ခင္မို႔မို႔လြင္ ● ေဆးသုံးတိုင္း ေဆးစြဲတာ မဟုတ္ဘူး

ခင္မို႔မို႔လြင္ ● ေဆးသုံးတိုင္း ေဆးစြဲတာ မဟုတ္ဘူး
(မုိးမခ) မတ္လ ၁၀၊ ၂၀၁၉

Myanmar Now မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပသည္။

မူးယစ္ဥပေဒတြင္ အစိုးရ၏ မူးယစ္ေဆးဆိုင္ရာမူဝါဒႏွင့္ ဆန႔္က်င္ဘက္ျဖစ္ေနသည့္အခ်က္တခ်ိဳ႕ ပါဝင္ေနသျဖင့္ ထပ္မံ ျပင္ဆင္သင့္သည္ဟု ေစာမြန္လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္းမွ စီမံကိန္းညႇိႏႈိင္းေရးမႉး ေဒါက္တာေထြးၾကဴက ေျပာသည္။

မူးယစ္ေဆးဆိုင္ရာ မူဝါဒ၊ ဥပေဒတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာေနသည့္ ေစာမြန္အသင္းက  အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ မၾကာ ေသးခင္ ထုတ္ေဝလိုက္ၿပီး ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ မူးယစ္ေဆးဥပေဒကို ထပ္မံျပင္ဆင္သည့္ေၾကာင္း တိုက္တြန္းထား သည္။

Myanmar Now သတင္းေထာက္ ခင္မို႔မို႔လြင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံစဥ္  ေဒါက္တာေထြးၾကဴးက မူးယစ္ေဆးဝါးျပႆနာ ေျဖရွင္းေရး နည္းလမ္းတခ်ိဳ႕အေၾကာင္း ေျပာျပထားသည္။

ေမး -  မႏွစ္ကမွ ျပင္ဆင္လိုက္တဲ့ ဥပေဒကို ဘာေၾကာင့္ ထပ္ျပင္ဖို႔ လိုအပ္တာလဲ။
ေျဖ -  အဓိကက ျပစ္မႈနဲ႔ ျပစ္ဒဏ္ မမၽွတာေတြရယ္၊ အတင္းအဓမၼ မျဖစ္မေန ေဆးကုသမႈ ခံယူဖို႔ တည္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြ ရွိတယ္။   ေဆးသုံးတဲ့လူတစ္ေယာက္က မိမိဆႏၵအရ ေဆးကုသမႈ ခံယူတာကို အားေပးရမယ္ဆိုၿပီး မူဝါဒ က ဒီလို ေျပာတယ္။   ဥပေဒကေတာ့ ေဆးသုံးတဲ့သူကို သူ႔အိမ္သူ ထိုင္ေနလည္း  စာရင္းေကာက္ထားၿပီဆိုေတာ့ ေနလို႔ မရဘူး။ ေဆးသုံးတယ္လို႔ သံသယ ရွိလို႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က ရဲသတင္းေပးရင္လည္း ရဲက သိမွာပဲ။ ရဲက သူ႔ကို ေဆးကုသခံဖို႔ သြားခိုင္းမယ္။ မခံဘူးဆို တရား႐ုံးကို သြားၿပီးေတာ့ ခံဝန္ခ်က္ ခ်ဳပ္မယ္ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္ထားတယ္။ မကုဘဲ ေနလို႔ မရေတာ့ေအာင္ ဒီလမ္းေၾကာင္းက ေပးထားသလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ မိမိဆႏၵထက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဒီလို ျဖစ္သြားတယ္။

