ကုိသန္းလြင္ ● ေခါင္းေဆာင္တို႔က်ဆံုးခ်ိန္

ကုိသန္းလြင္ ● ေခါင္းေဆာင္တို႔က်ဆံုးခ်ိန္
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၃၊ ၂၀၁၈

(၁)
မစၥတာဂိုး (Mr. Carlos Ghosn) သည္ ၁၉၉၉ ခုတြင္ အရႈံးေပၚေနေသာ နီဆန္းကားကုမၸဏီကိုအုပ္ခ်ဳပ္ရန္၊ ျပဳျပင္စရာရွိသည္မ်ားကိုျပဳျပင္ရန္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ေရာက္လာပါသည္၊ သူကပဌမဆံုး စီနီယာမန္ေနဂ်ာ မ်ားကို လခေပးစနစ္ကို ျပဳျပင္ခ့ဲပါသည္၊ ဂ်ပန္ထုံးစံျဖစ္ေသာစီနီယာက်မွ လစာျမႇင့္ေပးေသာ ထုံးစံကိုျပစ္ပယ္ျပီး အလုပ္ေကာင္းမြန္မႈကိုလိုက္၍ ေဘာနပ္မ်ားကို အ လယ္ပိုင္း မန္ေနဂ်ာမ်ားကိုေပးခဲ့ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ထုံးစံကိုျမတ္ႏိုးေသာ ဂ်ပန္ဓေလ့ကို လစ္လ်ဴရႈခဲ့သည္၊ သူ၏ေစ်းကြက္ႏွင့္စြမ္းေဆာင္ရည္တို႔အေပၚ အေျခခံေသာ စနစ္သည္ အမႊန္းတတင္ေျပာေလ့ရွိေသာဓေလ့ႏွင့္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္၊ ယိုကိုယားမားတြင္ ရုံးခ်ဳပ္ထားရွိျပီး လည္ပတ္ ေနေသာကုမၸဏီအတြက္ မစၥတာဂိုး၏ မူ၀ါဒမွာ အေကာင္းဆုံး ကုမၸဏီအတြက္လုပ္ေပးသူကို လခေကာင္းေကာင္းေပးရမည္ ဟူေသာ၀ါဒ ျဖစ္ပါသည္။

(၂)
သူသည္သူ႔ေခတ္ႏွင့္သူအေကာင္းဆုံး ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ္လည္း သူ႔၀ါဒကပင္ သူ၏နိဂုံးကို ဖန္တီး ေပးေနသလိုျဖစ္ ေနပါသည္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔က တိုက်ိဳျမိဳ႕တြင္မစၥတာဂိုးမွာ ဂ်ပန္မွ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကို သူ႔လခႏွင့္ ပတ္သတ္၍လွည့္စားခဲ့သည္ဟုစြဲခ်က္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သူသည္ ၂၀၁၁ ႏွင့္ ၂၀၁၅ ၾကားက သူရရွိေသာလခႏႈန္းႏွင့္ပတ္သတ္၍ ရရွိသည့္အတိုင္း ရီပို႔လုပ္ျခင္းမဟုတ္ပါ၊ သူႏွင့္တခါ က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိျဖစ္ခဲ့သူမစၥတာ ကယ္လီ (Mr. Greg Kelly) ႏွင့္အတူ ပူးတြဲ၍အစြတ္စြဲခံရျခင္း ျဖစ္သည္၊ သူတို႔က လခကို ယန္း ၅ ဘီလီယံမွ်သာ ေၾကညာထားရာ တကယ္စင္စစ္ သူ႔လခအစစ္မွာ ၄င္းထက္ ႏွစ္ဆနီးပါး ယန္း ၁၀ ဘီလီယံ (ေဒၚလာ ၈၈.၈ မီလီယံ) မွ် တကယ္ရရွိခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ ကြာေနသည့္ ေငြေၾကးပမာဏမွာ ယန္းေငြ ၅ ဘီလီယံ (ေဒၚလာ ၄၄.၅ မီလီယံ) ေက်ာ္မွ်ရွိသည္။

ေလာေလာဆယ္ သူတို႔ကို တရားမစြဲဆိုေသးပါ၊ အစိုးရေရွ႕ေနမ်ားက ၇၂ နာရီေလ့လာရန္အခ်ိန္ယူသည္၊ သူတို႔သည္ ထပ္မံ၍ ရက္ ၂၀ ေမတၱာရပ္ႏိုင္သည္၊ ရုံး၏ အတည္ျပဳခ်က္အေပၚတြင္မူတည္သည္၊ နီဆန္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ကမၾကာမွီ ရက္တြင္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၾကပါလိမ့္မည္။

