ၿဖိဳးသီဟခ်ိဳ ● ရခိုင္ေဒသတိုက္ပြဲၾကားတြင္ အထိအနာဆုံးေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၃၁၊ ၂၀၁၉
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၃၁၊ ၂၀၁၉
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေက်းလက္ေဒသတစ္ခုမွ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ မေထြးသည္ အရိုးကြဲမတတ္ ေအးလွသည့္ ရာသီဥတုဒဏ္ကို အံတုၿပီး ေခ်ာင္းစပ္သို႔ ဆင္းလာသည္။
မီးဖြားရန္ ရက္ပိုင္းသာ လိုေတာ့သည့္ မေထြးသည္ ေလွဝမ္းထဲဝင္ေနသည့္ ေရကို ခပ္ထုတ္ရင္း မ်က္ရည္က်ေနမိသည္။ ဆိုးရြားသည့္ ရာသီဥတုတြင္ ေခ်ာင္းေရႏွင့္ ထိေတြ႕ရျခင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕ယြင္းမည္ကို စိုးရိမ္ေသာ္လည္း သူတို႔ေနထိုင္ရာ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာက္ဆည္ေတာင္ေက်းရြာ အနီးသို႔ ေရာက္လာသည့္ တိုက္ပြဲမ်ားက အႏၲရာယ္ ခ်က္ခ်င္း ေပးနိုင္သျဖင့္ ရြာမွ ထြက္ေျပးရန္ ျပင္ဆင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
စစ္ေရွာင္ၾကစဥ္ သူတို႔လင္မယားႏွင့္အတူ ဂ႐ုတစိုက္ေခၚေဆာင္သြားရမည့္ ကေလးသုံးေယာက္ရွိသည္။ ရင္ထဲဗေလာင္ဆူ ေန သည့္ မေက်နပ္ခ်က္တို႔အတြက္ မည္သူ႔ကို အျပစ္တင္ရမည္လည္း မသိ။ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ညပိုင္း ရြာအနီး လက္နက္ႀကီး လက္နက္ငယ္သံေၾကာင့္ ေနာက္တစ္ေန႔နံနက္ပိုင္း ရြာလုံးကၽြတ္ တိမ္းေရွာင္ၾကရာ ဗိုက္ႀကီးသည္ မေထြးသည္ လက္တစ္ ဘက္က လူမမယ္ သမီးငယ္ကို တင္းက်ပ္စြာ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး မေပါ့မပါး ေျပးခဲ့ရသည္။
“လက္မွာလည္း ခ်ီထားရတယ္။ ဗိုက္ထဲမွာလည္း လြယ္ထားရေသးတယ္။ ကိုယ့္(ရြာ)ေနရာမွာလည္း မေနရ။ အခက္အခဲ ေတြကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးဆိုေတာ့ ဝမ္းနည္းမိတယ္” ဟု မေထြးက တစ္ေနကုန္ခဲ့ေသာ စစ္ေရွာင္ခရီးအေတြ႕အၾကဳံကို ေျပာျပ သည္။
တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရခိုင္တပ္မေတာ္ (AA) တို႔ၾကား တိုက္ပြဲမ်ားသည္ မေထြးတို႔၏ ေက်းရြာအနီးတြင္သာမက ေနရာအမ်ားအျပား တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဘူးသီးေတာင္၊ ရေသ့ေတာင္၊ ပုဏၰားကၽြန္းႏွင့္ ေက်ာက္ေတာ္ ၿမိဳ႕နယ္တို႔တြင္ စစ္ေဘးေရွာင္ ငါးေထာင္ဝန္း က်င္ ရွိလာသည္။
အဆိုပါ ေနရပ္စြန႔္ခြာထြက္ေျပးရသူမ်ားၾကားတြင္ မေထြးကဲ့သို႔ ကိုယ္ဝန္ ေန႔ေစ့လေစ့ ျဖစ္ေနသူ၊ မၾကာေသးခင္ကမွ မီးဖြား ၿပီးသူ၊ ရင္ခြင္ပိုက္ကေလးတို႔လည္း ပါဝင္ရာ ၎တို႔သည္ ရခိုင္ေဒသ တိုက္ပြဲမ်ားၾကားတြင္ အႏၲရာယ္ အက်ေရာက္ နိုင္ဆုံးလူသားမ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။
ကေလးမ်က္ႏွာျမင္ရန္ ရက္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ စစ္ေဘးေရွာင္ရန္ ေနရပ္စြန႔္ခြာထြက္ေျပးရသည့္ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာက္ဆည္ေတာင္ေက်းရြာမွ မေထြး (ဓာတ္ပုံမ်ား - ေအာင္ၿငိမ္းခ်မ္း/Myanmar Now)
● တာလပတ္မိုး မီးေနခန္း
စစ္ေရွာင္စခန္းရွိရာ အထက္သင္ပုန္းတန္းေက်းရြာသို႔ ေရာက္ၿပီး ရက္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ မေထြး ဗိုက္နာလာရာ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ေဆး႐ုံသို႔ ပို႔ရသည္။ ေဆး႐ုံသို႔ သြားရာ ၅ နာရီၾကာ ေရလမ္းခရီးတြင္ မေထြးက နာက်င္မႈေၾကာင့္ ငိုၿပီး လိုက္ပါလာသည္။ စက္ေလွေမာင္းေနေသာ ခင္ပြန္းသည္ ကိုထြန္းေဝက မေထြးႏွင့္ ဗိုက္ထဲမွ ရင္ေသြးငယ္အတြက္ စိုးရိမ္ ေနရေတာ့သည္။
