ကမ္းလြန္ေရနံ ျပႆနာ
ေမာင္သာရ
ေမ ၃၀၊ ၂၀၁၀
သိတယ္ေနာ္ …၊ လြန္ခဲ့တဲ့လ ၂၀ ရက္ေန႔ကတည္းက America
ေရနံစိမ္းေတြက ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ေခ်ာကလက္ေပ်ာ့ႀကီးလို ေလးလကၼထုေလာက္ရွိေနၿပီး ေလနဲ႔လိႈင္းနဲ႔ ေရစီးေၾကာင္းနဲ႔အတူ အေမရိကားရဲ့ ကမ္း႐ိုးတန္းျပည္နယ္ သံုးျပည္နယ္ရဲ႕ ကမ္းေျခေန ျပည္သူေတြနဲ႔ ေရလုပ္ငန္းေတြကို ဒုကၡေပးေတာ့မယ္။ ေပးစလည္း ျပဳေနၿပီတဲ့။ ပင္လယ္ငါးပုဇြန္ဖမ္းလုပ္ငန္းနဲ႔ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳေနၾကရတဲ့ ေရလုပ္သားေပါင္း ေလးသန္းေက်ာ္ရဲ႕ စားဝတ္ေနေရးဘဝေတြလည္း ထိခိုက္ေတာ့မယ္ တဲ့။
အခုပဲ ဆိုင္ရာက လူ၀ီးဆီးယားနား ျပည္နယ္၊ New Orleans ၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ Grand Isle ကၽြန္း ပတ္လည္ေရျပင္ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၄ ေသာင္း ၆ ေထာင္မွာ ေရလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ ပိတ္လိုက္ၿပီ။ သည္လုပ္ကြက္အက်ယ္အဝန္းဟာ ငါးလုပ္ငန္းနယ္ပယ္ရဲ႕ ၁၉% ရွိသတဲ့။ တာဝန္ရွိတဲ့ BP ေရနံကုမၸဏီနဲ႔ အေမရိကန္ ကမ္းေျခေစာင့္ တပ္ေတြ၊ ေရတပ္ အင္ဂ်င္နီယာတပ္ေတြကလည္း ေမ်ာပါခ်ည္းကပ္လာေနတဲ့ ေရနံစိမ္းထုေတြ ကမ္းေျခေပၚ ေရာက္မလာေရးအတြက္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားကာကြယ္ခဲ့ၾက၊ ႀကိဳးစားကာကြယ္ေနၾကဆဲပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ ပင္လယ္ေရျပင္ဆိုတာ သင္ျဖဴးခင္းထားသလို ၿငိမ္ေနတာမဟုတ္ဘူးေလ၊ ဒါေတာင္ ကံေကာင္းေထာက္မၿပီး hurricane မုန္တိုင္းရာသီနဲ႔ မၾကံဳႀကိဳက္ေပလို႔။ (မုန္တိုင္းရာသီက အခု ဇြန္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ႏို၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ။ ဒီႏွစ္ အတၱလန္တိတ္ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းေပါင္း ၁၄ ခု တိုက္ခတ္မယ္လို႔ မိုးေလ၀သဌာနက ခန္႔မွန္းေၾကညာျပီ။) ဘာပဲေျပာေျပာ ျပႆနာက အဓိက အရင္းခံျဖစ္တဲ့ တေန႔ ေရနံစိမ္း ဂါလံေပါင္း ၅ သိန္းေက်ာ္ ယိုထြက္ေနတဲ့ ပိုက္ေပါက္ေတြကို ခုထက္ထိ မပိတ္ဆို႔ႏိုင္ၾကေသးတာပဲ။ ခက္ေနတာက ေရနံတြင္းဝရွိရာေျမျပင္က ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ တမိုင္နဲ႔ ၂ ဖာလံုမွာ။
အဲသည္ကေန ေရနံတူးစင္ႀကီးေဆာက္ၿပီး ေရျပင္ေပၚကေန ပိုက္ေတြဆက္ယူ တူးေနတာ။ တူးစင္ Rigs ေဆာက္တဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံက Transocean ကုမၼဏီကို BP (British Petroleum (America)) ေရနံကုမၸဏီက တာဝန္ေပးေဆာက္ခိုင္းထားတာ။ ဆိုေတာ့ တြင္းဝကေန ေရျပင္ေပၚအထိ တက္လာရတဲ့ တြင္းတူးပိုက္လံုး ဝန္႐ိုးႀကီးကိုက တမိုင္ေက်ာ္ရွည္ၿပီေပါ့။ ခက္တာက တန္ခ်ိန္ေပါင္း ခန္႔မွန္းေျခ ၁,၈၀၀ ေက်ာ္ေလးလံတဲ့ သည္ဧရာမ သံထည္တူးစင္ႀကီးကလည္း ေပါက္ကြဲမီးေလာင္ၿပီး