“မတူတာကိုက ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ခံႏုိင္ရမယ့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္တယ္”
ၿဖိဳးသီဟခ်ိဳ/Myanmar Now
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၈
ဘာသာမတူသူ၊ အေသြးအေရာင္မတူသူမ်ားၾကား ယံုၾကည္၊ ခ်စ္ခင္မႈကို တိုးပြားေစေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေမတၱာအဖြဲ႔ကို စတင္ တည္ေထာင္သူမ်ားထဲတြင္ ဟာဂ်ီ ဦးေအးလြင္လည္း ပါဝင္သည္။
ရခိုင္ေဒသ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္တြင္လည္း အဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္သည့္ ဟာဂ်ီဦးေအးလြင္ႏွင့္ မၾကာေသးခင္က ေတြ႔ဆံုစဥ္ သူက ဘာသာေပါင္းစံုၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈ၊ မတူကဲြျပားမႈမ်ားအေၾကာင္း ေျပာျပထားသည္။
ေမး - အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈေတြ ေလ်ာ့က်သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ လူထုထဲမွာ မုန္းတီးမႈေတြ မရွိေတာ့တာလား၊ အသံုးခ်မယ့္သူေတြက သူတို႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္က အခ်ိန္မက်ေသးတာေၾကာင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကတာလား။
ေျဖ - ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္အရ ဒါကို အသံုးခ်ရာမွာ ထိေရာက္သင့္သေလာက္၊ ေမွ်ာ္လင့္သေလာက္ မထိေရာက္ဘဲ သူတို႔အေပၚမွာေတာင္ ျပန္ပတ္လာတဲ့ သေဘာရွိတာေၾကာင့္ ဒီႏုိင္ငံေရး ဗ်ဴဟာေလးကို ခဏေလး ေခါက္ထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက ေျဗာင္က်က် ထုတ္သံုးခဲ့တာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတာင္ ရံႈးသြားခဲ့တဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္သြားတယ္။ ျပည္သူေတြ ၾကားထဲမွာလည္း နားလည္ သေဘာ ေပါက္ၾကတဲ့သူေတြရွိတယ္။ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း အသံုးခ်မခံေတာ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရွိတယ္။ ဒီေတာ့ဒါက ေခတၱယာယီ ဒီဗ်ဴဟာကို သူတို႔ မသံုးေသးတာလို႔ ကြ်န္ေတာ္ ထင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အစိုးရေဟာင္းလက္ထက္ ကာလနဲ႔ အခု အစိုးရကာလ ႏွစ္ခုကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဘာသာေပါင္းစံု ညီညြတ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘယ္လို ကြာျခားခ်က္မ်ား ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က အစိုးရကလည္း စစ္တပ္က လူေဟာင္းေတြမ်ားတယ္၊ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ားကေရာ တပ္ကလူေတြ မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ လုပ္တာေတြက ဟန္ခ်က္ညီတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္ေတြမွာ ေဒသခံေတြက ေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ေဒသမွာ ရွိိတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြ ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေက်ေက်လည္လည္ ညွိႏိႈင္းၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ မရတာေတြကို နားလည္မႈနဲ႔ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဝတ္ျပဳမႈတို႔၊ ဥပုသ္ေစာင့္တာတို႔၊ ဘာသာေရး စာသင္တာတို႔ ဆိုတာက တရားဝင္ ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း သူ႔နားလည္မႈေလးနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္။
ခု ဒီအစိုးရ တက္လာတဲ့ အခါမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ လူႀကီးေတြကလည္း ဥပေဒအတုိင္းပဲလုပ္ ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သာသနိက အေဆာက္အဦဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာက လြဲရင္ က်န္တဲ့ဟာေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တရားဝင္ စာရြက္စာတမ္းတို႔ ဘာတို႔က သိပ္ၿပီး ရွိတာ မဟုတ္ဘူး။ ပိတ္ပင္ ဟန္႔တား တားဆီးမႈေတြ ခံေနရတာက ဥပေဒအတိုင္းလုပ္ ဆိုတာႀကီးေၾကာင့္၊ ဌာန ဆိုင္ရာနဲ႔ ဝန္ထမ္းေတြကလည္း အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ ေထြအုပ္နဲ႔ကလည္း သိပ္ၿပီး တူတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲေတာ့ လုပ္ရတဲ့ အခါမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့ အခါမွာ နားလည္မႈေတြ မရၾကတဲ့ အေပၚမွာ ဝတ္ျပဳ ကိုးကြယ္မႈေတြေရာ၊ ဘာသာေရး အခမ္းအနားေတြေရာ၊ သာသနာေရး စာသင္ေက်ာင္းေတြေရာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရထက္စာရင္ အမ်ားႀကီး ကန္႔သတ္မႈေတြ၊ ပိတ္ပင္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔လာခဲ့ရတယ္။ လူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ပ်က္ၾကတယ္။ အထင္လြဲၾကတယ္၊ အားငယ္မႈေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။
