ဇင္လင္း ● တရားေသမူ၀ါဒမ်ားကို ေလွနံဓါးထစ္ ဆုပ္ကိုင္ထားလွ်င္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ရပ္တန္႔သြားႏိုင္သည္

ဇင္လင္း ● တရားေသမူ၀ါဒမ်ားကို ေလွနံဓါးထစ္ ဆုပ္ကိုင္ထားလွ်င္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ရပ္တန္႔သြားႏိုင္သည္
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၈

ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းစစ္သည္ ႏွစ္ေပါင္း (၇၀) ရွိခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။ စစ္ပြဲမ်ား၏ ဒဏ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္သည္ ယခုတိုင္ ဆင္းရဲ မြဲေတေနဆဲ ရွိေနသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆုံးသတ္ရန္အတြက္ ယခင္ အစိုးရအဆက္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း အေၾကာင္းတရားေပါင္းမ်ားစြာေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရေခတ္အဆက္ဆက္  အပစ္ရပ္ေရးေဆြးေႏြးမႈ ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစကား၀ိုင္းမ်ားအေပၚ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားက ယုံၾကည္မႈ မရွိခဲ့ၾက၍ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါတြင္  ဒီမိုကေရစီ လိုလားသည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးခရီး ဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းေနခ်ိန္  ျဖစ္ ၍ ေအာင္ျမင္ရန္ အလားအလာမ်ား ရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမႈ မရရွိဘဲ ၾကန္႕ၾကာ ေနရျခင္း၏ အေျခခံအေၾကာင္းတရာမွာ အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ မရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တဦးအေပၚ တဦး မယုံ ၾကည္ႏိုင္ဘဲ သံသယပြားမ်ားခဲ့ရသည့္ အေျခအေနမ်ားကို ျပည္သူက တင္ေျမွာက္လိုက္သည့္ အစိုးရလက္ထက္တြင္ ဖယ္ရွားႏိုင္ လိမ့္မည္ဟု လူထုက ေမွ်ာ္လင့္လွ်က္ရွိသည္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) အစိုးရသစ္သည္ ႏိုင္ငံ့ အေရးအရာ တာ၀န္မ်ားကို စတင္ထမ္းရြက္ခ်ိန္မွ အစျပဳ၍ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမ်ားကို အဓိက ဦးစားေပး လုပ္ကိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္  ယခင္ အစိုးရ အစပ်ိဳးခဲ့သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ ဆက္လက္အသက္၀င္ေစရန္ NCA သေဘာတူညီမႈကို ဆက္လက္ လကၡံ၍  အရွိန္ျမႇင့္ ေဆာင္ရြက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

အစိုးရသစ္လက္ထက္ ပထမဦးဆုံး ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မွာ ‘မိုင္ဂ်ာယန္အစည္းအေ၀း’ ကို ခြင့္ျပဳေပးခဲျခင္း ျဖစ္သည္။၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္မွ ၂၉ ရက္အထိ ကခ်င္ျပည္နယ္ မိုင္ဂ်ာယန္၌ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ မ်ား၏ ၄ ရက္ၾကာ မ်က္ႏွာစံုညီ အစည္းအေ၀းကို က်င္းပခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO ထိန္းခ်ဳပ္ထား ေသာ တ႐ုတ္နယ္စပ္အနီး ကခ်င္ျပည္နယ္ မုိင္ဂ်ာယန္ၿမိဳ႕ (Mai Ja Yang Muklum) တြင္ ဇူလိုင္ ၂၆-၂၉ တြင္ က်င္းပမည့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ အားလုံး၏ မ်က္ႏွာစံုညီအစည္းအေဝးသို႔ EAOs ၂၁ ဖဲြ႕ ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ဇူလိုင္ ၂၆ မွ ၂၉ ေလးရက္ၾကာ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အားလုံး၏ မ်က္ႏွာစုံညီအစည္းအေ၀းသို႔  EAOs အဖြဲ႕ ၁၇ ဖြဲ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

မိုင္ဂ်ာယန္ မ်က္ႏွာစံုညီအစည္းအေ၀းသို႔ စည္းလံုးညီၫြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား မဟာမိတ္အဖဲြ႕ (UNA)၊ ညီေနာင္တိုင္းရင္းသားမ်ားဖက္ဒေရးရွင္း (NBF) တုိ႔က ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ တက္ေရာက္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ မစၥတာနမ္ဘီးယား၊ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတ ႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန အာရွေရးရာ အထူးသံတမန္ မစၥတာ ဆြန္ေကာက္ရွန္ (Mr.Sun Guoxiang)တုိ႔လည္း တက္ေရာက္ေၾကာင္း သိရသည္။ ထို႕ျပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (WLB)၊ ၿငိမ္းေဖာင္ေဒးရွင္း၊ ျပည္ေထာင္စု အင္စတီက်ဳ Pyidaungsu Institute(PI) တို႔လည္း ေလ့လာသူအျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ မိုင္ဂ်ာယန္အစည္းအေ၀း အခင္းအ က်င္းမွာ အလြန္အားရေက်နပ္ဖြယ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။

မိုင္ဂ်ာယန္ မ်က္ႏွာစံုညီ အစည္းအေ၀း ပထမေန႔တြင္ ေကအိုင္အို ဒုဥကၠ႒ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အင္ဘန္လက ႏႈတ္ခြန္းဆက္ စကားေျပာၾကားခဲ့ရာ၌  မိုင္ဂ်ာယန္ မ်က္ႏွာစံုညီအစည္းအေ၀းႀကီးမွ အားလံုး သေဘာတူ လက္ခံႏိုင္မည့္ ဘံုသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း၊ ယခု မ်က္ႏွာစံုညီအစည္းအေ၀းမွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို မည္ကဲ့သို႕  လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သြားၾကမည္ ဆိုသည္ကိုလည္း အားလံုး၀ိုင္း၀န္းအႀကံျပဳ ေဆြး ေႏြးေစလိုေၾကာင္း၊ ၎အျပင္ ေကအိုင္အိုဒုဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အင္ဘန္လက တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္း ခဲြျခားမေနပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ စုစည္းအေျဖရွာရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။

“အပစ္ရပ္၊ အပစ္မရပ္အဖြဲ႔ဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြဟာ မိမိတို႔တိုင္းရင္းသားေတြၾကားမွာ မရွိသင့္ပါဘူး။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲ တေလွ်ာက္ အဖြဲ႔အစည္းတခုနဲ႔တခုအၾကား၊ လူမ်ိဳးတခုနဲ႔တခုအၾကား သံသယနဲ႔ အမုန္းတရားေတြ ပြားမ်ားေစၿပီး ယံုၾကည္ မႈနဲ႔ စုစည္းညီညႊတ္မႈကို က်ဆင္းေစမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ ႏိႈးေဆာ္လိုပါတယ္။” ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အင္ဘန္လက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မိုင္ဂ်ာယန္ ဒုတိယေန႕အစည္းအေ၀းတြင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို အေျခခံေဆြးေႏြးမႈမ်ားရွိေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသား မ်ားအေနျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္မည့္ အျမင္ သေဘာထား မရွိေၾကာင္း ႏိုင္ဟံသာ (UNFC)  က ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

“ခြဲထြက္မယ္ဆိုတဲ႔ဟာကေတာ့ ဘယ္သူမွမေျပာဘူး။ အဓိကအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို တည္ေဆာက္ဖို႔ပဲ ေနာ္။ အဲဒီလိုမွ မတည္ေဆာက္ရင္ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အရေပါ့ေနာ္ ဗမာေတြကႀကီးပဲ ႀကီးစိုးၿပီးမွ လႊမ္းမိုးၿပီးမွ အားလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ပံုစံမ်ိဳးကေတာ့ ဘယ္ တိုင္းရင္းသား ေတြမွ လက္မခံႏိုင္ၾကဘူး။” ဟု ႏိုင္ဟံသာက ဗီြအိုေအသတင္းသို႕ ထိုစဉ္က ေျပာခဲ့သည္။