ေနာက္တေန႔မွာပဲ ေရထဲကို က်ဳိး ေခါက္ ၿပိဳ က်သြားခဲ့တယ္ေလ။ ဆိုေတာ့ ေရေအာက္ကေန တူးစင္ေပၚအထိ တက္လာရတဲ့ ေရနံတူးေရနံစိမ္းပိုက္ႀကီးကလည္း သူ႔အေပၚ တူးစင္ႀကီးပါ ၿပိဳလဲပိက်လာေတာ့ ေခါက္ က်ဳိး ေပါက္ ျပဲကုန္ၿပီေပါ့။ အဲဒီ ပိုက္ေပါက္ကေန ေရနံစိမ္းေတြ ယိုထြက္လာေနတာပဲ။ ဒါကို ေထာက္ခ်င့္ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ပင္လယ္ေရေအာက္ေျမထဲက ထြက္လာမယ့္ ေရနံပမာဏရဲ႕ တြန္းကန္အားကို တူးစင္ေပၚက ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြက ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္မႈမွားၿပီး မထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ႏိုင္တာ ျဖစ္မယ္။ တူးေနတဲ့လြန္သြား သည္လို သဲလႊာေရနံေၾကာထဲေရာက္ေနၿပီဆိုတာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြ မသိဘဲမေနပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေရနံတူးေနခိုက္ ေျမအဝင္အနက္ ၂ ေပ ေရာက္တိုင္း ေရာက္တိုင္းမွာ လြန္သြားထိေတြ႔လာတဲ့ ေျမလႊာရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ ေရနံရွိနိုင္ မရွိႏိုင္ကို ၂၄ နာရီမျပတ္ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ၾကည့္ေနရတာ ထံုးစံျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ … ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြရဲ႕တာဝန္ပါ။ ေရနံတူးစင္ တည္ေဆာက္ထားရာေနရာတိုင္းမွာ ဘူမိေဗဒဓာတ္ခြဲခန္း lab ေတြ တြဲရက္ရွိပါတယ္။ သီးသန္႔ air condition နဲ႔ ဘာနဲ႔ပါ။ တူးစင္ေပၚမွာ သို႔မဟုတ္ ေရနံတူးရာမွာ ေရနံထုတ္လုပ္ေရးထံုးစံေပၚလစီအရ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြက အဓိက ဆံုးျဖတ္ အမိန္႔ေပးရတဲ့လူေတြပါ။ တြင္းတူးသမားေတြ၊ drilling engineer နဲ႔ အလုပ္သမားေတြက ေပၚလစီအရ လက္ေအာက္ခံပါ။ အခုလို ေျမထဲက ေရနံေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဓာတ္ေငြ႔ေသာ္လည္းေကာင္း တစံုတရာ တြန္းကန္အားျပင္းထန္လာၿပီဆိုရင္ … ဘူမိေဗဒရဲ႕အလုပ္က ထုံးစံအတုိင္း အသင့္ေဆာင္ထားတဲ့ ရြံ႕မႈန္႔အိတ္ေတြ၊ ဘိလပ္ေျမအိတ္ေတြကို ေရနဲ႔လိုသလို အက်ဲအျပစ္ေဖာ္စပ္ၿပီး တြင္းထဲကို အျမန္ေမာင္းေလာင္းထည့္ ထိန္းခ်ဳပ္ရပါတယ္။ ပင္လယ္ေရျပင္ေအာက္ ေရနံတြင္းေတြက ကုန္းတြင္းေျမေပၚ ေရနံတြင္းေတြထက္ အဆမ်ားစြာ ထြက္ႏႈန္းမ်ားေလ့ရွိတဲ့အတြက္ လက္ဦးအစ ေျမေအာက္တြန္းကန္အား (initial outburst pressure)က ပိုျပင္းထန္တယ္ ဆိုတာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြ ေကာင္းေကာင္း သိပါတယ္။ ၿပီး မလွမ္းမကမ္းမွာ bp တကုမၸဏီထဲက ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ အလားတူ ေရနက္ပိုင္းတြင္း deep water horizon ႏွစ္တြင္းလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ခုလုိ တြန္းကန္အားကို ဖိႏွိမ္မထားႏိုင္လို႔ ေရနံစိမ္းေတြ၊ ေရနံဓာတ္ေငြ႔ေတြ တူးစင္ေပၚအထိ ပန္းတက္လာၿပီး တူးစင္ေပၚက တူးစက္အင္ဂ်င္ေတြ၊ လွ်ပ္စစ္မီးစက္အင္ဂ်င္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ေပါက္ကြဲ မီးေလာင္ရတာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ဘယ္သူမွမျငင္းႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း တူးစင္ေပၚကလူေတြအားလံုး လက္လြတ္ ခုန္ခ် ထြက္ေျပးၾကရတာေပါ့။ ဒါေတာင္ ၁၁ ေယာက္ ေသက်န္ရစ္ခဲ့တယ္။
X X X
က်ဳပ္တို႔တုိင္းျပည္မွာလည္း ျပည္ေတာင္တန္းမွာတႀကိမ္နဲ႔ မန္း အစမ္းတြင္းေတြ တူးစဥ္ကာလကတႀကိမ္… လုပ္ငန္းကၽြမ္းက်င္မႈေတြ နည္းေသးတဲ့အတြက္ သည္လို အျဖစ္ဆိုးမ်ဳိး ဆံုး႐ႈံးရမႈမ်ဳိးနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုန္းတြင္းေျမေပၚ တြင္းတိမ္ကေလးေတြသာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေျမေအာက္တြန္းကန္အားကလည္း မျပင္းထန္ေတာ့ အခ်ိန္မီလည္း စက္ေတြကို ပိတ္လုိက္ႏိုင္္ လူလည္း အေသအေပ်ာက္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ။ အဲ … ဗမာ့ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္က တူးစင္တခုမွာေတာ့ သည္လို မီးေလာင္ေပါက္ကြဲ ဆံုး႐ႈံးရမႈမ်ဳိးၾကံဳခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ဳပ္တို႔က ႏိုင္ငံျခား ေရနံကုမၸဏီေတြကို တင္ဒါေခၚ တူးခြင့္လိုင္စင္ထုတ္ေပး၊ တူးရမယ့္ ေနရာသတ္မွတ္ေပး၊ ေပၚလစီ policy ခ်ေပးၿပီး တူးခိုင္း … ၿပီး … ေရနံထြက္လာခဲ့ရင္ ရလာမယ့္အက်ဳိးအျမတ္အေပၚမွာ ဗမာက ၅၁% တူးတဲ့ေရနံကုမၸဏီက ၄၉% စနစ္နဲ႔ ခြဲေဝခံစားေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ခဲ့ၾကတာဆိုေတာ့ … က်ဳပ္တို႔ဘက္က ေရနံသိုက္လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ အနည္းငယ္ သူတို႔သိသြားရတာကလြဲလို႔ ဘာမွ အဆံုးအ႐ံႈး မရွိခဲ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားေရနံကုမၸဏီကလည္း အေျခအေန မလွတာနဲ႔တၿပိဳင္နက္ ၄ နာရီေလာက္ အခ်ိန္ေစာၿပီး တူးစင္ကို စြန္႔ခြာလာႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေပါက္ကြဲမီးေလာင္ၿပီး က်န္ရစ္ဆံုး႐ႈံးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ တူးစက္ေတြနဲ႔ တူးစင္ကလည္း ထံုးစံအတိုင္း အာမခံထားရွိၿပီးျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ ေရနံကုမၸဏီအေနနဲ႔လည္း သိပ္ဆံုး႐ႈံးမယ္ မထင္မိပါဘူး။ အမွတ္တရ … အဲသည္တုန္းက တူးစင္ကို ေနာက္ဆံုးမွ စြန္႔ခြာလာခဲ့ၾကသူေတြကေတာ့ ဥစၥာရင္လုိ ဥစၥာရင္ခဲ ခဲ့ၾကတယ္။ ဗမာဘူမိေဗဒပညာရွင္ ေတြပါ။ အဲသည္တုန္းကလည္း က်ဳပ္တို႔ဗမာဘက္က နစ္နာဆံုး႐ႈံးမႈကလည္း မျဖစ္၊ တဖက္ကလည္း ကိုယ္မတတ္လို႔ ကိုယ္မႏိုင္လို႔ ဘိုင္ၾကံ ၾကံၿပီး ႏိုင္ငံျခားေရနံကုမၸဏီကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပး တူးခိုင္းရတာ ဆိုေတာ့ လက္ညွိဳးထိုးလို႔ကလည္း မျဖစ္၊ ဒီလိုနဲ႔ ၿငိမ္ေနလိုက္ၾကရတာပါပဲ။ လူထုကလည္း ဘာမွ မသိလိုက္ရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဗမာ့ေရနံေလာကထဲမွာေတာ့ အမ်ားႀကီးစကားေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ သင္ခန္းစာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရလိုက္ပါတယ္။ တြင္းတူးေရနံကုမၸဏီသာ ဗမာဆိုရင္ သည္ေလာက္အထိ လုပ္လာၿပီးမွ သည္လိုဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြရဲ႕ စကားကုိနားမေထာင္ဘဲ စက္ေတြကို အားလံုးရပ္ၿပီး အလြယ္တကူ လက္ေလ်ာ့ စြန္႔ခြာပါ့မလားေပါ့။ ဥစၥာရင္မဟုတ္လို႔သာ မစြန္႔စား မႀကိဳးပမ္းတာေပါ့ … စသျဖင့္ေပါ့။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ လက္ညွိဳးထိုးတာပါပဲ။
အခု အေမရိကားမွာလည္း စကားေတြ ပြားေနၾကပါၿပီ။ တဖြဲ႔နဲ႔တဖြဲ႔ … အျပန္အလွန္ လက္ညွိဳးထိုးေနၾကတာ နားၾကားျပင္း ကပ္လာေတာ့ … သူ ဆက္ သည္းမခံႏိုင္ဘူးလို႔ သမၼတကလည္း အျပတ္ေျပာၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔လိုက္ပါၿပီ။ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စစ္ေဆးၾကားနားေနၾကပါၿပီ။ ေရနံတြင္းတူး လိုင္စင္ခ်ေပးတဲ့ဌာနနဲ႔ ေရနံကုမၸဏီေတြနဲ႔က cozy relationship ပလဲနံပသင့္ၾကပါေပတယ္ လို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အတြက္လည္း တာဝန္ရွိတဲ့ Minerals Management Service Agency ရဲ႕အႀကီးအကဲ Interior Secretary Ken Salazar ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ သူ႔ဌာနရဲ႕ ေပါ့ေလ်ာ့မႈပါလို႔ ဝန္ခံၿပီး ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္သြားပါၿပီ။ ေရနံတူးတဲ့ bp ကုမၸဏီ ဥကၠ႒တို႔၊ တူးစင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ transocean ကုမၸဏီရဲ႕ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္တို႔လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ေရွ႕ေမွာက္မွာ ေရာက္ေနၾကပါၿပီ။
ဒါေပမယ့္ gulf of mexico ပင္လယ္ေကြ႔ထဲမွာေတာ့ ေရနံေတြက ဆက္လက္ယိုဖိတ္ ျပန္႔ႏွံ႔ေနဆဲပါပဲ။ ေနာက္ဆံုး သတင္းအရဆိုရင္ ေရနံစိမ္းဂါလံေပါင္း ၁၁ သန္းေက်ာ္ေနပါၿပီ တဲ့။ ၿပီး အယ္လ္ဘားမား ျပည္နယ္ dauphin ကၽြန္းကေန လူ၀ီဆီယားနားျပည္နယ္ grand Isle ကၽြန္းအထိ မိုင္ေပါင္း ၁၅၀ တိုင္တိုင္ ေရနံစိမ္းေတြ ျပန္႔ႏွံ႔ေနပါၿပီ တဲ့။ ကမ္း႐ိုးတန္း ဒိုက္ေတာေတြမွာ ေနၾကတဲ့ ငွက္ေတြလည္း ေရနံစိမ္းေတြလူးၿပီး ေသေၾကပ်က္စီး ကုန္ၾကပါၿပီ တဲ့။ အဲဒီျပည္နယ္ကမ္းရိုးတန္းတေလ်ာက္က ကမ္းေျခေရဆိပ္ေတြလည္း ဧည့္သည္လုံး၀မလာေတာ့ဘဲ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆိုင္းကုန္ၾကပါျပီ တဲ့။
X X X