ေမး - ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ခရီးစဥ္ေတြမွာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ ဆရာေတာ္တခ်ဳိ႕နဲ႔အတူ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီဆရာေတာ္ေတြရဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံု အေပၚ ထားတဲ့ အျမင္ေတြကို ဘယ္လုိ သံုးသပ္ခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ - ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ ရြာမ ဆရာေတာ္ႀကီးကို သြားေတြ႔ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး ေႏြးေႏြးေထြးေထြးပဲ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာေတာင္ မထိုင္ခိုင္ပါဘူး။ တစ္ေျပးတည္း ထိုင္ခိုင္းတယ္။ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာလည္း ပရိပကၡမျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့ သေဘာ။ ကိုယ့္ သာသနာကိုယ္ ကာကြယ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ။ ရန္စကား၊ အမုန္းစကားေတြလည္း သိပ္မေျပာဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ကြ်န္ေတာ္ထုတ္ထားတဲ့ စာအုပ္ေတြေပါ့။ အစၥလမ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထင္လြဲ အျမင္မွား ျဖစ္ေနတာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ စာတမ္းေတြကို ဆရာေတာ္ေတြကို ေပးခဲ့ပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ လုပ္မယ့္ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး ပြဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဘာသာေပါင္းစံုကို ဖိတ္ဖို႔ရွိေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးကိုပါ ဖိတ္ခဲ့တယ္။ ဆရာေတာ္က က်မ္းမာေရးေၾကာင့္ မလိုက္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ ေဒါက္တာ ေသာဘာသနဲ႔ေဒါက္တာ ဓမၼပီယတို႔ ႏွစ္ပါး ပါလာခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာ ေျပာတဲ့ စကားေတြလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေတြပဲ ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဖိုရမ္ (ေဆြးေႏြးပဲြ) ေတြမွာ ေျပာတဲ့ စကားေတြနဲ႔ ကိုယ့္ ပရိတ္သတ္ အတြင္းကို ေရာက္သြားတဲ့ စကားေတြက မတူညီၾကဘူး။ ဘယ္ၾသဇာေၾကာင့္လဲေတာ့ မသိဘူး။ ဒီေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ပင္ရင္းစိတ္က ကိုယ့္ဘာသာ၊ သာသနာ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတယ္။ ကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ကေတာ့ ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္တဲ့ဟာေတြကို ရန္ျပဳဖို႔ ဆိုတဲ့ အျမင္ကသူတို႔ ဆီမွာ မရွိဘူးဗ်။ သို႔ေသာ္လည္း ဘယ္လိုလမ္းေၾကာင္းေတြက ေျပာင္းလဲ လာသလဲေပါ့။ ဥပမာ တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေတြမွာ လိုက္ၿပီး ဖ်က္ဆီးတာေတြမွာ မဘသရဲ႕တတိယလိုင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြက အထင္ကရ ပါေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီလို မတူညီခ်က္ေလးေတြေတာ့ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေမး - ဒါဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္လို႔ ရႏုိင္ပါသလဲ။
ေျဖ - ေသခ်ာတယ္ေလ၊ ဒါဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးကို အသံုးခ်တဲ့ လူေတြေပါ့။ အဲဒီအခါမွာ အသံုးခ် မခံတဲ့ သူေတြလည္း ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ အသံုးခ်မွန္းမသိဘဲနဲ႔ ပါသြားတဲ့ ကိစၥရပ္ေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ အစၥလာမ္ကို ဘံုရန္သူ အျဖစ္နဲ႔ ျမင္ေနတာ ရွိတယ္။ အစၥလာမ္ကို ရြံမုန္းတဲ့ စိတ္ကို ရိုက္သြင္းထားတာ ဦးေနဝင္း လက္ထက္ ကတည္းက ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီဥစၥာက ေျဗာင္သာ ဖြင့္မေျပာတာ၊ မသိစိတ္ထဲမွာ ရွိေနေတာ့တာ။ အခု ဒီမိုကရက္ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ဒီအေတြးအေခၚက ရွိေနတယ္။ စာနယ္ဇင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြမွာလည္း ဒီအေတြး အေခၚေတြ ရွိေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ ဝမ္းနည္းဖို႔ေကာင္းတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘာလုပ္ေနသလဲ ဆိုရင္ အဲဒီလို အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ အစၥလာမ္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ ခရစ္ယာန္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ သူတို႔ အျမင္ေတြ မွားေနတယ္၊ ဟိႏၵဴနဲ႔ပတ္သက္လို႔လဲ အျမင္ေတြ မွားေနတယ္။
ဘာသာတရား အသီးသီးမွာရွိတဲ့ လွပတဲ့ အလွတရားေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ လြဲမွားေသာ အျမင္ေတြကို ေျပေပ်ာက္ေအာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လုပ္ေနပါတယ္။
ေမး - ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတဲ့ အခ်ိ္န္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လထဲ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ လံႈ႕ေဆာ္မႈ တခ်ိဳ႕ ဆက္ရွိေနပါေသးတယ္။
ေျဖ - ဒီကိစၥကေတာ့ တည္ၿငိမ္မႈကို ပ်က္ျပားေအာင္လုပ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ လူတန္းစားကို အၾကပ္အတည္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး နည္းဗ်ဴဟာပဲေလ။ ဒါ ေဖာ္ျမဴလာ အတိုင္းလုပ္သြားတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ခုနက ကြ်န္ေတာ္ေျပာသလိုေပါ့ ဘာသာေရးကို အသံုးခ်ျခင္းက လံုးဝ ရပ္ဆိုင္းသြား မလားဆိုေတာ့ မရပ္ဆိုင္းေသးဘူး။ အခါအခြင့္ သင့္ရင္ သင့္သလို ဆက္ၿပီး သူတို႔ ဆက္ၿပီး သံုးေနဦးမွာပါပဲ။
