ႏိုင္စြမ္း ● ေခတ္ၿပိဳင္ကို ပန္းခ်ီနဲ႔ ဖန္တီးေရးဆြဲျပတဲ့ Supernatural ပန္းခ်ီျပပြဲ
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၁၊ ၂၀၁၈
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၁၊ ၂၀၁၈
● နိဒါန္း
ေခတ္အဆက္ဆက္ သမိုင္းအဆက္ဆက္မွာ အႏုပညာသမားေတြဟာ သူတို႔ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ေခတ္ကာလနဲ႔ ၀န္းက်င္ အေနအထားကို ထင္ဟပ္ပံုေဖာ္ တင္ျပၾကတာေတြ အမ်ားအျပားရွိခဲ့ပါတယ္။ အထင္ရွားဆံုး ဖန္တီးမႈတခုကို နမူနာျပရရင္ ပီကာဆိုရဲ႕ ဂြာရာနီကာ ပန္းခ်ီကားပါပဲ။ စစ္ရဲ႕ အနိ႒ာရံုကို Realism အတိုင္း ဖန္တီးထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ သေကၤတျပဳ နိမိတ္ပံုေတြသံုးစြဲ ေရးဆြဲတင္ျပထားတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ပန္းခ်ီကားေပါ့။
က်ေနာ္တို႔ဆီမွာလည္း ေခတ္ကိုလည္းေကာင္း၊ စစ္ကိုလည္းေကာင္း၊ လူသားျဖစ္တည္မႈနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကိုလည္းေကာင္း ပံုေဖာ္တင္ျပမႈေတြ အခုအခါ ပိုမိုမ်ားျပား က်ယ္ျပန္႔လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ အရင္ေခတ္ေတြက Decoration အဆင့္သာသာ အထားခံခဲ့ရ၊ ပံုေဖာ္တင္ဆက္ရတဲ့ ပန္းခ်ီဖန္တီးမႈမွာ အခုအခါမွာ အေတြး အျမင္ သရုပ္ကို အရင္းအတိုင္း လွပမႈထက္ ႏြယ္ဆက္အေတြး သို႔မဟုတ္ Concepts ကို အေျချပဳ ဖန္တီးတင္ျပလာတဲ့ အႏုပညာပံုေဖာ္ဖန္တီးမႈေတြ မ်ားျပားက်ယ္ျပန္႔ လာတာလည္း ေတြ႔လာေနရပါတယ္။
● ေခတ္ၿပိဳင္ကိုလည္းေရး၊ သမိုင္းကိုလည္းဖြင့္
အထူးသျဖင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီးေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမင္ရေတြ႔ရ ပိုမိုမ်ားျပားလာတာပါ။ အခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၂၁ ကေန ၂၃ ရက္ေန႔ အထိ၊ ၄၃ - လမ္း၊ ေအာက္ဘေလာက္၊ အမွတ္ ၁၀၁၊ ဒုတိယထပ္ (၃ လႊာ) မွာရွိတဲ့ 43 Art Gallery မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ Supernatural လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ Surrealist ၅ ဦးရဲ႕ ပန္းခ်ီလက္ရာေတြက ေခတ္ကို လည္း ဖြဲ႔ဆိုတယ္၊ သမိုင္းကိုလည္း ဖြင့္ဆိုတယ္၊ ေလာကအျမင္ ဘ၀အျမင္နဲ႔ အကန္႔အသတ္ ရွိေနတဲ့ လူသားရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္အိပ္မက္ကိုလည္း လွစ္ဟျပတဲ့ ပန္းခ်ီ ျပပြဲလို႔ ၿခံဳယူသတ္မွတ္ ႏိုင္ပါတယ္။
အဆက္မျပတ္ ရြာသြန္းလိုက္၊ ျပန္ရပ္လိုက္နဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ဇူလိုင္မိုးစက္ေတြေအာက္ကေန 43 Art Gallery ထဲကို ၀င္ေရာက္ လိုက္တာနဲ႔ ျမင္ကြင္းေတြက သီးျခားကမၻာ တစ္ခုဆီ ေခၚေဆာင္သြားပါတယ္။
