ျမန္မာမေက်ာ္တဲ့ ကမ႓ာေက်ာ္စာတအုပ္
ညီေစာလြင္
(မိုးမခ) ေမ ၂၁၊ ၂၀၁၇
အင္စတီက်ဴးရွင္း
INSTITUTION ဆိုတဲ့အဂၤလိပ္စာလံုးကို အမ်ဳိးမ်ဳိးဘာသာျပန္ၾကတယ္။ ေခ်ာေမြ႔တဲ့ျမန္မာေဝါဟာရရယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ဘဝင္က်တာမရွိေသးပါဘူး။
အဖြဲ႔အစည္း မူေဘာင္ စသျဖင့္ ဘာသာျပန္ၾကပါတယ္။ ထားေတာ့။
က်န္ခဲ့တဲ့နွစ္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ပါးစပ္ဖ်ားက မခ်ၾကတဲ့စကားလံုးေပါ့။
ဒီနာမည္နဲ႔စာအုပ္တအုပ္စာစာမူေတြ က်ေနာ္စုထားေပမယ့္မထုတ္ ျဖစ္ပါဘူး။
အဖြဲ႔အစည္း မူေဘာင္ စသျဖင့္ ဘာသာျပန္ၾကပါတယ္။ ထားေတာ့။
က်န္ခဲ့တဲ့နွစ္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ပါးစပ္ဖ်ားက မခ်ၾကတဲ့စကားလံုးေပါ့။
ဒီနာမည္နဲ႔စာအုပ္တအုပ္စာစာမူေတြ က်ေနာ္စုထားေပမယ့္မထုတ္ ျဖစ္ပါဘူး။
အဓိကအိုင္ဒီယာကိုေတာ့ WHY NATIONS Fail စာအုပ္ထဲက တခ်ဳိ႕စာအုပ္ကိုေဝဖန္ခ်က္ေတြ မူရင္း စာေရးဆရာႏွစ္ေယာက္ရဲ႕တျခာ
စာအုပ္ေဝဖန္ေရးေတြကို
အရင္ဖတ္ရင္း၊ အြန္လိုင္းမွာလိုက္ဖြရင္း ေနာက္ဆံုး ပီဒီအက္ဖိုင္ရခဲ့ပါတယ္။
က်ားကုတ္က်ားခဲ ႀကိဳးစားဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ အဲ့အခ်ိန္က
သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္ကို စာေပသမား လည္းဟုတ္ ပညာတတ္စီးပြားေရးသမားတေယာက္က လက္္ေဆာင္ေပးဖို႔ရည္႐ြယ္ေနတဲ့ သတင္းေဆာင္း ပါးတပုဒ္ဖတ္ရပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဘာဆက္ျဖစ္လဲမေျပာတတ္ပါ။
နာမည္ေက်ာ္ဖြံ
့ၿဖိဳးေရးပညာရွင္ ႏွစ္ေယာက္ရဲ ့အာေဘာ္ကို က်ေနာ္နားလည္သလို ျပန္ေျပာရရင္
စီးပြားေရးကို နိုင္ငံေရးရဲ႕လက္ေအာက္ခံသြင္းထားတာျဖစ္လို႔တခ်ဳိ ့ဆရာေတြက
သေဘာက်မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ဒီစာအုပ္က
ငုတ္သလိုျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအရင္လား? နိုင္ငံေရးအရင္လား? ဒါက ၾကက္ဥအစ ရွာသလို ဘုရားသခင္ကို ဘယ္သူ ဖန္ဆင္းသလဲ ေမးခြန္းနဲ႔ခပ္ဆင္ဆင္ပါပဲ။
ပညာရွင္ႏွစ္ေယာက္ရဲ
့အယူအဆကေတာ့ သိပ္ရွင္းပါတယ္။ နိုင္ငံေရးကသာလွ်င္ အရာရာျပ႒ာန္းပါ တယ္။
စီးပြားေရးမွာ အခြင့္အေရးမညီမ်မႈကို ေမြးဖြားေပးတာဟာ နိုင္ငံေရးပဲ။
သူတို႔အဆိုအရ 'အင္စတီ က်ဴးရွွင္ း ' ေတြပါပဲ။ သူတို႔အသံုးအတိုင္ း
'inclusive institutions' နဲ ့ 'extractive institutions ေတြက
ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္
နိုင္ငံတနိုင္ငံရဲ ့တည္ေနရာ၊ ရာသီဥတု၊ လူဦးေရ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဒါေတြဟာ
အဓိကမက်လွဘူး။ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကတဖက္ေစာင္းနင္းမျဖစ္ဖို႔သာ ပဓာနလို႔
ရပ္ခံတင္ျပပါတယ္။ နိုင္ငံေတြရဲ ့နမူနာေတြနဲ ့ နႈိင္းယွဥ္ျပပါတယ္။
ေတာင္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီယားထက္ရွင္းတဲ့ဥပမာ မ ရွိနိုင္ပါဘူး။
တည္ေနရာ၊ ရာသီဥတု၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြထက္ မတူျခားနားတဲ့နိုင္ငံေရးစနစ္ေတြကသာ
ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ေျမာက္ပိုင္း မိုးနဲ႔ေျမကြာျခားတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ် ရင္
ျငင္းဖို႔ခက္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးရဲ ့ အေရွ ႔နဲ ့အေနာက္မွာ
ဒီလိုဇာတ္လမ္းရွိတာ က သမိုင္းရဲ ့အလွည့္အေျပာင္းကိုဦးတည္ခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား။
နိုဂါးလိစ္ဆိုတဲ့ အေမရိကန္နဲ ့မကၠဆီကိုနယ္စပ္က ၿမိဳ႕ကေလးဆိုရင္ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္းေၾကာင့္သာ ႏွစ္ျခမ္းကြဲ ေပမယ့္ နာမည္လည္းအတူတူူ။ ေနထိုင္ၾကတဲ့လူေတြလည္းအတူ။ ပ်ံနံွ႔ေနတဲ့ ပိုးမြားေတြလည္း အတူတူ ပါပဲ။
ဒါေပမဲ့ မကၠဆီကိုဘက္က နိုဂါးလိစ္က ေရာဂါထူ၊ ရာဇဝတ္မႈထူ၊ ဆင္းရဲမြဲ ေတပါတယ္။
ေတာင္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီယားထက္ရွင္းတဲ့ဥပမာ မ
နိုဂါးလိစ္ဆိုတဲ့ အေမရိကန္နဲ ့မကၠဆီကိုနယ္စပ္က ၿမိဳ႕ကေလးဆိုရင္ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္းေၾကာင့္သာ ႏွစ္ျခမ္းကြဲ ေပမယ့္ နာမည္လည္းအတူတူူ။ ေနထိုင္ၾကတဲ့လူေတြလည္းအတူ။ ပ်ံနံွ႔ေနတဲ့ ပိုးမြားေတြလည္း အတူတူ ပါပဲ။
ဒါေပမဲ့ မကၠဆီကိုဘက္က နိုဂါးလိစ္က ေရာဂါထူ၊ ရာဇဝတ္မႈထူ၊ ဆင္းရဲမြဲ ေတပါတယ္။
'ဟိုဘက္ကမ္းက
မီးထိန္ထိန္ ဒီဘက္ကမ္းမွာ မီးမွိန္မွိန္ ' ဒီဇာတ္လမ္းမ်ဳိးေတြကို
ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ ၿမိဳ႕ေတြ၊ တရုတ္- ျမန္မာနယ္စပ္ၿမိဳ႕ေတြမွာ
ေတြ႔ႏိုင္တာပါပဲ။
ဒါဟာ ျမန္မာေတြက တျခားအိမ္နီးခ်င္းေတြထက္ ယဥ္ေက်းမႈညံ့လို႔ ဆင္းရဲ ဇာတာပါတာေၾကာင့္လို႔ေျပာရင္ လက္ခံနိုင္ပါသလား။
ဒါဟာ ျမန္မာေတြက တျခားအိမ္နီးခ်င္းေတြထက္ ယဥ္ေက်းမႈညံ့လို႔ ဆင္းရဲ ဇာတာပါတာေၾကာင့္လို႔ေျပာရင္ လက္ခံနိုင္ပါသလား။