ေမး - ျပည္သူေတြက ဒီလို အႏၱရာယ္ေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔ ဘာေတြလုပ္သင့္ပါသလဲ။
ေျဖ - မိႈင္းတိုက္ထားတဲ့ မႈိင္းထု ႀကီးက ေတာ္ေတာ္ေလးထူေနတယ္ဗ်။ ေနာက္တစ္ခုက တခ်ိဳ႕ဟာေတြက အေထာက္အထားလို႔ ဆိုတဲ့အခါမွာ မွန္သေယာင္ေယာင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ ပတ္ဝန္းက်င္ ႏုိင္ငံေတြဟာ တစ္ခ်ိန္က ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ခုေတာ့ အစၥလာမ္ ဘာသာက ဝါးမ်ဳိသြားၿပီေပါ့။ ရုတ္တရက္ ၾကည့္လိုက္ရင္၊ အေပၚယံေလး ၾကည့္လိုက္ရင္ ဟုတ္သေယာင္ေယာင္ေပါ့။ ေတာ္ရံု တန္ရံု ဆင္ျခင္တံုတရား ရွိတဲ့လူသည္ပင္လွ်င္ အဲလို နားေယာင္သြားတာရွိတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က Peace Education ဆိုတာ လုပ္ေနတယ္။ Peace Education ဆိုတာ ပဋိပကၡ မျဖစ္ဖို႔၊ ရန္မျဖစ္ဖို႔တင္ မကဘဲနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔မတူကြဲျပားမႈမ်ား အေပၚမွာ နားလည္ဖို႔။
မတူတာကိုက ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ခံႏုိင္ရမယ့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္တယ္။ သူ႔မွာ မတူပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္၊ မတူတာကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဘာသာ အေၾကာင္းေတြ ကိုယ္အရင္သိဖို႔ လိုတယ္။ ဒါမွ ကိုယ့္ဘာသာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ လာၿပီးေတာ့ ေသြးထိုး လံႈ႕ေဆာ္ရင္ အဲလို အလံႈ႔ေဆာ္မခံဘဲ ဒါဟာ တို႔ဘာသာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ ကိစၥပါလား၊ တို႔ ျမတ္ႏိုးတဲ့ ဘာသာကို ဒီလို ယုတ္ညံ့တဲ့ ေနရမွာ အသံုးမခံဘူး ဆိုၿပီး အတြင္း ခုခံအားနဲ႔ ရပ္တန္႔သြားေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္က ကိုယ့္ဘာသာ အေၾကာင္းကို ကိုယ္သိေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က မိရိုးဖလာေတြျဖစ္ေနတယ္။ အေဖ အစၥလာမ္ ျဖစ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္က အစၥလာမ္ျဖစ္ေနတာ။ ယံုၾကည္မႈ သဒၵါတရားကို အေမြလို ရထားတာ။ က်င့္သံုးမႈ မရွိသလို။ နားလည္သလားဆိုေတာ့လညး္ နားလည္မႈလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ဘာသာအေၾကာင္းကို ကိုယ္အရင္သိေအာင္လုပ္။ ၿပီးရင္ ကိုယ္နဲ႔ မတူတဲ့ လူေတြရဲ႕ စစ္မွန္ေသာ ခံယူခ်က္ကို သိေအာင္လုပ္။
တစ္ဆင့္ခံ အသိ အင္မတန္ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးေရႊေအာင္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာမွာ၊ လူဝတ္ေၾကာင္ေတြထဲမွာဆိုရင္ အင္မတန္ထင္ရွားတဲ့ ဆရာႀကီးပါ။ သူက အငွားအသိေတြက ဒုကၡေပးတယ္၊ ကိုယ္ပိုင္အသိရွိဖို႔လိုတယ္။ ဗုဒၶတရား ဘာလဲ ဆိုတာ ခရစ္ယာန္ေရးလို႔၊ မြတ္စလင္ေရးလို႔ မသိဘူးေလ၊ အဲဒါ အငွားအသိ ေခၚတာ။ ဗုဒၶရဲ႕ ႏုတ္ကပါတ္ေတာ္မွာ ဘာေတြပါသလဲ၊ ပိဋကတ္မွာ ဘာေတြပါသလဲ၊ ဝိနည္းမွာ ဘယ္လို ပါသလဲ၊ ဒါသိမွရမွာ။ အစၥလာမ္အေၾကာင္း သိခ်င္ရင္ ကုရ္အမ္မွာ ဘယ္လိုပါသလဲ။ တမန္ေတာ္ျမတ္ရဲ႕ ဘဝသက္တမ္းမွာ ဘယ္လို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့သလဲ။ ႀကိဳက္ရင္ ႀကိဳက္မယ္၊ မႀကိဳက္ရင္ မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အရွိတရားပဲေလ။ အဲ့ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘာသာမ်ားကို ေလ့လာဖို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ အခ်ိန္ယူမယ္။ ဒါ အင္မတန္ကို မိႈင္းက ျပင္းေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။
ေမး - တခ်ိဳ႕က မြတ္စလင္ ႏုိင္ငံႀကီးေတြကလာတဲ့ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈေတြ၊ ဓေလ့ ထံုတမ္းေတြကို ဘာသာေရး ယံုၾကည္ခ်က္တစ္ခု အေနနဲ႔ လက္ခံ က်င့္သံုးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ ညီညြတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသလား။
ေျဖ - အခ်က္ ၂ ခ်က္ ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘာသာတရားရယ္။ လူမ်ိဳးေဒသနဲ႔ဓေလ့ ထံုစမ္းေတြ ေရာေထြးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈမွာ ဘာသာတရား တစ္ခုသည္ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး၊ ႏုိင္ငံတႏုိ္င္ငံတစ္ခုအတြက္၊ ေခတ္တစ္ခု အတြက္မွ မဟုတ္ဘဲ။ အားလံုး အတြက္ လမ္းညြန္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္ႏုိင္ငံမွာေနေန ဘယ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒီတရားကို က်င့္သံုးနုိင္ရမယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ အဲဒီႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဘာသာတစ္ခုရဲ႕ သြင္သင္မႈကို ခြဲျမင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။