သိတယ္ေနာ္ …၊ ေရနံစိမ္း ေရနံေခ်းဆိုတာ crude oil ဆီပဲေလ။ ဆီဆိုတာ ေရထက္ သိပ္သည္းဆနည္းေတာ့ ေပါ့ၿပီး ေရေပၚမွာပဲ ေနတာေပါ့။ ၿပီး … ေျမႀကီးထဲက ေရနံဆိုတာကလည္း ေျမလႊာ၊ ေက်ာက္လႊာ၊ ေရေၾကာ၊ သဲေၾကာထဲမွာ သူခ်ည့္ သီးသန္႔ လိုဏ္ေခါင္းဖြဲ႔ေနၾကတာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔သဘာဝက သဲေၾကာထဲမွာ သဲေတြက စုပ္ထားတဲ့အတြက္ သဲေတြနဲ႔ ေရာေနတာ။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အေပၚက မဟာပထဝီေျမႀကီးက ဘယ္ေလာက္ပဲ ဖိထားထား။ ေျမလႊာ၊ ေရလႊာ၊ ေက်ာက္လႊာေတြကို ထိုးေဖာက္ၿပီးေတာ့ ေျမေပၚ အလုိအေလ်ာက္ ပန္းထြက္မလာႏိုင္ဘူး။ အဲဒါကို ေရနံတူးသူေတြက “လြန္”နဲ႔ လွည့္တူးၿပီး ထြက္ေပါက္လုပ္ေပးမွ ထြက္လာႏိုင္တာ။ ဒါလည္း ေရနံခိုေအာင္းေနတဲ့ေနရာ၊ ေရနံသဲေၾကာကို သံမဏိပိုက္လံုးေတြ ဆင့္ဆင့္ၿပီး လြန္႐ိုးလုပ္တပ္ထားတဲ့ “စိန္လြန္သြား” ႀကီးက တည့္တည့္မတ္မတ္ ေထာက္မိပါအံုးမွ။ တည့္တည့္မတ္မတ္ ေထာက္မိဖို႔ဆိုတာကေတာ့ ေရနံဘူမိေဗဒပိုင္းရယ္၊ အႏုျမဴေရာင္ျခည္ ဘာသာရပ္ပိုင္းရယ္၊ ကံပိုင္းရယ္ေပါ့ေနာ္…။ မျမင္ရတဲ့ ေျမႀကီးထဲက တီေကာင္ကို ေျမေပၚက အပ္နဲ႔စမ္းေထာက္ရသလုိမ်ဳိး။ မလြယ္ေတာ့ မလြယ္လွပါဘူး။ ။
တခ်ိန္က က်ဳပ္တို႔ႏိုင္ငံအတြက္ ကမ္းလြန္ေရနံတြင္းေတြ တူးဖို႔ဆိုၿပီး ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအစိုးရက တြင္း ၁၀ တြင္းစာ ကုန္က်မယ့္ ေငြေၾကး ေဒၚလာသန္း ဘယ္ေလာက္လဲမသိ ေထာက္ကူခဲ့ဖူးပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေရနံထြက္လာခဲ့ရင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကိုပဲ ကာလေပါက္ေစ်းအတိုင္း ေရာင္းပါ့မယ္ေပါ့။ ကတိစာခ်ဳပ္နဲ႔ေလ။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေရနံလိုတယ္။ လက္ရွိ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏုိင္ငံေတြက ဝယ္ယူတင္သြင္းေနရတာ ခရီးလမ္းကေထာက္ေတာ့ စားရိတ္အကုန္အက် မ်ားတယ္ေပါ့။ အမယ္ … အပို တတြင္းစာ ေငြေတာင္ လက္ေဆာင္ထပ္ေပးလိုက္ေသး။ အားလံုးေပါင္း ၁၁ တြင္းကို အေမရိကန္ ေရနံတြင္းတူး ကုမၸဏီေတြနဲ႔ တူးတာ … ဘယ္မွာ ေရနံထြက္ခဲ့လို႔တုန္း။
ဆိုလိုတာက ေရနံတူးတယ္ဆိုတာလည္း ေၾကးႀကီး ေလာင္းကစားနည္း တမ်ဳိးေပါ့။ high roll gambling ပါပဲတဲ့။ ေျပာစမွတ္ ျပဳၾကတယ္။ အဲ … ေရနံထြက္ၿပီေဟ့ဆိုရင္ေတာ့ ေထာၿပီပဲ။ တြင္းဝကို ဘံုဘိုင္ေခါင္း တပ္၊ ပိတ္ထားလိုက္ၿပီး လိုတဲ့အခ်ိန္မွာ လိုသေလာက္ထုတ္ယူေပတာ့။ က်ဳပ္တို႔ဗမာျပည္မွာကေတာ့ ပိတ္မထားႏိုင္ပါဘူး။ စ ထြက္ၿပီဆိုကတည္းက ထြက္သမွ် ရႏိုင္သမွ်ကို နာရီစကၠန္႔မလပ္ မရပ္မနား ထုတ္ယူေနရတာပဲ။ ဒါေတာင္ ျပည္တြင္းသံုးအတြက္ မေလာက္ဘူး။ ျပည္ပက သြင္းရေသးတယ္။ က်ဳပ္တို႔ရဲ႕ ကုန္းတြင္း တြင္းေတြကလည္း တြင္းတိမ္ေလးေတြဆိုေတာ့ သိပ္ အထြက္မမ်ားပါဘူး။ အလြန္ဆံုးထြက္မွ တေန႔ ဆီေပပါ ၁၀၀ နဲ႔ ၂၀၀ ၾကားေပါ့။ ဒါေတာင္ စထြက္ထြက္ျခင္း ပန္းအားသန္တုန္း initial draw ရယ္ … ။ ေနာက္ပိုင္းက် ေလးငါးဆယ္ထြက္ဖို႔ေတာင္ ေမာင္းတံနဲ႔ စုပ္ယူရတယ္။ သည္ေနရာမွာ ဗဟုသုတအျဖစ္ ေျပာရအံုးမယ္။