ဒါလီရဲ႕ နာရီေတြ အရည္ေပ်ာ္ေနတာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္၊ ေျခေထာက္ ေသးေသးေလးေတြနဲ႔ ဆင္ႀကီး ေတြမ်ိဳးလည္း မဟုတ္၊ နဂိုအရြယ္ ေသးငယ္ေပမယ့္ ပန္းခ်ီကားထဲမွာ ႀကီးမားၿပီး ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ပံုေဖာ္ တင္ျပမႈမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ရဲ႕ ပကတိ အေနအထားကို လွ်ပ္တစ္ျပက္ အတြင္း ေတြးျမင္ ထင္ဟပ္ျပတဲ့ ျမန္မာ့ ပန္းခ်ီေလာကရဲ႕ ပထမဦးဆံုးလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ ဆာရီရယ္လစ္ဇင္ (Surrealism) အႏုပညာ တင္ဆက္မႈပါပဲ။

● မင္းေဇာ္ေအာင္
ေလာကမ်က္၀န္း (Space Eyes) လို႔ ပန္းခ်ီကားထဲမွာေတာ့ အသားစား ငါးမန္းႀကီးက စပါးႀကီးေႁမြႀကီးကို လွမ္းၿမိဳ၊ စပါးႀကီးေႁမြႀကီးက အသာစား မိေက်ာင္းကို လွမ္းၿမိဳ၊ မိေက်ာင္းက က်ားႀကီးကို လွမ္းၿမိဳ၊ က်ားႀကီးက အနက္ေရာင္ ေျမေခြး ႏွစ္ေကာင္ကို ဖမ္းဆြဲကိုက္၀ါး၊ အနက္ေရာက္ ေျမေခြး ႏွစ္ေကာင္က ၀တ္လစ္စလစ္ မိန္းမပ်ိဳရဲ႕ ေျခေထာက္ တစ္ဖက္စီကို ကိုက္၀ါး၊ အားႏြဲ႔ေသဆံုးေနတဲ့ မိန္းမပ်ိဳေလးရဲ႕ ေခါင္းရင္းမွာက အရိုးေခါင္းပံု ထိုင္ခံုတခု၊ ထိုင္ခံုမွာ ထိုင္ေနတာက ေတာဘုရင္ ျခေသၤ့မင္း၊ ျခေသၤ့မင္းက စားပြဲအ၀ါေရာင္ေပၚရွိ ပန္းကန္ထဲက အသည္းအဆုတ္ ကလီစာေတြကို ေအးေအး လူလူ ထိုင္စားရင္း ေတာေကာင္ေတြ အသားစားေကာင္ေတြရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ကို အားရပါးက ရႈစားလို႔ေပါ့…၊ စားပြဲ အစြန္းမွာလည္း စားေသာက္ၿပီးတဲ့ အခါမွာ ေသာက္သံုးဖို႔ ေသြးခြက္ကိုလည္း အသားစား ငမန္းရဲ႕ ၀မ္းဗိုက္ကို ေဖာက္ကာ ပိုက္တန္းလန္းနဲ႔ ျဖည့္ဆည္းထားရဲ႕။
ပန္းခ်ီကားရဲ႕ ေနာက္ခံကလည္း အေျပာက်ယ္လွတဲ့ ေလာကရဲ႕ ေထာင့္တေနရာကေန လွ်ပ္တစ္ျပက္ ျမင္လိုက္ရတဲ့ မေရရာ မတည္ၿမဲ လြင့္ေမ်ာေနတဲ့ ျမင္ကြင္းမ်ိဳးကို ဖန္တီးတင္ျပထားပါတယ္။ ေရးဆြဲသူက ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ဖြား၊ မံုရြာသားပန္းခ်ီ မင္းေဇာ္ေအာင္ပါ။ သူ႔ရဲ႕ တျခားလက္ရာေတြကလည္း တကယ့္ကို အားရေက်နပ္စရာပါ။ အရာအားလံုး လြင့္ေမ်ာေနတဲ့ ၀န္းက်င္တခုထဲမွာ ႁပြတ္ၾကပ္ေနတဲ့ လူေတြ၊ တိုးေ၀ွ႔တြန္းတိုက္ေနတဲ့ လူေတြ၊ ဒီလူေတြ ကိုယ္တိုင္က ကုလားထိုင္တလံုးဆီ သြားေနၾကတာ ျဖစ္ၿပီး၊ သူတို႔ကိုယ္တိုင္လည္းပဲ ကုလားထိုင္ ျဖစ္သြားေနတဲ့ ပံုကို ေရးဆြဲတင္ျပထားပါတယ္။ သူတို႔ အေပၚ ျဖတ္သန္း က်ေရာက္ေနတဲ့ အလင္းေရာင္နဲ႔ ေနာက္ခံ တိမ္စိုင္တိမ္လိပ္ေတြက ခဏသာပါ လို႔ ေျပာဖို႔ မလိုေအာင္ အားျဖည့္ ေပးထား ဖန္တီးထားတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္က အမ်ိဳးသား ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အႏုပညာတကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္) က ပန္းခ်ီအဓိကနဲ႔ ေက်ာင္းဆင္းခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီမင္း ေဇာ္ေအာင္ ရဲ႕ တျခားလက္ရာေတြကလည္း ၾကည့္သူကို အေတြးပြားေစတဲ့ ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ျပတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြ ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
