ေနာ္အဲ့ထူးဟဲ ၊ ေစာသ၀ါး - မေရရာေသာျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကုိ ျပန္လည္လႈပ္ႏိႈးျခင္း -

ေနာ္အဲ့ထူးဟဲ ၊ ေစာသ၀ါး - မေရရာေသာျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကုိ ျပန္လည္လႈပ္ႏိႈးျခင္း - 
တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားဘက္မွ အယူအဆ
(မိုးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၈

တစ္ႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လက္မွတ္ေရး ထိုးထားေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြင္းမွ အင္အားအႀကီးဆံုးအဖြဲ႔မ်ား ျဖစ္သည့္ ေကအဲန္ယူ-ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုး (KNU) ႏွင့္ သွ်မ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS)တို႔ တရား၀င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ပါ၀င္မႈကို ယာယီရပ္နားထားၿပီး အလြတ္သေဘာေတြ႔ဆံုေဆြး ေႏြးပြဲမ်ားမွသာတဆင့္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ား ထုတ္္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေပၚ လႈပ္ခတ္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါသည္။

၎တုိ႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္းမွာ NCA တြင္ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရး ထုိးထား သည့္ အဖြဲ႔မ်ားအၾကား NCA အေပၚ ဘုံနားလည္တူညီမႈ မရွိဘဲ ကြဲျပားစြာ အဓိပၸါယ္ေဖၚကာ အေကာင္ထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္ေနၾကျခင္းႏွင့္ ထုိကဲ့သုိ႔ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေၾကာင္း သေဘာထားမ်ား မၾကာခဏ ကြဲလြဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ ဟူ၍ အဆုိပါ ႏွစ္ဖြဲ႔ လံုးက ေဖၚျပ ၾကပါသည္။ ထုိ႔အျပင္တပ္မေတာ္ဘက္က NCA တြင္ ပါ၀င္ျခင္းမရွိေသာ ခြဲမထြက္ေရး ႏွင့္ တစ္ခု တည္းေသာတပ္မေတာ္ကိစၥရပ္ အသစ္ႏွစ္ခုအား အျခားအေၾကာင္းအရာမ်ားထက္ ဦးစားေပးေဆြး ေႏြးလာျခင္းသည္လည္း ထုိကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ အေၾကာင္းရင္း တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

ယခုေဆာင္းပါးတြင္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေပၚ ဆန္းစစ္သုံးသပ္ ျခင္းႏွင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား၏ အျမင္ဘက္မွ ေလ့လာ ေဖၚျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

လက္ရွိအာဏာရ NLD အစုိးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အားနည္း ခ်က္မ်ား ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆုိ႔ေစမႈမ်ား ကုိ မီးေမာင္းထုိးတင္ျပသြား မည္ ျဖစ္ကာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားအားေရွ႕ဆက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ လုံျခံဳ ေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အတြက္ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္ႏုိင္မည့္ အခ်က္မ်ားကုိ တင္ျပေဆြးေႏြးသြား မည္ျဖစ္ပါသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ျပႆနာမ်ား
အသစ္ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားေၾကာင့္ ၂၁ရာစု ပင္လုံညီလာခံ အေပၚအေကာင္းျမင္မႈသည္ ေလ်ာ့နည္းလာသည္ ကုိေတြ႔ရပါသည္။ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အဆုိပါညီလာခံ သုံးႀကိမ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္အတြက္ အေျခခံမူ စုစည္းခ်က္ ၅၁ ခ်က္သာ အစိတ္အပုိင္း ႏွစ္ ခုအေနျဖင့္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ ထုိအေျခခံမႈမ်ားမွအပ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ အာဏာခြဲေ၀မႈ ၊ ျပည္နယ္/ တုိင္းေဒသႀကီး ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲမႈ၊ လုံျခံဳေရးကိစၥရပ္မ်ား ၊ အနာဂတ္ဖက္ဒရယ္ျပည္ ေထာင္စုအတြက္ဘုံေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ား၏ အခ်ဳပ္အခ်ာအေပၚ သေဘာထားကြဲလြဲမႈ မ်ား ေဆြးေႏြးခ်ိန္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္သည္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ အတားအစီးမ်ား ၾကံဳ ေတြ႔လာရပါသည္။

လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေနအထားကုိၾကည့္လွ်င္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းမႈမ်ားကုိ အဟန္႔အတားျဖစ္ ေစသည့္ အေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ရပ္မွာ `ပါ၀င္ႏုိင္မႈ´ အခက္အခဲ ျပႆနာ ႏွင့္ `NCA အေပၚ ကြဲျပားသည့္ အနက္ဖြင့္ဆုိမႈ´ တုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ ဆက္လက္သြားႏုိင္ရန္ စိန္ေခၚမႈ အရွိဆုံး အခ်က္မွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔မ်ား အားလုံး `ပါ၀င္ႏုိင္မႈ´ အားနည္းျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ တုိင္းရင္သားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔မ်ား ကုိၾကည့္လွ်င္ NCA လက္မွတ္ထုိးထားေသာအဖြဲ႔ႏွင့္ လက္မွတ္မထုိးေသးသည့္ အဖြဲ႔မ်ားအျဖစ္ ေတြ႔ ျမင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ NCA လက္မွတ္ထုိးျခင္းႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမ်ား ပါ၀င္ တက္ေရာက္ ျခင္း ကုိ အားလုံးပါ၀င္မႈဟူ၍ ဆုိႏုိင္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆန္းစစ္ေလ့လာသူမ်ားက NLD ၏ ခြဲျခား ဆက္ဆံက်င့္သုံးသည့္ မူ၀ါဒ ကုိေထာက္ျပၾကပါသည္။ NCA လက္မွတ္မထုိးေသးသည့္ အဖြဲ႔မ်ား ညီလာခံမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ျခင္းကုိ ခြင့္ျပဳေသာ္လည္း ေဆြးေႏြးခြင့္ ႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္းမ်ား တြင္မူ ပါ၀င္ခြင့္မရေပ။ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အေရးႀကီးေသာကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္သည့္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္း၊ အာဏာခြဲေ၀ျခင္း ႏွင့္ လုံျခံဳေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စသည့္ က႑မ်ား အားလုံး သေဘာ တူညီမႈ ရရွိရန္ အလားအလာ နည္းသြားေစပါသည္။

NCA လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႔မ်ား အေနျဖင့္လည္း လက္ရွိႏုိင္ငံေရးျပႆနာေျဖရွင္းမႈမ်ားတြင္ ညွိႏႈိင္း ေဆြး ေႏြးျခင္းဆုိသည္ထက္ တြန္းအားေပးလက္ခံေစသည့္ပုံစံမ်ား ၾကံဳေတြ႔ ေနရပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ခြဲမ ထြက္ေရး ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကုိ အေပးအယူသေဘာခ်ိတ္ဆက္ထားမႈ ႏွင့္ တစ္ခုတည္းေ သာတပ္မေတာ္ ထားရွိေရး စသည္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ ထုိအေျခအေနသည္ NCA လက္မွတ္မထုိး ေသးသည့္ အဖြဲ႔မ်ား NCA လက္မွတ္ေရးထုိးရန္ တုံဆုိင္းမႈကုိ ျဖစ္ေစပါသည္။

ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ တပ္မေတာ္၏ လႊမ္းမုိးမႈမ်ား ႀကီးထြားေနပါက NCA လက္မွတ္မထုိး ေသးသည့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား အား NCA လက္မွတ္ေရးထုိး လာေစရန္ စြဲေဆာင္မႈ ကုိ အားနည္းေစမည္ျဖစ္ၿပီး အဆုိပါအဖြဲ႔မ်ားကုိ ဖယ္က်ဥ္ထားျခင္း (သုိ႔) ၎ အဖြဲ႔မ်ားNCA ျဖစ္စဥ္တြင္ ပါ၀င္မႈမရွိျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အျပည့္အ၀ တရား၀င္ျဖစ္မႈ ရရွိႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။

ဒုတိယ စိန္ေခၚမႈသည္ NCA အေပၚ ကြဲျပားေသာ အနက္ဖြင့္ဆုိမႈ ျဖစ္ပါသည္။ KNU ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ပဒုိေစာ တာဒုိမူး က BBC ႏွင့္ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းတြင္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈမ်ား တစ္ ဆုိ႔ ေနရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ တပ္မေတာ္၊ NLD ႏွင့္ EAO အဖြဲ႔မ်ားအၾကား အနာဂတ္ ျပည္ ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရးအေပၚ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ကြဲျပားေနၾကၿပီး ဘုံေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ႏွင့္ တန္ဖုိး ထားမႈမွ်ေ၀ျခင္းသည္ ျမန္မာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးေၾကာင္း ၎က ေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။

NCA ၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေနာက္ထပ္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡမ်ားကုိ ရပ္တန္႔ႏုိင္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ NCA သည္ ညတြင္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အရယူေဆာင္လာမည္ ဟူ၍ေတာ့ မွတ္ယူ၍ မရေပ။

NCA ၏အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိေအာင္ျမင္ရန္ အတြက္ သေဘာတူညီမႈမ်ားရရွိ ေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အလြန္အေျခခံက်သည့္ အဆင့္လည္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႔မ်ား သည္ NCA ပါ အေျခခံမႈမ်ားကုိ ဖြင့္ဆုိၾကရာ တြင္ ႏွစ္ဘက္လုံးသည္ တစ္ေလွထဲစီး တစ္ခရီးတည္းသြားအတူတကြၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိပုံေဖၚေနၾကသူမ်ား အျဖစ္ခံယူမႈရွိရန္ အေရးႀကီးလုိအပ္ပါသည္။ အေျခခံအဆင့္တြင္ သေဘာတူညီမႈမ်ား မရရွိခဲ့ လွ်င္ ေရွ႕ဆက္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ႏွင့္ ကုိက္ညီမႈမ်ားကင္းမဲ့လာကာ အနာဂတ္အတြက္ ထိ ခုိက္စရာမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္ပါသည္။

တပ္မေတာ္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အဟန္႔အတားမ်ား
တပ္မေတာ္သည္ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္ တြင္ လက္ရွိ တပ္တည္ေဆာက္ပုံ (သုိ႔) ႏုိင္ငံေရးအခန္းက႑ရယူထားမႈ တုိ႔ကုိ ေျပာင္းလဲျခင္းမရွိ မျပဳဘဲ ၄င္း၏ လုိလားမႈမ်ားျဖစ္သည့္ DDR - Disarmament, Demobilization and Reintegration (လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း၊ တပ္ရုတ္ သိမ္းျခင္း ႏွင့္ တပ္သားမ်ားအားလူအဖြဲ႔စည္း အတြင္းျပန္လည္ေနရာခ်ထားျခင္း) ႏွင့္ တစ္ခုတည္း ေသာတပ္မေတာ္ဖြဲ႔စည္းျခင္း တုိ႔ကုိ အလြန္စြဲျမဲစြာဆုပ္ကုိင္ထားပါသည္။

NCA အခန္း (၆) ၊ ၂၀ (ဆ) တုိ႔တြင္ `လုံျခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းမႈ´ ကုိ ထည့္သြင္းထားေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ တုိင္း ရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ မ်ားအၾကား ကြဲျပားစြာ အနက္ဖြင့္ဆုိမႈရွိေနပါသည္။ တုိင္းရင္း သားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားက `လုံျခံဳ ေရးဆိုင္ရာ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းမႈ´ကုိ လုံျခံဳေရး က႑ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး Security Sector Reform (SSR) ပုံစံအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ကာ တုိင္းရင္း သားမ်ားအားလုံးႏွင့္ ေဒသမ်ားအားလုံး ကုိယ္စားျပဳၿပီး အားလုံးတူညီသည့္ အခြင့္အေရး ရရွိေသာ (ရာထူးႀကီးမ်ားရရွိႏုိင္မႈပါအပါအ၀င္) ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ ကုိ ထူေထာင္လုိၾကပါသည္။ SSR ဟူ၍ဆုိ ရာတြင္ ကာကြယ္ေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေထာက္လွမ္းေရးေျပာင္းလဲမႈ၊ နယ္စပ္လုံျခံဳေရးေျပာင္း လဲမႈ၊ မူ၀ါဒျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ တရားစီရင္ေရးေျပာင္းလဲမႈ၊ အက်ဥ္းေထာင္ေျပာင္းလဲမႈ ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူ အရ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ႏွင့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား ဖြဲ႔စည္းေရး တုိ႔ပါ၀င္ပါသည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း တပ္မေတာ္သည္ SSR ပုံစံ လုံျခံဳေရးျပန္လည္ေပါင္းစည္းမႈ ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္ ကုိ ျငင္းပယ္ၿပီး DDR ပုံစံကုိသာ အလုိရွိပါသည္။ DDR ပုံစံသည္ ပဋိပကၡ အလြန္ကာလ၌ လက္နက္ ကုိင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားထံမွ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း၊ တပ္ရုတ္သိမ္းျခင္း ႏွင့္ လူအဖြဲ႔စည္းအတြင္း အရပ္သား အျဖစ္ျပန္လည္အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းျပဳႏုိင္ရန္ ေနရာခ်ထားေပးျခင္း တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ တပ္မေတာ္၏ ဆႏၵမွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားအား တပ္ဖ်က္သိမ္းျခင္း ႏွင့္ တစ္ခုတည္း ေသာတပ္မေတာ္တြင္း ၀င္ေရာက္ျခင္း ျပဳလုပ္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။

တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔မ်ား အေနျဖင့္ အတိတ္က ထုိကဲ့သုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာ တူညီခ်က္မ်ား ခ်ဳိးေဖါက္ခံရသည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။ သမုိင္းေၾကာင္း အရ ယံုၾကည္မႈမ်ားမရွိသည့္အတြက္ DDR ပုံစံသည္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင ္အဖြဲ႔မ်ား အတြက္ ခါးခါးသီးသီးျငင္းဆုိစရာျဖစ္ေနၿပီး အဆုိပါပုံစံသည္ ၄င္းတုိ႔နယ္ေျမမ်ားႏွင့္ ေျမယာမ်ားကုိ အျမတ္ထုတ္ သည့္ ပုံစံအျဖစ္သာ မွတ္ယူၾကပါသည္။ ထုိအခ်က္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ အဟန္႔အတား ကုိ ျဖစ္ေပၚေစသည့္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။

တပ္မေတာ္၏ ႏုိင္ငံေရးလုိလားမႈမ်ားျဖစ္သည့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား လက္နက္ ျဖဳတ္သိမ္းေရးႏွင့္ လက္ရွိတစ္ခုတည္းေသာတပ္မေတာ္ ဆက္လက္ထားရွိေရး ကုိ ေအာင္ျမင္ရန္အတြက္ တပ္မေတာ္သည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၊ ခြဲမထြက္ေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ ႒ာန္းခြင့္ကုိ အေပးအယူသေဘာခ်ိတ္ဆက္ထားမႈ (package deal ) ႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒ တုိ႔ကုိ ကုိင္စြဲေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိပါသည္။

ပထမ အေနျဖင့္၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ တပ္မေတာ္ ကုိ အေလးသာမႈမ်ားစြာေပးထားပါသည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ရရွိထားမႈ၊ လုံးျခံဳေရးက႑ ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန အေပၚ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမရွိေစရ သတ္ မွတ္ခ်က္မ်ား၊ အာဏာသိမ္းယူႏုိင္ခြင့္ စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိေန ပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအားျဖင့္ လက္ရွိအာဏာရပါတီ NLD ၏ အာဏာကုိကန္႔သတ္ ထားႏုိင္ျခင္းႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တြင္ လႊမ္း မုိးႏုိင္ျခင္း တုိ႔ကုိလည္း တပ္မေတာ္မွ အသာစီးရယူထားႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ တုိင္းရင္းသား အဖြဲ႔မ်ား၏ အခြင့္အေရးကုိလည္း ကန္႔သတ္ထားမႈမ်ားရွိပါသည္။ ထုိအခ်က္က လူနည္းစုတုိင္းရင္း သားမ်ား၏ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ေတာင္းဆုိမႈမ်ားကုိ အဟန္႔အတားျဖစ္ ေစ ပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အားသာခ်က္မ်ားကုိ အသုံးျပဳျခင္းအားျဖင့္ တပ္မေတာ္သည္ DDR ပုံစံကုိ တြန္းအားေပးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါသည္။