ကြ်န္ေတာ့ အေမ၊ ကြ်န္ေတာ္ မိန္းမ၊ ကြ်န္ေတာ့ သမီး အားလံုးက ျမန္မာလိုပဲ ဝတ္တာပဲ။ ဝတ္ျပဳတဲ့ အခါက်ေတာ့ လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ေခါင္းမွာ ေဆာင္းၿပီးေတာ့ ဝတ္ျပဳတယ္။ အေရးႀကီးဆံုးက အႏွစ္သာရက ကာအိေျႏၵထိန္းသိမ္းဖို႔ပဲ။ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္ကေနၿပီးေတာ့ သူ႔ကို ျမဴဆြယ္သလို ေသြးေဆာင္သလို မျဖစ္ေစရဘူး။ အဲဒါက သာသနာရဲ႕တားျမစ္ခ်က္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကာလ၊ ေဒသ ရာသီဥတု၊ သဘာဝ အေနအထားေတြ အရ ဒါေတြဟာ ေျပာင္းလဲ လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ပံုေသ ယူနီေဖာင္း တစ္ခုလုပ္ပစ္လိုက္တာ။ တကယ္ေတာ့ ယူနီေဖာင္း မရွိပါဘူး အစၥလာမ္္မွာ။
ေမး။ ။ ဒီလို ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈေတြေၾကာင့္ အထင္မွားစရာ ျဖစ္လာႏုိင္သလား။
ေျဖ။ ။ အထင္အျမင္လြဲစရာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ မွန္တယ္၊ မွားတယ္ဆိုတာထက္ သူ႔ရဲ႕လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ခြင့္။ ဟိုတုန္းက ကြ်န္တာ္တို႔ မၾကာခဏေျပာတယ္။ ျမန္မာ့ လူ႔ေဘာင္မွာေနရင္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အတိုင္းေန။ သူတို႔ အေနနဲ႔ကေတ့ာ ဒါကို ရိုးရိုးသားသားကို ဒီလို ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ။ မႈတ္ဆိတ္ေမႊးထားျခင္း၊ အက်ီၤရွည္ဝတ္ျခင္း၊ အုပ္ထုတ္ေဆာင္းျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ မ်က္ႏွားဖုံးျခင္းသည္ ဘာသာေရးရဲ႕က်င့္စဥ္လို႔ ယံုတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ဒါဟာ ဓေလ့ ထံုးစံလို႔ေျပာတယ္။ အျငင္းပြားမႈရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ သူ႔ရဲ႕ယံုၾကည္မႈ ခ်က္ကို မင္းတို႔ မယံုရဘူး၊ မင္းတို႔ စြန္႔လႊတ္ရမယ္လို႔ ေျပာျခင္းသည္ မတရားဘူးထင္လို႔ ကြ်န္ေတာ္သိပ္ မေျပာေတာ့ဘူး။ သူတို႔ မွားသည့္ တိုင္ေအာင္၊ မွားခြင့္ရွိသည္။ သူ႔ရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ။ မတူ ကြဲျပားမႈေလ။ သူမွန္ေနတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ ေထာက္ခံေနတာမဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ဒီလုိ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္။ မသမာသူမ်ား ေသြးခဲြေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အထင္အျမင္လြဲစရာ ကိစၥရပ္ေလးေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းမယ္။ မသမာသူေတြက ဒါဟာ တုိင္းတပါး ယဥ္ေက်းမႈ၊ တို႔ ယဥ္ေက်းမႈကို လႊမ္းမိုးဖို႔ လုပ္ေနၿပီ။ ဒီေကာင္ေတြ ႀကီးစိုးသြားရင္ ဒုကၡေရာက္မယ္ဆိုၿပီး ေသြးထိုးေတာ့မယ္။ ပရိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြ မွာ ဆင္ျခင္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာေပါ့ဗ်ာ … တစ္ေန႔ ငါးႀကိမ္း ဝတ္ျပဳရမယ္၊ အရက္ မေသာက္ရဘူး၊ သူမ်ားကို ဒုကၡမေပးရဘူး၊ သူမ်ားကိုသတ္တာ၊ ပစၥည္းခိုးျခင္းဟာ ဘယ္လို အေနအထား ဘယ္လို အေျခအေနေရာက္ေရာက္ အေပးအယူလုပ္လို႔ မရတဲ့ ကိစၥေတြ။
ဒါေပမယ့္ အေပးအယူ လုပ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥေတြ ရွိတယ္ေလ၊ ဦးထုတ္မေဆာင္းဘဲ ေနလို႔ရတယ္ေလ၊ မုတ္ဆိတ္မထားဘဲ ေနလို႔ရတယ္ေလ။ အဲလို ခြဲျခားၿပီး ျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ကိုယ့္လူေတြမွာလည္း အသိက မရွိဘူး၊ ဟိုဘက္မွာလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ တျဖည္းျဖည္း အခ်ိန္ယူၿပီး လုပ္ရမွာေပါ့ဗ်ာ။
ေမး။ ။ ဘာသာေရး မိႈင္းမတိုက္ခံရေအာင္ ဘယ္လိုမ်ား အခ်ိန္ယူၿပီး လုပ္သြားမလဲ။
ေျဖ။ ။ အယူမတူဘူး။ မတူရတဲ့ အေၾကာင္းက ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုတာကို တံတားထိုးၿပီး နားလည္ေပးတာ။ တံတိုင္းေတြ မေဆာက္ဘူး။ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ေလးကို ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ရိုက္သြင္းေပးဖို႔အတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ (ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာမွာ) အႀကံျပဳခဲ့တယ္။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အစၥလာမ္ကို၊ ခရစ္ယာန္ကို အထင္လြဲေနတာေတြ အမ်ားႀကီး ပေပ်ာက္သြားမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို မြတ္စလင္ေတြကလည္း ဗုဒၶဘာသာကို အထင္လြဲေနတာေတြ အမ်ားႀကီး ပေပ်ာက္သြားမယ္။ အဲဒီ ျပည္သူ႔နီတိမွာ ခြင့္လႊတ္၊ သည္းခံတဲ့ နည္းလည္မႈေပးတဲ့ ဟာေလးေတြကို ထည့္သင္ဖို႔။ ေက်ာင္းသားေတြတင္ မဟုတ္ဘူး၊ အရပ္သားေတြ၊ အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြ၊ ကာကြယ္ေရး ဝန္ထမ္းေတြကိုပါ အဲဒီ ကိုယ့္ဘာသာအေၾကာင္း ကိုယ္သိေအာင္လုပ္။ ကိုယ္ၾကည္ညိဳေလးစားရတဲ့ သူက ကိုယ့္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားမႈကို အျမတ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ အသံုးခ်သြားတာ ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ကာလာမသုတ္က ငါ့ဆရာ ေျပာလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါ့က်မ္းပါလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါေျပာရင္လည္း မယံုနဲ႔ ၊ ေရွးစကားလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါဘုရား ေျပာရင္ေတာင္ မယံုနဲ႔။ ဟုတ္မဟုတ္ ဆန္းစစ္။ ဝိဘစၥဝါဒ။ အဲဒါက အေရးအႀကီးဆံုးပဲ။ ကုရ္အမ္ကလည္း အဲဒါပဲ ေျပာတာ။ ။
