စမ္းစမ္းတင္ - ဂ်ပန္စားတဲ့ ေ၀လငါး၊ အဖမ္းမ်ားတဲ့ ဗမာ့ပင္လယ္ငါး

စမ္းစမ္းတင္ - ဂ်ပန္စားတဲ့ ေ၀လငါး၊ အဖမ္းမ်ားတဲ့ ဗမာ့ပင္လယ္ငါး
(မိုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၄၊ ၂၀၁၉
(သူ႔ေဖ့စ္ဘြတ္က ယူပါတယ္)

၂၁ ရာစုမွာ အေမရိကန္ေတြဟာ ဖွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးလာတယ္လို႕ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕က ၂၀၁၈ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ေၾကညာပါတယ္။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသား တေယာက္ဟာ ဖွ်မ္းမွ် ၅ ေပ ၉ လက္မရွိျပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က ၁၉၈ ေပါင္၊ အမ်ိဳသမီးတေယာက္ ဖွ်မ္းမွ် အရပ္က ၅ ေပ ၄ လက္မနဲ႕ အေလးခ်ိန္ ၁၇၁ ေပါင္ ရွိပါသတဲ့၊ ဒီ ရာစုႏွစ္ အစတုန္းက အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ဖွ်မ္းမွ် ကိုယ္အေလးခ်ိန္က ၁၈၉ .၁ ေပါင္နဲ႕ အမ်ိဳးသမီးက ၁၆၃. ၆ ေပါင္ ရွိတာနဲ႕ ႏွိဴင္းယွဥ္ျပတာပါ။ ဒါဟာ ၀ျဖိဳး တဲ့ ဘက္လုလာျပီ၊ ၀ လာရင္ ထံုးစံအတိုင္း ႏွလံုး၊ ေသြးခ်ိဳ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးျဖစ္မယ္၊ ေကာ္လက္စထေရာမ်ားလာမယ္၊ က်န္းမာေရး ထိခိုက္မယ္ေပါ့၊ ဒိအတြက္ အနီေရာင္မ်ားတဲ့ အမဲသား၊ ၀က္သားေရွာင္၊ ငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ၊ သစ္သီး၀လံ မ်ားမ်ားစား… ဒါနဲ႕ ကမၻာမွာ ငါးအစားမ်ားတဲ့ ဂ်ပန္နိုင္ငံနဲ႕ ျမန္မာ့ပင္လယ္ျပင္က ပင္လယ္ငါးဘက္ စိတ္က ေရာက္သြားေရာ။ ဂ်ပန္ေတြဟာ ငါးစားတဲ့အတြက္ ေကာ္လက္စထေရာနည္း၊ ႏွလံုးေသြးတိုး အျဖစ္မမ်ား၊ ဒိထက္ စိတ္၀င္စားစရာက ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြ ဥာဏ္ေကာင္းၾကတယ္တဲ့၊ ဘာေၾကာင့္ ဥာဏ္ေကာင္းၾကသလဲဆိုတာ သုေတသနလုပ္ေတာ့ ငါးစားၾကလို႕ဆိုပဲ။

ငပုေတြကိုေမာ္ၾကည့္ရျပီ
ဂ်ပန္နိုင္ငံဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္မွာ ကုန္းေကာက္စရာမရွိေအာင္ ရွံဴးခဲ့ေပမဲ့ ျပာပံုကေန ရွင္သန္ ထပ်ံသန္းနိုင္တဲ့ ဖီးနစ္ငွက္လို ကမၻာ့ထိပ္တန္းတနိုင္ငံအျဖစ္ ထြန္းသစ္ေနတာ အားလံုးအသိ၊ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရးေခတ္တုန္းက ဗမာေတြက ငပု လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးႏွဴန္းခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ေတြဟာ ခုဆိ္ု အရပ္တင္မက နိုင္ငံတိုးတက္ၾကီးပြားတာကိုပါ ေမာ္ၾကည့္ရမယ့္ အေနအထား၊ ဂ်ပန္နိုင္ငံ ဒီလို ၾကီးပြားတိုးတက္ ခ်မ္းသာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ လံု႕လ စိုက္ထုတ္တာေတြ ၊ မေလွ်ာ့တဲ့ ဇြဲနဲ႔ က်ားအုပ္က်ားခဲ ၾကိဳးစားတာေတြအျပင္ အစားအေသာက္ပံုစံပါ ေျပာင္း က်န္းမာေရးနဲ႕ ညီညြတ္တဲ့ အာဟာရ ရတဲ့အတြက္ပါတဲ့။