၂၀၁၆ ဇူလိုင္ ၂၇ ရက္ မိုင္ဂ်ာယန္ အစည္းအေ၀း ဒုတိယေန႔ အၿပီးတြင္ အေျခခံမူ ရွစ္ခ်က္ကုိ ပါ၀င္တက္ေရာက္သည့္ အစုအဖဲြ႕အားလံုးက လက္ခံခဲ့ၾကသည္။  အေသးစိတ္မ်ားကို ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ျခင္းဆုိင္ရာ အေျခခံမူ ၈ ခ်က္အျဖစ္ “အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသည္ တုိင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ဆင္းသက္ရမည္၊ တန္းတူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု၊ တိုင္းရင္းသားလူ နည္းစုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ျခင္း၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးႏွင့္ က်ား/မ ဆုိင္ရာ တန္းတူ ညီမွ်မႈ၊ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ စနစ္က်င့္သံုးေရးႏွင့္ ဘာသာေရးကို အေျခမခံသည့္ ႏုိင္ငံ” စသည့္ အေျခခံမူမ်ားကုိ ကုိင္စဲြၿပီး အစိုးရႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ မိုင္ဂ်ာယန္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ စံုညီအစည္းအေ၀း ဒုတိယေန႔တြင္ လက္ခံခဲ့သည္ဟု ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူမ်ားက ေျပာေၾကာင္း 7Day Daily ၌ ေဖၚျပခဲ့သည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္တကြ တိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအ၀င္ ျပည္သူလူထု၏ အမ်ိဳးသားတန္းတူေရး ဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ စသည္တုိ႔ကို နားလည္လက္ခံယုံၾကည္ၾကသူမ်ားက ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းၾကမွသာ ေရရွည္တြင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ အတူ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရလဒ္ေကာင္း ေပၚထြက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ NCA စာခ်ဳပ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျပည္ေထာင္စု မျပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈ မျပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာ တည္တန္႕ ခိုင္ျမဲေရး တုိ႔ကို အဓိက ေရွးရႈသည္။ လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ တရားမွ်တမႈတုိ႔ကို အေျခခံကာ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ႏွင့္ အညီ ဒီမိုကေရစီေရး၊ အမ်ိဳးသား တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ား၊ အာမခံခ်က္မ်ား အျပည့္အ၀ ရွိေသာ “ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု” ကို ထူေထာင္ရန္လည္း NCA တြင္ သေဘာတူထားသည္။ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ရလဒ္မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ တည္ေဆာက္သြားၾကမည္ဟု  သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။

မၾကာေသးမီက ဘားအံခရိုင္ KNU ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ ေလး၀ါးတြင္ ၂၀၁၈ ႏို၀င္ဘာ ၆ မွ ၁၀ အထိ ၅-ရက္ၾကာ KNU အေရးေပၚ ညီလာခံ က်င္းပခဲ့သည္။ အစည္းအေ၀းအျပီးတြင္ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။  ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဉ္၌ ပါ၀င္ေနေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကားရွိ နားလည္မႈလြဲမွားခ်က္မ်ားကို ေရွာင္ကြင္းကာ NCA အေကာင္အထည္ မေဖၚႏိုင္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႕ျပင္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရး အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရန္ ဘုံစံတန္ဖိုး၊ ဘုံရည္မွန္းခ်က္ ႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကိစၥ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား တည္ေဆာက္ရန္လိုေၾကာင္း၊ NCA တြင္ မပါ၀င္သည့္ ‘ခြဲမထြက္ရႏွင့္ တစ္ခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္ကိစၥ’ တင္သြင္းလာျပီး ယင္းကိစၥလက္ခံမွ အစိုးရ/တပ္မေတာ္ဘက္က ဆက္ေဆြးေႏြးမည့္ သေဘာျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ KNU အေနျဖင့္ လုံျခဳံေရးကိစၥ အေက်အလည္ေဆြးေႏြးျပီးမွသာ ယင္းကိစၥ ဆက္သြားလို ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ေၾကညာခ်က္၌ ေဖၚျပထားသည္။

လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္သည္ NCA လမ္းေၾကာင္းႏွင့္ တိမ္းေစာင္းေနသည္ဟု သံုးသပ္သျဖင့္၊ တရား၀င္ အစည္း အေ၀းမ်ားတြင္ ပါ၀င္မႈ ရပ္ဆုိင္း၍ အစိုးရႏွင့္ အလြတ္သေဘာေတြ႔ဆံုမႈမ်ား ျပန္လုပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု KNU က ဆိုသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္း ျပန္လည္တည့္မတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ရာ၌ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အစည္းမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ပဒိုေစာတာဒိုမူး က ဆိုသည္။