ပင္လယ္ေရျပင္ေအာက္ ဓာတ္ေငြ႔ေရနံတြင္းေတြက ေရနံထြက္တယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုး တေန႔ စည္ေပပါ ေထာင္ဂဏန္း၊ ေသာင္းဂဏန္းနဲ႔ ခ်ီ ထြက္ေလ့ရွိတယ္။ BPD barrells par day လို႔ သံုးတယ္။ အခု အေမရိကန္မွာ ျပႆနာတက္ေနတဲ့ gulf of mexico ထဲက မီးေလာင္ ေပါက္ကြဲသြားရတဲ့ ေရနံတြင္းက ေရနံစိမ္းေတြ ယိုထြက္ေနတာကိုပဲ ၾကည့္။ တေန႔ ေရနံစိမ္းဂါလံေပါင္း ၅၄,၀၀၀၊ စည္ေပပါ တေသာင္းေက်ာ္ခန္႔ တဲ့။ တြင္းကလည္း ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ ၁.၂ မိုင္အနက္က တြင္းကိုး …။ deep water horizon လို႔ ေခၚတယ္။
သည္ေနရာမွာလည္း ဆန္းျပားတဲ့ ေရနံဘူမိေဗဒ ဗဟုသုတ တခု ေျပာရဦးမယ္။ ေရနံထြက္ႏႈန္းကို ေျပာပါတယ္။ ေရနံက ေျမပံုမွာ (Longitude) ေလာင္တီက်ဳေတြနဲ႔ မ်ဥ္းၿပိဳင္တည္ေနတဲ့ ေဒါင္လိုက္ ကမ္း႐ိုးတန္း (ဥပမာ … ရခိုင္ကမ္း႐ိုးတန္း၊ ဂ်ပန္ ကမ္း႐ိုးတန္း) ေတြရဲ႕ ကမ္းလြန္ေဒသေတြမွာထက္ … (Latitude) လတၱီက်ဴေတြနဲ႔ မ်ဥ္းၿပိဳင္တည္ေနတဲ့ ကန္႔လန္႔ကမ္း႐ိုးတန္းေတြရဲ႕ ကမ္းလြန္ေဒသေတြမွာက ပိုလည္း အထြက္မ်ားတယ္။ ထြက္ဖို႔လည္း ပို ေသခ်ာတယ္။ အဲဒါ ေရနံရဲ႕သဘာဝပဲ။ လက္ေတြ႔ၾကည့္ေလ။ gulf of Mexico, gulf of Alaska, Persian gulf, gulf of Oman ။ ေရနံ အလွ်ံပယ္ ထြက္ေနတဲ့ ပင္လယ္ေကြ႔ေတြပဲ။ ကမၻာေျမပံုကို ျပန္ၾကည့္။
က်ဳပ္တို႔ရဲ႕ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႔ (gulf of martadan) ကေရာ … ကန္႔လန္႔ကမ္း႐ိုးတန္း မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကမၻာအရပ္ရပ္က ေရနံဘူမိေဗဒပညာရွင္ေတြက က်ဳပ္တို႔ရဲ႕မုတၱမ ပင္လယ္ေကြ႔ရဲ့ ေအာက္မွာ ေရနံအိုင္ႀကီး ရွိတယ္လို႔ တညီတၫြတ္တည္း ေဟာကိန္းထုတ္ မ်က္ေစ့က်ေနၾကတာေပါ့။ လက္ေတြ႔ အေထာက္အထားတခုကလည္း ရွိေနတယ္ေလ။ တြင္းတတြင္းက ေရနံဓာတ္ေငြ႔ေတြ အလ်ံပယ္ထြက္ေနတယ္ မဟုတ္လား။ ထိုင္းႏိုင္ငံကို လက္လႊဲေရာင္းစားေနတာကိုပဲ တႏွစ္ေဒၚလာ ၄ ဘီလီယံ ရတယ္ ဆိုလားပဲ။
ဒါေပမယ့္ နအဖ စစ္အစိုးရကလည္း ပါးပါတယ္။ လက္လြတ္စပယ္ လုပ္မပစ္ပါဘူး။ တခုေတာ့ရွိတယ္။ သည္ႏွစ္က ျပည္တြင္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳႏွစ္ေလ။ သူတို႔အာဏာတည္ျမဲေအာင္၊ သူတို႔ပဲ အႏိုင္ရေအာင္ ျပည္သူလူထုကို အတိုင္းအတာ တခုအထိေတာ့ အက်ဳိးျပဳျပရမယ္ မဟုတ္လား။ ျပည္သူလူထု ခ်မ္းသာေအာင္ … ျပည္သူလူထုက ေထာက္ခံလာေအာင္ ဒီ မုတၱမကမ္းလြန္ စုဗူးႀကီးကို ဒီႏွစ္ ေဖာက္ျပေတာ့မယ္ ထင္ပါရဲ႕။ ဗမာျပည္မွာ ႏိုင္ငံျခားသား ေရနံသမားေတြ ေျခ႐ႈပ္ေနတယ္ေလ။ မ်က္ႏွာျဖဴေတြထက္ မ်က္ႏွာဝါေတြ ပိုမ်ားတယ္ ေျပာၾကတာပဲ…။
X X X
