သက္တမ္းရွည္ပဋိပကၡ (အပုိင္း ၅)
ေအာင္သာငယ္
ဇန္န၀ါရီ ၁၉၊ ၂၀၀၉
ဒုတိယ အင္တီဖာဒါ လႈပ္ရွားမႈ (၂၀၀၀) ေအာင္သာငယ္
ဇန္န၀ါရီ ၁၉၊ ၂၀၀၉
၂၀၀၀ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ စတင္ခဲ့တဲ့ ပါလက္စတိုင္းျပည္သူလူထုရဲ႕ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ အံုၾကြမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႕ထက္ထိ ဒီအံုၾကြမႈရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေတြကို ေတြ႔ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ဴဒစ္ဇဲမ္နဲ႕ အစၥလာမ္ ဘာသာေတြမွာ ဘာသာေရးအရ အေရးပါတဲ့ ေဂ်ရုဆလင္ ျမိဳ႕ေဟာင္းမွာရွိတဲ့ Temple Mount ဆိုတဲ့ ဘုရားေက်ာင္းကို စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္မွာ အစၥေရးအတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေအရီယယ္လ္ရွရြန္ နဲ႕ လီကြတ္ပါတီက ကိုယ္စားလွယ္တခ်ိဳ႕ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့တဲ့ အေပၚ အာရပ္ ကမၻာက မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ရာကေန အံုၾကြမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္အျပင္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၁ ရက္ ကေန ၂၅ ရက္ထိ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဒးဗစ္စခန္း ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကေန PLO ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ယာဆာရာရာဖတ္ ေက်ာခိုင္းထြက္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကလည္း ဒီ အျဖစ္အပ်က္ႀကီးကို ျဖစ္ပြား ေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအံုၾကြမႈမွာ ပါလက္စတိုင္းေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အစၥေရး ျပည္သူလူထု ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ပါလက္စတိုင္းျပည္သူလူထု ၅၀၀၀ နီးပါးလည္း အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ရပါတယ္။
ဒုတိယ လက္ဘႏြန္စစ္ပြဲ (၂၀၀၆)
ဒီစစ္ပြဲကို ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ ဘက္ ႏွစ္ဖက္ကေတာ့ အစၥေရး ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕နဲ႕ ဟက္ဇ္ဘိုလာ ျပည္သူ႕စစ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႕မွာ အစၥေရးနယ္စပ္ျမိဳ႕ေတြမွာရွိတဲ့ စစ္စခန္းေတြကို ဟက္ဇ္ဘိုလာ ျပည္သူ႕စစ္ေတြက ဒံုးက်ည္ေတြနဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈကေန စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစၥေရးနယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေပ်ာက္က်ားတပ္ေတြနဲ႕ အစၥေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကို ဟက္ဇ္ဘိုလာ ျပည္သူ႕စစ္ေတြက စတင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။
မၾကာခင္မွာပဲ အစၥေရးကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႕ အစၥေရးေလတပ္က လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံအတြင္းက စစ္ေရးအရ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ တံတားေတြ အေဆာက္အဦးေတြကို အေျမာက္နဲ႕ပစ္ ဗံုးၾကဲၿပီး တိုက္ခိုက္ ခဲ့ပါတယ္။ ဇူလိုင္ ၁၆ ရက္မွာေတာ့ ဆီးရီးယားနဲ႕ အီရန္ႏိုင္ငံေတြက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေပးထားၿပီး လက္ဘႏြန္ ႏိုင္ငံက ဧည့္ခံေပးထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို အစၥေရးႏိုင္ငံက တိုက္ထုတ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ လက္ဘႏြန္ အစိုးရကိုေတာ့ တိုက္ေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး လို႕ အစၥေရး အစိုးရက တရား၀င္ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို လက္ခံထားတဲ့ လက္ဘႏြန္အစိုးရသာ အရာရာ ကိစၥအားလံုး အတြက္ တာ၀န္ ရွိပါတယ္ လို႕လည္း တရား၀င္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါေသးတယ္။
စစ္ပြဲအတြင္း အျပစ္မဲ့ ျပည္သူလူထု မ်ားစြာ ေသေၾကခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ က ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္ေန႕မွာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ (၁၇၀၁) ထြက္ရွိလာပါတယ္။ ေနာက္တေန႕မွာ လက္ဘႏြန္အစိုးရနဲ႕ ဟက္ဇ္ဘိုလာက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံခဲ့ၿပီး အစၥေရးက ၁၃ ရက္ေန႕မွာ လက္ခံခဲ့ၿပီးတဲ့အခါ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ၇က္ေန႕မွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး စတင္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ စစ္ပြဲလည္း ၿပီးဆံုးခဲ့ပါတယ္။
ဟားမတ္ဇ္