“ဟုတ္ အစ္ကို… က်ေနာ္ေလ… ေရးတာက ဘာမွ မၾကာဘူးဗ်။ ေတြးေနရတာက ၾကာတာ။ ကိုယ္ေတြးမိသလိုလည္း ၾကည့္သူေတြ မရမွာလည္း စိုးရိမ္မိတာေလ။ အရင္ကေတာ့ တစ္စံုတစ္ခုကို ေရးရင္ တူေအာင္ေရးဆြဲတယ္။ အခုေတာ့ တူေအာင္ေရးတာကို ပ်င္းသြားတယ္။ ေတြးစရာကို ရွာေရးတာပါ အစ္ကို” လို႔လည္း ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က In My Memorial တစ္ကိုယ္ေတာ္ ျပပြဲ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သူ အရပ္ မနိမ့္မျမင့္ လူငယ္ပန္းခ်ီဆရာ မင္းေဇာ္ေအာင္က ေျပာျပတယ္။

● ႐ႈိင္းကိုကို
ဒီျပပြဲမွာ အသက္အငယ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ဖြား၊ ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီး ေညာင္တုန္းၿမိဳ႕ဖြား ပန္းခ်ီရႈိင္းကိုကိုရဲ႕ လက္ရာ ေတြကလည္း တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာ ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ျပေနပါတယ္။ ေၾကး၀ါသတၱနံ႔ရေနတဲ့ အ၀ါေရာင္ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဦးေခါင္းထက္မွာ စိမ္းစိုေနတဲ့ သစ္ပင္ႀကီး တပင္ေပါက္လို႔…၊ အဲဒီလူရဲ႕ ညာဘက္လက္က သူ႔နားထင္ကို ေသနတ္နဲ႔ ထိုးခ်ိန္ လုပ္ႀကံေနသလိုမ်ိဳး၊ သူ႔ရဲ႕ ဘယ္ဘက္လက္ကေတာ့ သတိ အေနအထားနဲ႔၊ သူ႔လည္ပင္းမွာက အနီေရာင္လည္စည္းက လႈပ္ခတ္လို႔…။ သူ ဘာကို ဆိုလိုခ်င္တာပါလိမ့္။ ဦးေႏွာက္မွာ အေျခတည္ အျမစ္စြဲလာတဲ့ အေတြး အျမင္ စိတ္ကူးေတြက စိမ္းစိုေနတဲ့ သစ္ပင္တပင္ ျဖစ္ေပမယ့္ လူကိုယ္တိုင္က အရာရာ သတိဆြဲေနရတဲ့ အျဖစ္၊ ဒီ အျဖစ္ကို လက္မခံႏိုင္လြန္းတဲ့ အခ်ိန္တခုမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လုပ္ႀကံမိေလ မလား လို႔ ဆိုတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးကို ဆင့္ပြား ခံစားမိလိုက္ပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕ တျခား လက္ရာႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ Cubism ဆန္ဆန္ေရးဆြဲမႈနဲ႔ တျခားတခုကေတာ့ သူ႔စိတ္ကူး ဖန္တီးမႈနဲ႔ မလိုက္ဖက္ဘဲ သူေပးခ်င္တဲ့ မက္ေဆ့ဂ်္ကို မရတဲ့ အေၾကာင္း၊ ေရးဆြဲမႈကို အာရံုစိုက္ေနရေတာ့ ေပးခ်င္တဲ့ မက္ေဆ့ဂ်္ကို မေရာက္ဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း သူ႔ကို အႀကံျပဳလိုက္ပါတယ္။
