ေမာင္ရစ္ - ၂၀၁၃ ေဘာ္စတြန္အၾကမ္းဖက္မႈ အေမရိကန္တိုု႔ ရင္ဆိုုင္ခဲ့ပုုံ
(အေတြးအျမင္ မဂၢဇင္း၊ မတ္လ ၂၀၁၅ ထုတ္) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈၊ ၂၀၁၅
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္၊ ၂၀၁၃ ခုုႏွစ္ ဧျပီ ၁၅ ရက္ေန႔ ေဘာ္စတြန္ျမိဳ႔ မာရသြန္ပြဲေတာ္ ပန္းတိုုင္အနီးမွာ ဗုုံး ၂ လုုံး ေပါက္ကဲြခဲ့တယ္။ လူ ၃ ဦး ေသဆုုံးျပီး ၁၈၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရခဲ့တယ္။ မီးဖိုုေခ်ာင္သုုံး ဟင္းေပါင္းအိုုးထဲမွာ ယမ္းေတြ၊ ေဘာေစ့ေတြ၊ သံေခ်ာင္းေတြထည့္ျပီး တယ္လီဖုုံးကေန တဆင့္ ခ်ိန္ကိုုက္ဗုုံးအျဖစ္ ေဖာက္ခြဲခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ဧျပီလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ဗုုံးေဖာက္ခြဲတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမား လူငယ္ ၂ဦးကိုု တဦးအေသ၊ တဦးဒဏ္ရာနဲ႔ လုုံျခဳံေရတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြက ပိတ္ဆိုု႔ဖမ္းဆီးႏိုုင္ခဲ့တယ္။ အဲသည္မွာ ပုုလိပ္၀န္ထမ္းတဦးလည္း ေသဆုုံးခဲ့ရတယ္။ အဲသည္ ေဘာ္စတြန္အၾကမ္းဖက္မႈအလြန္နဲ႔ အဲသည္ကာလမွာ ႏိုုင္ငံတႏိုုင္ငံနဲ႔ ႏိုုင္ငံသားေတြ ဘယ္လိုုရင္ဆိုုင္သလဲ၊ ဘယ္လုုိမ်ဳိး သင္ခန္းစာယူသလဲ၊ ဘယ္လိုုမ်ဳိး ျဖတ္သန္းသလဲဆိုုတာကိုု ေတြ႔မိသေလာက္ တင္ျပလိုုက္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံသားေတြ
ျပင္းထန္တဲ့ ဗုုံး ၂ လုုံး ေရွ႔ဆင့္ ေနာက္ဆင့္ ေပါက္ကြဲသြားခ်ိန္မွာ ျပည္သူေတြဟာ အလန္႔တၾကား လြတ္ေျမာက္ရာကိုု အကာအကြယ္ယူၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ မီးခိုုးေတြ စဲသြားခ်ိန္မွာ ျပည္သူေတြဟာ ရဲေတြနဲ႔ စစ္ေျမျပင္သဖြယ္ျဖစ္ေနတဲ့ အပ်က္အစီးေတြ၊ ေသြးအလိမ္းလိမ္းနဲ႔ လဲျပိဳေနသူေတြဆီကိုု အေျပး၀င္လာျပီး ကယ္ဆယ္ေရးေတြ လုုပ္ၾကတယ္။ တျမိဳ့လုုံးက လူေတြဟာ ဒဏ္ရာရသူေတြ၊ ထိခိုုက္သူေတြကိုု ကူညီဖိုု႔၊ ကယ္ဆယ္ဖိုု႔၊ ျပဳစုုဖိုု႔ ခြန္စိုုက္အားစိုုက္ လုုပ္ၾကေတာ့တာပဲ။ သမၼတနဲ႔ တျပည္လုုံးက လူေတြက ေဘာ္စတြန္နဲ႔အတူတူ ရပ္တည္ျပီး ၀ိုုင္း၀န္းခဲ့ၾကတယ္။
သူတိုု႔သမၼတ အိုုဘားမားက ဘာေျပာသလဲ …
