ကုိသန္းလြင္ ● တ႐ုတ္ျပည္၏စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ

 ကုိသန္းလြင္ ● တ႐ုတ္ျပည္၏စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၁၊ ၂၀၁၉

(၁)
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က အလည္ေရာက္လာေသာ ႏိုဘယ္စီးပြားေရးဆုရွင္ မစၥတာဖရီးမင္း (Milton Freeman) က တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါ တီ၏ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ျဖင့္ တံခါးဖြင့္ရန္ၾကိဳးစားမႈကို၊ “ျခစားျခင္းႏွင့္ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္အရည္အခ်င္းကင္းမဲ့မႈ” တို႔ကို ဖိတ္ေခၚသလုိျဖစ္မည္ဟု သတိေပးခဲ့သည္။

တခ်ိန္က စီးပြားေရးႏွင့္စနစ္ေျပာင္းလဲေရးကို အဟန္႔အတားျဖစ္ေစခဲ့ေသာ ဗ်ဴရိုကေရစီယႏၱရားသည္ တိုးတက္မႈအတြက္ အင္ဂ်င္သဖြယ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ လူတန္းစားခြဲျခားမႈတိုက္ဖ်က္သူႏွင့္ ေစ်းႏႈန္းထိမ္းခ်ဳပ္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူမ်ားက ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အားေပးခဲ့သည္။

(၂)
“ျမစ္ကိုျဖတ္ကူးရာတြင္ ေက်ာက္တုံးမ်ားကို စမ္းသြားပါ” ဟူေသာ တ႐ုတ္ဆိုရိုးစကားတစ္ခုရွိသည္။ လယ္သမားမ်ားကို သူ တို႔ ႏွစ္သက္သလိုစိုက္ပ်ိဳး၍ သူတို႔သီးႏွံကို ႀကိဳက္သလိုေရာင္းခ်ခြင့္ေပးခဲ့သည္။ လယ္ယာေျမကိုေတာ့ အစိုးရကပိုင္ဆိုင္ေန ဆဲျဖစ္ပါသည္။ စီးပြားေရးဇံုအတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အတားအဆီးမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံပိုင္စက္႐ုံမ်ားကို ပထမ နည္းနည္းခ်င္းကစျပီး ပ႐ိုက္ဗိတ္ကို ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။

ကိုယ့္ကိုဆန္႔က်င္သူေတြနဲ႔၊ ျပဳျပင္ေရးသမားေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအႏုပညာတရပ္ပါဘဲဟု တ႐ုတ္ေေခါင္းေဆာင္ မ်ားေျပာ ခဲ့ၾကသည္။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးအတြင္းက အလြန္အကြၽံလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ ေမာ္ေနာက္ဆက္ခံေသာ မစၥတာတိန္ ေရွာင္ဖိန္းကိုျပင္ဆင္ေပးခဲ့ေသာ စင္ျမင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ဤအခင္းအက်င္းမ်ားႏွင့္ပင္ ပြဲကိုဆက္ခဲ့ရသည္။

အေမရိကန္သမမၼတေဟာင္းႏွစ္ဆင္သည္ တင္ေရွာင္ဖိန္ႏွင့္ေတြ႔စဥ္က မ်ားျပားလွေသာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားကို အေမရိကန္သို႔ ပညာေတာ္သင္ေစလႊတ္ရန္တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း Sponsor လုပ္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးက ပါတီ၀င္ လူငယ္မ်ားစြာကို အေမရိကန္သို႔သာမက အဂၤလန္၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ဥေရာပႏိုင္ငံအမ်ားအျပားသို႔ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ အခ်ိဳ႕က တကၠသိုလ္မ်ားတက္ၾကသည္ အခ်ိဳ႕မွာအလုပ္ဝင္လုပ္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း အလည္အပါတ္အေနျဖင့္ခဏတာေရာက္ၾကသည္။ သူတို႔ျပန္လာၾကေသာအခါ ပါတီကႀကိဳဆိုျပီး သူတို႔အလုပ္အကိုင္ ရာထူးအဆင့္အတန္းကိုေပးသည္။ အျခားလူ မ်ားကိုလည္း သူတို႔ထံမွသင္ယူေစရန္ တိုက္တြန္းသည္။