လြန္စြာ အေရးႀကီးခ်ိန္တြင္မွ ေသာင္ထြန္းေနသည့္ ေတာဖ်ားေခ်ာင္းထဲ မ႐ုန္းနိုင္ေတာ့သည္ စက္ေလွကို အားကုန္ ဆြဲခဲ့ရေသးသည္။
“ေရကလည္း ေအးတယ္။ ကၽြန္ေတာ့မိန္းမကလည္း ငိုေနတယ္။ တအားႀကီး စိတ္ထဲ ဆင္းရဲတာပါပဲ။ ဒီလိုပဲ အျမဲတမ္းျဖစ္ေနေတာ့မွာလား ဆိုၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ငိုေတာင္ ငိုမိပါတယ္” ဟု စစ္ေရွာင္စဥ္က သုံးခဲ့သည့္ စက္ေလွေပၚတြင္ ထိုင္ရင္း ၎ကေျပာသည္။
ပုဏၰားကၽြန္းေဆး႐ုံတြင္ သမီးမိန္းကေလးတစ္ဦးကို ေအာင္ျမင္စြာ ေမြးဖြားနိုင္ခဲ့သည္။ မီးဖြားၿပီး သုံးရက္အၾကာတြင္ စခန္းသို႔ ျပန္လာစဥ္ Myanmar Now က သူတို႔ မိသားစုႏွင့္ ေတြ႕ဆုံနိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
၆ ေပ ပတ္လည္ခန႔္ က်ယ္ဝန္းၿပီး ဝါးလုံးေထာင္၊ တာလဘတ္မိုးကာထားသည့္ သူတို႔၏ တဲမွာ မိသားစု တိုးေဝွ႕ အိပ္စက္ရသည့္ ေနရာ ျဖစ္ၿပီး ထိုေနရာတြင္ပင္ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ ၾကသည္။
၂၀၁၈ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွ စတင္ေပၚေပါက္လာေသာ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ စစ္ေရွာင္ၾကရသူတို႔ကို ကူညီမႈမ်ားမွာ လုံေလာက္ျခင္း မရွိေသးေပ။ မေထြးကဲ့သို႔ နို႔တိုက္မိခင္မ်ားအတြက္ လိုအပ္သည့္ အဟာရ အေထာက္အပံ့မွာလည္း အလြန္ပင္ အားနည္းေနေသးသည္။
ရန္ကုန္-စစ္ေတြ ကားလမ္းေဘး ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ကန္ေစာက္ရြာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ဖြင့္ထားသည့္ စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ ရြာအသီးသီးမွ ေဒသခံ ၅ဝဝ နီးပါး ခိုလႈံလ်က္ရွိရာ ၎တို႔အထဲမွ
ခမီတိုင္းရင္းသူ မၿပိဳင္သက္ဦး၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသူ မေအးေအးႏုတို႔သည္ စခန္းေရာက္ၿပီး ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ မီးဖြားခဲ့သူမ်ားျဖစ္သည္။
ေျမျပင္ ပစ္ခတ္မႈ၊ ေလေၾကာင္းမွ ပစ္ခတ္မႈတို႔ ပါဝင္ေသာ တိုက္ပြဲက ရြာအနီး ျဖစ္ပြားလာျခင္းေၾကာင့္ ေနရပ္မွ ထြက္ေျပးရသည့္ ဤအမ်ိဳးသမီးႏွစ္ဦးအတြက္ ကံေကာင္းသည့္ အခ်က္မွာ ေရာက္ရွိခိုလႈံသည့္ရြာတြင္ ေက်းလက္က်န္းမာေရးဌာန ရွိေနျခင္းပင္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္၏ အဆင္းရဲဆုံးေဒသတစ္ခုျဖစ္ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ အဆိုပါ သားဖြားခန္းက ေပးနိုင္သည့္ ဝန္ေဆာင္မႈမွာ အကန႔္အသတ္ႀကီးလွသည္။
“(အဲဒီေနရာမွာ) ထမင္းတစ္ခုပဲ ရွိတယ္၊ တျခား ဘာမွ မရွိပါဘူး” ဟု ၃၈ ႏွစ္ အရြယ္ မၿပိဳင္သက္ဦးက ေျပာသည္။
သူ႔နည္းတူ ေသြးႏုႏု သားႏုႏု မေအးေအးႏုသည္လည္း မီးတြင္းကာလ ဂ႐ုတစိုက္ ေနထိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အလွမ္းေဝးလြန္းေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း မေအးေအးႏုသည္ မီးဖြားၿပီး သုံးရက္အၾကာတြင္ ေမြးကင္းစရင္ေသြးကိုပိုက္ၿပီး ဂ႐ုစိုက္ရန္ လိုအပ္သည့္ သူ၏ ဘုစုခ႐ု ကေလးႏွစ္ဦးရွိရာ စစ္ေရွာင္စခန္းသို႔ ျပန္ခဲ့သည္။
● မိခင္ႏွင့္ အာဟာရ
