မာန္သီဟထြန္း – ေဆပီယန္စ္၊ အပိုင္း (၁၅) – အကန္႔အသတ္မ်ားကုိ ေက်ာ္လြန္ျခင္း



မာန္သီဟထြန္း – ေဆပီယန္စ္၊ အပိုင္း (၁၅) – အကန္႔အသတ္မ်ားကုိ ေက်ာ္လြန္ျခင္း

Sapiens – A Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari

(မိုးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅၊ ၂၀၁၉
စာေရးသူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္မွ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

အျခားဥပမာတစ္ခုက ပစိဖိတ္သမုဒၵရာေတာင္ပုိင္းက လာပါတယ္။ နယူးအုိင္ယာလန္ကၽြန္းႏွင့္ နယူး ဂီနီယာေျမာက္ပုိင္းမွာ ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ေဆပီယန္စ္အုပ္စုေတြဟာ ေအာဘ္ဆီဒီယန္ လုိ႔ေခၚတဲ့ မီးသင့္ေက်ာက္တစ္မ်ိဳးကုိ အသံုးျပဳၿပီး ပုိမိုခုိင္ခံ့ခၽႊန္ထက္တဲ့ လက္နက္ကိရိယာေတြ ထုလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ နယူးအိုက္ယာလန္ကၽြန္းမွာ သဘာဝအားျဖင့္ မီးသင့္ေက်ာက္ေတြ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဓာတ္ခြဲခန္းစမ္းသပ္မႈေတြအရ သူတုိ႔အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ မီးသင့္ေက်ာက္ေတြကုိ ကီလုိမီတာ ၄၀၀ ခန္႔ေဝးတဲ့ ၿဗိတိန္ကၽြန္းသစ္ကေန ယူေဆာင္လာတာျဖစ္တယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရတယ္။ နယူးအုိင္ယာလန္ကၽြန္းမွာ ေနထုိင္တဲ့ေဆပီယန္စ္တစ္ခ်ိဳ႕စာ ေရေၾကာင္းသြားလာကၽြမ္းက်င္သူေတြ ျဖစ္ၿပီး အလွမ္းကြာေဝးတဲ့ကၽြန္းတစ္ခုကေန တစ္ခုကုိ ကုန္သြယ္မႈျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

ကုန္သြယ္မႈျပဳတယ္ဆုိတာ အလြန္တရာလက္ေတြ႔က်တဲ့အလုပ္ျဖစ္လို႔ အေျခခံက်က် စဥ္းစားဖုိ႔ ဘာမွမလုိအပ္ဘူးလုိ႔ ထင္စရာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆပီယန္စ္ေတြကလြဲလုိ႔ တျခားဘယ္တိရိစာၦန္မွ ကုန္သြယ္ျခင္းအမႈကုိ မျပဳၾကပါဘူး။ ဒါ႔အျပင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ အေသးစိတ္အေထာက္အထားေတြရွိတဲ့ ေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈကြန္ရက္အားလံုးဟာ စိတ္ကူးယဥ္မႈမွာ အေျခခံထားျခင္းျဖစ္တယ္။ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး ယံုၾကည္မႈမရွိဘဲ ကုန္သြယ္မႈဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ တစိမ္းတရံေတြကုိ ယံုၾကည္ဖုိ႔ဆိုတာလည္း အလြန္ခက္ခဲတဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ ကမာၻ႔ကုန္သြယ္ေရးကြန္ရက္ႀကီးဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စိတ္ကူးယဥ္ထားတဲ့၊ သီးျခားတည္ရွိတဲ့အရာေတြျဖစ္တဲ့ ေဒၚလာ၊ အစုိးရဖက္ဒရယ္ဘဏ္၊ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈအမွတ္တံဆိပ္ စတဲ့အရာေတြအေပၚ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကုိ အေျခခံပါတယ္။ မ်ိဳးႏြယ္စုအသုိင္းအဝုိင္းတစ္ခုမွာ တစိမ္း၂ေယာက္ ကုန္သြယ္မႈျပဳၾကမယ္ဆုိရင္ တူညီတဲ့ နတ္ဘုရား၊ ေရွးဘုိးေဘးဘီဘင္ သုိ႔မဟုတ္ မ်ိဳးႏြယ္စုရုပ္တုကုိ အတူလက္ခံယံုၾကည္ၾကရင္းသာ အခ်င္းခ်င္းယံုၾကည္မႈကုိ တည္ေဆာက္ၾကပါတယ္။

