ေမာင္ရစ္ - မိုးမခ ဘာလဲ ဘယ္လဲ
အယ္ဒီတာ့လက္ေရး
(မိုးမခ) ဧျပီ ၂၆၊ ၂၀၁၇
မိုးမခကိုစတင္ခဲ့တုန္းကေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္အလက္ကို အေျခခံၿပီး ထူေထာင္ခဲ့ၾကတာပါ။
အေမရိကန္နွင့္ ျပည္ပတိုင္းျပည္မ်ားသို့ ေျပာင္းေရႊ့လာၾကရေသာ ျမန္မာစာနယ္ဇင္းသမားမ်ား၊ ျမန္မာအမို်းသားေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားကို အေျချပဳၿပီး၊ ျမန္မာစာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အနုပညာနွင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေရးသား ေျပာဆိုခြင့္တို့တင္ျပနိုင္ရန္နွင့္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပရိွ ျမန္မာလူမႈမိသားစုမ်ား၏ ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားခ်က္၊ အေတြ႔အၾကဳံတို့ကို မွ်ေ၀ကိုယ္စားျပဳနိုင္ရန္၊ အတြက္ မိုးမခကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ စတင္ ထူေထာင္သည္။
အြန္လိုင္းမွာ ၀က္ဆိုက္တို႔၊ ဘေလာက္တို႔၊ ေဖ့စ္ဘြတ္တို႔နဲ႔လႊင့္တင္ခဲ့ရာမယ္ ေစတနာတူသူေတြ စုၿပီး ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ကိုင္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ စာမူခေတြ ဉာဏ္ပူေဇာ္ခေတြလည္း ေပးႏိုင္ခဲ့ၾကတာမဟုတ္ပါဘူူး။ ေစတနာရွင္ေတြက ၀ိုင္းေရးေပးၾကတာေတြနဲ႔ အြန္လိုင္းေပၚက ႏွစ္သက္ရာစာေတြကို ကူးယူေဖာ္ျပၾကတာေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတာခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သည္လိုနဲ႔ အဓိက စာရိတ္စက ဆိုတာကို စိုက္ထုတ္ႏိုင္သူေတြက စိုက္၊ အလွဴရွင္ေတြက လွဴတာနဲ႔လုပ္ကိုင္ၾကတာဆိုေတာ့ မိုးမခမူပိုင္ခြင့္ဆိုတာ ဘာမွမရွိပါ။ စာေရးသူကိုယ္တိုင္က ကိုယ့္စာမူကို ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ပဲ သေဘာထားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမ်ားဆီက ကူးယူေဖာ္ျပသလို သူမ်ားေတြ က တဆင့္ကူးယူေဖာ္ျပတာကိုလည္း ၾကည္ၿကည္ျဖဴျဖဴထားရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
သည္လိုနဲ႔ပဲ ျပည္တြင္းမွာ ၂၀၁၄ကစၿပီး ပုံႏွိပ္မဂၢဇင္း အသက္သြင္းႏိုင္ခဲ့ေတာ့ ျပည္တြင္းစာမူရွင္ေတြကို ဦးစားေပးၿပီး ႏိုင္သေလာက္ စာမူခေပးခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ေတြကလည္း စာမူေတြကိုဆက္ၿပီး ေစတနာနဲ႔ ဆက္လက္သုံးစြဲခြင့္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေစတနာရွင္ စာေရးသူေတြ ဆိုတာကေတာ့ ဘာမွထူးထူးျခားျခား ေတာင္းဆိုတာမရွိပါ။ ေရးခ်င္လို႔ ေရးၿပီး ထည့္ခ်င္လို႔ ထည့္ၾကတယ္လို႔ပဲ သေဘာမွ်ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေစတနာရွင္ ပင္တိုင္စာေရးသူေတြနဲ႔ နားလည္မႈကေတာ့ သူတို႔အာေဘာ္ဟာ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ အာေဘာ္ေတြ ျဖစ္တယ္၊ မိုးမခအေနနဲ႔ ကလည္း ပင္တိုင္ေတြကို ယုံၾကည္ေလးစား ခ်စ္ခင္မႈ ရပ္တည္မႈအေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ သူတို႔အာေဘာ္ေတြကို လိုလိုလားလားနဲ႔ မွ်ေ၀ တင္ဆက္ေပးခ်င္တာ အဓိကအျဖစ္နဲ႔ တင္ဆက္ေပးေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း စာဖတ္သူနဲ႔ ျဖန္႔ခ်ိေရးနယ္ပယ္ က်ယ္ျပန္႔လာတဲ့နဲ႔အမွ် ျမန္မာျပည္တြင္းမွာလည္း လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေရးသားခြင့္ အာမခံခ်က္ အနည္းအမ်ား ရွိလာတာနဲ႔အမွ် ေမးခြန္းေတြ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။ မိုးမခဆိုတာက ေစတနာရွင္ေတြ ယုံၾကည္ခ်က္တူညီသူေတြနဲ႔ အြန္လုိင္းကေန ျဖစ္ေပၚလာတာကေန ပုံႏွိပ္စာေစာင္အျဖစ္ကိုပါ ကူးေျပာင္းလာတာဆိုေတာ့ ျပည္တြင္း ျပည္ပက ပရိုဖယ္ရွင္နယ္ဆန္ဆန္ ဆိုၾကပါစို႔ ထူေထာင္ရပ္တည္ျဖန္႔ခ်ိလာတဲ့ အျခားမီဒီယာေတြနဲ႔ မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြဲ႔စည္းပုံ ပိုင္းဆိုင္ရာေတြမွာ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ၿပီး မတူကြဲျပားမႈေတြကို ေမးခြန္းထုတ္လာၾကတဲ့သေဘာပါ။
ေစတနာအရ ၀ါသနာအရ ထူေထာင္ထားတာမို႔ ေငြေၾကးပိုင္ဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာေတြမွာ သူမ်ားေတြလို တန္းမီလမ္းမီ မရွိႏိုင္ေသာ္ လည္း မီဒီယာမူ၀ါဒ၊ အာေဘာ္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံဆိုင္ရာေတြမွာေတာ့ အမ်ားျပည္သူ ေက်နပ္ဖြယ္ရာျဖစ္မယ့္ စည္းေလး စနစ္ေလးေတြေတာ့ ရွိသင့္တယ္ဆိုၾကတာေၾကာင့္ အမ်ားနည္းတူ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ ထားရွိတာေလးေတြလည္း ႀကိဳးစားလာခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳးစားေနဆဲ ျဖစ္ပါ တယ္။
လက္ရွိမွာ ေဖ့စ္ဘြတ္ယဥ္ေက်းမႈက ထြန္းကားေတာ့ မိမိႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာစာမူေတြကို မိုးမခမွာ ကူးယူၿပီး တင္ၾကတဲ့ေနရာမယ္ ယခင္ကေတာ့ ဘယ္ကေန ကူးယူတယ္ဆိုၿပီး မူရင္းကို ကရက္ဒစ္ေပးေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ျဖင့္ မူလပိုင္ရွင္ဆီက အရင္ႀကိဳတင္ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းၿပီး ရေတာ့မွသာလ်င္ တင္ဆက္ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ မူလပုိင္ရွင္မ်ားက ေနာက္မွ ကန္႔ကြက္လာရင္လည္း ေတာင္းပန္ၿပီးေတာ့ ျဖဳတ္ခ်ေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိလာပါတယ္။ မိမိတို႔နဲ႔ စာေပမိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္ႏွင့္ၿပီးသားသူေတြရဲ့ စာမူေတြကေတာ့ ဟိုးအရင္က ထုံးစံအတိုင္း ယူတင္ေနဆဲပါပဲ။ သူတို႔ေတြကေတာ့ ေျပာစရာမွမလိုတာကိုးေလ။ ေနာက္မိတ္ေဆြသစ္ေတြ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ေလးစားသမႈ ယဥ္ေက်းမႈထားရွိတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခုကေတာ့ စာေရးသူ အာေဘာ္ကိစၥပါ။ စာေရးသူရဲ့ အာေဘာ္ဆိုတာ သူ႔အာေဘာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ မဟုတ္ ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အယ္ဒီတာမ်ားက စာေရးသူရဲ့ အာေဘာ္၊ အႏုပညာ၊ တင္ဆက္မႈကို ႏွစ္သက္သေဘာက်လို႔ ေရြးခ်ယ္တာ၊ ကူးယူတာ တင္ဆက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မီဒီယာတိုက္ရဲ႕အာေဘာ္နဲ႔ ထပ္တူ ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္ပါမယ္။ တနည္းအားျဖင့္ကလည္း စဥ္းစားစရာ ရႈေဒါင့္ အသစ္ အျမင္ တမ်ဳိးအေနနဲ႔ ဆင္ျခင္ႏိုင္ေအာင္ သိႏိုင္ေအာင္ တင္ဆက္ရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူ႔အာေဘာ္ေတြအားလုံးကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ လို႔ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္ပါမယ္။ ဥပမာ - ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥေတြမွာ အျမင္ေတြ သေဘာထားေတြ သုံးသပ္ခ်က္ေတြ တူခ်င္မွ တူမွာပါ။ အဲသည္ထဲက အယ္ဒီတာေတြက အာေဘာ္ခ်င္းမတူေသာ္လည္း စာဖတ္သူေတြအတြက္ ေလ့လာဆင္ျခင္ႏိုင္ေလမလားလို႔ တင္ဆက္ရ တာေတြ ရွိပါတယ္။
ယခင္တုန္းက ျပည္ပစာနယ္ဇင္းအျဖစ္ ရပ္တည္ေနတုန္းကေတာ့ မသိသာေပမယ့္ ျပည္တြင္း ျပည္ပစာနယ္ဇင္းေတြ စာေရးသူေတြ မ်ားျပား က်ယ္ျပန္႔လာတဲ့အခါ အာေဘာ္ကိစၥမွာ ျပည္ပစာဖတ္သူေတြက မသိသာေသာ္လည္း ျပည္တြင္းစာဖတ္သူေတြဖက္က မ်က္ခုံးပင့္ စရာ ျဖစ္လာတာမ်ဳိးေတြ ရွိလာေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဒါကိုလည္း အခုလို ရွင္းျပရတာျဖစ္ပါတယ္။
တေလာကတင္ မိုးမခဆိုတာက လက္၀ဲအယူအဆသန္သူေတြရဲ႕ပါးစပ္ေပါက္လားလို႔ အေမးခံရပါတယ္။ ျမင္သမွ် ေတြးသမွ်ထဲက စဥ္းစားဆင္ျခင္စရာကိုပဲ ေခတ္နဲ႔အၿပိဳင္လိုက္ၿပီး တင္ဆက္ရတာပါ။ အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳကာလမွာ fake news ေတြ hate news ေတြအေၾကာင္း အေတာ္ေရးခဲ့ၾကရပါတယ္။ သည္ေတာ့ စာဖတ္သူတခ်ဳိ႔က ေဒၚနယ္ထရန္႔ကို ဆန္႔က်င္တဲ့၊ ေရွးရိုးစြဲ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြကို တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ စင္လို႔ေတာင္ ထင္ၾကတယ္။ သူတို႔ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အာေဘာ္မဟုတ္ပါ။ ပညာဗဟုသုတနည္းတဲ့ပရိသတ္ကို ေသြးထိုးလႈံေဆာ္ၿပီး ကိုယ္လိုရာသိမ္းသြင္းတဲ့အာေဘာ္မ်ဳိးေတြ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေထာက္ျပတဲ့သေဘာပါ။ ေဒၚနယ္ထရန္႔ ႏိုင္သြားေတာ့ေရာ ဘာျဖစ္သလဲ၊ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ သင္ခန္းစာယူႏိုင္သေလာက္ယူၿပီး ကိုယ့္အလုပ္ကို ဆက္လုပ္ၾကရတာခ်ည္းပါပဲ။
သည္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အမုန္းမပြားေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈဆန္႔က်င္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈထားေရး၊ လုပ္ၾကံအခ်က္ အလက္အမွားမ်ား မပါ၀င္ေရးဆိုတာကို ဦးစားေပးအခ်က္ေတြထားၿပီး လုပ္ကိုင္ၾကရန္လို႔ေတာ့ မိုးမခ၀ိုင္းေတာ္သားမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုံၾကတဲ့ အခါ အၾကမ္းအားျဖင့္ ခ်မွတ္သေဘာထားမ်ား ခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။