ေမး -  မူးယစ္ေဆးဝါး သုံးရင္ ေဆးကုဖို႔ လိုအပ္တာပဲ မဟုတ္ဘူးလား။ လူေတြ ဒီလိုပဲ နားလည္ထားတာပဲ။
ေျဖ -   နိစၥဓူဝ ဘဝမွာ မျဖစ္မေန စြဲေနတဲ့သူက ကုဖို႔ လိုတာ။ ေဆးသုံးတိုင္း ေဆးစြဲတာ မဟုတ္ဘူး။ ေဆးသုံးတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ေဆးကုဖို႔ ဆိုတာက အားလုံးကို ဥပေဒအရ သတ္မွတ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတယ္။ ကာယကံရွင္ကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးတာမွာ အိႏၵိယမွာ ၁၉၈၅ ခုနစ္က ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒမွာေတာင္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးတယ္။ သူတို႔က ေဆးစြဲတဲ့သူ (မူးယစ္)ေဆးေတြနဲ႔ ေတြ႕တယ္။ သို႔ေပမဲ့   သူက ေဆးကုသမႈ ခံပါ့မယ္လို႔  ကတိေပးလိုက္တယ္ဆို သူ႔ကို  အေရးယူမယ့္အစား လႊတ္ေပးလိုက္တယ္။ ေထာင္မခ်တဲ့ အျခား နည္းလမ္းေလးေတြကို   က်င့္သုံးတာ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ  အျခားေသာ နည္းလမ္းဆိုတာ မရွိဘူး။

ေမး -  ျပင္ဖို႔ လိုေနတဲ့ အခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ။
ေျဖ -   ျပစ္မႈ ျပစ္ဒဏ္ အခ်ိဳးမက်တဲ့ အပိုင္းေတြ၊ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ကုသမႈ ခံနိုင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြ၊  အဖြဲ႕အစည္းေပါင္းစုံနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီးေတာ့ အလြယ္တကူ လုပ္လို႔ ရေအာင္ လုပ္တဲ့အပိုင္းေတြ ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္တဲ့ အပိုင္းေတြ   ျပင္ဖို႔ လိုတယ္။

ေမး -  မူးယစ္ကိစၥကို ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက တာဝန္ယူထားရာကေန အစိုးရအဖြဲ႕ေအာက္ကို ေျပာင္းဖို႔ တိုက္တြန္းၾကတာ  ဘာေၾကာင့္လဲ ရွင့္။
ေျဖ -  ဥပေဒအရ မူးယစ္ဗဟိုအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕ရမွာဆိုေတာ့ သူက အဓိက အဖြဲ႕ႀကီးေပါ့။  အဲဒီအခါက်ေတာ့ မူးယစ္ဗဟိုအဖြဲ႕ တာဝန္ကို ျပည္ထဲေရးက ဥကၠ႒ အေနနဲ႔ တာဝန္ယူရမယ္။ မူးယစ္ ဗဟို အဖြဲ႕ ႐ုံးကိုလည္း ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာပဲ ထားၿပီး သူတို႔ တာဝန္ ယူရမယ္။

အစားထိုးဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္မယ္ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ဧရိယာေတြ ျဖစ္ျပန္ေရာ။ အဲဒီနယ္ပယ္ကို အလုပ္လုပ္ဖို႔ ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ျပည္ထဲေရးအေနနဲ႔ဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရကို ခြင့္ေတာင္းရတာ၊ တပ္မေတာ္ကို ခ်ိတ္ဆက္ခြင့္ေတာင္းရတာ၊  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေကာ္မတီကို ခ်ိတ္ဆက္ရတာ ရွိမယ္။ အဆင့္ဆင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနရတာ ရွိမယ္။ သီးျခားအဖြဲ႕ဆိုရင္ေတာ့ တိုက္ရိုက္ သြားလို႔ ရတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ရႈေထာင့္အရ ၾကည့္မယ္ဆို မူးယစ္ေဆးဝါး လုပ္ငန္းသည္ တားဆီးေရးတင္ မဟုတ္ဘူး တိုက္ဖ်က္ေရး၊  က်န္းမာေရး၊  လူမႈေရး၊  စီပြားေရး၊ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႔ အကုန္လုံး က႑ေပါင္းစုံနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္။ ျပည္ထဲေရးရဲ့ သဘာဝက နဂိုကတည္းက လူထုလုံျခဳံေရးနဲ႔ ေအးခ်မ္းေရးဘက္ကို ဦးတည္ၿပီးေတာ့ သူ႔ဟာနဲ႔သူ အလုပ္ရႈပ္ေနတယ္။ အဲ့ဒီၾကားထဲမွာ ဒီကိစၥႀကီးတစ္ခုလုံးက သူ႔အေပၚ ေရာက္သြားတယ္။ လုပ္ငန္းသဘာဝအရလည္း အလုပ္ထပ္ပိသလို ျဖစ္ေနတယ္။   ဝန္ႀကီးဌာနေတြက အမ်ားႀကီးရွိတယ္ေလ။  သူကလည္း အဲဒီထဲက ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခု ျဖစ္ေနတယ္။ ဗဟိုအဖြဲ႕မွာ  တျခား ဝန္ႀကီးဌာနေတြကလည္း ပါေနေတာ့ သူက ဗဟိုအဖြဲ႕က လုပ္ငန္းသဘာဝအရ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ရမယ္။ အမိန႔္ေတြ ထုတ္ရမယ္။  ဝန္ႀကီးဌာန အခ်င္းခ်င္း စာေတြ ထုတ္ေနၿပီးေတာ့ သူက ျပန္အမိန႔္ေပးရသလို ျဖစ္ေနတယ္။   အဲဒီေတာ့  ပိုၿပီးေတာ့ သြက္သြက္လက္လက္ ျဖစ္ေအာင္ … သဘာဝက်တာက အစိုးရအဖြဲ႕ေအာက္မွာ သီးျခားဖြဲ႕ ၊ ဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ လူေတြနဲ႔ သီးျခား ဖြဲ႕စည္းထားလိုက္တယ္ဆို ရွင္းေရာ။

ေမး - တျခားနိုင္ငံေတြမွာေရာ ဘယ္လို မ်ိဳးေဆာင္ရြက္လဲ။
ေျဖ -  ယိုးဒယားမွာလည္း သီးျခားဖြဲ႕စည္းၿပီး လုပ္တယ္။ ေနာက္ ဖိလစ္ပိုင္မွာလည္း ဖြဲ႕စည္းၿပီး သမၼတ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ထားတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားလည္း ဒီလိုပဲ။ ေပၚတူဂီတို႔ ဘာတို႔ ဆိုရင္လည္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ လုပ္ၿပီးေတာ့ ေအာက္မွာ ဝန္ႀကီးေတြ ပါတဲ့ ေကာင္စီထားတယ္၊ ေကာင္စီေအာက္မွာမွ ေကာ္မရွင္ သပ္သပ္ ဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားမဟာဗ်ဴဟာကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တာေပါ့။