စစ္ေတြ အေျခစိုက္ ဝံလက္ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းက ႏွစ္လၾကာ တိုက္ပြဲတို႔ေၾကာင့္ စစ္ေဘးေရွာင္ ၅,၁၆၀ ရွိလာသည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။ ေဖာင္ေဒးရွင္း၏ ဒါရိုက္တာ ဦးခိုင္ေကာင္းစံက ေနရပ္စြန႔္ခြာလာရသူမ်ားထဲတြင္ ၆ လေအာက္ ကေလး အေရအတြက္ ၈ဝ၊ ၂ ႏွစ္ေအာက္ ၁၅၀ ခန႔္ ပါဝင္နိုင္သည္ဟု ခန႔္မွန္းထားသည္။
“ဆရာဝန္ မရွိပါ။ ယာယီေဆးခန္း ေန႔ဘက္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြရွိပါတယ္။ မိခင္ေတြအတြက္ ဓာတ္စာမ်ား လိုအပ္ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ရန္ကုန္-စစ္ေတြ ကားလမ္းနံေဘးတြင္ တည္ရွိသည့္ ဝါးေတာင္စစ္ေရွာင္စခန္းတြင္ လူဦးေရ တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ခိုလႈံေနၿပီး ထိုစခန္းတြင္မူ က်န္းမာေရးဌာန၏ေဆးေပးခန္းကို ေတြ႕ရသည္။ ထိုစစ္ေရွာင္စခန္းရွိ သားဖြားဆရာမ နန္းေအးလွိုင္က ၎တို႔ထံတြင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၄၅ ဦး ရွိေနရာ ၅ ဦးမွာ ေမြးရက္ နီးေနၿပီဟု ဆိုသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား အတြက္လိုအပ္သည့္ သံဓာတ္ အားတိုးေဆး၊ ကာကြယ္ေဆးမ်ား လုံေလာက္စြာ ေပးထားၿပီး ကိုယ္ဝန္ ၉ လ အထက္ ရွိေနသူတို႔အတြက္ B1 ေဆးလုံးမ်ား ေပးေဝထားသည္ဟု ေျပာသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း၊ မီးဖြားျခင္းေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီး ၂,၈၀၀ ႏွစ္စဥ္ ေသဆုံးေနရသည္ဟု ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ဆက္တြဲထုတ္ျပန္ခ်က္ကို ေလ့လာ ကိုးကားၿပီး ကုလသမဂၢ လူဦးေရရန္ပုံေငြအဖြဲ႕ (UNFPA) က ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ တြက္ခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ဤကိန္းဂဏန္းအရ ဆိုလၽွင္ ေန႔စဥ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ ၈ ဦး ေသဆုံးေနသည္။
ထိုအဖြဲ႕၏ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္း သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခုတြင္ ရခိုင္ေဒသ ကိုယ္ဝန္သည္တို႔အေၾကာင္း ပါဝင္သည္။ ဤျပည္နယ္၏ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အေရအတြက္ တစ္သိန္းတြင္ ေသဆုံးမႈႏႈန္း ၃၁၄ ဦး ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။
ေယာက်္ားေဖာင္စီး၊ မိန္းမမီးေနဟူေသာ စကားအတိုင္း ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးတို႔သည္ အသက္အႏၲရာယ္ႏွင့္ နီးလွသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ပစ္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ အဆိုပါ တိုက္ပြဲေဒသမွ ကိုယ္ဝန္သည္တို႔အတြက္မူ အႏၲရာယ္က တစ္ခုထက္ ပိုေနတတ္သည္။
ပဋိပကၡေဒသ ကိုယ္ဝန္သည္တို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ေဒါက္တာျမတ္သန႔္ကို Myanmar Now က ေမးျမန္းခဲ့သည္။
“မီးတြင္းဆိုတာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္အတြက္ အထူး အခြင့္အေရး ရကို ရရမယ့္ အေနအထား။ အဲဒီ အေနအထားမွာ စစ္ေရွာင္စခန္း ေရာက္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ ကၽြန္မ ေျဖစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး” ဟု ေဒါက္တာျမတ္သန႔္က ေျပာသည္။
၎သည္ ရန္ကုန္တြင္ ျမင့္မိုရ္ ေမတၱာေဂဟာ တည္ေထာင္ၿပီး တစ္ကိုယ္ေရ မိခင္မ်ားကို ကူညီေနသူျဖစ္သည္။