“ငါတိုု႔ အေမရိကန္ေတြဆိုုတာ ဘယ္လုုိလူေတြလဲ ဆိုုတာ သိခ်င္သလား … ဒါ အေမရိကန္ေတြဆိုုတာကိုု ျပလိုုက္တာပဲ။ မေကာင္းမႈ ဒုုစရိုုက္ေတြကိုု ငါတိုု႔ ဘယ္လိုု တုုန္႔ျပန္သလဲ။ ငါတိ္ုု႔ေတြ တကိုုယ္ေကာင္း မဆန္ဘူး၊ ငါတိုု႔ေတြ ကိုုယ္ခ်င္းစာတယ္။ ငါတိုု႔ေတြ သူရဲေဘာ မေၾကာင္ဘူး။ ဒီလိုုမ်ဳိး ငါတိုု႔ ရင္ဆိုုင္တယ္”
လိုု႔ သူက ေျပာတယ္။ အေမရိကန္တျပည္လုုံးက အဲသည္အၾကမ္းဖက္မႈကိုု အားတင္းျပီး ရင္ဆိုုင္ၾကတယ္။
စုုံစမ္း စစ္ေဆး အေရးယူၾကပုုံ
ရဲေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးေတြ၊ စစ္သားေတြ အကုုန္လုုံး ေဘာ္စတြန္တျမိဳ့လုုံးကိုု ပိတ္ဆိုု႔ျပီး ေျမလွန္ စုုံစမ္းၾကေတာ့တာပဲ။ အစိုုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ ျပည္နယ္၊ လုုံျခဳံေရးအဖြဲ႔ေတြဟာ တဦးကိုု တဦး အျပစ္တင္တာ၊ လႊဲခ်တာေတြ မလုုပ္ၾကဘူး။ အေရးၾကီးတာက တရားခံကိုု ေဖာ္ထုုတ္ ဖမ္းဆီးဖိုု႔၊ ေနာက္ထပ္အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မျဖစ္ဖိုု႔၊ ျပည္သူေတြ ေအးခ်မ္းလုုံျခဳံဖိုု႔ကိုု အားလုုံးက တာ၀န္ယူၾကတယ္။ လူေတြကိုု ေၾကာက္ေအာင္၊ ေဒါသေတြ ထြက္ေအာင္ လႈံေဆာ္တာေတြ၊ ေသြးထိုုးတာေတြ မလုုပ္ဘူး။ စည္းကမ္းရွိရွိ တည္ျငိမ္ရင့္က်က္စြာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားခံလိုုက္ရတာကိုု ျပန္လည္ တြန္းလွန္ဖိုု႔ ေျဖရွင္းဖိုု႔ လုုပ္ၾကတာပဲ။
ျပည္သူေတြက တရားဥပေဒနဲ႔အညီ ရင္ဆိုုင္ေျဖရွင္းမွာကိုု ယုုံၾကည္စိတ္ခ်တဲ့အတြက္ သူတိုု႔နည္း သူတုုိ႔ဟန္နဲ႔ တရားစီရင္တာေတြ၊ တဖက္သတ္ စြတ္စြဲ ဆုုံးျဖတ္တာေတြ မလုုပ္ဘူး။ မင္းမဲ့စရိုုက္ ျပန္လွန္အၾကမ္းဖက္တာေတြ ရမ္းကားတာေတြ မလုုပ္ဘူး။ ထိခုုိက္ ဒဏ္ရာရသူေတြ၊ က်ဆုုံးသူေတြအတြက္ အခမ္းအနားေတြ လုုပ္တယ္၊ ဆုုေတာင္းေပးတယ္။ ၀ိုုင္းကူၾကတယ္။ အလွဴေငြေတြ စုုေဆာင္းျပီး လူနာေတြအတြက္ စုုေဆာင္းၾကတယ္။ ျမိဳ့ေတာ္နဲ႔ ျပည္နယ္အစုုိးရေတြက ရန္ပုုံေငြထူေထာင္ၾကတယ္။
မီဒီယာေတြက ထိန္းသိမ္းပုုံ
ႏိုုင္း အီလဲဗင္းအျပီးမွာ အေမရိကန္ေတြရဲ့ စိတၱဇက ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ မူဆလင္အၾကမ္းဖက္သမားေတြပဲ။ အဲသည္အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အေမရိကန္ေျမမွာ မျဖစ္ေအာင္ အစြမ္းကုုန္ ကာကြယ္ဖိုု႔ ၾကိဳးစားတယ္။ အဲသည္ၾကားထဲက အၾကမ္းဖက္ခံရျပီ ဆိုုရင္ အဲသည္ စိတၱဇနဲ႔ မူဆလင္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္အုုပ္စုုေတြကိုု စြပ္စြဲတာ ရန္ရွာတာေတြ မျဖစ္ေအာင္လည္း ၾကိဳတင္ျပီး ထိန္းၾကတယ္။ သည္ေတာ့ မီဒီယာေတြက တဖက္သတ္ စြပ္စြဲတာေတြ အျပစ္တင္တာေတြ မလုုပ္ဘူး။