ကာလၾကာျမင့္စြာ၀န္ထမ္းေကာင္းအျဖစ္ရွိေနခဲ့ျပီး ၀န္ထမ္းအမ်ားစု၏ေလးစားခ်စ္ခင္ရေသာသူတို႔ ေခါင္းေဆာင္ ၾကီးအ တြက္ ဤဖမ္းဆီးမႈမွာ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားစရာျဖစ္ပါသည္။ မစၥတာဂိုးသည္ ေရးႏိုး (Ronault) နီဆန္း ႏွင့္ မစ္ဆူဘီရွီ ကုမၸ ဏီ ၃ ခုစလုံးကို အျမတ္အစြန္းရသည့္ ကုမၸဏီျဖစ္ေအာင္စြမ္းေဆာင္ခဲ့သည့္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပါသည္၊ ထို႔ျပင္ကုမၸဏီ၀န္ထမ္းအခ်င္း ခ်င္းနွင့္ အသိပညာခ်င္းဖလွယ္ျခင္း၊ အသုံးအစြဲ ေလ်ာ့ခ်ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သူ၏ဘ၀ ဇာတ္ေၾကာင္းကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ကာတြန္းစာအုပ္ေရးဆြဲခါ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကပါသည္၊ သူသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကလည္း ဘရာဇီးႏိုင္ငံ အိုလံပစ္ပြဲတြင္ မီးရႈးတိုင္ကို ကိုင္ခဲ့ျပီး နီဆန္းစက္ရုံမ်ားတြင္ သူ႔ကို ေအာ္တိုဂရပ္ေရးခိုင္းသူေတြႏွင့္ ၀ိုင္း၀ိုင္းလည္ေနခဲ့သူျဖစ္သည္။

မစၥတာဂိုး မွာ ပဲရစ္၊ အမ္စတာဒမ္၊ ေဘရြက္ႏွင့္ ရီရဲဒီဂ်ေနရို တို႔တြင္အိမ္မ်ားရွိျပီး ေကာ္ပိုရိတ္ ဂ်က္ေလယာဥ္ျဖင့္ လွည့္လည္ သြားလာေနသူျဖစ္သည္ ၂၀၀၃ ခုနွစ္ Fortune မဂၢဇင္းက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၏အာဏာအရွိဆုံး ပုဂၢိဳလ္ဟု ေျပာခဲ့သည္၊ ဆြစ္ဇာ လန္ႏိုင္ငံ ေဒဗို (Davos) ျမိဳ႕တြင္က်င္းပျမဲျဖစ္သည့္ ကမၻာစီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ (World Economic Forum) တြင္လည္းထင္ရွားသူတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္၊ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ညဥ့္စာ အတူစားသူျဖစ္သည္၊ အႏုပညာကိုစိတ္၀င္စားျပီးပန္းခ်ီကားစုေဆာင္းသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္၊ သူ၏ ဒုတိယ ဇနီးႏွင့္ ထိမ္းျမားပြဲႏွင့္ သူ၏ႏွစ္ ၅၀ ျပည့္ေမြးေန႔ပြဲ မွာ ျပင္သစ္ျပည္၏ေနာက္ဆုံးဘုရင္မၾကီး အန္တြိဳင္းနက္ (Marie Antoinelte) ၏ ပါတီပြဲကို သတိရေစသည္။

တနလၤာေန႔က သူ၏ဂ်က္ေလယာဥ္ ေပၚမွာ အဖမ္းခံရသည့္အခ်ိန္အထိ မစၥတာဂိုးးမွာ လခႏွင့္ပတ္သက္၍ သူ၏လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားႏွင့္ အခ်င္းမ်ားေနရသည္၊ သူသည္ ေရႏိုး၊ နစ္ဆန္းႏွင့္ မစ္ဆူဘီရွီ ကုမၸဏီ ၃ ခု၏ ဦးေဆာင္သူေခါင္းေဆာင္အေနျဖင့္ လခ ၃ မ်ိဳးရေနခဲ့သည္၊ သူ႔လခမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား ျပင္သစ္သမၼတၾကီးမက္ခေရာင္း (Emmanuel Macron) အပါအ၀င္ လူအမ်ားစု၏ စိတ္၀င္စားစရာျဖစ္ခဲ့သည္၊ ျပင္သစ္သမၼတၾကီးမွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ျပင္သစ္ျပည္၏ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးျဖစ္သည္။

သူကအျမဲလိုလို သူ႔လခႏွင့္ပါတ္သတ္ျပီး “လုပ္သေလာက္မရဘူး” ဟုျငီးတြားေနခဲ့သည္၊ သူ႔ကိုေပးရန္ ဂ်ပန္ အဆင့္အတန္း အေမရိကန္ႏွင့္အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဆင့္အတန္း ဘယ္ဟာႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ရမွန္းမသိရွိေနခဲ့ သည္။