လက္ရွိအစုိးရဟာ ဒီမုိကေရစီအေလးသာတဲ့ အစုိးရ၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕မဲဆႏၵေတြအမ်ားဆုံး ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ တက္လာတဲ့အစုိးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆိုတာကလည္း အဓိကအခန္းက႑တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အုပ္စုေတြ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီး ဆက္ဆံေနရတဲ့ေဆာင္ရြက္ေနရတဲ့အေရးကိစၥေတြကလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက ႏိုင္ငံေရးဆိုးေမြ (The evil that men do ... lives after them) ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနပါေသးတယ္။ ျပႆနာေတြကို လႈံေဆာ္ေန ရတာေတြ ႏိုးၾကားသည္ထက္ ႏိုးၾကား တက္ႂကြလာေအာင္ လုပ္ေနၾကရတာေတြရွိေနသလို ပရိသတ္မွာလည္း စဥ္းစားဆင္ျခင္ ေတြးေခၚႏိုင္တဲ့ ဗဟုသုတ ပညာ အၾကားအျမင္ေတြ က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္ ျပည့္စုံလာရေအာင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကရတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲသည္အခါက်ေတာ့ မီဒီယာအေနနဲ႔ကလည္း ပရိသတ္ရဲ႕တံဆိပ္ကပ္ျခင္း မခံရေအာင္လည္း က်ေနာ္တို႔က သတိထားရ ပါတယ္။ ခ်စ္ခင္ႏွစ္လိုတဲ့ ေလးစားတဲ့တံဆိပ္ကပ္ခံရတာထက္ မလိုလားတဲ့ အထင္အျမင္လြဲမွားေစတဲ့ တံဆိပ္မ်ဳိး အကပ္မခံရေအာင္ လည္း ႀကိဳးစားရပါတယ္။
လက္ရွိမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔အကပ္မခံလိုတဲ့တံဆိပ္က သူတပါးေတြရဲ့ လက္ကိုင္တုတ္၊ လက္ပါးေစ၊ အလုိေတာ္ရိ မီဒီယာကပ္ပါးေတြ ဆိုတဲ့ တံဆိပ္ပါ။ တိုင္းရင္းသားအေရး၊ နယ္စပ္ေဒသအေရး၊ ဘာသာေရး စတာေတြမွာ အထူးသျဖင့္ ပရိသတ္က အကဲဆတ္ပါတယ္။ ဒီေကာင္ေတြကို ေနာက္ကြယ္က လက္မည္းႀကီးေတြ လက္ျဖဴႀကီးေတြ လက္၀ါႀကီးေတြ ေပးကမ္းထားလို႔ သည္လိုမ်ဳိး လူဝါး၀ေနတာ ဆိုတဲ့ အထင္အျမင္လြဲတာမ်ဳိးကိုေတာ့ မခံႏိုင္ပါ။ အစကတည္းက ျမန္မာျပည္အေရးကို ႀကီးေတာ္ႏြားေက်ာင္းသလို ၀င္ေက်ာင္းေနၾကတဲ့ စိတ္၀င္စားသူ ေစတနာရွင္ေတြ ၀ါသနာရွင္ေတြ အႏုပညာရွင္ေတြ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကတာဆိုတဲ့ လိပ္ျပာသန္႔မႈေလး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထူေထာင္လာခဲ့ၾကတာဆိုေတာ့ သည္လိုမ်ဳိးျဖစ္မွာကိုေတာ့ စိုးရိမ္ၾကတာေပါ့ဗ်ာ။
အခု ဒီတခါ အယ္ဒီတာ့လက္ေရးကေတာ့ အေတာ္ယဥ္ေက်းတယ္ ဆိုၾကပါစို႔။ သီခ်င္းထဲကလိုဆိုရင္ - က်ေနာ္တို႔က ပရိသတ္အေပၚေကာ၊ စာေပမိတ္ေဆြေတြအေပၚမွာပါ 'မရိုင္းပါဘူး'။ ကိုယ့္ ယုံၾကည္ရာမွာ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ 'မိုက္ၾကသူေတြ' ခ်ည္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း။