ဘာသာေပါင္းစံုညီညြတ္ေရးကို အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု ၿငိမ္းခ်မ္းေမတၱာအဖြဲ႔မွ ဟာဂ်ီ ဦးေအးလြင္က ေျပာသည္။
ၿဖိဳးသီဟခ်ိဳ/Myanmar Now
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၈
ဘာသာမတူသူ၊ အေသြးအေရာင္မတူသူမ်ားၾကား ယံုၾကည္၊ ခ်စ္ခင္မႈကို တိုးပြားေစေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေမတၱာအဖြဲ႔ကို စတင္ တည္ေထာင္သူမ်ားထဲတြင္ ဟာဂ်ီ ဦးေအးလြင္လည္း ပါဝင္သည္။
ရခိုင္ေဒသ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္တြင္လည္း အဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္သည့္ ဟာဂ်ီဦးေအးလြင္ႏွင့္ မၾကာေသးခင္က ေတြ႔ဆံုစဥ္ သူက ဘာသာေပါင္းစံုၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈ၊ မတူကဲြျပားမႈမ်ားအေၾကာင္း ေျပာျပထားသည္။
ေမး - အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈေတြ ေလ်ာ့က်သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ လူထုထဲမွာ မုန္းတီးမႈေတြ မရွိေတာ့တာလား၊ အသံုးခ်မယ့္သူေတြက သူတို႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္က အခ်ိန္မက်ေသးတာေၾကာင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကတာလား။
ေျဖ - ႏုိင္ငံေရး ကစားကြက္အရ ဒါကို အသံုးခ်ရာမွာ ထိေရာက္သင့္သေလာက္၊ ေမွ်ာ္လင့္သေလာက္ မထိေရာက္ဘဲ သူတို႔အေပၚမွာေတာင္ ျပန္ပတ္လာတဲ့ သေဘာရွိတာေၾကာင့္ ဒီႏုိင္ငံေရး ဗ်ဴဟာေလးကို ခဏေလး ေခါက္ထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက ေျဗာင္က်က် ထုတ္သံုးခဲ့တာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတာင္ ရံႈးသြားခဲ့တဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္သြားတယ္။ ျပည္သူေတြ ၾကားထဲမွာလည္း နားလည္ သေဘာ ေပါက္ၾကတဲ့သူေတြရွိတယ္။ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း အသံုးခ်မခံေတာ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရွိတယ္။ ဒီေတာ့ဒါက ေခတၱယာယီ ဒီဗ်ဴဟာကို သူတို႔ မသံုးေသးတာလို႔ ကြ်န္ေတာ္ ထင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အစိုးရေဟာင္းလက္ထက္ ကာလနဲ႔ အခု အစိုးရကာလ ႏွစ္ခုကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဘာသာေပါင္းစံု ညီညြတ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘယ္လို ကြာျခားခ်က္မ်ား ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က အစိုးရကလည္း စစ္တပ္က လူေဟာင္းေတြမ်ားတယ္၊ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ားကေရာ တပ္ကလူေတြ မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ လုပ္တာေတြက ဟန္ခ်က္ညီတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္ေတြမွာ ေဒသခံေတြက ေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ေဒသမွာ ရွိိတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြ ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေက်ေက်လည္လည္ ညွိႏိႈင္းၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ မရတာေတြကို နားလည္မႈနဲ႔ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဝတ္ျပဳမႈတို႔၊ ဥပုသ္ေစာင့္တာတို႔၊ ဘာသာေရး စာသင္တာတို႔ ဆိုတာက တရားဝင္ ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း သူ႔နားလည္မႈေလးနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္။
ခု ဒီအစိုးရ တက္လာတဲ့ အခါမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ လူႀကီးေတြကလည္း ဥပေဒအတုိင္းပဲလုပ္ ဆိုတာလည္း ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သာသနိက အေဆာက္အဦဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာက လြဲရင္ က်န္တဲ့ဟာေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တရားဝင္ စာရြက္စာတမ္းတို႔ ဘာတို႔က သိပ္ၿပီး ရွိတာ မဟုတ္ဘူး။ ပိတ္ပင္ ဟန္႔တား တားဆီးမႈေတြ ခံေနရတာက ဥပေဒအတိုင္းလုပ္ ဆိုတာႀကီးေၾကာင့္၊ ဌာန ဆိုင္ရာနဲ႔ ဝန္ထမ္းေတြကလည္း အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ ေထြအုပ္နဲ႔ကလည္း သိပ္ၿပီး တူတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲေတာ့ လုပ္ရတဲ့ အခါမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့ အခါမွာ နားလည္မႈေတြ မရၾကတဲ့ အေပၚမွာ ဝတ္ျပဳ ကိုးကြယ္မႈေတြေရာ၊ ဘာသာေရး အခမ္းအနားေတြေရာ၊ သာသနာေရး စာသင္ေက်ာင္းေတြေရာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရထက္စာရင္ အမ်ားႀကီး ကန္႔သတ္မႈေတြ၊ ပိတ္ပင္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔လာခဲ့ရတယ္။ လူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ပ်က္ၾကတယ္။ အထင္လြဲၾကတယ္၊ အားငယ္မႈေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။