ဒုတိယအခ်က္မွာ ခြဲမထြက္ေရး ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကုိ အေပးအယူသေဘာ ခ်ိတ္ဆက္ထားမႈ (package deal ) ျဖစ္ပါသည္။ ထုိအခ်က္သည္ KUN ႏွင့္ RCSS တုိ႔၏ သေဘာထား ထုတ္ျပန္ ေၾကညာရျခင္းမ်ား အတြက္ အဓိက အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး NCA တြင္ ထည့္သြင္းျပ႒ာန္း ထားျခင္း လည္း မရွိေပ။ အဆုိပါအခ်က္ကုိ တပ္မေတာ္မွ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေဆာင္ယူလာျခင္းသည္ မယုံၾကည္မႈ မ်ားႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားအစစ္အမွန္အေပၚတြင္ သံသယျမင့္တက္လာမႈသည္ တုိင္းရင္း သားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားၾကားတြင္ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ခြဲမထြက္ေရး ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကုိ အေပးအယူသေဘာခ်ိတ္ဆက္ထားမႈ (package deal ) သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကုိေႏွာင့္ ေႏွးေစၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္တည္ေဆာက္မႈကုိလည္း အဟန္႔ အတား ျဖစ္ေစပါသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ အင္အားအႀကီးဆုံး NCA လက္မွတ္ထုိး တုိင္းရင္းသား လက္ နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား၏ တရား၀င္ေဆြး ေႏြးပြဲမ်ားတြင္ပါ၀င္ျခင္းမ်ား ရပ္ဆုိင္းထားမႈကုိ ျဖစ္ေစခဲ့ ပါသည္။

ေနာက္ဆုံးအခ်က္မွာ ခြဲျခားဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒ ျဖစ္ပါသည္။ အဆုိပါနည္းဗ်ဴဟာသည္ ခြဲျခား၍ အခြင့္အ ေရးေပးျခင္း (သုိ႔) ခြဲျခား၍ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း အားျဖင့္ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔မွ အုပ္စုအတြင္း ညီညြတ္မႈ ျပႆနာ အေပၚ အျမတ္ထုတ္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ တပ္မေတာ္၏ ရခုိင္တပ္မေတာ္ (AA)၊ ျမန္မာအမ်ဳိးသားဒီမုိ ကရက္တစ္မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA)၊ တအန္းအမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (TNLA) တုိ႔ NCA တြင္ပါ၀င္လာမႈကုိ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္( KIA) အား တုိက္ခုိက္ျခင္း ျဖင့္ လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡ ဇုံ အား ျမန္မာႏုိင္ငံ ေတာင္ပုိင္းမွ ေျမာက္ပုိင္းသုိ႔ ေျပာင္းသြားျခင္း ႏွင့္ NCA လက္မွတ္ထုိး တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား အၾကား ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း စသည္တုိ႔သည္ အဆုိပါနည္းဗ်ဴဟာ၏ အေျခခံလုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ထုိအခ်က္ေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားအၾကားကြဲအက္မႈမ်ား ရွိလာ ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ NCA လက္မွတ္ထုိးအဖြဲ႔၊ NCA ကုိျပင္ဆင္လုိသည့္အဖြဲ႔ႏွင့္ လက္ရွိ NCA ကုိ ဖ်က္သိမ္းကာ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အသစ္ပုံစံျဖင့္ သြားလုိသည့္အဖြဲ႔ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားသြားပါသည္။ ယခု အခါ NCA လက္မွတ္ထုိး တုိင္း ရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားအၾကား ကြဲျပားမႈမ်ား ျမင့္တက္ လာၿပီး တရား၀င္ေဆြး ေႏြးပြဲမ်ား တြင္ ပါ၀င္ျခင္း ဆုိင္းငံ့ထားလုိသည့္အဖြဲ႔မ်ား ႏွင့္ ဆက္လက္ပါ ၀င္လုိ သည့္ အဖြဲ႔မ်ားဟူ၍ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ထုိအရာသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္လာပါသည္။

NLD ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အဟန္႔အတားမ်ား
NLD အား တပ္မေတာ္ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား အၾကား ကြာဟေနသည့္ ႏုိင္ငံ ေရး မူမ်ားကုိ တံတားထုိးေပးႏုိင္မည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္၍ ဦးေဆာင္မႈ ျပဳသြားမည္ဟူ၍ ေမွ်ာ္လင့္ ခဲ့ၾကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး (သုိ႔) ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ရန္ အားနည္းခဲ့ၿပီး ပါတီကုိယ္စားလွယ္မ်ားအားလည္း တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ေစလႊတ္ေတြ႔ ဆုံေဆြးေႏြးေစျခင္း မ်ားလည္း အားနည္းခဲ့ပါသည္။ ထုိအခ်က္မ်ားက တုိင္းရင္းသားအဖြ႔ဲမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားခဲ့သည့္ အတုိင္း ျဖစ္မလာဘဲ NLD ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ ဦးေဆာင္မႈအား မွီခုိႏုိင္မႈအေပၚ ေမးခြန္း ထုတ္ စရာျဖစ္လာပါသည္။