Surealist တဦး ျဖစ္တဲ့ ပန္းခ်ီရဲမင္းရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြကေတာ့ လႈပ္ရွားမႈ မရွိဘဲ ၿငိမ္သက္ေနတာကို သတိျပဳမိတယ္။ ေသခ်ာၾကည့္မွ ပဋိစၥသမုပၸတ္ စက္၀ိုင္းနဲ႔ စက္ဘီးဂီယာခ်ိန္းေတြကို အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး Nude ပံုေတြရဲ႕ ဦးေခါင္းပိုင္းနဲ႔ တြဲစပ္တင္ျပထားတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြ ဆိုတာ ေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။ အလ်ဥ္မျပတ္ လည္ပတ္ေနတဲ့ ေလာကသံသရာ လည္ ပတ္မႈနဲ႔ အရိုင္းဆန္ဆန္ ရွင္းလင္းျမင္သာတဲ့ လူသား ျဖစ္တည္မႈကို ထင္ဟပ္ပံုေဖာ္ျပတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

● လူေမာ္ဟန္
အႏုပညာမ်ိဳးရိုးရွိသူ၊ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ဖြား ပန္းခ်ီလူေမာ္ဟန္ရဲ႕ တင္ျပမႈကလည္း တမ်ိဳးတဘာသာပါ။ ဖခင္ျဖစ္သူ ၀င္းေမာ္ဟန္၊ အဖိုးျဖစ္သူ ပန္းခ်ီ (ဦး) ေသာင္းဟန္ရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ပါ။ သူဖန္တီးထားတဲ့ Suicidal စီးရီး ပန္းခ်ီကားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူက- “ဟုတ္တယ္… အစ္ကို က်ေနာ္က ဆရာျမင့္သန္းရဲ႕ စာအုပ္ အမွာစာေလးကို ဖတ္ၿပီး စိတ္ကူးရသြားတာ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘယ္လို ေသဆံုးမယ္ ဆိုတာ လူမွာ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ ရွိေနမလား ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ေပါ့” လို႔ ေျပာျပတယ္။


ပန္းခ်ီလူေမာ္ဟန္ဟာ အခုႏွစ္မွာပဲ Night Memo လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ပန္းခ်ီျပပြဲကိုလည္း၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာဗႏၶဳလပန္းၿခံလမ္း အထက္ဘေလာက္မွာ ရွိတဲ့ Studio Square မွာ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
● စံမင္း
ျမန္မာ့ေမာ္ဒန္ေခတ္ဦးကာလရဲ႕ တတိယမ်ိဳးဆက္ ပန္းခ်ီဆရာ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ပန္းခ်ီစံမင္းရဲ႕ ဖန္တီးေရးဆြဲမႈကလည္း ယေန႔ေခတ္ၿပိဳင္ အေနအထားကို ဖြင့္ဆိုေနပါတယ္။ လူေနထူထပ္ ကားက်ပ္က်ပ္နဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမေတြ အေပၚမွာ ေန႔စဥ္ျမင္ေတြ႔ေနရတာက လမ္းျပ ယာဥ္ထိန္းရဲသားေတြပါ။ မီးပြိဳင့္မီး ပ်က္ေနခ်ိန္မွာဆို သူတို႔ဟာ စကားေျပာစက္ကိုဖြင့္၊ လူသြားလူလာနဲ႔ ကားတန္းရွည္ အနည္းအမ်ားကို ၾကည့္ကာ ၀ီစီကို တရႊီရြီမႈတ္ၿပီး လမ္းျပေပးေနၾကရတာက ျမင္ေနက် ျမင္ကြင္း။ ဒီျမင္ကြင္းကို ပန္းခ်ီစံမင္းက “ရပ္၊ ၾကည့္၊ သြား” ဆိုတဲ့ သေကၤတ ဆိုင္းဘုတ္ကုိ ယာဥ္ထန္းရဲရဲ႕ ဦးေခါင္းမွာ တပ္ေပးၿပီး ဖန္တီးလိုက္တယ္။ ယေန႔ေခတ္ ရန္ကုန္နဲ႔ ေခတ္ကာလကို လမ္းေပၚက ျမင္ကြင္းနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္တင္ျပမႈပါပဲ။

