ကုိသန္းလြင္ ● ေရနံေစ်း

ကုိသန္းလြင္ ● ေရနံေစ်း
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၃၁၊ ၂ဝ၁၈

(၁)
အီရန္ႏိုင္ငံနွင့္ ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ အေအးပိုေသာ ရာသီဥတု၊ တစ္ႏွစ္စာအတြက္ေရနၤ ထုတ္လုပ္ေရး ေလွ်ာ့ခ်မႈ စသည္ျဖင့္ ေရနံေစ်းတက္စရာအေၾကာင္းမ်ားမွာ မ်ားျပားလွပါသည္။ (Brent Crude) သည္ ယမန္ႏွစ္ ဂြၽန္လမွ စတင္၍ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ် ေစ်းတက္ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ဘရင့္ခ႐ုဒ္ဆိုသည္မွာ အဂၤလိပ္ကြၽန္းဆြယ္ အနီးေျမာက္ပိုင္း ပင္လယ္ (Norse Sea) မွ ထြက္ေသာေပါ့ပါးေသာ (Light density) ႏွင့္ (Sweet) ဆာလဖာပါဝင္မႈနည္းပါးေသာဆီကို ဆိုသည္။ လြန္ခဲ့ေသာရက္အနည္းငယ္က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇ဝ အမွတ္ကို ခဏကေလးေက်ာ္ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ၾကိမ္မွ် ရွိသြားျပီျဖစ္ သည္။ ၂ဝ၁၄ ဒီဇင္ဘာလမွစတင္၍ ၇ဝ မွတ္သို႔ေရာက္ခဲ့သည္မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္သည္။

ကာလတာရွည္ ေရနံေစ်းက်မႈေၾကာင့္ သိုေလွာင္ထားခဲ့ေသာ ေရနံပမာဏမွာ ေလ်ာ့နည္းခဲ့ၿပီး၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေသာ တကမာၻလံုးစီးပြားေရးက ေတာင္းဆိုသျဖင့္ ေစ်းမွာမတည္ၿငိမ္၊ ေရနံႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး နိမိတ္ဖတ္သူမ်ားက ေရနံေစ်းသည္ တျဖည္းျဖည္း တက္လာရမည္ဟု ဆိုေနၾကသည္။

(၂)
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ကတည္းက ေစ်းကြက္သည္ ပံုစံတစ္မ်ိဳးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏွင့္ ႐ုရွားႏိုင္ငံတို႔၏ သေဘာ တူညီခ်က္အရ ေရနံထုတ္လုပ္မႈကို ကန္႔သတ္သည့္ သေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ၎တို႔သည္ ကမာၻ႕ေရနံ အထြက္ အမ်ားဆံုးသံုးႏိုင္ငံတြင္ အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ႏိုဝင္ဘာလကခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ စာခ်ဳပ္အရ တကမာၻလံုးတြင္ ေရနံ အသံုးမွာ စည္ (၁) သန္းေက်ာ္ကို ေလ်ာ့နည္းသြားၿပီးျဖစ္သည္။ တႀကိမ္တည္းမွာပင္ ဆီႏွင့္ ဆီထြက္ပစၥည္းမ်ားသည္ တကမာၻလံုးက အသံုးလိုအပ္သည္လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တခ်ိန္က သိုေလွာင္ကန္မ်ား၊ ဆိပ္ကမ္းရွိကပ္ထားေသာ သေဘၤာမ်ားတြင္ ခိုေအာင္းထားခဲ့ေသာဆီမ်ားမွ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့ပါးကုန္သည္။