အဲသည္ၾကားထဲကပဲ တိုုင္းတပါးက ေျပာင္းေရႊ႔လာျပီး အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသားေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ (တဦးကေတာ့ ဂရင္းကတ္အဆင့္၊ ႏိုုင္ငံသား ေလ်ာက္ထားဆဲ) ညီအကိုု ၂ ဦးကိုု မူဆလင္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္ေတြ ဘာညာဆုုိျပီး တဆိပ္ကပ္တာ၊ မေသခ်ာေသးပဲ အတင္းနံမယ္ဖ်က္တာ မလုုပ္ၾကဘူး။ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္ေတြ က်က္စားတဲ့ ႏိုုင္ငံက ေျပာင္းလာသူ မိသားစုုေတြအျဖစ္ သတင္းပိုု႔ေနေပမယ့္ တရားခံေတြကိုု အျပစ္မထင္ရွားေသးဘဲ ၾကိဳတင္ျပီး ဘာမွ မေျပာဘူး။ ေနာက္တခ်က္က တိုုင္းျပည္ကိုု တရား၀င္ ေျပာင္းေရႊ႔ေနထိုုင္သူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အၾကမ္းဖက္သမားျဖစ္ေနသည့္တိုုင္ေအာင္ တရားဥပေဒနဲ႔အညီ၊ ႏိုုင္ငံသားဥပေဒနဲ႔အညီ တရားစီရင္မယ္ဆိုုတာကိုုပဲ အေလးထား တင္ျပတယ္၊ လုုပ္ေဆာင္တာကိုု ေတြ႔ရတယ္။
ႏိုုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ တုုန္႔ျပန္ၾကပုုံ
အစုုိးရက အၾကမ္းဖက္သူေတြကိုု ေဖာ္ထုုတ္အေရးယူဖုုိ႔ ၾကိဳးစားတယ္။ ပါတီ ၂ ရပ္စလုုံးကလည္း အဲသည္အတြက္ ႏိုုင္ငံေရးအျမတ္ထုုတ္ျပီး ေျပာတာ ဆိုုတာေတြ မလုုပ္ၾကဘူး။ သိုု႔ေသာ္လည္း ေဘာ္စတြန္အၾကမ္းဖက္မႈဟာ တရားခံေတြ ဖမ္းမိျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ႏိုုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ့ စည္းရုုံးေရး ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးအတြက္ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုုစရာ ကိစၥျဖစ္လာတယ္။ အဲသည္မွာလည္း ဘာသာေရး၊ အသားအေရာင္၊ လူမ်ဳိးေတြကိုု စြဲျပီး ျပစ္တင္ေျပာဆိုုတာမ်ဳိးေတြ မလုုပ္ၾကဘူး။
