လွေက်ာ္ေဇာ ● ၂၁ ရာစုပိုးလမ္းမႀကီးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား - အပိုင္း (၃)
(မုိးမခ) ဇြန္ ၂၃၊ ၂၀၁၇
(မုိးမခ) ဇြန္ ၂၃၊ ၂၀၁၇
● ပိုးလမ္းမႀကီးရဲ႕ ေရွ႕ခရီးအစီအစဥ္မ်ား။
သမၼတရွီက လြန္ခဲ့တဲ့ (၄) ႏွစ္တာခရီးအတြင္း ဘယ္ေလာက္ခရီးေပါက္ခဲ့တယ္ ဆိုတာေတြေျပာၿပီးေနာက္ ေရွ႕မွာ ဘယ္လိုမူေတြနဲ႔သြားသင့္တယ္ဆိုတာေတြ ဆက္ေျပာပါတယ္။
ပထမေျခလွမ္းကို ခိုင္ခိုင္မာမာေအာင္ျမင္စြာခ်ၿပီးျဖစ္လို႔ ပိုမိုႀကီးမားတဲ့ေအာင္ပြဲမ်ားရဖို႔အတြက္ ေရွ႕ခ်ီတက္ရာမွာ ဆက္ လက္ကိုင္စြဲသင့္တဲ့မူမ်ားကေတာ့ .....
၁။ ပိုးလမ္းမကိုၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းမႀကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရန္။
ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံံေရးေတြမွာ ပံုစံသစ္နဲ႔ဆက္ဆံံၾကရေအာင္ပါ။ ထိတ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေတြ႔မႈကို ေရွာင္ရွားၿပီး အ ျပန္အလွန္အက်ဳိးရွိေစတဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ၾကမယ္။ ျပႆနာေပၚလာရင္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာ တဲ့လမ္းကို လိုက္ၾကမယ္။ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကား ဆက္ဆံရာမွာ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာဆက္ဆံၿပီး မဟာမိတ္ဖြဲ႔ၿပီး တျခားႏိုင္ငံကို ရန္လုပ္တာမ်ဳိးမလုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းၾကား ဆက္ဆံေရးမ်ားကိုလည္း တိုးျမႇင့္ရမယ္။ တျခားႏိုင္ငံရဲ႕အေျခခံအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကိုလည္း ေလးစားၾကရပါလိမ့္မယ္။ အၾကမ္းဖက္ဝါဒတိုက္ဖ်က္ေရးအပါအဝင္ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားက အပူကြက္မ်ားကိုလည္း ကူညီေျဖရွင္းေပးရမယ္။
ဒါေတြအားလံုးရဲ႕အရင္းခံအေၾကာင္းရင္းျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ အသိပညာေနာက္က်မႈ၊ လူမႈေရးမေတာ္မတရားျဖစ္ေနမႈ မ်ားကိုပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမယ္။
၁၅-၅-၂၀၁၇ ပီကင္းအစည္းအေဝးႀကီးလာတက္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တရုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖင္
၂။ ပိုးလမ္းမကို ႀကီးပြားခ်မ္းသာေရးလမ္းမႀကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရန္။
ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ဖြံံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ အရင္းခံျပႆနာမ်ားကိုကူညီေျဖရွင္းျပီး က်န္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားနဲ႔ ဆက္ စပ္လာႏိုင္ေအာင္လုပ္ရမယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ငုပ္ေနတဲ့အစြမ္းအစအလားအလာ (potential) ေတြ ေပၚထြက္ လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား၊ ဆက္ စပ္မိလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကရမယ္။
၃။ ပိုးလမ္းမကို တံခါးဖြင့္ေပးတဲ့လမ္းမႀကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရန္။
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအတြက္ တံခါးဖြင့္ျခင္းဟာတိုးတက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစၿပီး၊ တံခါးပိတ္ျခင္းကေတာ့ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲျခင္း ျဖစ္ေစ လိမ့္မယ္။ တံခါးဖြင့္မွသာ ကမာၻ႔စီးပြားေရးေရစီးေၾကာင္းနဲ႔ ဆက္စပ္သြားႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔သာ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ စည္းကမ္းစနစ္မ်ားကို တရားမွ်တစြာ၊ တန္းတူညီမွ်စြာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိစြာ ေပၚ ထြက္လာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို မွ်ေဝတဲ့ ႀကီးမားက်ယ္ေျပာလွတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းတရပ္ကို အတူတကြတည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ႏိုင္တဲ့ေဒသေတြ မ်ားမ်ားဖြင့္လွစ္ၿပီး ကုန္ပစၥည္းေတြ အရွိန္ျမန္ျမန္နဲ႔ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာစီးဆင္းႏိုင္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ ေရးေတြကို ေဆာင္ရြက္ရမယ္။