ခုလုိမ်ိဳး စိတ္ကူးယဥ္မႈကုိ လက္ခံယံုၾကည္ႏိုင္တဲ့ ေရွးဦးေဆပီယန္စ္ေတြ ပင္လယ္ခရုခံြေတြ၊ မီးသင့္ေက်ာက္ေတြကုိ ကုန္သြယ္မႈျပဳႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိလည္း အခ်င္းခ်င္းအၾကားကုန္သြယ္မႈျပဳခဲ့ၾကမယ္လုိ႔ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္လုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ နီယန္ဒါသာလ္ႏွင့္ အျခားေရွးဦးလူသားေတြမွာရွိတာထက္ အလြန္တရာ ပုိမုိႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ အသိပညာကြန္ရက္ႀကီးကုိ ေဆပီယန္စ္တု႔ိ ဖန္တီးခဲ့ၾကမွာပါ။


အမဲလုိက္ၾကတဲ့ပံုစံကလည္း သူတုိ႔ၾကားမွာရွိတဲ့ ျခားနားမႈကုိ ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ နီယန္ဒါသာလ္ေတြဟာ တစ္ဦးတည္း သုိ႔မဟုတ္ အုပ္စုငယ္ေတြနဲ႔သာ အမဲလုိက္ၾကတယ္။ အျခားတစ္ဘက္မွာေတာ့ ေဆပီယန္စ္ေတြဟာ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာပါတဲ့အဖြဲ႔ဝင္ေတြေပၚ အေျခခံပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ နည္းလမ္းသစ္ေတြ ႀကံဆတိုးတက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ကြဲျပားတဲ့ေဆပီယန္စ္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ းအခ်င္းခ်င္းပူးေပါင္းၿပီး အမဲလုိက္ခဲ့ၾကတာမ်ိဳး ရွိေကာင္းရွိခဲ့ မွာပါ။ အလြန္ထိေရာက္တဲ့ အမဲလုိက္နည္းလမ္းတစ္ခုကေတာ့ တိရိစာၦန္အုပ္ႀကီးတစ္ခုလံုး ဥပမာ ျမင္းရုိင္းအုပ္ႀကီးတစ္အုပ္ကုိ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့လွ်ိဳေစာက္တစ္ခုထဲကုိ အရင္ေမာင္းသြင္းပါတယ္။ ၿပီးမွ အမ်ားနဲ႔ဝုိင္းၿပီး အမဲလုိက္သတ္ျဖတ္ရတာ လြယ္ကူပါတယ္။ အကယ္လုိ႔ စီစဥ္ထားသည့္အတုိင္း အားလံုးကြက္တိျဖစ္တယ္ဆုိရင္ အဲဒီမ်ိဳးႏြယ္စုေတြအေနနဲ႔ တန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အသားေတြ၊ အဆီေတြ၊ သားေရေတြကုိ တေန႔ခင္းတည္းမွာပဲ လူအမ်ားစုေပါင္းလုပ္ကုိင္ျခင္းျဖင့္ ရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း ရရွိလာတဲ့ဒီစည္းစိမ္ေတြကုိ အမ်ားဝုိင္းဖြဲ႔စားေသာက္ပြဲႀကီးလုပ္တာ ဒါမွမဟုတ္ ေနာင္ကုိစားဖုိ႔အတြက္ ကင္တာ၊ အေျခာက္လွန္းတာ၊ အာတိတ္ေဒသေတြမွာေတာ့ အေအးခံထားတာ စတာေတြ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ေတြက တိရိစာၦန္အုပ္ႀကီးတစ္ခုလံုးကုိ ဒီနည္းလမ္းအတုိင္း အမဲလုိက္သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါတင္မက ျခံစည္းရုိးေတြစုိက္ထူ၊ တံတိုင္းေတြခတ္ ေထာင္ေခ်ာက္အတုေတြဆင္ၿပီး အမဲလုိက္ၾကတဲ့ ေနရာေတြကုိလည္း ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကတယ္။