ဆီကိုကိုင္ထားေသာ ႀကီးမားသည့္ႏိုင္ငံမ်ားက ၾကားခံမေပးႏိုင္လ်င္ ဆီႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ဆပ္ပလိုင္းတြင္ ခါးျပတ္ျခင္း အပါအဝင္ ႀကီးမားေသာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၿဗိတိသွ် ပိုက္လိုင္းစနစ္ တြင္လြန္ခဲ့ေသာ ဒီဇင္ဘာလက ပိုက္လိုင္းတြင္ အက္ေၾကာင္းရာမ်ားေပၚလာသျဖင့္ပိတ္လိုက္ ရသည္။ ထိုျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ North Sea တြင္ တေန႔လ်င္ ဆီ (၉) သန္းခန္႔ ေလ်ာ့သြားခဲ့သည္။ ပိုက္လိုင္းပိုင္ရွင္ (Ineos) က ပိုက္လိုင္းပိတ္ရသည္ႏွင့္ ေစ်းကို ျမႇင့္တင္ လိုက္သည္။ အေမရိကန္ျပည္တြင္ ရာသီဥတုေအးေသာေၾကာင့္ ဆီကို အိမ္မ်ားကိုအပူေပးရာတြင္ သံုးသည္။

သို႔ေသာ္ ယခုအခါ တျခားျပႆနာတခုက တပူေပၚႏွစ္ပူဆင့္ ျဖစ္လာသည္။ ထရန္႔အစိုးရက အီရန္အစိုးရ အေပၚပိတ္ဆို႔မႈမ်ား (Saction) မလုပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ မၾကာေသးမီက အီရန္ႏိုင္ငံမွ ဆႏၵျပသူမ်ားအေပၚ အျပင္းအထန္ႏွိမ္ႏွင္းျခင္းႏွင့္ ဆီးရီးယားႏွင့္ ရီမင္ႏိုင္ငံရွိသူပုန္မ်ားကို အားေပးေနမႈတို႔ေၾကာင့့္္ ဝါရွင္တန္၏ ပိုမိုျပတ္သားေသာပိတ္ဆို႔မႈကို ျမင္ရဘြယ္ ရွိေနသည္။ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ အီရန္တို႔၏ ဆီကို ေစ်းကြက္အတြင္းသို႔ အေရာက္ပို႔ရန္အတြက္ အခက္အခဲေတြရွိသည္။

ယခုခ်ိန္အထိ အီရန္ႏိုင္ငံမွ ေရနံစီးဆင္းလာမႈကို အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေသးေပ။ သို႔ေသာ္ ေစ်းကြက္ကို ေစာင့္ ၾကည့္သူ မ်ားက ဆႏၵျပမႈမ်ားကို တတိတ္ထိတ္ျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကသည္။

ႏိုင္ငံေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားကလည္း ေရနံေစ်းကို ျမွင့္တင္လ်က္ရွိၾကသည္။ အီရတ္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကအီရတ္ ေျမာက္ပိုင္း ကဒ္ လူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္ အဆင္မေျပမႈက ေရနံထုတ္လုပ္ေရးကို ထိခိုက္ေနသည္။ အီရတ္ေရနံထြက္ရာ ေဒသအမ်ားစုမွာ ကဒ္ လူမ်ိဳးတို႔၏ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိသည္။ ဗင္နီဇြဲလားမွ ေရနံထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းႀကီးတခုလံုး ၿပိဳကြဲေတာ့မည့္ အေျခ အေနရွိသည္။ အီရတ္မွထုတ္လုပ္ေရးမွာ ၄ ဒႆမ ၅ သန္းမွ် ရွိသည္။ ဗင္နီဇြဲလားမွ ၁ ဒႆမ ၈ သန္း ရွိသည္။ ထိုထုတ္ လုပ္မႈမ်ားကို ထိခိုက္ျခင္းသည္ တကမာၻလံုး ဆီထုတ္လုပ္ျခင္းကို ထိခိုက္သည္။