ေမြးဖြားၿပီးကာစ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ေကာင္းမြန္သည့္ အစာအဟာရမ်ားလိုအပ္ၿပီး မိခင္က်န္းမာမွသာ ရင္ေသြးမွာလည္း က်န္းမာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တိုက္ပြဲႏွင့္ နီးကပ္စြာ ေနထိုင္ခဲ့ရၿပီး စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားတြင္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား၊ မီးဖြားၿပီးသူမ်ားသည္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္နိုင္ေၿခ ရွိသည့္အတြက္ ပိုမို ဂ႐ုစိုက္ေပးရန္ လိုေၾကာင္း ၎က ေထာက္ျပသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ ေဘးအႏၲရာယ္ စီမံခန႔္ခြဲေရး ဦးစီးဌာန၊ ရခိုင္ ျပည္နယ္ ဦးစီးအရာရွိ ဦးရဲမင္းဦးက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၂ ႏွစ္ေအာက္ကေလးႏွင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္တို႔အတြက္ သုံးစြဲရ မည့္ ေငြေၾကးပမာဏ သီးသန႔္ရွိေနေၾကာင္း၊ ထိုေငြကို စစ္ေရွာင္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးတို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲ အသုံးျပဳနိုင္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“အေရးေပၚ အေျခအေနမွာလည္း ပုံမွန္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္ ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ရွိၿပီးသားမူပဲေလ” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ရခိုင္ေဒသ စစ္ေရွာင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သတင္း ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသး ေပ။
● မေရမရာ အနာဂတ္
အထက္သင္ပုန္းတန္းစစ္ေရွာင္ စခန္းသို႔ ေရာက္ေနသူ မေထြးတို႔ မိသားစုသည္ အရပ္တစ္ပါးသို႔ တိမ္းေရွာင္ထြက္ေျပးရာတြင္ မျဖစ္မေန သယ္ေဆာင္ရမည့္ ပစၥည္းတို႔ ရွိေသာ္လည္း ေလွမဆံ့သျဖင့္ လူသာ လိုက္ပါခဲ့ရသည္။
ေမြးကင္းစကေလးကို နို႔တိုက္ေနသည့္ မေထြးက ၾသရမေတာင္ေျခမွ ရိပ္သိမ္းခ်ိန္တန္ၿပီျဖစ္သည့္ ေတာင္ယာ စပါးခင္း၊ ေမြးျမဴထားသည့္ ကၽြဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ဝက္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္တို႔ကို သတိရေနမိသျဖင့္ ရင္ထဲတြင္ ပို၍ နာက်င္ရသည္။ ေန႔စဥ္ လုပ္ငန္းခြင္ႏွင့္ ၎၏ သား၊ သမီးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ ရြာသို႔ျပန္ခ်င္သည္ဟု ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္ေရွာင္ စခန္းတြင္ မည္မၽွၾကာ ေသာင္တင္မည္ ဆိုသည္ကို သူအပါအဝင္ မည္သူမၽွ မသိနိုင္ေသးေပ။
နိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္းတြင္ တိုက္ပြဲအျပင္းအထန္ ျဖစ္ပြားျခင္းေၾကာင့္ ေဒသခံအမ်ားအျပား ေနရပ္စြန႔္ခြာၿပီး ၎တို႔အတြက္ စစ္ ေရွာင္စခန္းမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့လာသည္။ ယခု အလွည့္က်သည္မွာ မေထြးတို႔ ေနထိုင္ရာ နိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းျဖစ္သည္။
“တိုက္ပြဲျဖစ္ေနတာက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္။ ကၽြန္မတို႔ ျပည္သူက ခံေနရတယ္။ တိုက္ပြဲကို ၿငိမ္ေစခ်င္တယ္။ တိုက္ပြဲ ၿငိမ္မွ ကၽြန္မတို႔ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေနလို႔ရမယ္” ဟု မေထြးက ပစ္ခတ္မႈမ်ား ရွိေနသည့္ ၾသရမေတာင္ဘက္သို႔ ေငးရင္း ေျပာ လိုက္သည္။
Comments