တသီးတျခားေပမဲ့ အျမင္မက်ဥ္း
လူတေယာက္ဟာ ဘယ္ေနရာ ဘယ္နိုင္ငံမွာေနေန ကမၻာမွာ ဂ်ပန္နို္င္ငံဟာ စိတ္၀င္စားစရာ တနိုင္ငံျဖစ္တယ္လို႕လည္း ဆိုစမွတ္ရွိေနျပန္တာ။ ဂ်ပန္နိုင္ငံလို ပင္လယ္ ပတ္လည္၀ိုင္းေနတဲ့ေနရာမွာ တသီးတျခားေနထိုင္ရရင္ ကမၻာနဲ႔ ဆက္ဆံရ ခက္မယ္လို႕ ထင္စရာ၊ ဒါေပမဲ့ ျဗိတိန္လို၊ စင္ကာပူလို ဂ်ပန္လိုနိုင္ငံေတြဟာ ကၽြန္းနိုင္ငံေတြ ျဖစ္ေပမဲ့ တသီးတျခား ရွိေနတဲ့ နိုင္ငံေတြလည္းမဟုတ္။ အျမင္အေတြး ဆင္ျခင္တံုတရားေတြ၊ ပညာတတ္ေျမာက္တာေတြနဲ႕လည္း ဆိုင္ေနျပန္၊ ေနာက္… အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ နိုင္ငံေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး၊ ဂ်ပန္ပထ၀ီ၀င္အေနအထားမ်ိဳး မဟုတ္တဲ့ ဥေရာပတိုက္ ရာသီဥတုနဲ႔ ေျမမ်က္ႏွာျပင္အေနအထားဟာ ေဆာင္းသီးႏွံနဲ႔ ဂ်ံဳစိုက္ပ်ိဳးနိုင္ျပီး ျမင္း၊ ႏြားစတဲ့ တိရစၦာန္ေမြးျမဴဖို႕ သင့္တာမို႕ နယ္ေျမေတြ ခ်ဲ႕ထြင္ဖို႕လိုတာနဲ႔ ဥေရာပ တိုက္သားေတြ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ရင္း ခ်ဲ႕ထြင္ရင္း ျမန္မာနိုင္ငံပါ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့ဖူးေလတာ။

ဂ်ပန္နိုင္ငံ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အေနအထားကေတာ့ ငါးဖမ္း၊ စပါးစိုက္နိုင္တာမို႕ သူ႕ေျမ သူ႔ေနရာမွာတင္ အလုပ္ျဖစ္ေပမဲ့ အေၾကာင္းမသင့္ဘဲ ဖက္ဆစ္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ အဏုျမဴဗံုးဒဏ္သင့္ စစ္ရွံဴးရတဲ့ နိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ရ၊ နိုင္ငံျပာပံုက်သြားခဲ့ေပမဲ့ ညီညီညြတ္ညြတ္ၾကိဳးစားတဲ့ အခါ ကမၻာ့ ဦးေဆာင္တနိုင္ငံ ျဖစ္လာတာကလည္း အမွန္၊

ၾကိဳးစားၾကပံု
ဂ်ပန္လူမ်ိဳးထက္၀က္ေက်ာ္ဟာ တပတ္ကို ၉ နာရီပိုအလုပ္လုပ္တာ၊ အားလပ္ရက္ခြင့္မယူတာေတြဟာ အလုပ္ၾကိဳးစားတဲ့ သေဘာေဆာင္ေပမဲ့ တန္ေဆးလြန္ေဘးဆိုတဲ့အတိုင္း အလုပ္ဖိစီးတဲ့ဒဏ္နဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ေသဆံုးတဲ့အျဖစ္ေတြလည္း၊ စိတ္ဖိစီးဒဏ္မခံနိုင္ဘဲ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အဆံုးစီရင္မိတာေတြလည္းရွိ၊ ဒါကေတာ့ နမူနာ မေကာင္းလွ၊ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဒီလို အလုပ္ၾကိဳးစားတဲ့အျပင္ ကမၻာမွာ ဥာဏ္ရည္အေကာင္းဆံုး လူသားေတြလို႕ သတ္မွတ္ခံထားရျပီး ဥာဏ္ေကာင္းရတဲ့ အေၾကာင္းကို သုေတသနလုပ္တဲ့အခါ ေစာေစာက ေရးထားတဲ့အတိုင္း ငါး စားတဲ့အတြက္ ဥာဏ္ရည္ထက္ျမက္ၾကတယ္ဆိုတဲ့ အေျဖေတြ႕ရ တာပါပဲ။ ငါးစားတဲ့အတြက္ ဥာဏ္ရည္ေရာ ကိုယ္ခႏၶာပါ ဖြံ႕ျဖိဳးတယ္လို႕လည္း ေျပာေလတာ။