ဆီေစ်းျမင့္တက္ျခင္းေၾကာင့္ ဆီႏွင့္ပတ္သက္၍ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကိုတိုးပြားေစသည္။ ထိုအခါ ဆီကိုပို၍ထုတ္လုပ္ရန္ အားမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ဤေနရာတြင္ အေမရိကားမွ ကုမၸဏီအငယ္ကေလးမ်ား၏တုတ္လုပ္မႈက အေရးပါလာၾကသည္။ တက္ ဆပ္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တျခားေနရာမ်ားမွ ေရနံတူးသူ (Driller)  မ်ားသည္ ေရနံကိုျပည့္မွီေအာင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါမည္လားဟု သံသယရွိၾကသည္။ “သစ္ပင္ေတြဟာ ေလထဲမွာေပါက္ၾကတာမဟုတ္ဘူး၊ ေရနံဆိုတာလဲ ရွိမွသာတူးလို႔ရမွာ” ထုတ္လုပ္မႈ တြင္ Natural Limit ရွိသည္။ ထိုအကန္႔အသတ္ကိုေက်ာ္၍ ေရနံထုတ္လုပ္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ဟု ဆိုလိုသည္။

သို႔ေသာ္ (Swing Producer) ဟုေခၚေသာ အဆိုပါေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ား၏ အခန္းက႑သည္ လြန္ခဲ့ေသာကာလက ေရနံ အေရးေပၚၾကံဳရသည့္အခါမ်ားတြင္ အေရးႀကီးေလ့ရွိသည္။ ဒီဇင္ဘာလကထြက္လာေသာ ရီပို႔တခုတြင္ ၂ဝ၁၈ အလယ္ပိုင္း အထိ လိုအပ္ေသာဆီကိုထိုထုတ္လုပ္သူမ်ားက ရွာေဖြေပးပါလိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။

မည္သို႔ျဖစ္ေစ ေရနံေစ်းကြက္တခုလံုးသည္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ကၾကံဳခဲ့ရေသာဒဏ္ကို မေမ့ႏိုင္ၾကေသးေပ။ ထိုႏွစ္က ေရနံေစ်းႏႈန္း သည္ တစည္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ဝ အထိ ေစ်းက်ဆင္းခဲ့သည္။

အထူးသျဖင့္ ယခုအခါေရနံတင္ပို႔ေသာႏိုင္ငံမ်ားသည္ အဖြဲ႔ဝင္မဟုတ္သည့္ ႐ုရွားႏွင့္ ပိုမိုရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံလွွ်က္ရွိသည္။ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ျပီး ေဆြးေႏြးရန္ ခက္ခဲေသာ အီရန္၊ ႏိုက္ဂ်ီရီးယား၊ ဗင္နီဇြဲလား ႏိုင္ငံတို႔လို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ၾကသည္။

ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ အျပင္းအထန္ ပံုစံေျပာင္းလဲေနရသည္။ အသံုးစရိတ္မ်ားေလ်ွာ့ခ်ရၿပီး မိမိကုမၸဏီ အတြက္ အျမတ္ထြက္ႏိုင္မည့္ ေနရာမ်ားကိုသာ အားႀကိဳးမာန္တက္ အလုပ္လုပ္လွ်က္ရွိၾကသည္။ ဝန္ထမ္းအင္အားကို အမ်ားႀကီးေလွ်ာ့ခ်ေနရၿပီး သူတို႔၏ေရနံရွာေဖြေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် လူနဲနဲႏွင့္ျဖစ္ႏိုင္ရန္ စဥ္းစားရွာေဖြ အလုပ္လုပ္ေနၾကသည္။ ေစ်းတက္ေသာကာလပင္ျဖစ္ေစကာမႈ အရင္းအႏွီးနည္းနည္းျဖင့္ ေအာ္ပေရးရွင္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ ျခင္းက ေရနံကုမၸဏီမ်ားသာမဟုတ္ ကုမၸဏီမွန္သမွ် လိုက္နာရမည့္ အေျခခံမူဝါဒပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။

ကိုသန္းလြင္

Ref: Oil price briefly Reaches $ 70 as Buoyant Global Economy Bolsters demand.
By Stanley Reed New York Times 16 January 2018.