ေမး -  မူးယစ္ေဆးဝါးျပႆနာက သိသာ ထင္ရွားေနတာလည္း ၾကာၿပီ။ ၁၉၉၃ ခုနစ္က ဥပေဒကို ၂၅ ႏွစ္ၾကာၿပီး   ျပင္ဆင္တဲ့အခါမွာလည္း ေဒါက္တာေထြးၾကဴေျပာသလို လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတာ ဘာေၾကာင့္လို႔ သုံးသပ္မိပါသလဲ။
ေျဖ -  သူတို႔ အခ်ိတ္အဆက္ မမိခဲ့တာေတြလည္း ရွိမယ္။ မူဝါဒနဲ႔ ဥပေဒနဲ႔ကို ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္မယ္ဆိုတာလည္း အားနည္းခဲ့မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ဥပေဒကလည္း အရင္ကတည္းက ရွိမယ္။ ဥပေဒ ျပင္တဲ့သူကလည္း ျပင္မယ္။ မူဝါဒဆြဲတဲ့သူကလည္း ဟိုဘက္မွာ ဆြဲသြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီႏွစ္ခုက ကိုက္ညီေနမွ အဆင္ေျပမယ္။ ညႇိႏွိုင္းေဆာင္ရြက္မႈ အားနည္းခဲ့တာလည္း ပါတာေပါ့။ ျပင္မယ္ဆို သက္ဆိုင္ရာေရာ၊ လူထုေရာက သေဘာေပါက္နားလည္မႈေတြ အားနည္းခဲ့တာ။ တခ်ိဳ႕က ေဆးသုံးလို႔ အေရးမယူဘူးေတာ့ လက္ခံတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို တစ္ကိုယ္ေရ သုံးစြဲမႈအတြက္ ပမာဏဆိုတာကို နားမလည္ေတာ့ လက္မခံၾကဘူး ဆိုတာေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့   ပုဒ္မ ၁၅ ျဖဳတ္ၿပီးေတာ့ ေထာင္ေတာ့ မခ်ေတာ့ဘူး။ သို႔ေပမဲ့  ရာဇဝတ္မႈ ျပစ္ဒဏ္ေတြ သြားခ်တယ္။ နိုင္ငံတကာမွာ ဥပမာ ေပၚတူဂီတို႔ ဘာတို႔က တစ္ကိုယ္ေရ ပမာဏ သတ္မွတ္ထားတယ္။ သတ္မွတ္ထားတယ္ဆိုတာ ကိုင္သြားခြင့္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ကိုယ္ေရ ပမာဏကို ၁၀ ရက္ထိ ထားခြင့္ေပးတယ္။ အဲ့ဒီ (ပမာဏ) အထက္ဆို ေရာင္းခ်ရန္အတြက္ဆိုၿပီး အေရးယူတယ္၊ အဲ့ဒီေအာက္ဆိုရင္ ရာဇဝတ္မႈနဲ႔ အေရးမယူဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူ ေဆးကို ထားခြင့္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ အကုန္လုံးသိမ္းတာ။ ၿပီးေတာ့မွ ေစာင့္ၾကည့္မယ္။ အဲ့ဒီၾကားထဲမွာ စည္းကမ္းလိုက္နာလား … ဒီလိုမ်ိဳးသြားတာ။

ေမး -  အခုဆို ေဒါက္တာေထြးၾကဴတို႔က မႏွစ္က ျပင္ဆင္လိုက္တဲ့ မူးယစ္ဥပေဒအေပၚ အမ်ိဳးသား မူးယစ္ေဆးဝါး မူဝါဒနဲ႔ ယွဥ္တြဲ သုံးသပ္ခ်က္ ထုတ္ၿပီးသြားၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ဘာေတြ ထပ္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ စီစဥ္ထားလဲ။
ေျဖ -   ျပင္ဖို႔ လိုေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရအဖြဲ႕ ေနျပည္ေတာ္မွာလည္း မိတ္ဆက္ၿပီးေတာ့ အသိေပးရွင္းလင္းတာေတြ လုပ္မယ္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြေရာ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိတဲ့ ဝန္ႀကီးဌာနေတြလည္း ပါမွာ။  သမၼတက အခု မူးယစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကိုင္တြယ္တယ္ဆိုေပမဲ့ ဥပေဒအခင္းအက်င္းထဲကေန သူ လုပ္လို႔ ရသေလာက္ပဲ လုပ္မွာေလ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဒီလို ျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာတယ္။ ဥပမာ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ဆိုရင္ ဒုသမၼတက သီးျခားလုပ္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အစီအစဥ္ ေတြလည္း လုပ္လို႔ ရတယ္။ (ျမန္မာနိုင္ငံမွာ)  အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေပမဲ့ ႐ုတ္တရက္ အေျပာင္းအလဲေတြခ်ည္းပဲ။ သက္ဆိုင္ရာ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္တာကို အမ်ားနားလည္ဖို႔ လိုတယ္။ လုပ္ေပးမယ့္ လူေတြ ဘက္ကလည္း လိုသလို လူထုဘက္က နားလည္ဖို႔ လိုတာေပါ့။ ဒါမွ အသိပညာေပးတာ၊ နားလည္ေအာင္ လုပ္ေပးတာ၊ အစီအစဥ္ေတြ ဒါေတြနဲ႔ တြဲၿပီး သြားမွ ပိုေကာင္းမယ္။