အဲ အေမရိကားမွာလည္း ၾကံဳႀကိဳက္ခ်င္ေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြက စေတာ့မယ္ေလ။ ေရနံစိမ္းေတြ မတရား ယိုဖိတ္ေနတာကို တလေက်ာ္လာတဲ့တိုင္ေအာင္ မပိတ္ဆို႔ႏိုင္ရေကာင္းလားလို႔ ေစာေစာပိုင္းက တာဝန္ရွိတဲ့ ေရနံကုမၸဏီကို ေဝဖန္လက္ညွဳိးထိုးေနရာက … အခုေတာ့ အစိုးရကိုပါ ေဝဖန္ကဲ့ရဲ႕လာၾကၿပီေလ… ။ လကမၻာနဲ႔ အာကာသမွာ ေျခဆန္႔ႏိုင္တဲ့ႏိုင္ငံက ေရအနက္တမိုင္ေက်ာ္က ေရနံပိုက္က်ဳိး ပိုက္ေပါက္ကို ပိတ္ႏိုုင္ဖို႔အတြက္ ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ ပစၥည္းမရွိဘူးဆိုတာ ယံုတမ္းစကားလားတဲ့။ Republican ဖက္ကသတင္းစာတေစာင္မွာ ပါလာတဲ့ ႐ုပ္ေျပာင္တခုကို ေတြ႔လိုက္ရတယ္။
အမွန္ကေတာ့ … သက္ဆိုင္ရာေရနံကုမၸဏီကေရာ၊ အစိုးရရဲ႕ ကမ္းေျခေစာင့္တပ္ေတြကေရာ၊ အင္ဂ်င္နီယာအဖြဲ႔ေတြေရာ၊ အႏၱရာယ္နဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ေဒသခံေတြကေရာ တနည္းမဟုတ္ တနည္းနဲ႔ေတာ့ ႀကိဳးစားကာကြယ္ ပိတ္ဆို႔ေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ခုထက္ထိေတာ့ မေအာင္ျမင္ေသးပါဘူး။ ေရနံစိမ္းေတြက ပိုေတာင္ထြက္လာသလိုလည္း ေျပာေနၾကတာပဲ။ ဂါလံေပါင္း ၁၁ သန္းေက်ာ္ ပ်ံႏွံ႔ေနၿပီလို႔လည္း သတင္းေတြ ၾကားရတယ္။ ကမ္းေျခေတြအေပၚအထိ ေရာက္လာျပီဆိုတာလည္း တီဗီနဲ႔ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ ေတြ႔ရတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ၊ ကမ္းစပ္ေန ငွက္မ်ဳိးႏြယ္ေတြနဲ႔ ေရထဲက သတၱဝါေတြေတာ့ ေသေက်ပ်က္စီးကုန္ၾကၿပီ။ အဲဒီဘက္ျခမ္းကၿမိဳ႕ေတြမွာ ငါးပုဇြန္ေစ်းေတြလည္း တက္ကုန္ၾကၿပီ။ ငါးပုဇြန္ဖမ္းေရလုပ္သားေတြလည္း ေဘာင္က်ဥ္းၿပီး ဒုကၡေရာက္ကုန္ၾကၿပီ။
အင္း …က်ဳပ္က စဥ္းစားမိတယ္။ က်ဳပ္တို႔ရဲ႕ျပည္တြင္းက ေရနံေျမေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတဲ့ ေရေပၚဆီစုတ္ယူၾကပံုကို ျပန္ျမင္ေယာင္ၿပီး အၾကံေပးရရင္ေကာင္းေလမလားေပါ့။ ေရနံေျမရွိရာၿမိဳ႕ေတြကို ေရာက္ဖူးၾကရင္ ေတြ႔ဖူးမွာပါ။ ။
သိတယ္ေနာ္…၊ ေရနံေျမေတြမွာ ထြက္လာတဲ့ေရနံေတြကို ပိုက္နဲ႔သြယ္ၿပီး ပထမအဆင့္ ေလွာင္ကန္ငယ္ေလးေတြထဲကို ေမာင္းထည့္တယ္ မဟုတ္လား။ ေလွာင္ကန္ထဲေရာက္ အနယ္ထိုင္ေတာ ့သူ႔ သဘာဝအေလ်ာက္ … ေရနံဓာတ္ေငြ႔ ေလက ေလသပ္သပ္၊ အေပၚဆံုးက၊ ေရနံဆိုတဲ့ဆီက ဆီသပ္သပ္၊ အလယ္ေခါင္က၊ ၿပီး အေလးဆံုးျဖစ္တဲ့ ေရက ေရသပ္သပ္၊ ေအာက္ဆံုးက။ သံုးထပ္သံုးလႊာ ျဖစ္ေနတာေပါ့။
အဲဒါကိုမွ အေပၚက ေခါင္းတိုင္လုပ္ အေငြ႔ေတြ ထုတ္ပစ္၊ ၿပီး ပိုက္နဲ႔သြယ္ တေနရာမွာ စု မီး႐ႈိ႕ပစ္။ ေရနံေျမေတြမွာ ဓာတ္တိုင္လိုေထာင္ထားၿပီး မီး႐ႈိ႕ထားတဲ့ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ မီးတုတ္ႀကီးေတြ ျမင္ဖူးမွာေပါ့။ က်န္တဲ့ႏွစ္လႊာမွာေတာ့ အေပၚလႊာကဆီ၊ ေအာက္က ေရ ေလ။ ေအာက္ကေရေတြကိုလည္း ဘံုဘိုင္ေခါင္း တပ္ထားတဲ့ ေလွာင္ကန္ေတြဆုိေတာ့ ေရေတြကို ဖြင့္ထုတ္ခ်ပစ္လိုက္တာေပါ့။ ဆိုေတာ့ကာ ေလွာင္ကန္ထဲမွာ ဆီပဲ က်န္ေတာ့တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဆီထဲမွာ ေရနည္းနည္းမွ က်န္မေနေအာင္ သန္႔ရတဲ့အခါက်ေတာ့ ဖြင့္ထုတ္ခ်လိုက္တဲ့ ေရထဲမွာ ဆီအစအနပါလာတာ ျမင္ရမွ ရပ္ရတာေပါ့။ ေနာ့ ေရနဲ႔ဆီခြဲရေအာင္က ဇကာနဲ႔စစ္လို႔ ေရစစ္နဲ႔စစ္လို႔ ရတာမွ မဟုတ္ပဲ။