ဟားမတ္ဇ္ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ အစၥလမ္ခုခံေရးလႈပ္ရွားမႈ (Islamic Resistance Movement) လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဟားမတ္ဇ္ေတြဟာ ပါလက္စတိုင္း-ဆြန္နီမြတ္ဆလင္္ျပည္သူ႕စစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ပါလက္စတိုင္း အစိုးရအဖြဲ႕မွာ ေနရာအမ်ားဆံုး ရရွိထားတဲ့ အဖြဲ႕လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဟားမတ္ဇ္ဟာ ၁၉၈၇ ခုုႏွစ္ ပထမ အင္တီဖာဒါး လႈပ္ရွားမႈမွာ စတင္ ဖြဲစည္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေသခံ ဗံုးခြဲမႈေတြ အရပ္သားေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ခဲ့မႈေတြေၾကာင့္ နံမည္ဆိုးနဲ႕ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း တခုလည္း ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
ဟားမတ္ဇ္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ကေတာ့ အစၥေရးႏိုင္ငံကို သိမ္းယူၿပီး အစၥေရးလို႕ အမည္ရေနတဲ့ ေဒသမွာ ပါလက္စတိုင္း အစၥလာမ္ႏိုင္ငံနဲ႕ အစားထိုးေရးပဲ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။
ဂါဇာပဋိပကၡ (၂၀၀၈-၂၀၀၉)
၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာ ၁၉ ရက္ေန႕မွာ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ ၆ လၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ အၿပီး ဒီဇင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႕မွာ Operation Cast Lead လို႕ ေခၚတဲ့ စစ္ဆင္ေရးနဲ႕ အစၥေရး ကာကြယ္ေရး တပ္ဖြဲ႕ေတြက ဟားမတ္ဇ္ တပ္ဖြဲ႕ေတြရွိရာ ဂါဇာေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲ ထားစဥ္ ကာလေတြအတြင္းမွာ အစၥေရးႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ရွိတဲ့ ျမိဳ႕ေတြကို ဟားမတ္ဇ္တပ္ေတြက ဒံုးက်ည္ေတြနဲ႕ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာင္ကို ဒီလို တိုက္ခိုက္မႈမ်ိဳးေတြ ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ ရည္ရြယ္တာလို႕လည္း အစၥေရးစစ္တပ္က ေျပာဆိုပါတယ္။
စစ္ဆင္ေရးစတင္ၿပီး ၄ မိနစ္အတြင္းမွာ အစၥေရးေလတပ္က ဟမားဇ္ အေျခခံစခန္းေတြ၊ ေလ့က်င့္ေရး ဌာနေတြ၊ ကြပ္ကဲေရးရံုးေတြ အပါအ၀င္ ပစ္မွတ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ကို ဗံုးၾကဲ တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔မွာ ကေလးငယ္ေပါင္း ၄၀၀ ခန္႔၊ အမ်ိဳးသမီး တရာေက်ာ္ အပါအ၀င္ အရပ္သား ၁၃၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရတာပါပဲ။
ဗံုးၾကဲတိုက္ခိုက္မႈမ်ား အၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၃ ရက္ေန႕မွာ စတင္ခဲ့တဲ့ အစၥေရး ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ရဲ႕ ေျမျပင္ စစ္ဆင္ေရးက ဂါဇာေဒသကို ၃ ပိုင္းပိုင္းၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီ ၈ ရက္ေန႕မွာ ကမၻာ့ ကုလ သမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ (၁၈၆၀)ကို ထုတ္ျပန္ၿပီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕နဲ႕ အစၥေရး တပ္ေတြ ဂါဇာေဒသကေန ဆုတ္ခြာေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း ႏွစ္ဖက္လံုးက ခ်က္ခ်င္း မလုိက္နာပါဘူး။ ၃ ပတ္အၾကာမွာမ အပစ္အခတ္္ ရပ္စဲေရးေၾကညာၾကပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းက လူေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကခဲ့ၿပီးေၾကာင္းနဲ႕ အမ်ားစုဟာ အျပစ္မဲ့ အရပ္သားေတြသာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုေတာ့ ထုတ္ေဖာ္ေျပာသြားခဲ့ပါၿပီ။
ကုလသမဂၢ၏ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားလည္း အတုိက္ခုိက္ခံခ့ဲရၿပီး အမ်ားအျပား ေသဆုံးခ့ဲသည္။ နိဂံုး
စစ္ပြဲတခုမွာ အေသအေပ်ာက္ဆိုတာကေတာ့ ရွိၾကစျမဲပါပဲ။ သို႕ေသာ္လည္း တိုက္ခိုက္ ေနၾကတဲ့ ႏွစ္ဖက္က စစ္သည္ေတြအစား စစ္ပြဲ ခင္းက်င္းရာ ေဒသမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ အျပစ္မဲ့တဲ့ ကေလးေတြ ေသေၾကေနၾကတာကေတာ့ ေၾကကြဲစရာေကာင္းတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္ပါပဲ။
အာရပ္-အစၥေရးစစ္ပြဲကေနတဆင့္ ဆက္စပ္စဥ္းစားမိတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႕ တိုင္းျပည္မွာလည္း အျပစ္မဲ့တဲ့ ကေလးေတြ အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြ ဘယ္ေလာက္ ေသေၾကခဲ့ၾကၿပီလည္း ဆိုတာ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဒီလို အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ရပ္တန္းကရပ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾကမလဲ။
အာရပ္-အစၥေရး ပဋိပကၡလို အားလံုး ဆက္စပ္ ပတ္သက္ ယွက္ႏြယ္ ရႈပ္ေထြးေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေလ့လာ သံုးသပ္ၾကည့္ၿပီးတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႕ ႏိုင္ငံအတြက္ သင္ခန္းစာယူစရာ တခုခု ရိွမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ။
(ၿပီးပါၿပီ)
Comments