ ဂိုဘာေခ်ာ့ (Mikhal Gorbachev) တို႔ႏွစ္ဦးသည္ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္က ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ား ေလ်ာ့ပါးေရး (သို႔) အၿပီးတိုင္ပယ္ဖ်က္ေရးတို႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါသည္။

(Intermediate – Range Nuclear Forces Treaty)  ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ဆိုင္ရာစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၈၇ ခုႏွစ္က လက္မွတ္ေရး ထိုးခဲ့ၾကပါသည္။ ႐ုရွားတို႔က စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္အမ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္သည္ဟု သမၼတႀကီးအိုဘားမားႏွင့္ ထရမ္႔ တို႔ က စြတ္စြဲခဲ့ၾကေသာ္လည္း စာခ်ဳပ္မွာ အသက္ဝင္ဆဲျဖစ္ပါသည္။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ထရမ္႔က စာခ်ဳပ္မွထြက္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ ခဲ့ပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားကို စာခ်ဳပ္သို႔ ပူးေပါင္းပါဝင္လာေရးကိုသာ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ႏ်ဴကလီး ယားလက္ နက္အသစ္မ်ားကို မထုတ္လုပ္ေရးမွာ ေသခ်ာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပထမဆုံးလုပ္ရမည့္အလုပ္မွာ ႐ုရွားႏွင့္အေမရိကန္တို႔ ေတြ႔ဆုံၿပီး စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာျခင္း ရွိ/မရွိကို ေဆြးေႏြးၾကရန္လိုပါသည္။

ဤစာခ်ဳပ္တြင္ လက္ေတြ႔ကြင္းဆင္း၍ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္မ်ားအတိုင္း လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ျခင္း ရွိ/မရွိကို စစ္ေဆးရမည္ ဆိုေသာအခ်က္္ ပါဝင္ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိး တခါမွမရွိခဲ့ဘူးပါ။ ၁၉၉၂ ေရာက္ေသာ္ ဒံုးက်ည္ ၂၇ဝဝ ကို ဖ်က္ဆီးၿပီးပါၿပီ။ ဤသို႔စစ္ေဆးျခင္းကို ၂ဝဝ၁ အတြင္း အၿပီးေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္ေသာ္လည္း မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါ။

မစၥတာဂိုဘာေခ်ာ့ႏွင့္ ရီဂင္ႏွစ္ဦးလံုးမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ဖ်က္သိမ္းေရးကိုလိုလားသည့္အျပင္ ဤစစ္ပဲြမ်ဳိးမျဖစ္ႏိုင္၊ ျဖစ္လာစရာအေၾကာင္းမရွိဟု ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ ထိုေခါင္းေဆာင္မ်ိဳး ရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။ အသက္ ၈၇ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ မစၥတာဂိုဘာေခ်ာ့က ထရမ့္၏ေၾကညာခ်က္ကို “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္သည္” ဟု ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

၂ဝ၁၈ ခု ေအာက္တိုဘာ ၁၉ ရက္ေန႔က ႐ုရွားသမၼတပူတင္ (Vladimir Putin) ကို ေမးခဲ့စဥ္က ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ဖ်က္ သိမ္းေရး ျဖစ္ႏိုင္/ မျဖစ္ႏိုင္ကိုေမးခဲ့ရာ “ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္” ဟုသာ ေျဖၾကားခဲ့ပါသည္။

အေမရိကန္တို႔အေနျဖင့္လည္း “Nuclear Posture Review” တြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလက ကမာၻတဝွမ္း ႏ်ဴကလီးယား ဘိုင္အိုလိုဂ်ီ ကယ္လက္နက္၊ ဓါတုလက္နက္အားလုံးဖ်က္သိမ္းေရးကိုဦးတည္ၿပီး စစ္ေအးကာလကရွိခဲ့ေသာ လက္နက္အားလံုး၏ ၈၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး၊ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္အသစ္ မတပ္ဆင္ခဲ့သည္မွာ အႏွစ္ ၂ဝ ရွိသြားပါၿပီဟု ေရးသားထားသည္။

(၂)
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ INF စာခ်ဳပ္ကိုလက္မွတ္မထိုးမီတြင္ သမၼတရီဂင္က မစၥတာဂုိဘာေခ်ာ့ကို ဓားႏွင့္ ထြန္တုံးတို႔ပါဝင္သည့္ ၾကယ္ သီး (Cufflilk) တခုကို လက္ေဆာင္ေပးခဲ့ပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးက ႏွစ္ႏိုင္ငံပူးေပါင္း ၍ လူေတြ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္း လုပ္ေဆာင္ၾကမည္ဟု ရည္ရြယ္ပါသည္။