ဂ်ပန္တို႔၏ မူအရၾကည့္မည္ဆိုလ်င္ သူ႔လခမွာမ်ားသည္ဟုေျပာရမည္၊ သို႔ပါေသာ္လည္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မူ အရၾကည့္ လ်င္ေတာ့ နည္းေနေပလိမ့္မည္၊ Financial Times သတင္းစာႏွင့္ေတြ႔စဥ္ကာလက “ကၽြန္ေတာ္ကို လုံလုံေလာက္ေလာက္ေပး ထားပါတယ္” ဟုေျပာခဲ့သည္။

မစၥတာဂိုး မွာ ဘရာဇီးႏိုင္ငံတြင္ေမြး၍ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံသူ လက္ဘႏြန္ မိဘႏွစ္ပါးမွေမြးဖြားျပီး သူကေလးအရြယ္က ေဘရြက္သို႔ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ခဲ့သည္၊ ျပင္သစ္ျပည္ ပဲရစ္တကၠသိုလ္တြင္ ပညာသင္ယူခဲ့ျပီး မိုက္ကယ္လင္ “Michelin” တာယာစက္ရုံတြင္လုပ္သားအျဖစ္ ၁၈ ႏွစ္ၾကာလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

သူသည္စက္ရုံထဲတြင္ တာယာလုပ္ရန္ ရာဘာမ်ားကိုျပင္ဆင္ခဲ့ရျပီး စက္ရုံမန္ေနဂ်ာျဖစ္လာခဲ့သည္၊ မၾကာမီ မိမိ ဇာတိဘရာဇီးႏိုင္ငံ မိုက္ကယ္လင္ဌာနမန္ဂ်ာ အျဖစ္ ေျပာင္းေရႊ႕ရသည္၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈမ်ားၾကားမွ လုပ္ငန္း တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ခဲ့သည္၊ ၁၉၉၀ခုႏွစ္တြင္ ဒုကၡေရာက္ေနေသာေျမာက္အေမရိကဌာနခြဲ သို႔ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး ကုမၸဏီကို အျမတ္ အစြန္းထြက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

မိုက္ကယ္လင္မွာ မိသားစုကုမၸဏီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ (CEO-Chief Executive Officer) မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဟု ရိပ္စား မိေသာမစၥတာဂုိး သည္ ေရးႏိုး ျပင္သစ္ကုမၸဏီသို႔ ဒုတိယဦးစီးအရာရွိအျဖစ္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ေျပာင္းလဲအမႈ ထမ္းခဲ့သည္၊ သူ၏ တာ၀န္မ်ားမွာ ထုတ္လုပ္ေရး၊ ၀ယ္ျခမ္းေရး၊ သုေတသနႏွင့္ တိုးတက္ေရး တို႔ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ေရးႏိုးမွာ ဗိုလ္ဗို (Volvo) ႏွင့္ပူးေပါင္း၍အရႈံးေပၚေနခ်ိန္ျဖစ္သည္၊ မစၥတာဂုိးမွာ စရိတ္နည္းေအာင္ လုပ္သူ အျဖစ္နာမည္ၾကီးလာခဲ့သည္၊ မၾကာမီ ေရးႏိုးက နီဆန္းကို ၀ယ္လိုက္ေသာအခါ မစၥတာဂုိး ကိုဂ်ပန္သို႔ ဦးေဆာင္အရာရွိအျဖစ္လႊတ္လိုက္သည္၊ ဂ်ပန္သည္ဓေလ့ထုံးစံႏွင့္ စည္းကမ္းၾကပ္တည္းေသာ္လည္း မစၥတာဂိုး သည္စက္ရုံမ်ားတေလွ်ာက္လွည့္ပါတ္သြားျပီး ဂ်ဴနီယာမန္ေနဂ်ာမ်ားႏွင့္လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္သည္၊ စီနီယာ စီမံခန္႔ ခြဲ သူမ်ားႏွင့္ ေအာက္မွမန္ေနဂ်ာမ်ားကို အစည္းအေ၀းပြဲမ်ား၌ ေတြ႔ဆုံေစသည္။