ပန္းခ်ီစံမင္းက Supernatural ျပပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မိတ္ဆက္ေပးရာမွာ - “ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆာရီယယ္လစ္ဇင္း အႏုပညာကို ဖန္တီးေရးဆြဲၾကရာတြင္ (၁) ေရဆြဲရန္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ျခင္း၊ (၂) အေတြးအေခၚပိုင္း အတြက္ အခ်ိန္ေပး စဥ္းစားရျခင္း၊ (၃) ၀ယ္ယူအားေပးမည့္သူ မရွိျခင္း၊ (၄) ယခင္ ျပပြဲစိစစ္ေရး ရွိစဥ္က ပန္းခ်ီကားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးျမန္းခံရသူမ်ားျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ေရးဆြဲသူ ေလ်ာ့နည္းခဲ့သည္” လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။
ဆာရီယယ္လစ္ဇင္းပန္းခ်ီ ဖန္တီးမႈကို ေလ့လာရင္ ဒီပန္းခ်ီ၀ါဒကို အင္ဒေရဘရက္တန္ (Andre Breton) က ျပင္သစ္ႏိုင္၊ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၁၉၂၃ စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ယေန႔တိုင္ ပံုသဏၭာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေရးဆြဲ ဖန္တီးေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္က ထင္ရွားတဲ့ ဆာရီရယ္လစ္စ္ ေတြကေတာ့ အမ်ိဳးသားထဲမွာ ဆိုရင္ ပန္းခ်ီ စံမင္း၊ ေအာင္ကို၊ ထြန္းေ၀ျမင့္၊ လွတိုး၊ တီးတိုတို႔ ျဖစ္ၿပီး၊ အမ်ိဳးသမီး ထဲမွာေတာ့ ပန္းခ်ီဆရာမ စႏၵီတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ပန္းခ်ီဆရာ တခ်ိဳ႕လည္း ရွိေနပါဦးမယ္။ လတ္တေလာ သတိရသေလာက္ တင္ျပလိုက္တာပါ။
● ျပပြဲၿခံဳငံုသံုးသပ္ခ်က္
က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာ ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာ (Contemporary Art) ပံုေဖာ္တင္ဆက္မႈ နည္းပါးေနသည့္ အေျခအေနတြင္ ပန္းခ်ီ ဆရာ ၅ ဦး၏ Supernatural ပန္းခ်ီျပပြဲဟာ မွတ္တိုင္တစ္ရပ္၊ လႈပ္ရွားမႈ တစ္ရပ္ အျဖစ္ ရွိေနမွာ ျဖစ္သလို ေနာက္ထပ္ တိုးထြက္ဖန္တီးလာမယ့္ အႏုပညာမ်ိဳးဆက္တို႔ကိုလည္း ဦးေဆာင္ေပး၊ ႏႈိးဆြျမွင့္တင္ေပးတဲ့ ျပပြဲတစ္ရပ္လို႔ သံုးသပ္ရပါ တယ္။
သို႔ေသာ္ - ပန္းခ်ီစံမင္း၏ မိတ္ဆက္မွာ “ယခုေခတ္ကာလတြင္ေတာ့ ဆာရီယယ္လစ္ဇင္း၀ါဒကို မိုက္မိုက္မဲမဲ ရူးသြတ္စြာျဖင့္ ေရာက္ရွိလာေသာ လူငယ္ အႏုပညာသမားမ်ားကို ပန္းခ်ီေလာကက လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ႀကိဳဆိုေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ သည္ တစ္ပြဲထိုး သမားလား၊ ေရရွည္ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္မည့္သူေတြလား ဆိုသည္ကိုေတာ့ အခ်ိန္ကသာ ဆံုးျဖတ္ေပး ပါလိမ့္မည္” လို႔ ေရးထားတဲ့ အတိုင္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း သံုးသပ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
Comments