နီယန္ဒါသာလ္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ရိုးရာမူလ အမဲလုိက္နယ္ေျမေတြကုိ ေဆပီယန္စ္ေတြက လုိသလုိထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အမဲလုိက္ေနရာေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲပစ္တာကုိ ျမင္ရတဲ့အခါ ေဒါသထြက္ၾကမယ္ဆုိတာကုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔မွန္းၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္လည္း ေဆပီယန္စ္ ႏွင့္ နီယန္ဒါသာလ္ လူသားမ်ိဳးစိတ္၂ခုအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ပြားခဲ့တယ္ဆုိရင္ နီယန္ဒါသာလ္ေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာဟာ အေစာပုိင္းက ျမင္းရုိင္းေတြလုိပဲ ျဖစ္မွာပါ။ ေရွးရုိးစြဲပံုစံနဲ႔ တက္ၾကြႏုိးၾကားမႈမရွိဘဲ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ နီယန္ဒါသာလ္အေယာက္ ၅၀ဟာ ဘက္စံုရၿပီး ႏုိးၾကားတီထြင္တတ္တဲ့ ေဆပီယန္စ္အေယာက္ ၅၀၀ ကုိ ဘယ္လုိ႔မွ မယွဥ္ႏုိင္ပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ေဆပီယန္စ္ေတြ ပထမအခ်ီမွာ ရႈံးနိမ့္သြားၾကတယ္ထားဦး ေနာက္တစ္ခ်ီတြင္ သူတု႔ိအႏုိင္ရမယ့္ နည္းဗ်ဴဟာေတြ အျမန္တီတြင္ႀကံဆခဲ့ၾကမွာပါ။

သမိုင္းနဲ႔ဇီဝေဗဒ

ေဆပီယန္စ္တုိ႔ တီထြင္ခဲ့တဲ့ အလြန္မ်ားျပားကြဲျပားတဲ့ စိတ္ကူးအရွိတရားအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကြဲျပားမ်ားျပားလွတဲ့ ေနထုိုင္ျပဳမူမႈပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီအရာေတြဟာ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တိ႔ုေခၚဆုိတဲ႔အရာရဲ႕ အဓိကေထာက္တုိင္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ေပၚေပါက္လာၿပီဆုိတာနဲ႔ သူတို႔ဟာ အဆက္မျပတ္ ေျပာင္းလဲေန၊ တုိးတက္ေနေတာ့ပါပဲ။ အဲဒီလုိ မနာတမ္းေျပာင္းလဲမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သမုိင္းလုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္။

စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီးဟာ သမုိင္းကသူ႔ရဲ႕လြတ္လပ္မႈကုိ ဇီဝေဗဒအရွိတရားဆီကေန အခ်ိန္အခါကုိက္ ေၾကျငာလုိက္တဲ့ အခါသမယပဲျဖစ္တယ္။ စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီး မျဖစ္ခင္အခ်ိန္အထိ လူသားမ်ိဳးစိတ္အားလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြဟာ ဇီဝေဗဒရဲ႕ ကန္႔သတ္နယ္ပယ္ အတြင္းမွာပဲ ရွိပါတယ္။ သုိ႔မဟုတ္ သမုိင္းမတင္မီွအခ်ိန္အထိလုိ႔ ေျပာခ်င္ရင္လည္း ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ (သမိုင္းမတင္မွီအခ်ိန္ ဆုိတဲ့အသံုးအႏႈန္းကုိ ကၽြန္ေတာ္ေရွာင္ေလ့ရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ အဲဒီအသံုးအႏႈန္းက စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီး မျဖစ္ခင္ကတည္းက လူသားေတြဟာ အျခားသက္ရွိတိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ကြဲျပားၿပီး သီးသန္႔တည္ရွိေနၾကၿပီလုိ႔ မွားယြင္းယူဆေစတဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္။) စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီးျဖစ္ခ်ိန္ကစၿပီး ဟုိမုိေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕ ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္လာမႈကုိရွင္းျပတဲ့ေနရာမွာ ဇီဝေဗဒသီအုိရီေတြအစား သမုိင္းဆုိင္ရာအခ်က္အလက္ေတြက အေျခခံအခ်က္လက္ေတြအျဖစ္ အစားထိုးလုိက္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဝါဒ သုိ႔မဟုတ္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး ဦးေမာ့လာမႈ စတာေတြကုိ နားလည္ဖုိ႔ မ်ိဳးရိုးဗီဇအျပန္အလွန္ဓာတ္ျပဳျခင္းေတြ၊ ေဟာ္မုန္းေတြ၊ သက္ရွိေတြကုိ နားလည္ရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ အေတြးအေခၚေတြ၊ စိတ္ကူးယဥ္မႈေတြ၊ စိတ္ကူးပံုရိပ္ စတဲ့အရာေတြရဲ႕ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ျခင္းကုိလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအရာေတြေၾကာင့္ ဟုိမိုေဆပီယန္စ္ေတြ ႏွင့္ လ႔ူယဥ္ေက်းမႈဟာ ဇီဝသေဘာတရားေတြဆီကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ရသြားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တိရိစာၦန္ေတြျဖစ္ေနၾကတုန္းပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ရုပ္ရည္ကိုယ္ထည္ သြင္ျပင္၊ စိတ္ခံစားမႈႏွင့္ စဥ္းစားေတြးေခၚႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းစတဲ့အရာေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ဒီအဲင္ေအေတြက ပံုေဖာ္ေပးေနဆဲပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ လူ႔မႈအသုိင္းအဝုိင္းကုိတည္ေဆာက္ထားတဲ့အရာေတြဟာ္ နီယန္ဒါသာလ္တို႔၊ ခ်င္ပန္ဇီတုိ႔ရဲ႕ အသုိင္းအဝုိင္းမွာရွိတဲ့ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ဒါတင္မက ဒီလူမႈအေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြျဖစ္တဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြ၊ အထိအေတြ႔အာရံုေတြ၊ မိသားစုသံေယာဇဥ္စတဲ့ အရာေတြကုိ ပုိေလ့လာေလေလ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔လူဝံေတြၾကားမွာ ကြဲျပားျခားနားမႈဆုိတာ နည္းလာေလေလျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။