နာမည္ေက်ာ္ ဂ်ာနယ္လစ္စာေရးဆရာ ဇာကရီယာက ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက ဟင္းေပါင္း အိုးလိုပဲ ေကာင္းတာလည္ း
ရွိမယ္။ မေကာင္းတာလည္း ရွိမယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခုခုျဖစ္တိုင္း ယဥ္ေက်းမႈထဲ က
နမူနာကို ထုတ္ယူကိုးကားျပရင္ ဒါက ပညာသားပါလွတယ္လို႔မျမင္ပါဘူး။ ကြန္
ျဖဴးရွပ္ယဥ္ေက်းမႈ အေၾကာင္းေျပာရင္ နိုင္ငံဖြံ ့ၿဖိဳးေရးကို
အားေပးတာလည္းရွိသလို အားမေပးဘူးလို႔ယူစရာအေၾကာင္းေတြ လည္း ရွိပါတယ္။
အေရးႀကီးတာက ယဥ္ေက်းမႈမဟုတ္ဘူး။
တည္ေနရာမဟုတ္ဘူး။ မိုးေလဝသမဟုတ္ဘူး။ ေရာဂါပိုးမြား တြင္းထြက္ သံယံဇာတတခုမွမဟုတ္ဘူး။ နိုင္ငံေရးစနစ္သာ ျဖစ္တယ္။
အဲ့ဒီနိုင္ငံေရးစနစ္က ဖန္တီးေပးတဲ့စီးပြားေရး၊ ပညာေရးစနစ္ေတြနဲ႔သာ ဆိုင္တယ္။
တည္ေနရာမဟုတ္ဘူး။ မိုးေလဝသမဟုတ္ဘူး။ ေရာဂါပိုးမြား တြင္းထြက္ သံယံဇာတတခုမွမဟုတ္ဘူး။ နိုင္ငံေရးစနစ္သာ ျဖစ္တယ္။
အဲ့ဒီနိုင္ငံေရးစနစ္က ဖန္တီးေပးတဲ့စီးပြားေရး၊ ပညာေရးစနစ္ေတြနဲ႔သာ ဆိုင္တယ္။
ဆမ္ေဆာင္းကုမၸဏီကို ေျမာက္ကိုရီယားကေနထြက္မလာနိုင္ဘူ း။
အက္ ဒီဆင္၊ အိုင္စတိုင္၊ ေဘဂိတ္၊ ဇူကာဘတ္တို႔ဟာ အေနာက္တိုင္းစနစ္
အေနာက္တိုင္းအင္စတီက်ဴးရွင္ေတြက ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ လူရည္ခြၽန္ေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။
ေျမာက္ကိုရီယားမွာေမြးရင္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့လို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက လူမသိသူမသိ အသက္ဆံုးသြားတာ လည္း ျဖစ္မယ္။
ျမန္မာျပည္က တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမွာဆိုရင္ စစ္ေျပးကေလးျဖစ္မလား။ ကေလးစစ္သားျဖစ္မလား။
ၿမိဳ ့မွာ ေမြးလည္း ပညာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္ အကန္႔သတ္ေတြေအာက္မွာ အေတာင္ေပါက္နိုင္မလား။ မေသခ်ာပါဘူး။ အာဏာရွိ၊ ေၾကးရတတ္ အထက္တန္းလြာ အခြင့္ထူးခံမိသားစုကဆိုရင္ေတာ့ တမ်ဳိးေပါ့။
ျမန္မာျပည္က တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမွာဆိုရင္ စစ္ေျပးကေလးျဖစ္မလား။ ကေလးစစ္သားျဖစ္မလား။
ၿမိဳ ့မွာ ေမြးလည္း ပညာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္ အကန္႔သတ္ေတြေအာက္မွာ အေတာင္ေပါက္နိုင္မလား။ မေသခ်ာပါဘူး။ အာဏာရွိ၊ ေၾကးရတတ္ အထက္တန္းလြာ အခြင့္ထူးခံမိသားစုကဆိုရင္ေတာ့ တမ်ဳိးေပါ့။