၄။ ပိုးလမ္းမကို တီထြင္ဖန္တီးတဲ့လမ္းမႀကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရန္။
တီထြင္ဖန္တီးမႈဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ တြန္းအားျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားအျပင္ နယ္ပယ္စံုက သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားကိုအားေပးျပီး အသစ္တီထြင္ဖန္တီးမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ႏိုင္ငံမ်ားက လူ ငယ္ ပညာရွင္မ်ားကို စနစ္တက် ေမြးျမဴေပးရမယ္။ ဒါ့အျပင္ အစိမ္းေရာင္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (green-development) ကို အားေပး ရမယ္။ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျပီး ကုလသမဂြရဲ႕ (၂၀၃၀-စဥ္ ဆက္မျပတ္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရး- ရည္မွန္းခ်က္မ်ား) အေကာင္အထည္ေပၚေရး ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးစားရမယ္။
၅။ ပိုးလမ္းမကို ယဥ္ေက်းမႈႀကီးမ်ားအၾကား ဆက္စပ္ေပးတဲ့လမ္းမႀကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရန္။
မတူတဲ့ယဥ္းေက်းမႈမ်ားအၾကား အျပန္အလွန္ကူးလူးဆက္ဆံမႈဟာ မယံုသကၤာမႈေတြ အမုန္းတရားေတြကို ေျဖဖေလွ်ာ့ ေပးႏိုင္ျပီး အျပန္အလွန္ေလးစားမႈေတြ၊ နားလည္မႈေတြ၊ ယံုၾကည္မႈေတြေပၚေပါက္လာႏိုင္ျပီး အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ လာႏိုင္ၾကပါတယ္။ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းအၾကား ဆက္ဆံေရးမ်ားကို ဘက္စံုအလႊာစံု အဆင့္ဆင့္ပါ၀င္လာတဲ့ ယႏၱရား (multi-tiered mechanism) တခုျဖစ္လာေအာင္ တည္ေထာင္ေပးရမယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ပညာေရး၊ ဘာသာေရး၊ က်န္းမာ ေရး၊ အားကစား၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း စသျဖင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့နယ္ပယ္အသီးသီးမွာ စီမံကိန္းမ်ားခ်ျပီး သက္ဆိုင္ ရာႏိုင္ငံအသီးသီးအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမဲ့ပံုစံမ်ားကို ရွာေဖြလုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီအတြက္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား (think tank) ကိုလည္း ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ရပါလိမ့္မယ္။
မေဒးကြၽန္း-ေရနံဆိပ္ကမ္း။ (၁၀-၄-၂၀၁၆)။
ႏိုင္ငံအသီးသီးကပါလီမန္မ်ားအၾကား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအၾကား၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား အျပန္အ လွန္ဖလွယ္မႈမ်ားအျပင္၊ အမ်ဳီးသမီးမ်ား၊ လူငယ္မ်ား၊ ဒုကၡိတမ်ားအၾကား ဆက္ဆန္ေရးမ်ားကိုတည္ေထာင္ျပီး အားလံုး အတြက္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (inclusive development) ကို ရရွိေစရမယ္။
ဒါေတြကေတာ့-၂၁ ရာစု ပိုးလမ္းမႀကီးရဲ႕ေရွ႕ခရီးစဥ္အတြက္ စီမံကိန္း (blue print) ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၄-၅-၂၀၁၇ ရက္ေန႔က ပီကင္းအစည္းအေ၀းႀကီးမွာေျပာၾကားခဲ့တဲ့ တရုတ္သမၼတရဲ႕မိန္႔ခြန္းထဲက အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။