ေမး - ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ခရီးစဥ္ေတြမွာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ ဆရာေတာ္တခ်ဳိ႕နဲ႔အတူ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီဆရာေတာ္ေတြရဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံု အေပၚ ထားတဲ့ အျမင္ေတြကို ဘယ္လုိ သံုးသပ္ခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ - ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ ရြာမ ဆရာေတာ္ႀကီးကို သြားေတြ႔ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး ေႏြးေႏြးေထြးေထြးပဲ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာေတာင္ မထိုင္ခိုင္ပါဘူး။ တစ္ေျပးတည္း ထိုင္ခိုင္းတယ္။ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာလည္း ပရိပကၡမျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့ သေဘာ။ ကိုယ့္ သာသနာကိုယ္ ကာကြယ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ။ ရန္စကား၊ အမုန္းစကားေတြလည္း သိပ္မေျပာဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ကြ်န္ေတာ္ထုတ္ထားတဲ့ စာအုပ္ေတြေပါ့။ အစၥလမ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထင္လြဲ အျမင္မွား ျဖစ္ေနတာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ စာတမ္းေတြကို ဆရာေတာ္ေတြကို ေပးခဲ့ပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ လုပ္မယ့္ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး ပြဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဘာသာေပါင္းစံုကို ဖိတ္ဖို႔ရွိေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးကိုပါ ဖိတ္ခဲ့တယ္။ ဆရာေတာ္က က်မ္းမာေရးေၾကာင့္ မလိုက္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ ေဒါက္တာ ေသာဘာသနဲ႔ေဒါက္တာ ဓမၼပီယတို႔ ႏွစ္ပါး ပါလာခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာ ေျပာတဲ့ စကားေတြလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေတြပဲ ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဖိုရမ္ (ေဆြးေႏြးပဲြ) ေတြမွာ ေျပာတဲ့ စကားေတြနဲ႔ ကိုယ့္ ပရိတ္သတ္ အတြင္းကို ေရာက္သြားတဲ့ စကားေတြက မတူညီၾကဘူး။ ဘယ္ၾသဇာေၾကာင့္လဲေတာ့ မသိဘူး။ ဒီေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ပင္ရင္းစိတ္က ကိုယ့္ဘာသာ၊ သာသနာ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတယ္။ ကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ကေတာ့ ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္တဲ့ဟာေတြကို ရန္ျပဳဖို႔ ဆိုတဲ့ အျမင္ကသူတို႔ ဆီမွာ မရွိဘူးဗ်။ သို႔ေသာ္လည္း ဘယ္လိုလမ္းေၾကာင္းေတြက ေျပာင္းလဲ လာသလဲေပါ့။ ဥပမာ တမန္ေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားေတြမွာ လိုက္ၿပီး ဖ်က္ဆီးတာေတြမွာ မဘသရဲ႕တတိယလိုင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြက အထင္ကရ ပါေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီလို မတူညီခ်က္ေလးေတြေတာ့ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေမး - ဒါဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္လို႔ ရႏုိင္ပါသလဲ။
ေျဖ - ေသခ်ာတယ္ေလ၊ ဒါဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးကို အသံုးခ်တဲ့ လူေတြေပါ့။ အဲဒီအခါမွာ အသံုးခ် မခံတဲ့ သူေတြလည္း ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ အသံုးခ်မွန္းမသိဘဲနဲ႔ ပါသြားတဲ့ ကိစၥရပ္ေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ အစၥလာမ္ကို ဘံုရန္သူ အျဖစ္နဲ႔ ျမင္ေနတာ ရွိတယ္။ အစၥလာမ္ကို ရြံမုန္းတဲ့ စိတ္ကို ရိုက္သြင္းထားတာ ဦးေနဝင္း လက္ထက္ ကတည္းက ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီဥစၥာက ေျဗာင္သာ ဖြင့္မေျပာတာ၊ မသိစိတ္ထဲမွာ ရွိေနေတာ့တာ။ အခု ဒီမိုကရက္ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ဒီအေတြးအေခၚက ရွိေနတယ္။ စာနယ္ဇင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြမွာလည္း ဒီအေတြး အေခၚေတြ ရွိေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ ဝမ္းနည္းဖို႔ေကာင္းတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘာလုပ္ေနသလဲ ဆိုရင္ အဲဒီလို အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ အစၥလာမ္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ ခရစ္ယာန္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ သူတို႔ အျမင္ေတြ မွားေနတယ္၊ ဟိႏၵဴနဲ႔ပတ္သက္လို႔လဲ အျမင္ေတြ မွားေနတယ္။
ဘာသာတရား အသီးသီးမွာရွိတဲ့ လွပတဲ့ အလွတရားေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ လြဲမွားေသာ အျမင္ေတြကို ေျပေပ်ာက္ေအာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လုပ္ေနပါတယ္။
ေမး - ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတဲ့ အခ်ိ္န္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လထဲ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ လံႈ႕ေဆာ္မႈ တခ်ိဳ႕ ဆက္ရွိေနပါေသးတယ္။
ေျဖ - ဒီကိစၥကေတာ့ တည္ၿငိမ္မႈကို ပ်က္ျပားေအာင္လုပ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ လူတန္းစားကို အၾကပ္အတည္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး နည္းဗ်ဴဟာပဲေလ။ ဒါ ေဖာ္ျမဴလာ အတိုင္းလုပ္သြားတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ခုနက ကြ်န္ေတာ္ေျပာသလိုေပါ့ ဘာသာေရးကို အသံုးခ်ျခင္းက လံုးဝ ရပ္ဆိုင္းသြား မလားဆိုေတာ့ မရပ္ဆိုင္းေသးဘူး။ အခါအခြင့္ သင့္ရင္ သင့္သလို ဆက္ၿပီး သူတို႔ ဆက္ၿပီး သံုးေနဦးမွာပါပဲ။