ဒါေပမယ့္လည္း တစ္ဦးခ်င္းအဆင့္ သုိ႔မဟုတ္ မိသားစုတစ္ခုခ်င္းအဆင့္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ကြဲျပား ျခားနားမႈကုိ ရွာၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အမွားပဲျဖစ္မွာပါ။ တစ္ဦးခ်င္းျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ဦးခ်င္းျဖစ္ေစ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ခ်င္ပန္ဇီေတြနဲ႔ ရွက္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ဆင္တူၾကတာပါ။ ၁၅၀ ဟူေသာ စံပမာဏအေရအတြက္ ကုိေက်ာ္လြန္သြားမွသာ အလြန္သိသာတဲ့ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြကုိ စေတြ႔ရပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္း အေရအတြက္ ၁၀၀၀၊ ၂၀၀၀ သုိ႔ေရာက္သြားရင္ေတာ့ ျခားနားခ်က္ေတြဟာ အလြန္တရာအံ့အားသင့္စရာ ေကာင္းေအာင္ ျခားနားသြားပါၿပီ။ တကယ္လုိ႔ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ခ်င္ပန္ဇီေတြကုိ တိန္အန္မင္ရင္ျပင္၊ ေဝါလ္ စထရိ၊ ဗာတီကန္ရင္ျပင္ သုိ႔မဟုတ္ ကုလသမဂၢဗဟုိရံုးခ်ဳပ္မွာ အတူထားၾကည့္ရင္ ဝရုန္းသုန္းကား အုန္းအုန္းကၽြက္ကၽြက္ျဖစ္ေနမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေဆပီယန္စ္ေတြကေတာ့ အဲဒီလုိေနရာေတြမွာ အခ်ိန္မွန္ အၿမဲစုေဝးၾကတာပဲ။ ေဆပီယန္စ္ေတြဟာ အတူတကြပဲ စနစ္က်တဲ့ဖြဲ႔စည္းမႈေတြျဖစ္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးကြန္ရက္ေတြ၊ ပြဲေတာ္ႀကီးေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအသင္းအဖြဲ႔ေတြ ေဖာ္ေဆာင္ၾကတယ္။ ဒါေတြကုိ သီးသန္႔တကြဲတျပားေနရင္း လံုးဝေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ခ်င္ပန္ဇီေတြ ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ၾကား တကယ့္ကြားျခားခ်က္က တစ္ဦးခ်င္းျဖစ္ေစ၊ မိသားစုလုိက္ျဖစ္ေစ၊ အုပ္စုလုိက္ျဖစ္ေစ မ်ားျပားလွတဲ့ပမာဏ ကုိအတူေပါင္းစည္းေစတဲ့ ‘ေမွာ္ေကာ္ရည္’ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေမွာ္ေကာ္ရည္ကပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ တီထြင္ဖန္တီးမႈေတြရဲ႕ အရွင္သခင္ျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။

သုိ႔ေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ တျခားစြမ္းရည္ေတြ လုိအပ္ခဲ့ၾကတာလည္း အမွန္ပဲ။ ဥပမာ လက္နက္ကိရိယာေတြျပဳလုပ္တာ၊ အသံုးခ်တာ စတဲ့အရာေတြျဖစ္ပါတယ္။ လက္နက္ျပဳလုပ္ျခင္း ဆုိတာကလည္း လူအမ်ားအျပားနဲ႔အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းဆုိတဲ့ အရာနဲ႔ပူးတြဲဲရွိမေနဘူးဆုိရင္ ဘာမွကြဲျပားလွတဲ့ရလဒ္ကုိ မေပးပါဘူး။ ဒါဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၃၀,၀၀၀ က မီးသင့္ေက်ာက္သံုး သစ္သားလွံေတြကုိသာ ပုိင္ဆုိင္ရာကေန ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး ႏူးကလီးယားထိပ္ဖူးတပ္ တုိက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္ေတြ ပိုင္ဆုိင္လာခဲ့ၾကတာပါလဲ။ ရုပ္ကာယအားျဖင့္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃၀,၀၀၀ အတြင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ လက္နက္ျပဳလုပ္ႏုိင္ျခင္းစြမ္းရည္ အထူးတလည္တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာျခင္း မရွိပါဘူး။ အဲလ္ဘတ္အုိင္စတုိင္း လက္ကုိအသံုးျပဳတတ္တာ၊ လက္သြက္တဲ့ေနရာမွာ ေရွးေခတ္က အမဲလုိက္ရွာေဖြစားေသာက္သူတစ္ဦးကုိ လံုးဝယွဥ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ပမာဏမ်ားျပားလွတဲ့ တစိမ္းတရံေတြနဲ႔ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အဆမတန္တိုးတက္လာခဲ့တယ္။ ရင္းႏွီးတဲ့သူငယ္ခ်င္းတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ အႀကံအဉာဏ္၊ အကူအညီနဲ႔ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေရွးေခတ္မီးသင့္ေက်ာက္လွံတစ္ခုကုိ မိနစ္ပုိင္းအတြင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့မွာပါ။ ဒီေန႔ေခတ္ ႏူးကလီးယားထိပ္ဖူးတပ္ ဒံုးက်ည္တစ္ခုဟာ ကမာၻတဝွမ္ကသန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ တစိမ္းတရံေတြရဲ႕ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈကုိ လုိအပ္ပါတယ္။ ဟုိး..ကမာၻ႔ေျမေအာက္ထဲက ယူေရနီယံသတၱဳရုိင္းကုိတူေဖာ္ၾကတဲ့ မိုင္းတြင္းအလုပ္သမားေတြကအစ အဏုျမဴေအာက္ေသးငယ္တဲ့အမႈန္ေတြ အျပန္အလွန္တံု႔ျပန္မႈကုိေဖာ္ျပတဲ့ သခ်ာၤေဖာ္ျမဴလာရွည္ႀကီးေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ၾက ေရးသားၾကတဲ့ သီအုိရီဆုိင္ရာရူပေဗဒပညာရွင္အမ်ားအဆံုး အတူစုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ ၾကရပါတယ္။

စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီးျဖစ္ၿပီးေနာက္ ဇီဝေဗဒႏွင့္သမုိင္းရဲ႕အျပန္အလွန္ဆက္ႏြယ္မႈကုိ အတုိခ်ဳပ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္..


(က) ဟုိမုိေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ အျပဳအမူေတြရဲ႕ အေျခခံအကန္႔အသတ္ကုိ ဇီဝေဗဒက ခ်မွတ္ထားသည္။ သမုိင္းတစ္ခုလံုးဟာ ဒီဇီဝေဗဒစင္ျမင့္ အကန္႔အသတ္အတြင္းသာ ျဖစ္ပ်က္တယ္။

(ခ) သုိ႔ေပမယ့္လည္း ဒီစင္ျမင့္ဟာ အလြန္တရာပဲ ႀကီးမားက်ယ္ေျပာလွတဲ့အတြက္ ေဆပီယန္စ္တုိ႔အေနနဲ႔ ထူးဆန္းၿပီးကြဲျပားတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရလာခဲ့တယ္။ စိတ္ကူးယဥ္မႈကုိဖန္တီးႏုိင္စြမ္း ရွိတာေၾကာင့္ ေဆပီယန္စ္တုိ႔ဟာ ပုိမို ခက္ခဲသထက္ခက္ခဲလာတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိ လုပ္လာႏုိင္တယ္။ ဒါ႔အျပင္ ေနာက္မ်ိဳးဆက္တစ္ခုခ်င္းစီကလည္း ပုိတုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့တယ္။

(ဂ) ရလဒ္အေနနဲ႔ ေဆပီယန္စ္ေတြဘယ္လုိျပဳမူၾကတယ္ဆုိတာကို နားလည္ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ဆင့္ကဲ့ေျပာင္းလဲျခင္းသမုိင္းကို ေဖာ္ျပရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ဇီဝေဗဒအကန္႔အသတ္ေတြကုိသာ ေဖာ္ျပေနျခင္းဟာ ကမာၻ႔ဖလားဗိုလ္လုပြဲကုိတက္ေရာက္ေနတဲ့ အားကစားေရဒီယုိေၾကျငာသူက ကစားကြင္းအျပင္အဆင္ကုိသာ ပရိတ္သတ္ေတြကုိ အေသးစိတ္ေျပာျပေနၿပီး ေဘာလံုးသမားေတြ ကစားေနၾကတာကုိ ေမ့ထားတာနဲ႔ တူပါတယ္။