ေခတ္မီသူတိုင္း ပင္လယ္ငါးစား
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ကတည္းက ေျပာေနတဲ့ ေခတ္မီသူတိုင္း ပင္လယ္ ငါးစားၾကသည္ ဆိုတဲ့အတိုင္း ကမၻာမွာ အရင္ကထက္ ပင္လယ္ ငါး ပိုလို႕ အစားမ်ားလာ ပါတယ္။ သားစားသတၱ၀ါ ေမြးျမဴတဲ့ ဥေရာပတိုက္သားေတြဟာ ေပါေပါမ်ားမ်ားရတဲ့ ငါး စားလာလိုက္တာ ၁၅၀၀ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္မွာ ငါးအေတာ္ရွားလာပါေရာ။ ပင္လယ္ရွိ္ေနသေရြ႕ ငါးရွိေနမွာပဲ အေတြးနဲ႔ ဖမ္းရင္းဖမ္းရင္း အဲဒိအေတြး မွား မွန္းသိလာေပမဲ့ ပင္လယ္ငါးေတြ ဖမ္းျမဲဖမ္းေနတာပါပဲ။ အဲဒီလို ငါးအလြန္အကၽြံဖမ္းတာေတြ၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္တာေတြ၊ ပင္လယ္ေရ ေႏြးလာတာေတြ၊ ပင္လယ္ေရ ညစ္ညမ္းတာေတြနဲ႔ သမုဒၵရာေရးရာ စီမံခန္႕ခြဲမွဳ ညံ့ဖ်င္းလာတာေတြ အျပင္ လူေတြက ငါး အလြန္အမင္းဖမ္းဆီးလာတာေတြ ေၾကာင့္ ကမၻာ့ ပင္လယ္ငါးေတြ အကုန္ျမန္လာပါတယ္။ ဒီထဲ ျမန္မာနိုင္ငံလည္း မလြတ္။

ျမန္မာ့ပင္လယ္ျပင္ ျမန္မာ့ကမ္းရိုးတန္းဟာ ကီလိုမီတာ ၂၄၀၀ ေလာက္ရွိျပီး ေျမာက္က ေတာင္တန္းေနတဲ့ကေန အဓိကကမ္းရိုးတန္းေတြ ရွိပါတယ္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းဟာ နတ္ျမစ္၀ကေန ေမာ္တင္အငူထိ ကီလို မီတာ ၇၄၀၊ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသဟာ ေမာ္တင္အငူ ကေန မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ထိ ကီလိုမီတာ ၄၆၀၊ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ကေန ပတ္ခ်န္ျမစ္၀ထိ ကီလိုမီတာ ၁၂၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္းပဲ တေျဖာင့္တည္းရွိတဲ့ တခုတည္းေသာ ကမ္းရိုးတန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကမ္းရိုးတန္းေတြမွာ ငါးဖမ္းေနတာေတြက တရား၀င္ေရာ တရားမ၀င္ေရာ၊ ဘယ္သူမွလည္း ပိုင္ပိုင္ႏိုင္နိင္မတားႏိုင္၊ ကမ္းေဝးလိုင္စင္သမားက ကမ္းနီးမွာ ဝင္ဖမ္းရင္ဖမ္း။ ပင္လယ္ျပင္က်ယ္ကို စည္း႐ိုးကကာလို႕လည္းမရ၊ ဥပေဒကလည္း မတင္းက်ပ္နိုင္၊ ျဖစ္ခ်င္တိုင္းျဖစ္ေနလို႕ပဲ ေျပာရမလိုလို၊

ဗမာေတြနဲ႕ ပင္လယ္
လူဦးေရ ၅၃ သန္းရွိတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ငါးလုပ္ငန္းက႑မွာ ကမၻာ့ ကိုးနိုင္ငံေျမာက္ ျဖစ္ရံုမက ေနမွဳထိုင္မွဳနဲ႔ ရိကၡာအတြက္ နိုင္ငံ့ လူဦးေရထက္၀က္ဟာ ကမ္းရိုးတန္းေတြမွာ ေနထို္င္ၾကတယ္လို႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ National Geographic မဂၢဇင္းက ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာ့ကမ္းရိုးတန္းက ငါးပမာဏဟာ ရာခိုင္ႏွဴန္း ၈၀ က ၉၀ ထိ က်ဆင္းသြားတယ္တဲ့ေလ။ သိပၸံနည္းက် စစ္တမ္းေကာက္ယူထားတာကို National Geographic က ေဖာ္ျပတာျဖစ္ျပီး အ႑၀ါေဗဒ ပညာရွင္လည္းမဟုတ္၊ သုေတသီလည္း မဟုတ္ေပမဲ့ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေဒသ ကိုယ့္ပင္လယ္ အေၾကာင္း ေနာေၾကေနေအာင္သိတဲ့ ကမ္းရိုးတန္းမွာေနတဲ့လူေတြကေတာ့ ငါးေတြရွားသြားတာ သိသိသာသာ လက္ေတြ႕ၾကံဳေနရတာပါ။