ဆိုေတာ့ကာ ဖြင့္ထုတ္လုိက္တဲ့ေရထဲမွာ ဆီေတြ တစြန္းတစ ေရာပါသြားရတယ္ ဆိုပါေတာ့။ ေတြ႔ဖူး ျမင္ဖူးမွာပါ။ ေျမာင္းကေလးလုပ္ေပးၿပီး ေျမကန္ကေလး တကန္ထဲ သြယ္ထုတ္လုိက္တဲ့အခါ၊ အဲဒီ ကန္ေရျပင္မွာ ဆီေတြ ေဝ့တက္ေနတာေလ။ အဲဒီ ေဝ့တက္ေနတဲ့ ေရေပၚကဆီေတြကို က်ဳပ္တို႔ဆင္းရဲသားမိသားစုေတြက ဘယ္လုိ လုပ္ယူၾကတယ္ မွတ္သလဲ။ သဲ့ၿပီး ခပ္မယူပါဘူး။ လြယ္လြယ္ေလးရယ္။ တဘက္၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါ ေမႊးပြနဲ႔ လႊားအုပ္ယူတာေပါ့။ ပုဝါက ခ်ည္ထည္ ၀ါဂြမ္းဆိုေတာ့ ဆီကို စုပ္တယ္ေလ။ အဲဒီ မ်က္ႏွာသုတ္ပဝါကိုမွ လက္ဆြဲပံုးထဲညွစ္ခ်။ လုပ္ပါေလ့ အႀကိမ္ႀကိမ္။ ေရေပၚကဆီ ကုန္ေရာ…။
က်ဳပ္က ဒီနည္းကို ျပန္ေတြးမိၿပီး ျပသနာျဖစ္ေနတဲ့ ေရနံကုမၸဏီကို လွမ္းအၾကံျပဳရ ေကာင္းမလား စဥ္းစားတုန္းရွိေသးတယ္။ bp က လုပ္ေနၿပီ။ ေရနံထည့္ သံေလွာင္ကန္ႀကီးေတြ ပင္လယ္ျပင္ခ်ၿပီး ေရေပၚ ေရနံစိမ္းေတြကို စုပ္ထည့္ေနေလရဲ႕။ သူတို႔ကေတာ့ စက္ေတြနဲ႔ တြန္းသေဘၤာေတြနဲ႔ဆိုေတာ့ မ်က္ႏွာသုတ္ပဝါထက္ ျမန္တာေပါ့။ အမယ္ … ပထမ ရက္တုန္းကေတာ့ ဂါလံေပါင္း ၄၁,၀၀၀ ၊ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တေန႔ … ၉၂,၄၀၀ ထိေတာင္ ျပန္စုပ္ယူႏိုင္တယ္ဆိုပဲ။ ပင္လယ္ျပင္ ညစ္ညမ္းမႈလည္း သက္သာ၊ ကုမၸဏီလည္း နည္းနည္း ျပန္ဝင္ေငြရတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အရပ္ကတို႔ေရ … အေျခအေန မေကာင္းပါဘူး။ တပတ္မျပည့္ခင္မွာဘဲ စုပ္ယူေနတဲ့သေဘၤာနဲ႔ သံကန္ေတြပါ ေပါက္ကြဲမီးေလာင္သြားရတယ္။ အခုဆိုရင္ အမိန္႔ထပ္ထုတ္လိုက္ျပန္ၿပီေလ …။ အဲသည္ ေရနံစိမ္းေတြ ေမ်ာပါပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့ ပင္လယ္ျပင္ေပၚ … ဘယ္ စက္တပ္ေရယာဥ္မွ ျဖတ္သန္းေမာင္းႏွင္ျခင္း မျပဳရ … တဲ့။
မ်က္ႏွာသုတ္ပဝါစနစ္လည္း မကယ္ႏိုင္ပါလား။
ဒါေပမယ့္ လက္မေလ်ာ့ၾကပါဘူး။ အခု top kill စနစ္တဲ့။ ဒီကေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔ ေမလ၂၆ ရက္က စမယ္။ သည္စနစ္က အသစ္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ တူးစင္ေပၚက စနစ္ပါ။ ရႊံ႕ေစးမႈန္႔ေတြ၊ ဘိလပ္ေျမေတြနဲ႔ ေရနံယုိထြက္ေပါက္ေတြေပၚ ေလာင္းခ် ပိတ္ပစ္တဲ့ စနစ္ပါ။ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ နည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ …
ေမာင္သာရ
(မိုးမခ မွတ္ခ်က္ - ဆရာေမာင္သာရဆီက စာမူရရွိျပီး စာစီေနတုန္းမွာပဲ ယေန႔ တီဗီသတင္းအရ - Top Kill စနစ္လည္း မေအာင္ျမင္ပါဘူး … တဲ့)
Comments