သူတိုု႔ေျပာတာက အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသားေတြ၊ တရား၀င္ေရႊ႔ေျပာင္းေနထိုုင္သူေတြျဖစ္လိုု႔ ဥပေဒအရ တရားနည္းလမ္းနဲ႔အညီ ရင္ဆိုုင္ရမယ္၊ တရားစီရင္ရမယ္လိုု႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲသည္မွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြျဖစ္လိုု႔ ႏိုုင္ငံေတာ္ (ႏိုုင္ငံသား)ေတြကိုု လုုပ္ၾကံသူအျဖစ္ အျမင့္ဆုုံးရာဇ၀တ္မႈကိုု ရင္ဆိုုင္ရမယ္လိုု႔ ေျပာၾကတယ္။
လူ၀င္မႈၾကည့္ၾကပ္ေရး ဥပေဒျပင္ဆင္ႏိုုင္ဖိုု႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ၾကိဳးစားေနခ်ိန္ျဖစ္တာမိုု႔ သည္လိုုမ်ဳိး တိုုင္းတပါးက အႏၱရာယ္ရွိသူေတြကိုု အစုုိးရေတြက ဘယ္လိုု စိစစ္ျပီးမွ လက္ခံသင့္သလဲ၊ ကာကြယ္ၾကမလဲလိုု႔ ေမးခြန္းေတြ ထုုတ္ၾကတယ္။ ေသနတ္ကိုုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖိုု႔ တင္သြင္းဖိုု႔ ၾကိဳးစားခ်ိန္ျဖစ္ေနတာမိုု႔ အဲသည္လူေတြကိုု ေနာက္ေၾကာင္းစစ္ေဆးႏိုုင္ခဲ့မယ္သာ ဆိုုရင္၊ သူတုုိ႔ရဲ့ လက္နက္စုုေဆာင္းတာေတြကိုု ရာဇ၀င္လိုုက္ႏိုုင္ခဲ့မယ္သာ ဆိုုရင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုုင္မယ့္အေၾကာင္း တင္ျပ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။
ႏိုုင္ငံေရးပါတီေတြက လႊတ္ေတာ္ေကာ္မီတီ ႏိုုင္ငံအေရး အေထြေထြ ၾကားနာၾကခ်ိန္မွာ ေဘာ္စတြန္အၾကမ္းဖက္မႈကိုု အေၾကာင္းျပျပီး ဘာသာေရးေတြ၊ တိုုင္းတပါးက ႏိုုင္ငံသားခံယူသူေတြကိုု ေ၀ဖန္တာ ကန္႔သတ္တာမ်ဳိးေတြ ေရွ႔တန္းမတင္ၾကဖိုု႔ကိုု အခ်င္းခ်င္းသတိေပးၾကပါတယ္။ ထိန္းၾကပါတယ္။
အရွိကိုု အရွိအတိုုင္းလက္ခံ
အေမရိကန္မွာ ျပည္တြင္းေမြး ႏိုုင္ငံသားေတြနဲ႔ ျပည္ပေမြး ႏိုုင္ငံသားေတြ ရွိတယ္။ အျမဲတန္းေနထုုိင္ခြင့္ ဂရင္းကတ္နဲ႔ ေနထိုုင္သူေတြ ရွိတယ္။ ဗီဇာတိုု ဗီဇာရွည္ေတြနဲ႔ တရား၀င္ ေနထိုုင္သူေတြ ရွိတယ္။ တရားမ၀င္ေနထုိုုင္သူေတြလည္း ရွိတယ္။
ခရစ္ယာန္ေတြ၊ အယူသီးသူေတြ၊ ေရွးရိုုးစြဲသူေတြ၊ မူဆလင္ေတြ၊ ဟိႏၵဴေတြ၊ ဗုုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ၊ အျခားဘာသာေတြ၊ ဘာသာ၀င္မဟုုတ္သူေတြ ဘာသာေပါင္းစုုံရွိတယ္။ လူအေရာင္အေသြး မ်ဳိးစုုံရွိတယ္။ အေတြးအေခၚအယူအဆ မ်ဳးိစုုံ ခံယူ က်င့္သုုံးေနသူေတြ၊ ၀ါဒျဖန္႔ စည္းရုုံးေနသူေတြ ရွိတယ္။