ႏိုင္ငံ ၂၇ ႏိုင္ငံစုေပါင္း၍ ယခင္က “ကိုလန္ဘို” စီမံကိန္းျဖင့္ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက အျခားနိုင္ငံမ်ားသို႔ပညာေတာ္ သင္ေစ လႊတ္ၾကဖူးသည္။ ထိုပညာေတာ္သင္ေက်ာင္သားမ်ား မိမိအရပ္ကိုျပန္ေရာက္ေသာအခါ ေနရာမ်ိဳးစုံ ၀င္၍ အမႈထမ္းၾကသည္။ ဤနည္းျဖင့္ စင္ကာပူ၊ မေလးရွား၊ ယိုးဒယားႏိုင္ငံတို႔သည္ မ်ားစြာအက်ိဳးျဖစ္ထြန္း ၾကသည္ဟုဆိုပါသည္။ ဘူတန္ႏိုင္ငံ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္၊ စင္ကာပူသမၼတ၊ ကက္ဘိနက္၀န္ၾကီးမ်ားမွာ ကိုလန္ဘိုစီမံကိန္း၏ စေကာ္လာမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ပါတီက ထိုအခ်ိန္မွာပင္ တိုင္းျပည္၏ပညာေရးစနစ္ကိုျပဳျပင္သည္ တကၠသိုလ္မ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ကိုလြယ္ ကူေစရန္ ဖန္တီးေပးသည္။ စာေမးပြဲစနစ္ႏွင့္ အလြတ္က်က္ရေသာစနစ္ကို ေလ်ာ့ေပးသည္။ ႏိုင္ငံေရးအကူအညီမရ၍ ေက်ာင္းမေနရမႈ၊ ေတာေနလူမ်ားအား ျမိဳ႔ေနသည့္လူမ်ားနည္းတူ ပညာသင္ပိုင္ခြင့္တို႔ ကိုရေစသည္။ ယခုအခါ သိပၸံႏွင့္ အင္ ဂ်င္နီယာ ဘြဲ႔ရသူမ်ားသည္ အေမရိကား၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးႏွင့္ ထိုင္ဝမ္တို႔ စုစုေပါင္းထက္မ်ားေနသည္ကိုေတြ႔ရသည္။

ရွမ္ဟိုင္းမွအထက္တန္းေက်ာင္းသားမ်ားသည္ တစ္ကမၻာလံုးကေက်ာင္းသားမ်ားထက္ သာလြန္သည္ကိုေတြ႔ရ သည္။ မိဘမ်ားမွာထိုမွ်ႏွင့္မေက်နပ္ႏိုင္ေသးဘဲ ေကာလိပ္၀င္ခြင့္စာေမးပြဲတြင္အမွတ္ေကာင္းေစေရးအတြက္ က်ဴရွင္ေပးၾကရာ ထိုစီး ပြား ေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုလံုးမွာ ေဒၚလာ ၁၂၅ ဘီလီယမ္တန္ဘိုးရွိသည္။ တ႐ုတ္စစ္တပ္၏ ႏွစ္စဥ္ဘတ္ဂ်က္တစ္၀က္ခန္႔ရွိသည္။
ပါတီ၏အေျပာင္းအလဲထက္ ႏိုင္ငံ၏ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီကိုဖ်က္သိမ္းျခင္းအျပင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အမ်ားအျပားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ေမာ္ေသဆုံးျပီးကတည္းက လြတ္လပ္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာတရား စီရင္ေရးစနစ္ မဟုတ္သည္ကလြဲ၍ အျခားအရာမ်ားကိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈမ်ားကိုျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။