KIC သတင္းဌာနက KNU ၏ NCA အေပၚ ရပ္တည္ခ်က္ကို ရွင္းျပေပးပါရန္ ‘ပဒိုေစာတာဒိုမူး’ အားေမးျမန္းခဲ့ရာ ေအာက္ပါ အတိုင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္။

“က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ကေတာ့ ဒီမခဲြထြက္ေရးကိစၥက အျပင္ကေန ဝင္လာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ NCA စာခ်ဳပ္ အေပၚမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာတူထားခဲ့တဲ့ အတုိင္းပါပဲ က်ေနာ္တုိ႔ အရင္ေဆြးေႏြးရပါမယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဥကၠဌႀကီး ကိုယ္ တုိင္ကလည္းပဲ အစည္းအေဝးမွာ ေျပာၾကားသြားတာက အဲဒီကိစၥက NCA နဲ႔ သက္ဆုိင္ျခင္းမရွိတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ က NCA နဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ Principle (အေျခခံမူ) ေတြကိုပဲ ေဆြးေႏြးတာ ေကာင္းပါတယ္ဆုိတာ သေဘာထား ေဖာ္ျပထားၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္းပဲ အဲလုိပဲ ရပ္တည္ေနပါတယ္။” ဟု ပဒိုေစာတာဒိုမူး က ရွင္းျပခဲ့သည္။

တစ္ခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္ကိစၥျဖစ္ေစ၊ လုံၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အျခားကိစၥမ်ားျဖစ္ေစ၊  ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈမွ အေျဖ အေပၚ မူတည္ေနသည္ဟု ၎က ဆိုသည္။  ထို႕ေၾကာင့္ လုံျခဳံေရးကိစၥမ်ား ေျဖရွင္းရန္ တစ္ဆင့္ခ်င္းသြားရမည္ဟု  ပဒိုေစာတာဒိုမူး က ဆိုသည္။

ဤအေတာအတြင္း သွ်မ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ/သွ်မ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA ၏ ဗဟိုအလုပ္အမႈ ေဆာင္ ေကာ္မတီ အစည္းအေဝးကို နိုဝင္ဘာလ ၁၀/၁၁ ရက္ေန႕တုိ႔တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ အစည္းအေဝးတြင္  အႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ မတီဝင္မ်ား၊ ဗဟိုဦးစီးေကာ္မတီဝင္မ်ားနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈေကာ္မတီဝင္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္  သတင္းေထာက္ စိုင္းယြက္ခမ္း က RCSS/SSA အတြင္းေရးမႉး ၃ ဗိုလ္မႉးႀကီး စိုင္းငင္းအား ‘ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲမထြက္ရကိစၥ’ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့သည္။

“ဒါကေတာ့ ခြဲမထြက္ေရး ဆိုတာ NCA ထဲမွာေတာ့ မပါဘူးေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ေဆြးေႏြးလာရင္ NCA လမ္း အတိုင္းပဲ ေလွ်ာက္ရမယ္။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ တဖြဲ႕တည္းလုပ္လုိ႔မရသလို NCA လက္မွတ္ ထိုးျပီးတဲ့အဖြဲ႕ေတြခ်ည္းပဲ ေဆြးေႏြးလုိ႔လည္း မရဘူး။ အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးနဲ႕ ေဆြးေႏြးရမယ္။ သွ်မ္းျပည္လူထု အားလံုးနဲ႕ ေဆြးေႏြးျပီးေတာ့မွပဲ ဆံုးျဖတ္လုိ႔ ရပါမယ္။ အဲ့ခါမွဘဲ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလုိ႔ရပါမယ္။ NCA မွာ မပါတဲ့ အတြက္က်ေနာ္တုိ႔ လက္မခံပါဘူး လုိ႔ပဲ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။” ဟု ၎က ေျဖၾကားခဲ့သည္။

ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဉ္ ၾကန္႕ၾကာေနမႈကို အေျဖရွာရန္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅/၁၆ တုိ႔တြင္ ေနျပည္ေတာ္ ေရႊစံအိမ္ဟိုတယ္ ၌ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေဆြေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထိုေဆြးေႏြးပြဲ၌ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ုပ္မႉးႀကီးအပါအဝင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္တိုင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ ကိစၥမ်ား၊ လက္ရွိ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဉ္ အေျခအေန၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အစိုးရတုိ႔၏ အခန္းက႑ စသည္တုိ႔ကို မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (NMSP) ဒုတိယ ဥကၠ႒ နိုင္ဟံသာ အား ဟသၤာမီဒီယာ က ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ရာ ေအာက္ပါအတိုင္း ေျဖၾကားထားသည္။

“ခြဲထြက္ခြင့္ရွိတယ္။ မရွိဘူး ဘာမွေျပာမေနနဲ႕ အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ ကတိကဝတ္ေတြအတိုင္း ဆက္ထားလိုက္ ေဆြးေႏြးမေနနဲ႕။ တစ္ဖက္က ဖက္ဒရယ္ဆိုတာ ပူးေပါင္းေရးပဲျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဟိုတုန္းက ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းလည္း ေျပာခဲ့ တယ္ဗ်။ ခြဲမထြက္ေအာင္ ဗမာေတြဘက္ကလည္း ႀကိဳးပမ္းရမယ့္ အပိုင္းေတြ တာဝန္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့တယ္။ အဲလိုမူအရ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သူဘက္ ကိုယ့္ဘက္ အဆင္ေျပေအာင္ ခြဲမထြက္ခ်င္ေအာင္ ခြဲမထြက္ေအာင္ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွာ တာဝန္ ရွိတယ္။ ဘယ္သူက ခြဲထြက္မလဲ။ ခြဲထြက္ရင္ ဘာအက်ိုးရွိလဲ အဲလိုအေနအထားမ်ိဳးေတြ တြက္ၾကည့္ရမယ္ေလ။”

“တပ္မေတာ္ဘက္ကေတာ့ NCA ထိုးမွပဲ ပါဝင္ခြင့္ရွိမယ္ေျပာတယ္။ တုိ႔ဘက္ကလည္း ေတာင္းဆိုေနတယ္။ NCA ထိုးတာ မထိုးတာ အပထား။ က်န္အဖြဲ႕ေတြအားလံုး မပါရင္ တုိ႔ႏိုင္ငံရဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ပါဝင္လာေအာင္ လမ္းဖြင့္ ေပးရမယ္။ တုိ႔ကေတာ့ အဲလို ရပ္တည္ေနတာေပါ့။” ဟု ႏိုင္ဟံသာ က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေပါင္းရုံးသုံးသပ္ရလွ်င္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ဘက္မွ တရား၀င္ NCA ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပရာတြင္ ႀကိဳတင္စည္းကမ္း ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။“အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ” ရွိမွသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ EAOs တုိ႔ဘက္က အလြတ္သေဘာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ  ေဆြးေႏြးလိုသည့္ သေဘာထားရွိသည္။ EAOs တုိ႔ဘက္က အခ်ဳပ္အေႏွာင္သဖြယ္ မူေဘာင္အတြင္းမွ ထြက္၍ လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းလိုၾကသည္။ အစိုးရသည္ လက္ရွိအေျခ အေနအရ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈ အခန္း၌ ရွိေနသျဖင့္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဘက္က အတတ္ႏိုင္ဆုံး ေျဖေလ်ာ့မႈျပဳ ေစရန္ ၾကား၀င္ ညွိႏိႈင္းေပးသင့္သည္။ ဘက္အသီးသီးမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလံုး အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈရွိစြာျဖင့္ အေလ်ာ့အတင္းလုပ္ဖို႕လိုသည္။ ေလွနံ ဓါးထစ္ တရားေသသေဘာထားမ်ားကို အေသဆုပ္ကိုင္ထားျခင္းေၾကာင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ရပ္တန္႕သြားေစႏိုင္သည္ကို အထူး သတိခ်ပ္ဖို႕လိုသည္ဟု သုံးသပ္လိုပါသည္။

 (၂၄ ႏို၀င္ဘာ၊ ၂၀၁၈။ စေနေန႔ထုတ္ သူရိယေနဝန္းဂ်ာနယ္တြင္ ေဖၚျပသည့္ေဆာင္းပါး။)