ဒါေတြက why nations fail မွာ ပညာရွင္နွစ္ေယာက္တင္ျပတဲ့ သီအိုရီ အယူအဆကို က်ေနာ္နားလည္ သေလာက္ ဘာသာျပန္ၾကည့္တာပါ။
တခုေတာ့ရွိပါတယ္။
ေၾကာင္ကိုဘယ္သူ ျခဴဆြဲေပးမလဲဆိုတဲ့ ဆရာေမာင္သာရစကားအတိုင္း
နိုင္ငံေရး စနစ္ကို ဘယ္သူကေျပာင္းမွာလဲ။ ဘယ္လိုေျပာင္းမလဲ။ ဒီစာအုပ္ထြက္စဥ္က
အားတက္စရာ အာရတ္ ေနြဦးဟာ အခု ေတာ့ အနာဂတ္မႈန္ဝါးေနဆဲပါပဲ။
သူတို႔ဆီက အင္စတီက်ဴးရွင္းအေျပာင္းအလဲႀကိဳးပမ္းခ်က္က ေရွ ႔မတိုးနိုင္ပါဘူး။
ေ႐ြးေကာက္ပြဲဖြဲ ့စည္းပံုလမ္းေၾကာင္းလိုက္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ ့ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္း စီးပြားေရး အင္စတီ က်ဴးရွင္းတို႔ကို ပိုၿပီးတရားမွ်တေအာင္ လူတိုင္းအတြက္ အခြင့္အေရးတန္းတူျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေနရတာ ထင္သေလာက္မလြယ္ေသးပါဘူး။
သူတို႔ဆီက အင္စတီက်ဴးရွင္းအေျပာင္းအလဲႀကိဳးပမ္းခ်က္က ေရွ ႔မတိုးနိုင္ပါဘူး။
ေ႐ြးေကာက္ပြဲဖြဲ ့စည္းပံုလမ္းေၾကာင္းလိုက္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ ့ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္း စီးပြားေရး အင္စတီ က်ဴးရွင္းတို႔ကို
ဒါေပမဲ့ ပိုၿပီးအေရးႀကီးတာ ရွိပါေသးတယ္ ။
တဖက္ေစာင္းနင္းအင္စတီက်ဴးရွင္းဟ ာ
ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔တူပါတယ္။ ပထမေတာ့ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းရဲ႕ ကုတ္ကိုခြစီးၿပီး
အေသြးကိုယူ၊ အသားကိုယူ ဝါးၿမဳိ စားေသာက္ရင္း အဆံုးတေန႔မွာေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း လည္း ေသဆံုး၊ ကင္ဆာလည္းလိုက္ပါ ေသဆံုးတာမ်ဳိးပါပဲ။
ပိုလြယ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဖုတ္ဝင္ေနတဲ့လူနာေသဆံုးတဲ့အခါ ဖုတ္လည္း လိုက္ပါေသဆံုးသြားသလို ျဖစ္ပါတယ္။
တဖက္ေစာင္းနင္းအင္စတီက်ဴးရွင္းဟ
ပိုလြယ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဖုတ္ဝင္ေနတဲ့လူနာေသဆံုးတဲ့အခါ ဖုတ္လည္း လိုက္ပါေသဆံုးသြားသလို ျဖစ္ပါတယ္။
Why
Nations fail စာအုပ္ဟာ အစဆံုး ျမန္မာဘာသာျပန္ရွိသင့္တဲ့ စာအုပ္ျဖစ္ေပမယ့္
ျမန္မာျပည္မွာ ေတာ့ လူႀကိဳက္မမ်ားလွပါဘူး။ အနွစ္ခ်ဳပ္ ဘာသာျပန္ေရးေပးတဲဲ့
ေဒါက္တာေအာင္ျမင့္ကို ေက်းဇူးတင္ရ မွာပါ။