ဂ်ပန္ျပည္နီဆန္း မွာလုပ္၍ ၆လမွ်ၾကာေသာအခါ တိုက်ိဳေမာ္တာရိႈးရွိတြင္သူ၏အစီအစဥ္ကို ေၾကညာသည္၊ သူ႔အစီအစဥ္အရ အလုပ္ေပါင္း ၂၁,၀၀၀ မွာ ေနရာေပ်ာက္သြားျပီး ၄င္းမွာ အလုပ္သမားအားလံုး၏ ၁၂% ရွိသည္၊ ထိုအထဲတြင္ စီနီယာမန္ေနဂ်ာေနရာမ်ားပါ၀င္သည္၊ နီဆန္းကုမၸဏီကိုမီးေလာင္ေနေသာ သေဘၤာၾကီး ႏွင့္ ဆင္ဆင္တူသည္ဟုေျပာျပီး မီးကိုအရင္ညိွမ္းသတ္ရမည္ဟုေျပာသည္၊ အလုပ္သမားမ်ား အလုပ္ျပဳတ္သည္ ဟု တစ္ခါမွမၾကားဘူးေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္မစၥတာဂုိး မွာ စာနယ္ဇင္းမီဒီယာ မ်ား၏ေ၀ဖန္မႈကို အျပင္းအထန္ခံ ရသည္၊ မစၥတာဂုိး က သူ၏အစီအစဥ္မေအာင္ျမင္လ်င္ ႏႈတ္ထြက္ပါမည္ဟု ရဲရဲၾကီး ကတိေပးသည္။

သူ၏ အသုံးစရိတ္ေလ်ာ့ခ်ေရးလုပ္ငန္းမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္၊ တစ္ႏွစ္အတြင္း ကုမၸဏီ၏ဘ႑ာေရးအေျခ အေနမ်ား တိုးတက္လာခဲ့သည္ အေၾကြးမ်ား၏ဖိအားေလ်ာ့နည္းသြားျပီး ကုမၸဏီကအျမတ္အစြန္းရသည္ဟု ျဖစ္လာသည္ႏွင့္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စီ၊အီး၊အို ျဖစ္လာခဲ့သည္၊ ေနာက္ႏွစ္တြင္ တရုတ္တို႔၏ပူးေပါင္းျပီး (Dongfeng Motor) ကားေမာ္ဒယ္အသစ္ကိုထုတ္ခဲ့သည္။

၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ဂ်ီအမ္ (GM) ကုမၸဏီႏွင့္ပူးေပါင္းေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေငြေၾကးအၾကပ္အတည္းၾကံဳေသာအခါအသုံးအစြဲေလ်ာ့ခ်ေရးကိုပါ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္၊ ဘက္ထရီျဖင့္ေျပးေသာလွ်ပ္စစ္ကားကို အျမတ္မျမင္ရေသးေသာ္လည္း ေရးႏိုးက ဤပေရာဂ်က္ကို ဦးေဆာင္ လ်က္ရွိသည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ မစ္ဆူဘီရွီကားကုမၸဏီ၏ ၃၄ % ကို ၀ယ္လိုက္သည္၊ မစ္ဆူဘီရွီမွာဘ႑ာေရးဆိုင္ရာျပႆနာ တတ္ေနျပီး မစၥတာဂုိး ကေဒ၀ါလီခံရမည့္ေဘးမွကယ္တင္လိုက္္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္၊ မစ္ဆူဘီရွီမွာ ေရးႏိုးႏွင့္ နီဆန္းတို႔ႏွင့္အတူ တြဲတက္လာျပီးမၾကာမွီ မစၥတာဂုိးမွွာ မစ္ဆူဘီရွီ၏ စီ၊အီး၊အို အျဖစ္ ခန္႔ထားျခင္းခံရသည္။

တနလၤာေန႔ကပင္ နီဆန္းကဲ့သို႔ မစၥတာဂုိးကို စီ၊အီး။အို အျဖစ္မွ ဖယ္ရွားရန္ဆႏၵျပဳသည္၊ ျပင္သစ္ျပည္တြင္မူ လုပ္သား ၄၇,၀၀၀ မွ် ရွိရာ ၄င္းတို႔ကမူ စဥ္းစဥ္းစားစား တုန္႔ျပန္သည္၊ ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးဌာနကမူ မစၥတာဂိုး သည္ “သူ႔တာ၀န္ကိုထမ္းေဆာင္ႏိုင္သည့္ ေနရာမွာမရွိေတာ့” ဟုေျပာသည္၊ ျပင္သစ္၏အေနအထားမွာ မစၥတာဂုိးသည္ ဂ်ပန္တို႔က ေျပာသကဲ့သို႔ျပစ္မႈတစ္ခုမွ က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိပါဟုဆိုသည္။

(၃)
မစၥတာဂုိးက အဂၤ ါေန႔ညကို ညစာစားရန္စားေသာက္ခန္းတစ္ခု(Kushiwaka) တြင္ စီစဥ္ထားရာ သူ႔အတြင္းေရး မႈးက ညစာစားပြဲကိုမတက္ေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလာသည္၊ သူက “ေထာင္ဖမ္းတာပါ” ဟုေျပာျပီး တခ်ိန္မွာေတာ့ ညစာစားပြဲကို လာစားမွာပါဟုေျပာၾကားသည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref: Carlos Ghosn Felt Stars Deserved Big Pay, David Geiles New York Times Nov 20 2018.

Comments