ေမး - ျပည္သူေတြက ဒီလို အႏၱရာယ္ေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔ ဘာေတြလုပ္သင့္ပါသလဲ။
ေျဖ - မိႈင္းတိုက္ထားတဲ့ မႈိင္းထု ႀကီးက ေတာ္ေတာ္ေလးထူေနတယ္ဗ်။ ေနာက္တစ္ခုက တခ်ိဳ႕ဟာေတြက အေထာက္အထားလို႔ ဆိုတဲ့အခါမွာ မွန္သေယာင္ေယာင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ ပတ္ဝန္းက်င္ ႏုိင္ငံေတြဟာ တစ္ခ်ိန္က ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ခုေတာ့ အစၥလာမ္ ဘာသာက ဝါးမ်ဳိသြားၿပီေပါ့။ ရုတ္တရက္ ၾကည့္လိုက္ရင္၊ အေပၚယံေလး ၾကည့္လိုက္ရင္ ဟုတ္သေယာင္ေယာင္ေပါ့။ ေတာ္ရံု တန္ရံု ဆင္ျခင္တံုတရား ရွိတဲ့လူသည္ပင္လွ်င္ အဲလို နားေယာင္သြားတာရွိတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က Peace Education ဆိုတာ လုပ္ေနတယ္။ Peace Education ဆိုတာ ပဋိပကၡ မျဖစ္ဖို႔၊ ရန္မျဖစ္ဖို႔တင္ မကဘဲနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔မတူကြဲျပားမႈမ်ား အေပၚမွာ နားလည္ဖို႔။
မတူတာကိုက ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ခံႏုိင္ရမယ့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္တယ္။ သူ႔မွာ မတူပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္၊ မတူတာကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဘာသာ အေၾကာင္းေတြ ကိုယ္အရင္သိဖို႔ လိုတယ္။ ဒါမွ ကိုယ့္ဘာသာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ လာၿပီးေတာ့ ေသြးထိုး လံႈ႕ေဆာ္ရင္ အဲလို အလံႈ႔ေဆာ္မခံဘဲ ဒါဟာ တို႔ဘာသာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ ကိစၥပါလား၊ တို႔ ျမတ္ႏိုးတဲ့ ဘာသာကို ဒီလို ယုတ္ညံ့တဲ့ ေနရမွာ အသံုးမခံဘူး ဆိုၿပီး အတြင္း ခုခံအားနဲ႔ ရပ္တန္႔သြားေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္က ကိုယ့္ဘာသာ အေၾကာင္းကို ကိုယ္သိေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က မိရိုးဖလာေတြျဖစ္ေနတယ္။ အေဖ အစၥလာမ္ ျဖစ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္က အစၥလာမ္ျဖစ္ေနတာ။ ယံုၾကည္မႈ သဒၵါတရားကို အေမြလို ရထားတာ။ က်င့္သံုးမႈ မရွိသလို။ နားလည္သလားဆိုေတာ့လညး္ နားလည္မႈလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ဘာသာအေၾကာင္းကို ကိုယ္အရင္သိေအာင္လုပ္။ ၿပီးရင္ ကိုယ္နဲ႔ မတူတဲ့ လူေတြရဲ႕ စစ္မွန္ေသာ ခံယူခ်က္ကို သိေအာင္လုပ္။
တစ္ဆင့္ခံ အသိ အင္မတန္ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးေရႊေအာင္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာမွာ၊ လူဝတ္ေၾကာင္ေတြထဲမွာဆိုရင္ အင္မတန္ထင္ရွားတဲ့ ဆရာႀကီးပါ။ သူက အငွားအသိေတြက ဒုကၡေပးတယ္၊ ကိုယ္ပိုင္အသိရွိဖို႔လိုတယ္။ ဗုဒၶတရား ဘာလဲ ဆိုတာ ခရစ္ယာန္ေရးလို႔၊ မြတ္စလင္ေရးလို႔ မသိဘူးေလ၊ အဲဒါ အငွားအသိ ေခၚတာ။ ဗုဒၶရဲ႕ ႏုတ္ကပါတ္ေတာ္မွာ ဘာေတြပါသလဲ၊ ပိဋကတ္မွာ ဘာေတြပါသလဲ၊ ဝိနည္းမွာ ဘယ္လို ပါသလဲ၊ ဒါသိမွရမွာ။ အစၥလာမ္အေၾကာင္း သိခ်င္ရင္ ကုရ္အမ္မွာ ဘယ္လိုပါသလဲ။ တမန္ေတာ္ျမတ္ရဲ႕ ဘဝသက္တမ္းမွာ ဘယ္လို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့သလဲ။ ႀကိဳက္ရင္ ႀကိဳက္မယ္၊ မႀကိဳက္ရင္ မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အရွိတရားပဲေလ။ အဲ့ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘာသာမ်ားကို ေလ့လာဖို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ အခ်ိန္ယူမယ္။ ဒါ အင္မတန္ကို မိႈင္းက ျပင္းေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။
ေမး - တခ်ိဳ႕က မြတ္စလင္ ႏုိင္ငံႀကီးေတြကလာတဲ့ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈေတြ၊ ဓေလ့ ထံုတမ္းေတြကို ဘာသာေရး ယံုၾကည္ခ်က္တစ္ခု အေနနဲ႔ လက္ခံ က်င့္သံုးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ ညီညြတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသလား။
ေျဖ - အခ်က္ ၂ ခ်က္ ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘာသာတရားရယ္။ လူမ်ိဳးေဒသနဲ႔ဓေလ့ ထံုစမ္းေတြ ေရာေထြးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈမွာ ဘာသာတရား တစ္ခုသည္ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး၊ ႏုိင္ငံတႏုိ္င္ငံတစ္ခုအတြက္၊ ေခတ္တစ္ခု အတြက္မွ မဟုတ္ဘဲ။ အားလံုး အတြက္ လမ္းညြန္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္ႏုိင္ငံမွာေနေန ဘယ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒီတရားကို က်င့္သံုးနုိင္ရမယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ အဲဒီႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဘာသာတစ္ခုရဲ႕ သြင္သင္မႈကို ခြဲျမင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။