ပင္လယ္ကမ္းေျခေတြထဲ ဗမာျပည္မွာ ပထမဆံုး လူသိမ်ားလာတာက ရခိုင္ျပည္နယ္က ငပလီနဲ႔ တနသၤာရီကမ္း႐ိုးတန္းက ေမာင္းမကန္၊

အရင္ကေတာ့ ေလယာဥ္နဲ႕ ေဝဟင္ကမွ ေရာက္ႏိုင္ေပမဲ့ ႐ိုးမကိုေက်ာ္ ကားလမ္းကလည္း သြားလာေနရာက ေတာင္ကုတ္ကတဆင့္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚကေန ဂြၿမိဳ႕ ျဖတ္သြားလာႏိုင္ေတာ့ ငပလီဟာ ကမၻာလွည့္ေတြအျပင္ ျပည္တြင္း ခရီးသြားေတြပါ အလာမ်ားလာတာမို႔ ဟိုတယ္ေတြေပါမ်ားလာ ဧည့္သည္ေတြ အလာမ်ားလာတာေၾကာင့္လည္း ေခတ္မီသူတိုင္း ပင္လယ္ငါးစားၾကသည္လို႕လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္၀က္ကလို စည္းရံုးစရာ မလိုဘဲ အစားမ်ားလာတာမို႕ ပင္လယ္စာထြက္တဲ့ေနရာမွာတင္ ပင္လယ္ငါးက ဟိုတုန္းကလို အလွ်ံပယ္မရေတာ့နိုင္။

ငါးလတ္လတ္ဆတ္ဆတ္က ဟိုတုန္းကလို အလွ်ံပယ္မရနိုင္ဘဲ ငါးေျခာက္ေတြက အရင္ကလို သမားရိုးက်နည္းအစား ဓာတုေဆး အကူနဲ႔ မသံုးသင့္လည္း သံုးေနသံေတြၾကား ငပလီမွာေတာ့ ပင္လယ္စာ ငပိကိုေတာ့ ရိုးရာမပ်က္ထိန္းထားနိုင္တဲ့ ေကာင္းသတင္းေတာ့ ရွိျပန္၊ ပင္လယ္ကရတဲ့ မွ်င္နဲ႔ လုပ္မွ ရတဲ့ အဲဒိ သံတြဲ-ငပလီ ငပိေတာင္ အေတာ္ရွားသြားျပီလို႕ေတာင္ ေျပာေနၾကျပန္။

ဂ်ပန္နဲ႕ေ၀လငါး 

ဂ်ပန္ကေတာ့ ေ၀လငါးဖမ္းတဲ့ေနရာမွာ ဖက္ဆစ္ေခတ္က ငပုေတြပံုစံမ်ိဳး အင္မတန္ရက္စက္ေလတာ၊ ေ၀လငါးေတြ စီးပြားျဖစ္မဖမ္းရလို႕ ကမၻာက သတ္မွတ္လည္း၊ ကမၻာကဂ်ပန္ကို ေ၀ဖန္သံေတြ ညံေနလည္း ဖမ္းျမဲဖမ္းေနရာက ကမၻာကတင္းတဲ့ ဒဏ္ကို တင္းမခံနိုင္ဘဲ နားေရးပါးေအး နိုင္ငံတကာ ေ၀လငါးေကာ္မရွင္ International Whaling Commission ကပါနုတ္ထြက္၊ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ သိပၸံကိစၥကလြဲ ေ၀လငါးမသတ္ေတာ့ဘူးဆိုပဲ။

ဖမ္းတာေတာင္ သူနိုင္ငံပိုင္နက္မွာပဲ ဖမ္းမွာတဲ့။ ဖမ္းေတာ့ မဖမ္းေတာ့ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ဒီအေၾကာင္းဟိုအေၾကာင္းေတြနဲ႕ ဖမ္းေတာ့လည္းဖမ္းမယ္ဆိုတဲ့ ပံုမ်ိဳးမို႕ တခ်ိဳ႕နိုင္ငံေတြက အားမရ။

ဂ်ပန္ေတြဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္မွာအရွံဴးၾကီးရံွဴးခဲ့ရတာ ျပာပံုက ရုန္းထနို္င္ေပမဲ့ ေ၀လငါးနဲ႔ ပင္လယ္ငါးေတြ တဖန္ရွင္သန္ျဖစ္ထြန္းနိုင္ေအာင္ လုပ္နိုင္-မလုပ္နိုင္ မသိနိုင္ေပမဲ့ ပင္လယ္ငါးနဲ႔ ေ၀လငါးအလြန္အကၽြံဖမ္းတဲ့ နိုင္ငံအေနနဲ႔ေတာ့ ေ၀ဖန္ခံရတဲ့ နိုင္ငံက လြတ္ေလမယ္မထင္။