ႏိုင္ငံေရးတြင္ရာထူးသက္တမ္းကို သတ္မွတ္ျခင္း၊ အျငိမ္းစားယူေသာႏွစ္ကို သတ္မွတ္ျခင္းစသည့္ ပါတီတြင္း ေခတ္ ႏွင့္ မကိုက္ညီသူမ်ားကို ပထုတ္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ပါတီတြင္း ရီပို႔ကဒ္ေပးရာတြင္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မႈမ်ားကို သိသိသာသာအားေပးခဲ့ပါသည္။

ထိုကဲ့သို႔ျပဳျပင္မႈမ်ားမွာ ေသးငယ္ေသာ္လည္းၾကီးမားသည့္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါသည္။ ပါတီတြင္း၌ ျပိဳင္ဆိုင္မႈ မ်ားေပၚလာျပီး အမႈထမ္းရာတြင္အရည္အခ်င္းရွိမွရာထူးတိုးမည္ဟူေသာအယူအဆျဖစ္ေပၚလာသည္။ တ႐ုတ္ျပည္၏အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္သည္အာဏာရွင္ဆန္ေသာ္လည္းဒီမိုကေရစီ၏အရိပ္အေရာင္မ်ားကိုေတြ႔ႏိုင္သည္။

ပါတီ၀င္မ်ားက စီးပြားေရး၊ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုတည္းကိုသာ ဦးစားေပးေသာအခါ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈ၊ အလုပ္သမားဆိုင္ ရာဥပေဒကိုမေလးစားမႈ၊ အစားအေသာက္တြင္မသန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ ေဆးေလာကတြင္ မသမာမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာရသည္။ အစိုးရ ဝန္ထမ္းမ်ားကိုယ္တိုင္လည္း အစိုးရအလုပ္ကိုျပစ္ပယ္ခါ ပ႐ိုက္ဗိတ္ကုန္သည္မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ားရွိ သည္။ ပါတီအရာရွိမ်ားကလည္း ခ်မ္းသာလာၾကျပီး ပ႐ုိက္ဗိတ္လုပ္ငန္းမ်ားကို အားေပးၾကသည္။ ပါတီ၀င္ႏွင့္သူ႔မိတ္ေဆြ မ်ားမွာ အတူအကြခ်မ္းသာလာၾကပါသည္။

ပရိုက္ဗိတ္အပိုင္းမွတိုင္းျပည္ထုတ္ကုန္၏ ၆၀ % ကို ထုတ္ေပးၾကသည္။ ခန္႔ထားေသာျပည္သူလူဦးေရမွာ ၈၀ % ရွိသည္။ အလုပ္သစ္ေပါင္း၏ ၉၉ % ကိုထိုျပည္သူမ်ားကဖန္တီးသည္။ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ရွီအေနျဖင့္ပါတီ၏ အခန္းက႑ကို ပရိုက္ ဗိတ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ပါ ပါဝင္ေၾကာင္းျပသသည္။ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္မႈကို အကာအကြယ္ေပးျပီး အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ တ႐ုတ္ေစ်းကြက္ကို၀င္ႏိုင္ရန္ ၎တို႔၏လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားကို အသိေပးရမည္ဟုေတာင္း ဆိုခဲ့သည္။ ဤနည္းျဖင့္ ျပည္သူပိုင္စက္႐ုံမ်ားကို စက္မႈအခမ္းက႑တြင္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေစခ်င္သည္။

ဒီဇင္ဘာလတြင္ပါတီ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ အႏွစ္ ၄၀ ေျမာက္ပြဲက်င္းပရန္ရွိသည္။ တိုင္းျပည္ကို ႏိုင္ငံျခား ေစ်းကြက္မ်ားသို႔ ဖြင့္လွစ္ျခင္းႏွင့္ပါတ္သတ္၍ ႏွစ္ပါတ္လည္ပြဲလည္းျဖစ္ပါသည္။ ရွီဂ်င္ပင္းမွာ တိန္ေရွာက္ဖိန္း၏ လက္ေထာက္တစ္ဦးကေမြးဖြားသူျဖစ္ျပီး ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းသည္။