ကြ်န္ေတာ့ အေမ၊ ကြ်န္ေတာ္ မိန္းမ၊ ကြ်န္ေတာ့ သမီး အားလံုးက ျမန္မာလိုပဲ ဝတ္တာပဲ။ ဝတ္ျပဳတဲ့ အခါက်ေတာ့ လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ေခါင္းမွာ ေဆာင္းၿပီးေတာ့ ဝတ္ျပဳတယ္။ အေရးႀကီးဆံုးက အႏွစ္သာရက ကာအိေျႏၵထိန္းသိမ္းဖို႔ပဲ။ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္ကေနၿပီးေတာ့ သူ႔ကို ျမဴဆြယ္သလို ေသြးေဆာင္သလို မျဖစ္ေစရဘူး။ အဲဒါက သာသနာရဲ႕တားျမစ္ခ်က္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကာလ၊ ေဒသ ရာသီဥတု၊ သဘာဝ အေနအထားေတြ အရ ဒါေတြဟာ ေျပာင္းလဲ လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ပံုေသ ယူနီေဖာင္း တစ္ခုလုပ္ပစ္လိုက္တာ။ တကယ္ေတာ့ ယူနီေဖာင္း မရွိပါဘူး အစၥလာမ္္မွာ။
ေမး။ ။ ဒီလို ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈေတြေၾကာင့္ အထင္မွားစရာ ျဖစ္လာႏုိင္သလား။
ေျဖ။ ။ အထင္အျမင္လြဲစရာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ မွန္တယ္၊ မွားတယ္ဆိုတာထက္ သူ႔ရဲ႕လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ခြင့္။ ဟိုတုန္းက ကြ်န္တာ္တို႔ မၾကာခဏေျပာတယ္။ ျမန္မာ့ လူ႔ေဘာင္မွာေနရင္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အတိုင္းေန။ သူတို႔ အေနနဲ႔ကေတ့ာ ဒါကို ရိုးရိုးသားသားကို ဒီလို ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ။ မႈတ္ဆိတ္ေမႊးထားျခင္း၊ အက်ီၤရွည္ဝတ္ျခင္း၊ အုပ္ထုတ္ေဆာင္းျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ မ်က္ႏွားဖုံးျခင္းသည္ ဘာသာေရးရဲ႕က်င့္စဥ္လို႔ ယံုတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ဒါဟာ ဓေလ့ ထံုးစံလို႔ေျပာတယ္။ အျငင္းပြားမႈရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ သူ႔ရဲ႕ယံုၾကည္မႈ ခ်က္ကို မင္းတို႔ မယံုရဘူး၊ မင္းတို႔ စြန္႔လႊတ္ရမယ္လို႔ ေျပာျခင္းသည္ မတရားဘူးထင္လို႔ ကြ်န္ေတာ္သိပ္ မေျပာေတာ့ဘူး။ သူတို႔ မွားသည့္ တိုင္ေအာင္၊ မွားခြင့္ရွိသည္။ သူ႔ရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ။ မတူ ကြဲျပားမႈေလ။ သူမွန္ေနတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ ေထာက္ခံေနတာမဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ဒီလုိ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္။ မသမာသူမ်ား ေသြးခဲြေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အထင္အျမင္လြဲစရာ ကိစၥရပ္ေလးေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းမယ္။ မသမာသူေတြက ဒါဟာ တုိင္းတပါး ယဥ္ေက်းမႈ၊ တို႔ ယဥ္ေက်းမႈကို လႊမ္းမိုးဖို႔ လုပ္ေနၿပီ။ ဒီေကာင္ေတြ ႀကီးစိုးသြားရင္ ဒုကၡေရာက္မယ္ဆိုၿပီး ေသြးထိုးေတာ့မယ္။ ပရိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြ မွာ ဆင္ျခင္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာေပါ့ဗ်ာ … တစ္ေန႔ ငါးႀကိမ္း ဝတ္ျပဳရမယ္၊ အရက္ မေသာက္ရဘူး၊ သူမ်ားကို ဒုကၡမေပးရဘူး၊ သူမ်ားကိုသတ္တာ၊ ပစၥည္းခိုးျခင္းဟာ ဘယ္လို အေနအထား ဘယ္လို အေျခအေနေရာက္ေရာက္ အေပးအယူလုပ္လို႔ မရတဲ့ ကိစၥေတြ။
ဒါေပမယ့္ အေပးအယူ လုပ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥေတြ ရွိတယ္ေလ၊ ဦးထုတ္မေဆာင္းဘဲ ေနလို႔ရတယ္ေလ၊ မုတ္ဆိတ္မထားဘဲ ေနလို႔ရတယ္ေလ။ အဲလို ခြဲျခားၿပီး ျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ကိုယ့္လူေတြမွာလည္း အသိက မရွိဘူး၊ ဟိုဘက္မွာလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ တျဖည္းျဖည္း အခ်ိန္ယူၿပီး လုပ္ရမွာေပါ့ဗ်ာ။
ေမး။ ။ ဘာသာေရး မိႈင္းမတိုက္ခံရေအာင္ ဘယ္လိုမ်ား အခ်ိန္ယူၿပီး လုပ္သြားမလဲ။
ေျဖ။ ။ အယူမတူဘူး။ မတူရတဲ့ အေၾကာင္းက ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုတာကို တံတားထိုးၿပီး နားလည္ေပးတာ။ တံတိုင္းေတြ မေဆာက္ဘူး။ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ေလးကို ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ရိုက္သြင္းေပးဖို႔အတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ (ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာမွာ) အႀကံျပဳခဲ့တယ္။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အစၥလာမ္ကို၊ ခရစ္ယာန္ကို အထင္လြဲေနတာေတြ အမ်ားႀကီး ပေပ်ာက္သြားမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို မြတ္စလင္ေတြကလည္း ဗုဒၶဘာသာကို အထင္လြဲေနတာေတြ အမ်ားႀကီး ပေပ်ာက္သြားမယ္။ အဲဒီ ျပည္သူ႔နီတိမွာ ခြင့္လႊတ္၊ သည္းခံတဲ့ နည္းလည္မႈေပးတဲ့ ဟာေလးေတြကို ထည့္သင္ဖို႔။ ေက်ာင္းသားေတြတင္ မဟုတ္ဘူး၊ အရပ္သားေတြ၊ အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြ၊ ကာကြယ္ေရး ဝန္ထမ္းေတြကိုပါ အဲဒီ ကိုယ့္ဘာသာအေၾကာင္း ကိုယ္သိေအာင္လုပ္။ ကိုယ္ၾကည္ညိဳေလးစားရတဲ့ သူက ကိုယ့္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားမႈကို အျမတ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ အသံုးခ်သြားတာ ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ကာလာမသုတ္က ငါ့ဆရာ ေျပာလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါ့က်မ္းပါလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါေျပာရင္လည္း မယံုနဲ႔ ၊ ေရွးစကားလည္း မယံုနဲ႔၊ ငါဘုရား ေျပာရင္ေတာင္ မယံုနဲ႔။ ဟုတ္မဟုတ္ ဆန္းစစ္။ ဝိဘစၥဝါဒ။ အဲဒါက အေရးအႀကီးဆံုးပဲ။ ကုရ္အမ္ကလည္း အဲဒါပဲ ေျပာတာ။ ။
Comments