ယခု မစၥတာထရမ္႔က ေအာက္တိုဘာ ၂ဝ ရက္ေန႔တြင္ ထိုစာခ်ဳပ္မွထြက္မည္ဟူ၍ မစၥတာရီဂင္ေပးခဲ့ေသာ ဓားမ်ားကို ျပန္ ေတာင္းေနပါသည္။ အေမရိကားသည္ စာခ်ဳပ္မွထြက္ၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ားအသစ္မ်ားကို  အျပိဳင္အဆိုင္ တပ္ ဆင္ၾကမည့္ေခတ္ကိုျပန္သြားမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္လွ်က္ရွိပါသည္။

INF သေဘာတူညီမႈစာခ်ဳပ္မွာ ၁၉၇ဝ ႏွင့္ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဥေရာပတြင္ ဒံုးက်ည္ (Missile) အ ၾကပ္အတည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ပါသည္။ ဆိုဗီယက္တို႔က SS-20 ေခၚ မစ္ဆိုင္းႏွင့္ ႐ုရွားျပည္အတြင္းမွ ဥေရာပၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားကို ျပစ္ခတ္ႏိုင္စြမ္းရွိသည္။ အေမရိကန္တို႔တြင္ တာတိုပစ္ဒံုးက်ည္မ်ားသာရွိသည္။ ၎တို႔ႏွင့္ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံတြင္းသို႔ မပစ္ခတ္ ႏိုင္၊ တာေဝးပစ္ခတ္ရန္အတြက္မူ အေမရိကန္ျပည္တြင္းႏွင့္ ေရငုပ္သေဘၤာတို႔တြင္ တာေဝးပစ္ဒုံးက်ည္မ်ားရွိသည္။

႐ုရွားတို႔က SS-20 ႏွင့္ ဥေရာပၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားကိုပစ္ခတ္ပါက အေမရိကန္တို႔အေနႏွင့္ တာေဝးပစ္ဒံုးက်ည္မ်ားကို သုံးဘို႔ဘဲရွိ သည္။ ဥေရာပမွ မဟာမိတ္တို႔က ထိုအျဖစ္အပ်က္ကို လက္မခံႏိုင္၊ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္တို႔က ဥေရာပတြင္ ပါရွင္း (Parshing II) ဒံုးက်ည္မ်ားကို တပ္ဆင္ေပးသည္။ ဆိုဗီယက္တို႔က ထိုအခ်က္ကို စိုးရိမ္လာၾကသည္။ ပါရွင္း II သည္ ေမာ္စ ကိုၿမိဳ႕ကို ၁ဝ မိနစ္အတြင္းေရာက္ေအာင္ပစ္ႏိုင္သည္။ တကယ္စစ္ျဖစ္ပါက အခ်ိန္တုိအတြင္း တုန္႔ျပန္ရမည္၊ ဥေရာပ၏ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ အသစ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အႀကီးအက်ယ္ဆႏၵျပၾကသည္။ INF စာခ်ဳပ္က ဤစိုး ရိမ္မႈမ်ားကို ပေပ်ာက္ေစသည္။

စာခ်ဳပ္က ဒံုးက်ည္ မ်ားကို ပေပ်ာက္ေစမည့္အျပင္ အေဝးပစ္ဒုံးက်ည္မ်ား၏ (Flight Test) လုပ္မႈႏွင့္ ေျမျပင္မွ ပစ္ခတ္ရေသာ ဒုံးက်ည္အားလုံးကို ခြင့္မျပဳေပ။ ဤစာခ်ဳပ္က တားျမစ္ေသာအကြာအေဝးမွာ ၃ဝဝ မိုင္ႏွင့္ ၃၃ဝဝ မိုင္အၾကားျဖစ္သည္။ တည္ေဆာက္ၿပီးသမွ် လက္နက္မ်ားမွ အေမရိကန္က လက္နက္ ၃ဝဝဝ ေက်ာ္တို႔ ဖ်က္ဆီးပစ္ရသည္။ ဆိုဗီယက္တို႔ က ဤထက္ႏွစ္ဆေက်ာ္ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၾကရသည္။

အေမရိကန္တို႔က ႐ုရွားႏိုင္ငံသည္ 9M929 မ်ားကို တီထြင္စမ္းသပ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝ တြင္ တ႐ုတ္ျပည္ ကပါ စမ္းသပ္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္လာရာ ႐ုရွားသမၼတပူတင္က စာခ်ဳပ္ကို မလိုက္နာႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း အရိပ္အမြက္ေျပာဆိုသည္။ ထိုအခ်ိန္က ႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ဆက္ဆံေရးအေျခအေနမွာ တင္းမာလ်က္ရွိသည္။ ထိုစဥ္က တ႐ုတ္တို႔ႏွင့္ အခ်င္းမ်ားၾက သည္မွာ ႏ်ဴကလီးယား ထိပ္ဖူးမပါဝင္ဘဲ ႐ုိး႐ိုးဒုံးက်ည္မ်ားသာျဖစ္သည္။

႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔က ျပန္လည္ေက်ေအးၾကေသာအခါ အေမရိကန္တို႔က စိုးရိမ္လာၾကျပန္သည္။ တ႐ုတ္တို႔က စာခ်ဳပ္ႏွင့္ မသက္ဆိုင္ဘဲ စာခ်ဳပ္ကတားျမစ္ထားသည့္ ဒုံးက်ည္အမ်ားအျပား စမ္းသပ္လာေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သမၼတထရမ့္က သူ၏ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား ေလယာဥ္သေဘၤာမ်ားတြင္ တန္ဖိုးႀကီးေပးရေသာလက္နက္မ်ားကို တပ္ဆင္ရေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထရမ္႔ကို ႏ်ဴကလီးယားစာခ်ဳပ္မွ ထြက္ခြာသြားေအာင္ တြန္းအားေပးလ်က္ရွိသည္။

အေမရိကန္က ဤစာခ်ဳပ္မွထြက္လိုက္လွ်င္ အေျခအေနဆိုးရြားသြားႏိုင္သည္။ ႐ုရွားတို႔အေနျဖင့္ ဥေရာပၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားကို ပစ္ခတ္ႏိုင္မည့္ ဒုံးက်ည္မ်ားကို အျမန္တပ္ဆင္လာႏိုင္သည္။ 9M229 သာမက RS-26 “Rubezh” ေခၚ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒုံးပ်ံမ်ားပါ တပ္ဆင္လာႏိုင္သည္။ အေမရိကန္တို႔အေနျဖင့္လည္း ႐ုရွားတို႔ကိုတန္ျပန္ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ ဒုံးက်ည္မ်ားကို စမ္းသပ္လာ ႏိုင္ပါသည္။

အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ဒုံးက်ည္မ်ားတပ္ဆင္ရန္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လိုေသးသည္ဟုေတာ့ ဆိုေနပါ၏၊ လက္နက္တပ္ ဆင္ေရးမွာ လက္ခံရမည့္ေနရာက အစိုးရမ်ားက သေဘာတူညီမႈရဘို႔ကလိုေသးသည္။ ႐ုရွားက ထိုဒုံးက်ည္ကို မိမိႏိုင္ငံတြင္လက္ခံပါက လက္တုန္႔ျပန္ရလိမ့္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္မႈက ရွိေနသည္။ အေမရိကန္အေနႏွင့္ ပိုလန္ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းျပီး တပ္ဆင္ႏိုင္သည္ဆိုေစဦး၊ ေနတိုး (NATO) စစ္တပ္ၾကီးႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေစ့စပ္မႈမွာခက္ခဲဘြယ္ရာရွိသည္။ ဂ်ပန္က သေဘာမတူဘူးဟုဆိုသည္။ ဂ်ပန္ႏွင့္ကိုရီးယားတို႔မွာ တ႐ုတ္ျပည္က ဘယ္လိုသေဘာထားမလဲဆိုသည္ကိုၾကည့္ရေသးသည္။

အေမရိကန္တို႔ကဂြမ္ (Guam)  ကြၽန္းကဲ့သို႔ေသာေနရာတြင္ ဒုံးက်ည္မ်ားကို တပ္ဆင္ထားႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တကယ္စစ္ ျဖစ္ျပီဆိုလွ်င္ အခ်က္အခ်ာက်ေသာေနရာမွာ ကြၽန္းကေလးဆိုပါက မေကာင္းျပန္ေပ။ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းတြင္ လက္နက္မ်ား ကို စုျပံဳထားရန္ စစ္ေရးအရၾကည့္လ်င္ မေကာင္းျပန္ေပ။

(၃)
အၿပိဳင္အဆိုင္ လက္နက္တပ္ဆင္ျခင္းသည္ ဆံုးႏိုင္ဘြယ္မရွိေသာ အျဖစ္အပ်က္တခုျဖစ္ပါသည္။ တခုထက္ တခုပို၍ေကာင္း ေသာပို၍အစြမ္းထက္ေသာ လက္နက္မ်ားသည္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ်ေပၚေနၾကပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား ရွိေန ခ်ိန္တြင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ အကူအညီကင္းမဲ့ေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ လူတီထြင္ေသာလက္နက္မ်ားကို လူတို႔က ဖ်က္သိမ္း ႏိုင္ရပါမည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref: George Shultz: We must Preserve This Nuclear Treaty, New York Times October 25 2018.