တိန္ကႏိုင္ငံျခားမွအကူအညီကို ရွာေဖြလုိသည္။ သူကမႈ မိမိကိုယ္တိုင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္က်ိဳးစားျပီး ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ား၏ အႏၱရာယ္ကို အျမဲသတိေပးေနသူျဖစ္သည္။ တနည္းေျပာရေသာ္ တိန္က တံခါးဖြင့္ဝါဒကို က်င့္သုံးခ်ိန္တြင္ သူကဤအပိုင္းကိုလ်စ္လ်ဴရႈလိုသည္။ ပါတီ၏ေႂကြးေၾကာ္သံမွာ တ႐ုတ္ျပည္သည္ မိမိအင္အားႏွင့္မိမိ ဤအေျခအေန ေရာက္လာသည္ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ဂ်ပန္တို႔မွာ ပါတီ၏သေဘာထား အရဆိုလ်င္ မေကာင္းေသာပုံစံျဖင့္ မီးေမာင္း ထိုးခံရသည္။

မစၥတာ တန္ (Tony Tan) သည္တိုင္၀မ္ မွလာေရာက္စက္႐ုံဖြင့္ေနသည္။ မစၥတာတန္သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေရာက္ မွ တ႐ုတ္ ျပည္ ကိုေရာက္ဖူးျပီး ဖိနပ္စက္႐ုံထူေထာင္္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူ႔တြင္ တ႐ုတ္ျပည္၌ စက္႐ုံ ၅ ခုရွိျပီး Nike သည္လည္းတစ္ခု အပါ၀င္ျဖစ္သည္။ ေဟာင္ေကာင္၊ စင္ကာပူ ႏွင့္ တိုင္၀မ္၊ ယိုးဒယား၊ ဗီယက္နမ္၊ အင္ဒိုနီးရွားတို႔တြင္ စက္႐ုံမ်ားရွိေသာ္လည္း တ႐ုတ္ျပည္မွာေစ်းခ်ိဳသည္။ အိမ္ႏွင့္လည္းနီးသည္။ စကားေျပာ ဘာသာစကား လည္းတူညီသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အျခားေနရာမ်ားႏွင့္စာေသာ္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္အေနမ်ားသည္။

(၃)
ပါတီအေနျဖင့္ အင္တာနက္ကို လႊတ္ထားေပးျပီး ၄င္းေၾကာင့္ရလာသည့္ စီးပြားေရးအသီးအပြင့္မ်ားကို သုံးစြဲခြင့္ ျပဳထား သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္အေရွ႕ပိုင္း၌ ရထားအျမန္တစ္စီးမေတာ္တဆမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ မက္ေဆ့ေပါင္း ၃၀ သန္းေက်ာ္တို႔ျဖင့္ ပါတီ၏ထိုျပႆနာကိုင္တြယ္္ေျဖရွင္းပုံကို မေက်နပ္ေၾကာင္းျပသခဲ့သည္။ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္တို႔က ေ၀ဘို (Weibo) (တ႐ုတ္ျပည္၏ twitter) ေခၚ ေပၚျပဴလာျဖစ္သည့္၀န္ေဆာင္မႈကို ပိတ္ျပစ္ရ မည္လားစဥ္းစားၾကသည္။ သို႔ပါေသာ္ လည္း ျပည္သူတို႔က ပိတ္ျပစ္ျခင္းအေပၚ မည္သို႔တုန္႔ျပန္ၾက မည္ကို စိုးရိမ္မိၾက၍ဘာမွမလုပ္ခဲ့။

ေ၀ဘို ကိုဖြင့္ျမဲဖြင့္ထားခဲ့ေသာ္လည္း ကုမၸဏီမ်ားကို မိမိဝန္ထမ္းမ်ားအေပၚ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရန္သာ ညႊန္ၾကားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ကုမၸဏီေပါင္းမ်ားစြာတို႔မွာ၀န္ထမ္းမ်ားစြာကိုခန္႔၍ ဆင္ဆာလုပ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းၾကေတာ့သည္။ သူ႔ဖါသာသူထိမ္းသိမ္းခိုင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref:
The west was sure, the Chinese approach would not work, It just had to wait, Still waiting By Phillip Pan New York times November 18 2018.