သမုိင္းစင္ျမင့္ေပၚမွာ ေက်ာက္ေခတ္ကကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေရွးဘိုးဘြားေတြဟာ ဘယ္လုိလုပ္ေဆာင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါသလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သိရသေလာက္ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃၀,၀၀၀က စေတတယ္ျခေသၤ့လူကုိ ထြင္းထုခဲ့ၾကတဲ့လူေတြဟာ အခုကၽြန္ေတာ္တုိ႔ပိုင္ဆုိင္တဲ့ ကာယဆိုင္ရာ၊ စိတ္ခံစားမႈဆုိင္ရာႏွင့္ ဉာဏ္ရည္ဆုိင္ရာ အရည္းအေသြးေတြကုိ တူညီစြာပုိင္ဆုိင္ၾကပါတယ္။ မနက္ခင္းမ်ာ သူတုိ႔အိပ္ယာထလာရင္ ဘာလုပ္ခဲ့ၾကပါသလဲ။ မနက္စာအျဖစ္ သုိ႔မဟုတ္ ေန႔လယ္စာအျဖစ္ ဘာစားခဲ့ ၾကပါသလဲ။ သူတုိ႔ရဲ႕လူ႔အသုိင္းအဝုိင္းသည္ ဘယ္လုိရွိခဲ့ပါသလဲ။ သူတုိ႔ဟာ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကုိ က်င့္သံုးၿပီး မိသားစုငယ္ေတြအျဖစ္ ေနထုိင္ခဲ့ၾကပါသလား။ သူတုိ႔မွာ ပြဲလမ္းသဘင္ေတြ၊ လူမႈက်င့္ဝတ္ေတြ၊ အားကစားၿပိဳင္ပြဲေတြ ႏွင့္ ဘာသာေရးပြဲေတာ္ေတြ ရွိခဲ့ပါသလား။ သူတုိ႔ဟာ စစ္ပြဲေတြ ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကပါသလား။ ေနာက္အခန္းမွာ ေခတ္အဆက္ဆက္ရဲ႕ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္က အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ၾကည့္ရႈၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ေထာင္စုႏွစ္က လူသားတုိ႔ရဲ႕ဘဝဟာ စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီးႏွင့္ စုိက္ပ်ိဳးေရးေျပာင္းလဲမႈႀကီးအၾကား ကြားျခားသြားပံုကုိ သံုးသပ္တင္ျပမွာပါ။

စကားခ်ပ္။ ဒီေနရာကစၿပီး ေနာက္စာမ်က္ႏွာေတြအထိ ေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕ ဘာသာစကားအေၾကာင္း ေျပာတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လူသားမ်ိဳးစိတ္ရဲ႕ အေျခခံဘာသာေဗဒစြမ္းရည္မ်ားကုိပဲ ကၽြန္ေတာ္ ရည္ညႊန္းတာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသီးသန္႔ ဘာသာစကားတစ္ခုကုိ ရည္ညႊန္းတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္၊ ဟင္ဒီႏွင့္ တရုတ္တုိ႔ဟာ ေဆပီယန္စ္တုိ႔ရဲ႕ ကြဲျပားတဲ့ဘာသာစကားအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ သိသာထင္ရွားတာကေတာ့ စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီးျဖစ္ ျဖစ္ခ်ိန္ကပဲ ေဆပီယန္စ္အုပ္စုအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ကြဲျပားတဲ့ဘာသာ စကားအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိခဲ့ပါတယ္။

ဘာသာျပန္ - မာန္သီဟထြန္း

ပံုေတြကုိ ေအာက္ပါလင့္ေတြကေန ယူပါတယ္။

https://abcnews.go.com/…/tiananmen-square-29th-anniv…/story…
https://www.youtube.com/watch?v=RT5CZ32xgAo
https://auction.catawiki.com/…/5913239-flint-spearhead-from…

Comments