ယခင္ ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာ (MPC) ကုိ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန (NRPC) ျဖင့္ အစားထုိးကာ ေဆာင္ရြက္မႈမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေကာင္းခဲ့ ေသာ္ လည္း အေတြ႔အၾကံဳအားနည္းမႈ ၊ ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈအားႀကီးမႈ ႏွင့္ စြမ္းေဆာင္ရည္အားနည္းမႈ တုိ႔သည္ NRPC ၏ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈကုိ အလြန္ အားနည္းေစခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစည္းအေ၀း မ်ားနည္းပါးသြားျခင္း၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ရန္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအား ေစလြတ္ေတြ႔ဆုံျခင္း အလြန္နည္းျခင္း ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အေပၚ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္မႈ အားနည္းျခင္းတုိ႔ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။

အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့ သည့္အတုိင္း တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံေရးတည္ေဆာက္မႈ အားနည္းျခင္းသည္ တုိင္းရင္းသားမ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈသည့္ သေဘာမ်ဳိးကုိ သက္ေရာက္ေစခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ NLD သည္ အရပ္ဘက္ - စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကုိ အားေကာင္းရန္ ရည္ရြယ္၍ တပ္မေတာ္ကုိ ဦးစားေပး ဆက္ဆံမႈ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၂၀ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏုိင္ငံေရးအရဆက္လက္လြမ္းမုိးႏုိင္ရန္ အတြက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၏ အျပီးသတ္ ရလဒ္မ်ားရရွိေရးကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ NLDအေနျဖင့္ ေစ့စပ္ ညွိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးေရးအဖြဲ႔မ်ား ႏွင့္ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာယႏၱရားမ်ား အားေကာင္းလာေစရန္ အာရုံစုိက္သင့္ၿပီး မိမိတို႔လိုခ်င္သည့္ အျပီးသတ္ရလဒ္ပံုစံ အေပၚေမွ်ာ္မွန္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းထက္ လတ္တေလာအေနျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အမွန္တကယ္တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းေရး အေပၚကုိသာအေလးထား ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳလုိပါသည္။

တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားအတြက္ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္သင့္သည့္အခ်က္မ်ား
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ သြားေနသည့္အေနအထားအရ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားသည္ လူထု တင္ေျမာက္သည့္အစုိးရ၏ ေခါင္းေဆာင္မႈကုိ မွီခုိအားထား၍ မရႏုိင္သည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည့္ အခြင့္အာဏာ အားနည္းျခင္း ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ဆက္လက္တည္ရွိေနရန္ ရုန္းကန္ေနရျခင္း ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္မႈ အားနည္းျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ NLD ၏ ရရွိထားသည့္ အခန္းက႑မွာ အလြန္နည္းသည့္အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးျဖစ္စဥ္တြင္ အဓိကက်ေနသည့္ တပ္မေတာ္ႏွင့္သာ တုိက္ရုိက္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၿပီး ႏုိင္ငံ ေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ ဘုံ အနက္ဖြင့္ဆုိမႈ ႏွင္ ့ ဘုံေမွ်ာ္ မွန္းခ်က္မ်ား ရရွိေအာင္ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားသင့္ပါသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တြင္ ပါ၀င္ေနသည့္အဖြဲ႔မ်ားအၾကား ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ျခင္းသည္ အဓိက စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္ အခ်က္မွာ ျငင္းစရာမရွိေပ။ အကယ္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကုိ ယုံၾကည္မႈ အေျခခံၿပီး ေဆာင္ရြက္မည္ဆုိလွ်င္ေတာ့ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ နီးကပ္ေသာအနာဂတ္ တြင္ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။

ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ျခင္းကုိ အလြန္အကြ်ံ အေလးေပးေဆာင္ရြက္မည့္အစား အလုပ္ ျဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံေရး ဆုိင္ရာ ယႏၱရားမ်ားေအာက္မွာ ပါ၀င္ေသာအဖြဲ႔မ်ားအားလုံး သေဘာတူညီမည့္ အင္စတီ က်ဴးရွင္းမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္းကုိ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ Institutionalization before Liberalization (ILB) နည္းဗ်ဴဟာအရ `ကြဲအက္လြယ္ေသာ ပတ္၀န္းက်င္အေနအထားတြင္ ကုိက္ညီ ေသာအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ဦးစားေပးတည္ေဆာက္သင့္သည္´ ဆုိသည့္အခ်က္ကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္တြင္ ပါ၀င္ေနသည့္အဖြဲ႔မ်ား စဥ္းစားသင့္ပါသည္။

အဆုိပါအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားသည္ လစ္ဘရယ္လုိက္ေဇးရွင္း ကုိ ေထာက္ပံ့ႏုိင္ရန္ စြမ္းေဆာင္ရည္ရွိ လာခဲ့ လွ်င္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကုိ ေသခ်ာျပင္ဆင္ထားသည့္ အဆင့္မ်ားျဖင့္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ အေကာင္ အထည္ေဖၚ ေဆာင္ရြက္သြားႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

ထုိကဲ့သုိ႔အေျခအေနမ်ား တည္ေဆာက္ႏုိင္မွသာလွ်င္ အေရးႀကီးဆုံးကိစၥရပ္မ်ား ျဖစ္သည့္ အာဏာခြဲေ၀ျခင္း ႏွင့္ DDR-SSR တုိ႔ကုိ အဆုိပါ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားအားျဖင့္ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ သြားသင့္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ DDR-SSR ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ အားလုံးသေဘာတူညီႏုိင္ မည့္ အဆင့္တစ္ခုေရာက္မွ ေဆြးေႏြးေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ ႏွစ္ဘက္လုံးသည္အေကာင္းဆုံးနည္း လမ္းျဖင့္ DDR-SSRကုိ ေျဖရွင္းရန္ ရွာေဖြသင့္ၿပီး ထုိျဖစ္စဥ္သည္လည္း ေပ်ာ့ေျပာင္း၍ အားလုံး လက္ ခံႏုိင္သည့္ အေျခအေနရွိရပါမည္။

တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား ဘက္မွ SSR အေပၚေပ်ာ့ေျပာင္း လက္ခံႏိုင္ေပးႏုိင္ရမည္ ျဖစ္သလုိ တစ္ဘက္မွာလည္း တပ္မေတာ္မွ DDR အေပၚေပ်ာ့ေျပာင္းမႈ ရွိဖုိ႔ လုိအပ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ DDR အလြန္ “RDD” (Reintegration, Demobilization and Disarmament) အားလည္း စဥ္းစားသင့္ပါသည္။ RDD ပုံစံသည္ ပထမဦးစြာ `ျပန္လည္ေပါင္းစည္းမႈ´ ကုိျပဳလုပ္ကာ ထုိေနာက္မွ`တပ္ရုတ္သိမ္းျခင္း´ကုိ အာရုံစုိက္ၿပီး ေနာက္ဆုံးမွာ `လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းေရး´ ကုိ ျပဳလုပ္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ စားပြဲ၀ုိင္းမ်ားတြင္ တုိးတက္မႈကုိ ဦးစြာရွာေဖြႏုိင္သည့္ အတြက္ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္တင္းၾကပ္စြာမဟုတ္ဘဲ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ားကုိ လက္ခံလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားႏုိင္ပါသည္။

ေနာက္ဆုံး နိဂုံးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ျခင္း (သုိ႔) ဒီမုိကရက္တစ္လုိလားသည့္ ပါတီ မ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အေပၚေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈ ေကာင္းစြာ အလုပ္မျဖစ္လွ်င္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား ႏွင့္ တပ္မေတာ္ တုိ႔သည္ အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈ အားေကာင္းေစၿပီး ႏွစ္ဘက္လုံး အလုပ္ျဖစ္ႏုိင္သည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္းကုိ ေဆာင္ရြက္သင့္ၿပီး ထုိအင္စတီက်ဴးရွင္း မ်ားအားျဖင့္ အနာဂတ္တြင္ ခုိင္မာေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု အေျခခံက်က် တည္ေဆာက္သင့္ပါသည္။