သည္ေတာ့ ႏိုုင္ငံမွာ အေရးအခင္းေတြ၊ အေရးအေၾကာင္းေတြေပၚရင္ သူတုုိ႔ တရားဥပေဒေအာက္မွာ အေရာင္အေသြး၊ ဘာသာ၊ လူမ်ဳိး၊ ႏိုု္င္ငံသား၊ မခြဲျခားဘဲ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႔ အညီ ရင္ဆိုုင္ရမယ္၊ စီရင္ခံရမယ္ဆိုုတာကိုု အာမခံထားတဲ့အတြက္ တာ၀န္ယူထားတဲ့အတြက္ လူထုုဟာ ဥပေဒကိုု သူတုုိ႔လက္ထဲ လႊဲေျပာင္းျပီး လက္လြတ္စပယ္ မလုုပ္ၾကဘူးလိုု႔ေတာ့ ေျပာႏိုုင္တယ္။
မတရားမႈ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္လည္း ျပည္သူေတြဟာ အိုုဘားမားေျပာသလိုု တကိုုယ္ေကာင္းမဆန္၊ ကိုုယ္ခ်င္းစာ၊ သူရဲေဘာ မေၾကာင္ပဲ အတူတကြ ရင္ဆိုုင္ေျဖရွင္းၾကတယ္၊ ကူညီ လက္တြဲၾကတာကိုု အခုုမွမဟုုတ္ဘူး ဟုုိးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက အက်င့္လုုပ္ခဲ့ၾကတာကိုု မေမ့မေလ်ာ့ ၾကဘူး။
တရားဥပေဒေအာက္မွာ အားလုုံး အတူတူပဲ
သူတိုု႔ေတြဆီမွာ ေျပာေနက် စကားရွိတယ္။ အျဖဴေတြ လူသတ္ရင္ ရူးလိုု႔ တဲ့။ အမည္းေတြ လူသတ္ရင္ ဆိုုးလိုု႔၊ အျခားေကာင္ေတြဆိုုရင္ေတာ့ အစြန္းေရာက္ေတြလိုု႔ ေျပာၾကလိမ့္မယ္တဲ့။ အဲသည္လိုု stereo type (တဖက္သတ္ဆုုံးျဖတ္တာ) ေတြ ရွိတာကိုုလည္း သူတိုု႔တေတြက သိရွိပါေၾကာင္း ၀န္ခံထားၾကပါတယ္။
သည္ေတာ့ အခုု ေဘာ္စတြန္ဗုုံးခြဲ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ တရားခံအျဖစ္ အစြပ္စြဲခံရသူေတြဟာ ရုုရွားျပည္က ေျပာင္းလာတဲ့ လူျဖဴ ႏိုုင္ငံသားေတြျဖစ္ေနျပီး အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္၀ါဒီေတြရဲ့ သေဘာထားေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တဲ့ လုုပ္ၾကံမႈၾကီး က်ဳးလြန္တာ ျဖစ္တာမိုု႔ အေမရိကန္ေတြအဖုုိ႔ကေတာ့ ျပဌာန္းထားတဲ့ တရားဥပေဒနဲ႔ပဲ စီရင္ရမွာမိုု႔ သူတိုု႔ဥပေဒအထက္မွာ အျဖဴ၊ အမည္း၊ ဘာာသာကြဲေတြ မရွိႏိုုင္တာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။
ကဲ … ျမန္မာျပည္က အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ လက္နက္ကိုုင္ သတ္ျဖတ္မႈေတြကိုု က်ေနာ္တိုု႔တေတြ ဘယ္လိုု တရားဥပေဒေတြ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ အာမခံေတြနဲ႔ ေျဖရွင္းၾကမလဲ။ ႏိုုင္ငံသားေတြ အတူတကြ လက္တြဲျပီး ရင္ဆိုုင္ ေျဖရွင္းၾကမလဲ။ တရားဥပေဒအထက္မွာ အင္အားစုုတစုု၊ လူတစုု၊ လက္နက္ကိုုင္တဲ့အဖြဲ႔ ရွိေနလိုု႔ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ တရားမွ်တမႈနဲ႔ လံုုျခဳံစိတ္ခ်မႈ ရႏိုုင္မွာ မဟုုတ္ပါဘူး။